-Դրսում ավելի տաք է, քան տանը,- մռայլ դեմքով բողոքեց մայրս:
-Դուք մրսում եք, որովհետև մենակ եք, ձեր մեջ եղած կրակը չի շփվում ուրիշ կրակի հետ, մամա՜ ջան,- առավոտյան քնաթաթախ տրամադրությամբ մտաբերեցի հայտնի տողերը:
-Ա՜, հիմա էլ դո՞ւ, իսկ դուք… Դուք ապտակ կուտեք: Ցնդա՛ծ, արագացրու, թեյդ խմիր, ես հազար գործ ունեմ, քեզ պիտի ճանապարհեմ, որ մի քիչ հանգստանամ:
-Մա՜մ…
-Փող չունեմ:
-Մա՞մ, կարող ա գիտե՞ս՝ դիմացդ էն ձրիակեր որդիդ է նստած, որը ցոփ ու շվայտ կյանք վարելով՝ վատնում է կյանքի յուրաքանչյուր րոպեն:
-Էդ երեխեն 8 տարեկան է:
-Ա՜յ մարդ, ինձնից գնում ա նախաճաշս վերջացնել՝ կվերջացնեմ: Ու ես ուրիշ բան էի ասում:
-Ասա:
-Մամ, օրինակ, գիտե՞ս՝ մարդիկ, որ մեծանում են, կողմնորոշվում են, մասնագիտություն են ընտրում, իսկ ես…
-Հա, ճիշտ ասացիր, բայց միայն մարդիկ:
-է՜, ամեն անգամ էսպես ես անում: Մտքովս հետաքրքիր բաներ էին անցել, մտածում էի՝ կիսվեմ հետդ, նոր դուրս գամ:
-Վա՜յ, չէ, շնորհակալ եմ: Էսօր թող առավոտս նորմալ մարդկանց պես սկսեմ: Թեյդ վերջացրու ու գնա:
-Մա՛մ, օրինակ, քեզ հետաքրքրե՞լ է՝ ինչ կլիներ, եթե մենք հակառակ լինեինք: Դե, ոնց որ ոտքերը՝ վերև, գլուխը՝ ներքև, ինչքան հետաքրքիր կլիներ, չէ՞։
-Էդ թեյդ, եթե չես վերջացրել, թափիր լվացարանի մեջ ու գնա: Հա, գումարն էլ սեղանի վրա է:
-Ամենաուժեղ ջուրն աշխարհում կանացի արցունքներն են,- դերասանական խաղով լքեցի տունը՝ լսելով մորս «Մեկ էլ լվացարանի ծորակի ջուրը, որը անտեղի թվեր ա գրում» արտահայտությունը:
Պիտի քայլեի դեպի կանգառ, նստեի մեր գյուղի տրանսպորտը, որ գնայի Երևան: Հեռվից կարճատեսի աչքերով նկատեցի, որ կանգառում այլ մարդիկ էլ են սպասում.
-Լավ է, լուռ չեմ մնա, թե չէ ատոմային էներգիաս չօգտագործելու պատճառով կպայթեի:
Հենց մոտեցա, մի ծեր կին սկսեց ուշադիր զննել ինձ: Հաստատ տեղացի չէր, գիտեի: Դե, էնպես չի, որ մեր բոլոր գյուղացիներին ճանաչում եմ, ուղղակի… Դե հա, կարծես ավշարցու կեցվածք չունենար:
-Աղջի՛կս, քանիսի՞ն է գալու ավտոբուսը:
-Հեսա՝ 10 րոպեից, տատի ջան:
-Ապրես, աղջիկ ջան, տատին ուժեղ ա:
-Ապրի տատին, ապրի տատին,- հիմարաբար պատասխանեցի ես:
-Տատին ուժեղ գուշակ ա, է՜:
-Վա՜յ, տատի ջան, ես տենց բաների չեմ հավատում:
-Դիպլոմ եմ տեսնում:
-Ո՞ւր ա:
-Ապագայում:
-Հա՜, ես ավելի լուրջ բաներ եմ տեսնում:
-Այսի՞նքն:
-Դե, օրինակ՝ ավտոբուս:
-Լսի, քեզ մոտ ամեն ինչ լավ է լինելու: Մենակ մի բան կա, որ չի լինելու:
-Ի՞նչ:
-Տանն ես մնալու:
-Այ տատի ջան, ես էլ ասեմ՝ ինչ ես ասում, ես ամեն օր 10-ից հետո տանն եմ:
-Նկատի ունեմ՝ չես ամուսնանալու:
-Ա՜, ավտոբուսը գնաց:
-Աղջիկ ջան, քեզ ասում եմ՝ չես ամուսնանալու, դու ասում ես՝ ավտոբուսը գնա՞ց:
-Տատի ջան, որ էսօրվա միջոցառումից ուշանամ, ասեն՝ ինչի՞ բաց թողեցիր, ասեմ՝ չէի ամուսնանալու, ճակատս չեն պաչելու:
-Տատին ուժեղ ա:
-Զանգում եք երկինք՝ ավտոբուս ուղարկե՞ն:
-Չէ, եղբորս տղային, որ տանի մեզ:
-Էդ ա, էլի: Երկինք եք զանգում:
Իրոք մեքենան եկավ, ու ողջ ճանապարհին մտածում էի, թե երազ է ամեն ինչ: Որովհետև ինչ անհավանական ու հիմար պատմություն ասես՝ շուրջս է կատարվում: Հենց հասա քաղաք, արագ զանգեցի մորս.
-Մա՞մ, գիտես՝ էսօր մի տատիկ ասաց, որ չեմ ամուսնանալու:
-Ինչի՞, էդ տատին ասել է՝ ամանները լվա, դու լվանալիս կոտրե՞լ ես:
-Չէ:
-Ա՜, երևի ասել է՝ գնա գինձ քաղի, բեր, գնացել խոտ ես բերել սովորությանդ համաձայն:
-Վա՜յ, չէ:
-Լավ, պարզ է: Ուրեմն իրենց տան լվացարանի ծորակն ես անջատվածի պես բաց թողել:
-Չէ, մա՜մ, ուղղակի նայեց ու ասաց:
-Ո՞ւր նայեց:
-Դե, ինձ:
-Էդ արդեն լուրջ ա,- լուրջ տոնով կատակեց մայրս՝ եզրափակելով խոսակցությունը:
Միջոցառման ավարտից հետո, երբ քայլում էի երևանյան փողոցներով՝ խառնվելով քաղաքի հարմոնիային, նկատեցի մի ծեր ու մուրացիկ կնոջ: Դե, ես սովորություն չունեմ մետաղադրամներ նվիրելու, բայց կինը հաշմանդամ էր ու երեխայի հետ: Եղանակը ցրտում էր, իսկ փոքրիկի դեմքը ցրտից կապտել էր: Հիշեցի օրվա տարօրինակ պատմությունը, ու սրտի խորքում հավատալով, որ Աստված իմ լավությանը լավությամբ կպատասխանի, որոշեցի օգնել: Ու էդ պահին կինը պատահաբար գլուխը բարձրացրեց.
-Տատի՞կ։
-Տատին չի, տատին չի:
-Էս երկնքում աշխատավարձ չեն տալի՞ս, որ էս օրին եք:
-Գնա գրողի ծոցը, հիմար աղջիկ,- չարակամորեն անընդհատ կրկնում էր կինը:
Իսկ ես, որ ապշած էի մարդկային արարքների վրա, ոչինչ չկարողացա ասել: Միայն ճանապարհս շարունակեցի` հավատալով, որ ավտոբուսը չի գնացել: Էդպես է, չէ՞ հայտնի ասացվածքը՝ մարմանդ գետից վախեցիր:
-Ի՜նչ լավ ա, որ ես մարդ չեմ,- ողջ ճանապարհին մտածում էի ես՝ հիշելով մորս բողոքները: