Մեր օրերում մարդիկ ամեն ինչից կխոսեն, ամեն թեմայից, բոլորի սխալներից, բոլորին ապրելու ձև սովորեցնելուց, բայց երբեք չեն խոսի իրենց իրավունքներից, չեն բացատրի իրենց երեխային իրենց իսկ սահմանները։ Հասկանու՞մ եք, սահմաններ կան, որ անցնել չի կարելի։ Չգիտեմ, մարդիկ ինչքանով են ծանոթ իրենց իրավունքներից, ողջունելի կլիներ, եթե ամեն ծնող կարողանար սկսել իր երեխային վաղ տարիքից սովորեցնել իր իսկ իրավունքները։ Շուրջդ նայում ես, չես հասկանում, մարդիկ կամ չգիտեն իրենց իրավունքները կամ գիտեն, ուղղակի չեն կիրառում։ Դպրոցներում բազմաթիվ դեպքեր են արձանագրվում, երբ երեխաները, ովքեր իրենց չեն կարողանում պաշտպանել, ենթարկվում են բուլինգի (ի՞նչ է բուլինգը` ծաղրել, ստորացնել, նվաստացնել, հոգեբանական ճնշում գործադրել…): Հարց է առաջանում. իսկ ինչո՞ւ երեխան իրեն պաշտպանել չգիտի, մտքում գիտի, մտքում հազար անգամ ինքն իրեն կպաշտպանի, միայն թե բերանից մի բառ չհանի (էդպես են սովորեցրել, որ պիտի լռես, էդպես են, չէ՞, գրել հանճարները, «որ լավագույն զենքը դա լռությունն է», իրենց ժամանակներում միգուցե, բայց երեխային սխալ է էդպես սովորեցնել։ Եկեք սովորեցնենք խոսել, ճիշտ խոսել, եկեք սովորեցնենք լռելու փոխարեն խոսել ու հասկանալ ընկերոջը, ու չենք ունենա այն պատկերը, որը ամեն օր հոգեկան առողջություն է վեր հանում։ Չգիտեմ, ասածիս հետ ինչքանով համակարծիք կլինեք, բայց կարծում եմ` ամեն ինչ ունի հիմք, իսկ եթե դաստիարակում եք երեխա, պիտի հիմքը այնպես դնեք, որ ձեր երեխան չունենա ինքնահաստատվելու, ինքնավստահության պակաս։ Համենայնդեպս, ուրիշի երեխայի հոգեկան առողջության ու խաղաղության հաշվին չպիտի լինի։
Երեկ կարդում եմ էն մասին, որ բոլոր երկրներում «բուլինգ» ասվածը գոյություն ունի, բայց կան երկրներ, որտեղ խիստ պայքար է գնում բուլինգի դեմ։ Օրինակ` Նիդեռլանդներում կիրառվում է հատուկ ծրագիր` «բուլինգի օրենսդրություն», որը պարտավորեցնում է դպրոցներին ստեղծել կանխարգելիչ միջոցներ։ Իսկ մեր երկրո՞ւմ։ Մեր երկրում ի՞նչ միջոցներ են ձեռնարկվում, որ կանխվի էս ամեն ինչը։ Մեր երկրում շատ իրավունքներից շատերս անտեղյակ ենք…
Հ.Գ. Չքարկոծե’լ, իրավունքներիցս տեղյակ կարծիք եմ հայտնել: