Մանե Մինասյանի բոլոր հրապարակումները

mane. minasyan

19-րդ գարունս

1,2,3… Իմ կյանքի 3-ը: Ինձ կյանք տվող 3-ը: Այն 3-ը, որ ընտանիքս էլ դարձրեց 3:

19 տարի առաջ՝ հայրիկիս ծննդյան օրը ծնվեցի ես: (Հայրիկիս 3-ն էլ է հատկանշական: 3-րդն է երեխաներից):

Ասում են` ծնունդս սպասված է եղել: Ասում են՝ ծնունդովս փոխել եմ ինչ-որ բան:

Փոքր տարիքից սիրել եմ այդ օրը: Բայց… Այս անգամ, երբ դառնում եմ 19, հասկանում եմ, որ էլ չկա առաջվա սպասումը, որ էլ չեմ ջնջում մարտն արագությամբ, որ գա ապրիլը՝ իմ ապրիլը:

Բայց եթե փորձեմ մի քանի բառով ամփոփել 18-րդ գարունս, կասեմ, որ ունեցել եմ կորուստներ, այն էլ անդառնալի: Միևնույն ժամանակ, վերելք եմ ապրել: Հա, իրոք զգում եմ, որ 18-ում սկսեցի ճանաչել մարդկանց. փորձեցի չնվիրվել, չհավատալ ու չվստահել բոլորին:

Վերելք եմ ապրել մասնագիտական առումով:

Հասկացա, որ լրագրությունը միայն սիրուն հարցազրույցներն ու ակնարկները չեն:

Գրեցի խնդրահարույց նյութեր, բարձրացրի ձայնս:

Շատերն են փորձում ինձ կոտրել, բայց հարգելիներս, պատրաստվում եմ ձեզ հիասթափեցնել:

Չեմ կոտրվելու, չեմ վախենալու ու էլ ավելի մեծ քայլերով եմ առաջ գնալու:

18-րդ գարնանս հեղափոխվեցի ու հեղափոխեցի: Ապրեցի հեղափոխություն:

Առաջին անգամ ընտրեցի ու ասեմ ավելին, շտկեցի ընտրական կեղծիքներ:

Այո, 18-ում ես մեծացա, ու մեծացավ աշխարհայացքս:

18-ում հասկացա, թե ի՞նչ է նշանակում նայել կյանքին սև ու սպիտակ ակնոցով:

18, շնորհակալ եմ քեզ տվածդ կյանքի դասերից: Խոստանում եմ 19-ում կիրառել ու կատարելագործվել:

Բարով ես եկել, 19:

Հ.գ Պապ ջան, շնորհակալ եմ, որ ծնվեցիր, ու քո ծնունդով ինձ էլ կյանք տվեցիր:

Բարով ենք ծնվել:

Հայ ձկնաբույծները ներկայացրեցին ջրի արդյունավետ օգտագործման իրենց լավագույն գործելակերպը

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Արթուրը սկսել է ձկնաբուծությամբ զբաղվել 2007թ.-ին։ Ընկերներից մեկը ձկնաբուծարան ուներ, և որոշեց ինքն էլ այդ ոլորտում փորձել ուժերը։ Սկզբում շատ դժվար էր։ Գործող ձկնաբույծները չէին ցանկանում իրենց փորձը փոխանցել։ Քանի որ հաստատ որոշել էր հաջողել, սկսեց ինքնակրթվել։ Տարիների ընթացքում հարստացրեց գիտելիքները, սովորեց նաև արտասահմանյան փորձից։

-Երբ նոր էի հիմնել ձկնաբուծարանը, ընդամենը 3 ավազան ունեի, իսկ տարիներ անց դրանց թիվը հասցրեցի 9-ի,- պատմում է Արթուրը։

Արթուրը գտնում է, որ իր առավելությունն այն է, որ սրտացավ է մոտենում իր գործին, չի դիտում այն միայն որպես դրամ վաստակելու միջոց։ Նա իրեն և իր նման ոչ մեծ բիզնեսներին համարում  է իրական ձկնաբույծներ, որովհետև իրենք ձուկը բուծում են սկսած ձկնկիթից։ Արթուրը ձկների իրացման խնդիր չունի և շատ գոհ է, որ իր բուծած  ձկներն իրացվում են Հայաստանում։
Վերջին 15 տարիների ընթացքում ստորերկրյա ջրերի չվերահսկվող օգտագործման հետևանքով իջել է Արարատյան դաշտի արտեզյան ավազանի մակարդակը։ Անդառնալիորեն փոխվել է նաև ստորերկրյա ջրերի քիմիական  կազմը՝ շատ վայրերում դառնալով ոչ պիտանի խմելու համար։
Ձկնաբուծական տնտեսությունների զգալի աճը ջրային ռեսուրսների հավասարակշռության և որակի վրա ազդող գործոններից մեկն է։

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Այս համատեքստում ԱՄՆ ՄԶԳ «Ջրային ռեսուրսների մասնակցային և արդյունավետ օգտագործում» ծրագիրը մեկնարկել էր  «Ջրային ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման լավագույն գործելակերպեր» նախաձեռնությունը՝ համագործակցելով «Հարակայուն ձկնաբուծարաններ հանուն Հայաստանում ջրային ռեսուրսների բարելավման» ծրագրի հետ։
Նախաձեռնության նպատակն էր` բացահայտել և խթանել Արարատյան դաշտի ձկնաբուծարանների կողմից ջրային ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման գործելակերպ՝ գործընկեր ձկնաբուծարաններին ներկայացնելով սակավ ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման մի շարք օրինակներ։
Միջոցառումից առաջ, հիմնվելով ձկնաբուծարանների փաստացի կարիքների վրա, ԱՀԿՄԿ-ի մասնագետները վերապատրաստման գործնական դասընթաց էին կազմակերպել մասնակից ինը ձկնաբուծարանների համար՝ ձկների հիվանդությունների, ֆինանսական հմտությունների և ձկնարդյունաբերության ոլորտում առկա իրավական բացերի վերաբերյալ։
Մարտի 21-ին՝ Ջրի համաշխարհային օրվա նախօրյակին, Աղվերանում անցկացվեց Լավագույն փորձի փոխանակման և պարգևատրման արարողություն:
Միջոցառմանը ողջույնի խոսքով հանդես եկան ԱՄՆ ՄԶԳ հայաստանյան առաքելության տնօրեն Դեբորա Գրիսերը, ՀՀ բնապահպանության նախարարության Ջրային ռեսուրսների կառավարման գործակալության ղեկավար Էդգար Փիրումյանը, «Ջրային ռեսուրսների մասնակցային և արդյունավետ օգտագործում» ծրագրի ղեկավար Արմեն Վարոսյանը, Արմավիրի մարզպետ Համբարձում Մաթևոսյանն ու «Հարակայուն ձկնաբուծարաններ հանուն Հայաստանում ջրային ռեսուրսների բարելավման» (SWEFRA) ծրագրի համակարգող Լուսինե Թադևոսյանը:

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Ձկնաբույծները ներկայացրեցին իրենց հաջողության հետաքրքիր պատմություններն ու բացեցին փոքրիկ գաղտնիքներ, որից հետո պատասխանեցին մի շարք հարցերի:
Նրանք պատրաստակամություն հայտնեցին փորձով կիսվել սկսնակ ձկնաբույծների հետ:
Այնուհետև հանդիսավոր կարգով մրցանակներ հանձնվեցին փոքր և միջին ձկնաբուծարաններին՝ խրախուսելով իրենց դրական փորձը։
Բիզնեսի իրականացման այս խելացի և շրջակա միջավայրի համար բարենպաստ մոտեցումները հավաքագրվել և հրապարակվել են մի գրքույկում, որը ներկայացվեց միջոցառման ժամանակ։

Վեդու մանկապարտեզներում այս ձմռանը հերթափոխ չի լինի

IMG_7034

Արարատի մարզի Վեդի քաղաքի մանկապարտեզները տարիներ շարունակ ձմռանն աշխատել են հերթափոխով, այսինքն՝ երեք մանկապարտեզներից միայն մեկն է աշխատել: Աշխատող ծնողների համար ձմռանը մանկապարտեզների չաշխատելը մի շարք խնդիրներ է առաջացնում: Ուսուցչուհի Անահիտ Թորոսյանի ընտանիքի բոլոր անդամները աշխատում են, իսկ փոքրիկ Արփիին պահելու համար տատիկը ստիպված գյուղում մենակ է թողնում պապիկին ու գալիս Վեդի: Սակայն այս տարի, կարծում եմ, հարկ չի լինի պապիկին մենակ թողնելու, քանի որ Վեդու երեք մանկապարտեզներն էլ ձմռան ամիսներին կաշխատեն:

-Եվ ես, և բալիկս շատ ուրախ ենք, որ մանկապարտեզը շարունակելու է իր բնականոն աշխատանքը, քանի որ երբ աղջիկս մանկապարտեզում է լինում, ես ավելի հանգիստ եմ կատարում իմ աշխատանքը: Իսկ երեխաների համար, կարծում եմ, ընկերների հետ անցկացրած ժամանակն ավելի հաճելի է,- նշում է Սուսաննան, որն արդեն երրորդ բալիկին է ճանապարհում Վեդու նույն մանկապարտեզ:

Վեդու թիվ 2 մանկապարտեզի տնօրեն Սվետա Մանջոյանը նշում է, որ մանկապարտեզն ունի մոտ 130 սան: Դեկտեմբերի 3-ի դրությամբ հաճախումների թիվը 120 է, այսինքն՝ ձմռանը հաճախումները զգալիորեն չեն նվազում: Տնօրենի խոսքով այս տարի ֆինանսավորումը որոշ չափով բարձրացել է, և դրա շնորհիվ կկարողանան մանկապարտեզի դռները բաց պահել մինչև դեկտեմբերի 24-ը: Մանկապարտեզի ջեռուցումը կատարվում է լոկալ ջեռուցման համակարգի միջոցով, որը տեղադրված է երեք կետում՝ երկուսը խմբերում, մեկը՝ վարչական մասում: Ջեռուցման ծախսերը վճարվում է համայնքային բյուջեի հաշվին, ինչը նշանակում է, որ 5000 դրամ վարձավճարը մեկ երեխայի հաշվով չի ավելանա:

-Օրակարգում ևս փոփոխություններ չունենք: Աշխատում ենք 8-ժամյա աշխատանքային ռեժիմով՝ 8:45-16:45,- նշում է տնօրենը:

Վեդու համայնքապետարանի ընդհանուր բաժնի պետ Լիլիթ Դալլաքյանը նշում է, որ երեք մանկապարտեզներից երկուսի ջեռուցումն իրականացվում է ջեռուցման համակարգի միջոցով, իսկ մյուս մանկապարտեզում տեղադրված են գազի վառարաններ: Յուրաքանչյուր մանկապարտեզի մեկ ամսվա միջին ծախսը ձմռան ամիսներին կազմում է մոտ 2,6 մլն դրամ, որն իրականացվում է համայնքի բյուջեի և վարձավճարների հաշվին:

-Եթե ունենանք պարտաճանաչ հաճախումներ, մանկապարտեզներում արձակուրդները երկար չեն լինի,- նշում է Լիլիթ Դալլաքյանն ու ավելացնում, որ ներկա գտնվելով ընթացիկ ծնողական ժողովներին՝ միշտ բարձրաձայնել է, որ ծնողների պարտաճանաչությունից շատ բան է կախված:

Իսկ երեխաներն իրենց վերարկուները թողել էին անվանական պահարաններում ու սպասում էին խոհանոցից եկող համեղ հյուրին, քանի որ սենյակում ոչ միայն մթնոլորտն էր ջերմ, այլև ջերմաստիճանը:

Mane Minasyan

Ակնոցով աղջիկը

-Սոն, էն ակնոցով աղջիկը մեր երեխեքի՞ց ա,- նայում եմ ուղիղ մեր առաջ կանգնած աղջկան ու հեգնանքով հարցնում ընկերուհուս։

-Հա, Ման, դեմքը ծանոթ ա:

Դեմքը ծանոթ էր, բայց մեկ է՝ մենք մեզ ծանր էինք պահում ու չէինք մոտենում, որովհետև Մանեն չէր հավանել ակնոցով աղջկան…

Ճիշտ են ասում՝ երբ մարդուն սկզբում չես հավանում, վերջում քո մի մասնիկն է դառնում:

Ակնոցով աղջիկ կամ նույն ինքը.

-Լաուրա Մանուկյան, 16 տարեկան, Երևանից եմ։ Ուզում եմ դառնալ լրագրող, այս տարի դիմորդ եմ․․․

Դե, էսպես են, չէ՞ ներկայանում ծանոթանալիս կլոր սեղանի շուրջը:

Լաուրին միանգամից սիրեցի, երբ իմացա, որ նույն ֆակուլտետի դիմորդներ ենք:

Մոռացա ասել՝ ցուրտ ձմռանն ենք ծանոթացել, իսկ ամռանն արդեն գաղտնիքներ չունեինք:

Միասին պարապեցինք, միասին քննության գնացինք, իրար ուժ տվեցինք, լացեցինք, ծիծաղեցինք, բայց կարևորը՝ ընդունվեցինք:

Ընդունվեցինք ու ընդունեցինք իրար, հա, ու բոլորը գիտեն՝ մենք ընկերուհիներ չենք, մենք քույրեր ենք:

Իհարկե, ես եմ մեծն, ու կապ չունի, որ 10 օր է ընդամենը տարբերությունը:

Մենք միասին լիքը դռներ ենք թակել, լայն ժպտացել են, մեզ ընդունել են, դե, ինչու չէ, նաև չեն ընդունել…

Բայց մենք ուժեղ ենք, մենք հավատում ենք, ու ոնց Լաուրիկն է ասում. «Քուր, թեթև տար, լավ ա լինելու»:

Ըմմ, դժվար է գրել մի մարդու մասին, ում անտանելի շատ ես սիրում, գրողը տանի…

Լաուրի պայքարող տեսակն եմ սիրում:

Լաուրի հույս տալը, երբ հույսը լրիվ մարած է:

Լաուրի միշտ սոված տեսակն եմ սիրում:

Սիրում եմ, երբ անկեղծ ենք, որ ոչ թե կեղծավոր «Իմ կյանք, արև, լուսին» այլ հասարակ, պարզ ու անկեղծ. «Այ գրող, եկա՞ր»։

Հա, այ «գրող», եկա, եկանք, որ դառնանք մենք:

Հ. Գ․ Երևի ժամանակ առ ժամանակ պետք է մարդկանց ասել, որ սիրում եք իրենց, պետք է ժպտալ ու ստիպել, որ մեկ ուրիշն էլ ժպտա։

Դե, ո՞ւմ ես սպասում, ժպիտ պարգևող նամակդ գրիր։

Mane Minasyan

Նեղացել է փոքրիկ առուն

Ես սովորական մի աղջիկ եմ, ով սիրում է խոհանոցն ու պատրաստելը: Հաճախ եմ կանգնում խոհանոցում, կապում գոգնոցն ու ինձ տեսնում լավագույն խոհարարի դերում:

Հերթական անգամ անցա գործի ու որոշեցի մրգային աղանդեր պատրաստել:

Դե, քանի որ ապրում եմ Արարատի մարզի քաղաք Վեդիում, որտեղ կա ոռոգման ջրի հետ կապված բավականին մեծ խնդիր, մենք մրգերը միշտ գնում ենք: Մինչ ես շտապում էի մրգերի հետևից, պապիկս կանգնեցրեց ինձ ու հիշեց հին ու բարի ժամանակները.

-Է՜, Մանե ջան, մի 10-15 տարի առաջ էր, որ մտնում էինք մեր բախչա, տանձը մի կողմից էր կանչում, խնձորը, սերկևիլը, թուզն ու մնացած մրգերը՝ մի կողմից: Բա որ գարունը գալիս էր, չէ՞, ծաղկում էին, ոնց որ մեկը մատիտը վերցած, նկարած լիներ: Բա հիմա բախչա ա մնացե՞լ, հիմա սկի նորմալ խոտ չի աճում գյոզալ հողում:

Մի պահ կանգնեցի, փորձեցի մանկությանս հուշերից մտաբերել մեր այգին, այն այգին, որը հիմա դարձել է ամայի տարածք, այն ծաղկած այգին, որտեղ չկար վայրի խոտի նմուշ անգամ, սակայն հիմա, անգամ վայրի խոտը հողից` ցամաքած հողից գլուխը հանել չի ցանկանում, որովհետև էլ մեր այգու փոքրիկ առուն ջուր չի բերում:

Mane Minasyan

Իմ 2017-ը

2017-ը նոր կյանքի սկիզբ էր, կամ էլ, այսպես ասած, հրաժեշտ մանկապատանեկան ու անհոգ կյանքին:

Իմ 2017-ը սկսվեց տևական բաժանումով՝ եղբայրս բանակ գնաց: Դրան հաջորդեց կյանքում առաջին այցս Ղարաբաղ, որին շատ էի սպասել: Ինձ համար այնտեղ ամեն բան հետաքրքիր էր ու հարազատ: Այնտեղ ակամա ուժ ստացա, որովհետև Արցախում չես կարող ուժեղ չլինել:

Մյուս ամիսներին պարապում էի ընդունելության քննությունների համար: Դիմորդ էի, շրջանավարտ: Վերջին զանգի փորձեր, վերջին դաս, ավարտական երդում ու վերջին անգամ դպրոցի դահլիճում կանգնած՝ թաց աչքեր: Հունիսի 30-ին գնացի վերջին քննությանս և ընդունվեցի ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ:

Համալսարան, նոր կյանք ու նոր ընկերներ: Այս կյանքի ընթացքին շատ արագ հարմարվեցի ու 12 տարվա վաստակավոր աշակերտից դարձա նորաթուխ ուսանող: Տես, աչքս թարթեցի, ու արդեն ավարտվում է առաջին կիսամյակը:

Դե ինչ, սիրելի 2017, գնա, միևնույնն է՝ միշտ էլ մնալու ես որպես նոր կյանքի սկզբի տարեթիվ:

Մեր սեղանից ձեր սեղան

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը`Մանե Մինասյանի

Դեկտեմբերի 9-ին «Աղքատության կրճատում Ուրցաձոր համայնքային փնջում` զբաղվածության հնարավորությունների ստեղծումով» ծրագրի շրջանակներում անցկացվեց Սուրբ Ծննդյան տոներին նվիրված «Մեր սեղանից ձեր սեղան» գյուղական տոնավաճառ:

Տոնավաճառին մասնակցում էին Լուսաշող, Լանջանիստ, Շաղափ և Ուրցաձոր գյուղերի բնակիչները` վաճառելով տարվա ընթացքում իրենց ամբարած գյուղական մաքուր սնունդը:

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը`Մանե Մինասյանի

Բացի սննդից, գյուղերի երեխաները վաճառքի էին հանել նաև իրենց ձեռքի գեղեցիկ աշխատանքները` նկարներ, տոնածառի խաղալիքներ, ամանորյա հուշանվերներ և այլն:

Որպես սպառողներ ներկայանում էին մայրաքաղաքից եկած հյուրերը, ովքեր չէին կարողանում կողմնորոշվել, որ սեղանից, և որը գնել, որովհետև յուրաքանչյուր սեղան գերազանցում էր մյուսին:

Կոմպոտից մինչև հաց-պանիր-կանաչի:

Հաց-պանիր-կանաչուց մինչև խորոված ու պլեճ:

Թոնրի տաք լավաշ ու հորած պանիր:

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը`Մանե Մինասյանի

Մի խոսքով, այս ամենը պետք էր տեսնել ու համտեսել (գյուղացիները նաև կազմակերպել էին համեղ հյուրասիրություն):

Միջոցառմանը ներկա էր նաև ԵՄ դեսպան Պյոտր Սվիտալսկին, ով շնորհավորեց բոլոր արտադրողներին, կազմակերպիչներին և կամավորներին կատարած քրտնաջան աշխատանքի համար:

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը`Մանե Մինասյանի

«Գյուղական զբոսաշրջությունը Հայաստանում մեծ ներուժ ունի, և այս նախաձեռնությունը ևս մեկ ապացույց էր, որ համատեղ ջանքերով մենք կարող ենք հաջողությունների հասնել»,- ասաց նա: