Առաջին սերիալները՝ որպես շարունակվող պատմությունների շարք, եղել են տպագիր, նախ՝ պարբերականների համարներում, ապա՝ առանձին գրքերում, որոնք, ինչպես մեր օրերի սերիալները՝ ավարտվում էին ամենահետաքրքիր հատվածներում՝ ընթերցողին ստիպելով անհամբերությամբ սպասել հաջորդ մասին: Տպագիր ամենահայտնի սերիալներից են Ալ․ Դյումա հոր գրքերը։ Սերիալային «օրինաչափությամբ» են գրվել և գրվում գրեթե բոլոր դետեկտիվ գրքերը։ Ռադիոհաղորդումներում ևս օգտագործել են այս սկզբունքը։

Հենց այս՝ շարունակ որևէ հետաքրքիր, անսպասելի հատվածում ավարտվելու հատկությունն էլ ռուս հայտնի սցենարիստ Ալեքսանդր Մոլչանովը համարում է առաջնայիններից սերիալների արտադրության մեջ: Ըստ նրա՝ «իսկ ի՞նչ է լինելու հետո» հարցն է, որ հեռուստադիտողին պահում է էկրանների մոտ: Նա ասում է, որ ցանկացած սերիալի սցենար պետք է գրվի այնպես, որ այս հարցը դիտողի մոտ առաջանա յուրաքանչյուր սերիայի վերջում։ Սա է հեռուստադիտողին ստիպում ամեն օր նույն ժամին միացնել հեռուստացույցը և սպասել սերիալին։
Սերիալների՝ օճառային օպերա անվանումը, ևս բավական հետաքրքիր, նաև հակասական պատմություն ունի: Դրանցից մեկն էլ այն է, որ առաջին հեռուստատեսային սերիալի հովանավորը եղել է օճառ արտադրող մի ընկերություն, որի գովազդով էլ պարբերաբար ընդհատվել է սերիալը: Սրանից հետո է, որ մարդիկ սերիալն անվանել են օճառային օպերա:
Սակայն, ինչպիսին էլ լինի օճառային օպերաների ստեղծման ու տարածման պատճառը, թեկուզև նմանն ընդհանրապես չլինի՝ փաստ է, որ այն այսօր մեր կյանքի անբաժան մասն է: Եվ, անկախ ցանակացած քննադատության՝ սերիալները նույնիսկ ինչ-որ չափով անփոխարինելի են թե՛ հայկական, թե՛ համաշխարհային հեռուստաեթերում։ Սերիալները, իրենց՝ եթերում հայտնվելու առաջին իսկ պահից, մեծ լսարան գրավելու ամենահաջողված միջոցներից  են:

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Այս օրերին Հայաստանում էր դրամատուրգ, սցենարիստ Ալեքսանդր Մոլչանովը, ում հետ վարպետության դասի շրջանակներում հանդիպում ունեցանք Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնում:
Ռուսական դետեկտիվ ժանրի սերիալների սցենարիստը սեփական փորձի և համաշխարհային սերիալարտադրության աչքի ընկնող օրինակների հիման վրա ներկայացրեց սերիալ նկարահանելու հիմնական սկզբունքները, հաջողված արտադրանք ունենալու համար անհրաժեշտ ռեսուրսները և այլն:
Ըստ նրա՝ ամենակարևորը հերոսի ընտրությունն է, և, ոչ միայն սերիալում։ Սցենարիստն ասում է, որ մինչ օրս անվերապահորեն ընդունվող կարծիքը, թե հեռուստադիտողը պետք է իրեն կարողանա նույնականացնել հերոսի հետ կամ փոխարինել նրան՝ այնքան էլ կարևոր չէ։ Հաջողված սերիալի հերոսը պետք է լինի մեկը, ում հեռուստադիտողը կցանկանա, կձգտի նմանվել։

Ալեքսանդր Մոլչանովը լավատեսությամբ էր նայում նաև հայկական սերիալների ապագային: Նա կարծում է, որ այն մեծածավալ, թեկուզ ոչ այնքան որակով աշխատանքները, որ տարվում են ոլորտում՝ անպայման կունենան իրենց արդյունքը, և մի օր հայկական սերիալները ևս կցուցադրվեն միջազգային հեռուստաալիքներով:

Նույնը։

Այսքա՞ն։

Որ մեքենայի մեջ աչքերս փակ էլ զգում եմ կողքիս ամեն ծառը, խանութն ու նույնիսկ մտախոհ դեմքով մարդուն, ով
ամեն առավոտ այնտեղ է։ Ինչքան էլ անուշադիր եմ ներսում կատարվողին՝ գիտեմ ՝ ով որտեղ է նստելու, ով է տեղը
ուրիշին զիջելու, երբ է վերջապես սկսվելու վեճը, ոնց է ավարտվելու։
Վերադարձող ավտոբուսն էլ տեսնելիս 90 տոկոս ճշտությամբ ժամն եմ գուշակում։ Չնայած, առանց մեքենան
տեսնելու էլ դա մոտս լավ է ստացվում։ Չգիտեմ՝ ինչից է։
Երգացանկս ամեն օր խառնում եմ, թե չէ ռոբոտացումն ամբողջական կլիներ։ Կանգառում դեմքերն էլ են կրկնվում,
այնքան հաճախ, որ սկսում ես հոգնել։
Հետո մտածում ես՝ քեզ ի՞նչ։ Ապրիր, ոնց կաս։ Երգերդ, գրքերդ, ցանկությունդ ու երևակայությունդ էլ հերիք են, որ
քո կյանքը գոնե չկրկնվի։
․․․Համալսարանիս պատին Ռոբերտի նկարն է ու նկարի ներքևի տողերը, որ երբեք չեն հոգնեցի։ Հեղինակի
մակագրությունն էլ։
Ամեն օր նույն դեմքերն են՝ կարճ մազերով աղջիկներին տարօրինակ նայող։ Երկար մազերով տղաների մասին մտքում
ինչ-որ բաներ փսփսացող։ Նույնը՝ ականջակալներով քայլողներին էնպես նայող, ոնց որ «Ավատարի» հերոսներից
մեկին են տեսել։
Չնայած մեկ-մեկ կարելի է իրենց էլ սիրել։ Դե, երբ արևից շուտ ես արթնանում ու դասերից մի ժամ առաջ արդեն
համալսարանից հինգ րոպե հեռավորության վրա լինում։ Սիրուն է առանց շտապելու քայլել ու նայել շտապող
մարդկանց։ Իսկ էդպիսինները շատ են։ Ախր, մենք միշտ ենք շտապում։
Էդ օրերին գետնանցումներն էլ եմ սիրում, նա էլ, որ կիսաքանդ էր։ Որ երեկ վերանորոգում էին։ Իսկ նման
դեպքերում թափված փոշին ու ավազն էլ կարելի է սիրել։
Սկսում եմ երկու անգամ ավելի սիրել մեր երիտասարդությանը, որ ֆուտբոլ ու վոլեյբոլ խաղալով արևային
վահանակներ տարավ Արցախիս հյուսիս։ Գիտեմ՝ Արցախն էլ է նրան սիրում։
Ամեն օր, օրը հազար անգամ հինգ հարկ բարձրանալը չեմ կարող սիրել։ Փոխարենը հինգերորդ հարկի
հեռուստաստուդիան եմ սիրում։
Կրկնվող օրերի մեջ ռուսերենի դասերն եմ սիրում, ինչքան էլ չսիրեմ ռուսերենը։
Պատրիկ Ֆիորիի երգերն եմ սիրում՝ չսիրելով ֆրանսերենը։ Ֆիորիի հայկական ազգանունն եմ սիրում։
Սիրում եմ լսել վեճերը՝ Սարոյանը, Ազնավուրը հայ երաժիշտ ու գրող էին, թե՞ չէ։ Սիրում եմ մտքում կրկնել ՝
բոլորդ էլ ճիշտ եք, լռեք վերջապես։
Կյանքը, մարդկանց չեմ սիրում, երբ Զարայի պատմածն եմ հիշում՝ Քառօրյայի վիրավոր տղերքից մեկի մասին։
Չսիրել չեմ կարող նրանց հետ նույն իրականությունում ապրելուս փաստը։
Պատերազմը չեմ սիրում։ Առանց բացառությունների։
Բայց կյանքը միայն պատերազմը չէ, չէ՞։

Իսկ պատերազմը երևի միշտ էլ կյանք է եղել։

Ժամանակն առաջ է գնում, տեխնոլոգիաները զարգանում են, երկրների միջև հեռավորությունն աշխարհում կրճատվում է: Թվում է, թե 21-րդ դարում երթևեկության խնդիրների մասին խոսելը ֆանտաստիկայի ժանրից մի բան պետք է լինի։ Իսկ Հայաստանում դեռ անհաղթահարելի խնդիր է մնում գյուղից քաղաք հասնելը․

«Ասում են ուսանողություն, ուսանողական կյանք: Իրո՞ք, էդպիսի բան կա՞: Բա ո՞վ վազի, որ հասցնի ունեցած-չունեցած մի երթուղայինին…
Ամեն առավոտ տնից մի քանի ժամ շուտ եմ դուրս գալիս, թափառում եմ Երևանի փողոցներում մինչև դասերը սկսելը, քանի որ ուրիշ երթուղային չունեմ, որ հասնեմ Երևան: Տրանսպորտի խնդիրը միայն մի օգուտ տվեց ինձ՝ Ազգային գրադարանի տեղը սովորեցի. ընթերցասրահում սպասում էի մինչև գյուղի երթուղայինի հետ գնալու ժամը»։

Մարինեն ապրում է Արագածոտնի մարզի Ոսկեհատ գյուղում, մասնագիտությամբ բանասեր է: Զբաղվում է ակտիվ հասարակական գործունեությամբ, աշխատանքի բերումով շատ ժամանակ է անցկացնում Երևանում: Ժամանակի մեծ մասը ծախսում է գյուղ-քաղաք ճանապարհներին, կանգառներում՝ հանրային տրանսպորտի սպասելիս:

«Տարիները թռան, երթուղայիններն էլ, հիմա կանգնում ու անհույս սպասում եմ՝ 15, 20, 50 րոպե, չէ, ժամերը գիտեմ, ուղղակի երբեմն վարորդները շեղվում են երթուղուց ու չեն գալիս, դե հո չե”ն զանգի ասեն. «Մարինե ջան, կներես, տաքսով գնա, այսօր չենք աշխատելու»։

Մարինեն աշխատում է Արագածոտնի մարզի Բազմաղբյուր գյուղի դպրոցում: Տրանսպորտի խնդրին բախվում է գրեթե ամեն օր: Գյուղի երթուղային գիծը սպասարկող ընկերությունը հարևան Ոսկեվազ գյուղում հանրային տրանսպորտ՝ գազել կամ ավտոբուս գործարկում է 20-30 րոպեն մեկ անգամ, իսկ Ոսկեհատից միայն առավոտյան ժամերին, որը սովորաբար միշտ գերբեռնված է լինում: Կեսօրին աշխատող երթուղայինը հաճախ շրջանցում է գյուղը՝ պատճառաբանելով, որ ուղևորները քիչ են: Երեկոյան ժամերին գյուղացիներն առհասարակ խուսափում են դուրս գալ գյուղից, որովհետև ընդհանրապես տրանսպորտ չկա:

«Ու հա, մի մոռացիր, դու աղջիկ ես, ով ձայնը բարձրացնելու դեպքում վերածվում է «լաչառի», դե, աղջիկ ջան, լռիր ու մեկի գիրկը նստած գնա դասի»:

Բնակիչներն արդեն մի քանի անգամ դիմել են թե՛ մարզի ղեկավարներին, թե՛ երթուղային գիծը սպասարկող ընկերությանը, սակայն որևէ տեսանելի փոփոխություն մինչ օրս չկա, իսկ եղածն էլ միայն մեկ-երկու շաբաթ է «ուժի մեջ» լինում, որից հետո կամ ընկերությունը կրկին փոխում է երթուղին, կամ շարունակում է նույն ոճով աշխատել:
Հայաստանում սկսված համայնքների խոշորացումն ավելի հրատապ է դարձնում մարզերի հանրային տրանսպորտի խնդրի լուծումը: Երթևեկող ուսանողներին և աշխատողներին ավելանում են նաև դպրոցականները:

Ասիական բանկի առաջարկները նախատեսվում էր իրականացնել 2008-2020 թվականներին՝ Հայաստանի տրանսպորտի զարգացման ծրագրի շրջանակներում: Ծրագրի ավարտին մնացել է ընդամենը 2 տարի։ Իսկ թե որքանով է կարգավորվել տրանսպորտի հարցը Հայաստանի մարզերում, երևում է առավոտյան և երեկոյան գերբեռնված ժամերին գործող երթուղային տաքսիներից:

…Ու երևի այդպես էլ Մարինեի ու շատերիս համար երազանք կմնա նորմալ երթուղային տաքսիներ ունենալն ու «մարդավայել» գյուղից քաղաք հասնելը։