Հարցազրույց ժողվարպետ Անահիտ Ճաթեյանի հետ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Տոնոյանի

-Որքա՞ն ժամանակ է, ինչ զբաղվում եք տիկնիկագործությամբ:

-Երկար տարիներ աշխատել եմ մանկատանը, երեխաներին ուսուցանել արհեստի տարբեր ճյուղեր՝ թաղիքագործություն, ասեղնագործություն, տիկնիկագործություն, հելյուն, կարպետ, ասեղնագործ ժանյակ: Արդեն հինգ տարի է՝ զբաղվում եմ նաև տիկնիկագործությամբ, բայց սերը դեպի տիկնիկագործությունն ունեցել եմ դեռ մանկության տարիներից:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Տոնոյանի

-Ինչպիսի՞ տիկնիկներ եք պատրաստում:

-Երբ սկսեցի զբաղվել տիկնիկագործությամբ, որոշեցի պատրաստել հատկապես հայկական տիկնիկներ, ու քանի որ մանկատանը արտասահմանցի հյուրեր շատ են լինում, որոշեցինք մեր պատրաստած հայկական տարազներով տիկնիկները նրանց նվիրել:
Սկզբում տիկնիկների հագուստները պատրաստում էինք հելյունով կամ շյուղերով գործած գործվածքներով, հետո արդեն նաև կարպետով՝ մեր հայկական զարդանախշերով զարդարելով: Տիկնիկները հաճախ պատրաստում ենք հեքիաթների, գերդաստանի թեմաներով՝ տատը թոռների հետ, գրկանոց նորածին երեխան՝ մոր գրկում:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Տոնոյանի

-Քանի՞ տարի եք աշխատում մանկատանը:

-Արդեն քսանհինգ տարի է՝ աշխատում եմ մանկատանը՝ շատ սիրելով իմ գործն ու երեխաների հետ շփումը:

-Նման ստեղծագործական աշխատանքների նշանակությունն արդյոք մե՞ծ է երեխաների կյանքում:

-Ձեռքի աշխատանքները երեխաների համար թերապիա են հանդիսանում, նյարդային համակարգը թուլացնում, լարվածությունը հանում են, քանի որ նրանք այդ պահին զբաղվում են հաշվարկով, չափելով, կտրելով, կարելով, ինչն էլ մարդուն հավասարակշռված, հանգիստ վիճակի է բերում: Ինչո՞ւ չէ, նաև ծանոթանում են հայկական ազգային զարդանախշերին ու հագուկապին, իրենց իսկ ձեռքով պատրաստում են ազգային տիկնիկներ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Տոնոյանի

-Որտեղի՞ց եք սովորել տիկնիկագործություն:

-Տիկնիկագործության մասին հայկական շատ գրականություն կա հնագիտական թանգարանում: Վերցնելով, կարդալով, կարպետներն ուսումնասիրելով՝ գծապատկերներ եմ անում ու սկսում պատրաստել:
Տիկնիկագործության առումով ինքնուս եմ, իսկ ասեղնագործ ժանյակը սովորել եմ մորիցս ու հիմա սովորեցնում եմ երեխաներին:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Տոնոյանի

-Ինչ-որ արհեստի տիրապետող մարդը ինչպիսի՞ն պետք է լինի:

-Առաջնային է աշխատասիրությունը: Ես ինքս կարգախոս ունեմ, որով առաջնորդվում եմ ցանկացած գործ սկսելիս՝ «Աշխատել ցանկացողը ելք է փնտրում, աշխատել չցանկացողը՝ պատճառներ»:
Աշխատելիս միշտ ինքս ինձ կրկնում եմ ու երեխաներին էլ խրատում, որ արհեստը «ոսկե բլազուկ» է: Արհեստ իմացողը մինչև կեսօր է սոված մնում:

Հարցազրույց ժողվարպետ Ռուզաննա Աչիկյանի հետ:

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

-Մի քիչ խոսեք Ձեր գործունեության մասին: Որտե՞ղ եք թաղիքագործություն սովորել:

-Ես թաղիքագործություն սովորել եմ վեց տարի առաջ, երբ Նիդեռլանդներից հյուր եկավ Անեմի Կոյենը, որը Գավառում մի փոքր խումբ հավաքեց ժողովրդական վարպետ, «Կենաց տուն» մշակութային-հասարակական կազմակերպության մշակութային ծրագրերի պատասխանատու Լալա Մնեյանի միջնորդությամբ, ու Գավառի մի քանի մասնագետներով մասնակցեցինք կազմակերպված դասընթացներին: Ձեռք բերեցինք շատ հետաքրքիր, հաճելի և մինչ այդ մեզ անծանոթ մասնագիտություն: Սովորելուց հետո` մանկատանն աշխատելու ընթացքում, ես խորացրի գիտելիքներս, երկու տարի հետո Երևանում վերապատրաստվեցի, ստացա նոր գիտելիքներ, որոնք փոխանցում եմ երեխաներին:

-Դուք աշխատում եք Գավառի մանկատանը: Մանկատան բոլո՞ր երեխաներն են սովորում թաղիքագործություն:

-Այո, երեք տարեկանից սկսած մինչև տասնութ տարեկան երեխաները ակտիվ մասնակցություն ունեն թաղիքագործության դասերին:

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

-Թաղիքագործության դասերն ի՞նչ նշանակություն ունեն երեխաների համար:

-Թաղիքագործությամբ զբաղվելով՝ երեխաները հանգստանում են, քանի որ այն մեծ ներգործություն ունի երեխաների նյարդային համակարգի վրա: Բացի այդ` երեխաները մեծ հետաքրքրությամբ են մասնակցում, քանի որ մեր քաղաքում դա նոր արհեստ է: Այսինքն` հինը մատուցվում է նորովի:

Թաղիքագործությունը հնագույն արհեստներից մեկն է, որով զբաղվող մասնագետները ինն են ողջ Հայաստանում. երկուսը՝ Վանաձորում, չորսը՝ Գավառում, երկուսը՝ Երևանում և մեկը՝ Գյումրիում:

-Մանկատանը միայն թաղիքագործությո՞ւն եք դասավանդում:

-Ոչ, նաև նկարչություն եմ սովորեցնում:

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

-Ի՞նչ ծրագրերի ու ցուցահանդեսների եք մասնակցել: 

-Երևանում շատ անգամ մասնակցել ենք ցուցահանդեսների ու ցուցահանդես-վաճառքների: Ցուցահանդես ենք ունեցել Ժողարվեստի թանգարանում, ցուցահանդես վաճառք` «Mothercare» խանութում, ամեն տարի հունիսի մեկին մասնակցում ենք Մերգելյան ինստիտուտում բացված «EXPO» ցուցահանդեսներին, հաճախ երեխաների աշխատանքները գնվում են ոստիկանության կողմից:

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

-Թաղիքագործության համար ի՞նչ նյութեր են անհրաժեշտ:

-Նյութերից հիմնականում օգտագործվում է «մերինոս» տեսակի այծի բուրդը, որը բավականին արժեքավոր է, օճառ ու տաք ջուր:

-Ի՞նչ է պետք լավ թաղիքագործ լինելու համար:

-Կարծում եմ, որ լավ թաղիքագործը պետք է ունենա մի փոքր երևակայություն, գույները ճիշտ համադրելու կարողություն, ու ամեն ինչ լավ կստացվի:

Հարցազրույց Գեղարքունյաց թեմի Գավառի հոգևոր կրթական կենտրոնի պատասխանատու Հասմիկ Սեթաղյանի հետ:

-Տիկի՛ն Սեթաղյան, կխնդրեի մի փոքր ներկայացնել Գավառի հոգևոր կրթական կենտրոնի գործունեությունը:

-Գեղարքունյաց թեմի Գավառի հոգևոր կրթական կենտրոնն իր գործունեությունն սկսել է 2010թ.-ից։ Կենտրոնի շենքը ձեռք է բերվել Այլանճյան ընտանիքի նվիրաբերությամբ ու մասամբ վերանորոգվել Սան Ֆրանցիսկոյի և Սբ. Պողոս եկեղեցու ծխի օգնությամբ։ Կենտրոնի նպատակն է՝ տրամադրել մասնագիտական կրթություն, որին զուգահեռ՝ նաև հոգևոր կրթություն:-Ի՞նչ խմբակներ են գործում կրթական կենտրոնում:

-Կենտրոնում գործում են անգլերենի, խմորեղենի, ձեռագործության, նկարչության, համակարգչային, խեցեգործության, փայտի փորագրության, երգեցողության խմբակներ։ Կենտրոնն ունի նաև տիկնիկային թատերախումբ, որը հանդես է գալիս տարբեր միջոցառումների ժամանակ ու միջազգային մրցույթներում։ Հիմնական մասնագիտական դասընթացին զուգահեռ տրվում են նաև քրիստոնեության և հայ առաքելական եկեղեցու պատմության վերաբերյալ դասեր, սովորեցնում ենք աղոթքներ, ընթերցում հատվածներ Աստվածաշնչից ու, վերլուծաբար, փորձում հասկանալ:

-Շահառուների ընդունելությունը քանի՞ տարեկանից է իրականացվում:

-Որոշակի տարիքային սահմանափակումներ չկան։ Կենտրոն են հաճախում ցանկացած տարիքի անձինք։ Կրթությունն անվճար է, իսկ դասընթացների լրիվ ավարտից հետո աշակերտները ստանում են վկայագրեր:

-Ի՞նչ մեթոդներով եք իրականացնում կրթությունը:

-Անշո՛ւշտ, կրթությունն այստեղ իրականացվում է ոչ ֆորմալ մեթոդով:
Ձեռագործության խմբակն ունի գորգագործության, հելունագործության, հուլունքագործության, կարպետի, մակրամեի, գոբելենի բաժիններ, որոնցից հատկապես կարևորում ենք գորգագործության ու կարպետի բաժինները ու փորձում ենք հնարավորին չափ աշակերտներին ծանոթացնել հայկական տարազներին, զարդանախշերին, գորգերին, մշակույթին, հայկական գործվածքներում օգտագործվող գույներին, երանգներին ու բարձրացնել աշակերտների գեղագիտական ճաշակը:
Երգեցողության խմբակում ուսուցանվում են ազգագրական և հոգևոր երգեր, շարականներ։ Հետագայում երգեցողության խմբակն ավարտած անձանցով էլ համալրվում է եկեղեցու երգչախումբը:
Նկարչության դասերը հաճախ անցկացվում են բնության գրկում՝ աշխատանքի արդյունավետությունն ու երեխաների երևակայությունը խթանելու համար։
Կենտրոնը կազմակերպում է նաև ցուցահանդեսներ, ուխտագնացություններ ու էքսկուրսիաներ դեպի Հայաստանի տարբեր սրբավայրեր ու պատմամշակութային նշանակություն ունեցող վայրեր:

-Կենտրոնում Դուք դասավանդում եք թաղիքագործություն։ Կխոսե՞ք այդ մասին:

-5 տարի առաջ «Կենաց տուն» հասարակական կազմակերպության ժողվարպետ Լալա Մնեյանը հրավիրել էր հոլանդացի թաղիքագործության մասնագետ Անեմի Քոյնին, ում մոտ էլ երեք անգամ մասնակցել եմ թաղիքագործության դասընթացներին, որից հետո էլ սկսել եմ դասավանդել Գեղարքունյաց թեմի Գավառի հոգևոր կրթական կենտրոնում:

-Հունիսի 3-ին կենտրոնի մի խումբ երեխաներ ուսուցիչների հետ մասնակցեցին ժողստեղծագործության կենտրոնում բացված «Ստեղծագործում են Գավառի կանայք» խորագրով ցուցահանդեսի բացմանը, որտեղ ներկայացված էին նաև Ձեր աշխատանքները։ Պատմե՛ք այդ մասին:

-2017թ.-ի հունիսի 3-ից 10-ը տեղի ունեցավ այդ ցուցահանդեսը, որը ներկայացնում էր Գավառից հինգ ստեղծագործող կանանց աշխատանքները, այդ թվում՝ նաև իմ։ Մենք ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից ժողովրդական վարպետի կարգավիճակի մասին հավաստող վկայական ստանալու համար դիմել էինք Ժողովրդական ստեղծագործության կենտրոնին՝ օգտագործելով նաև հնարավորությունը՝ մարզում բնակվող ստեղծագործող անձանց աշխատանքները մայրաքաղաքում ներկայացնելու: