
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
Ուզում եմ, որ իմ կյանքում ամեն ինչ հետաքրքիր լինի: Ասենք, ամեն օր մեկի ծննդյան օրը լիներ, հավաքվեինք, խոսեինք ու բարձր ծիծաղեինք:
Երբեմն ուզում եմ ծիծաղել բարձր ու անընդատ: Եվ ինչո՞ւ են մարդիկ այսքան մտահոգ, չէ որ ամեն ինչ հենց իրենցից է կախված:
Ես ինքս ուրախ մարդ եմ և փորձում եմ ուրախ ապրել: Իմ կյանքն էլ ավելի ուրախ դարձրեց 17.am-ը:
Մեր կայքի և Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցի շնորիվ ես դարձա ավելի հետաքրքրասեր: Արդեն սկսել եմ լավ լուսանկարել, գրել հետաքրքիր հոդվածներ:
Ինձ գյուղում անցորդները մոտենում են, գովում, ասում, որ կարդացել են վերջին հոդվածս: Շնորհավորում են: Նույնիսկ վերջերս ստացա նվերներ: Ես էլ արդեն ամեն օր այլ հայացքով եմ նայում իմ գյուղին, տեսնում լավ կամ վատ բաները, ուրախ կամ տխուր երևույթները, իմ կողքին ապրող մարդկանց:
Մի խոսքով, 17.am-ը ինձ շատ բան տվեց: Ու ես շատ ուրախ եմ, որ 17.am-ը իմ կյանքում կա:
Ջուջևանը սահմանից ուղիղ գծով չորս կմ հեռավորության վրա է գտնվում, և կրակոցի ձայները պարզ լսվում են գյուղում: Սակայն գյուղում կյանքը շատ հետաքրքիր է անցնում, որովհետև ամռանը երեխաներով ծնողներից թաքուն գնում էնք Էշի գոլը լողանալու:
Էշի գոլը իր անվանումը ստացել է,երբ մի անգամ շատ տարիներ առաջ մի ավանակ ընկել է գետի մեջ և խեղդվել ջրում: Հենց այդտեղից գետը ստացել է իր անվանումը` Էշի գոլ:
Գյուղացիները մեկ-մեկ կատակ են անում ու Էշի գոլին անվանում «Ավանակի ջրափոս»:
Մեր գյուղից շատերը լողալ են սովորել հենց Էշի գոլում ինչպես ես: Էշի գոլը շատ մեծ չէ, ունի մեկ-երկու մետր խորություն, լայնությունը երեքից-չորս մետր է:
Գոլը շատ հեռու է, այդ պաճառով ծնողները թույլ չեն տալիս, որ գնանք Էշի գոլը, իսկ երբ իմանում են, որ թաքուն ենք գնացել, «շան տուր» են տալիս: Բայց մենք էլի չենք լսում ու էլի գնում ենք:
Էշի գոլից երևում է Էլակ սարը, որտեղից երևում է ողջ գյուղը, նաև շատ հեռվում երևում է Ադրբեջանը,Վրաստանը և կողքի գյուղերը: Էլակի վրա է գտնվում Հայաստանի ամեաթունավոր օձը:
Ջուջևանը շատ հետաքրքիր և գեղեցիկ գյուղ է, և ես շատ ուրախ եմ, որ ծնվել եմ հենց Ջուջևանում…
Չնայած շուտով ապրիլ է, անցել է գարնան առաջին ամիսը, բայց ձմեռը դեռ չի ուզում հեռանալ: Մեր մարզային թղթակիցները շարունակում են ուղարկել լուսանկարներ, որոնց նայելով թվում է, թե ձմեռը դեռ նոր է սկսվում:
Ամեն երկու շաբաթը մեկ մեր թաղի կանայք մեր բակում հաց են թխում: Հավաքվում են մեր նկուղում և սկսում հաց թխելու գործընթացը: Ջուջևանում լավաշ չեն թխում, որովհետև չկա թոնիր: Գյուղի մեծ մասը փռի մեջ է հաց թխում:
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
Տատիկս առավոտ շուտ վեր է կենում, որովհետև իր հետևից դեռ թխելու են Անահիտ ձալոն և մեր հարևանուհի ընկեր Անժելան:
Տատիկս սկզբում վառում է վառարանը, հետո ջուրը դնում վառարանին, ալյուրը բերում ու սկսում է մաղելը:
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
- Բարի օր ձեզ:
Ներս է մտնում իմ ձալոն` Անահիտը:
-Հազար բարին,- ասում է տատիկս ու հարցնում:
-Ի՞նչ կա-չկա գեղերըմ:
-Գիդեմ ոչ, մթամ ո՞վ ա գեղ դուս գալի: Գարունքացել ա, վար ու ցանքը սկսել ա, պարապ ժամանակ չենք ունենում:
-Անահիտ, կոֆե դնեմ:
-Չէ, չէ, հենց նոր խմել-եկել եմ, հանկարծ չդնես:
-Դե որ խմում չես, ալիր բի մաղե, ես էլ գնամ` փուռը վառեմ:
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
Հետո Անահիտ ձալոն կապում է գլխաշորը ու սկսում խմոր հունցելը: Որոշ ժամանակ անց խմորը արդեն պատրաստ է, ու սկսում են խմորը գնդել: Փուռը թեժ է, և հաց թխելու բոլոր պայմանները կան:
Սկսում են հացի գնդերը լցնել փռան մեջ և փակում են փռան բերանը: Մինչ հացի թխվելը նստում են փռան առաջ ու քննարկում գյուղի նորությունները:
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
-Անահիտ, բա իմացա՞ր, Հրանդիկը հիվանդացել ա:
-Հա, երեկ Սիրաժին վիկալ ա, գնացինք տենող:
-Հետո՞, ո՞նց էր:
-Տատի, տատի, հացը վառվեց,- գոռացի ես:
-Վայ, այ շան տղա, տեհա՞ր, խոսքով ընգանք, հացը վառվեց:
Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի
Ճիշտ է, հացը վառվեց, բայց շատ համով է ստացվել: Հետո ես էլ գնացի բերեցի տնական համով պանիր և սկսեցինք ուտել տաք հացը:
Աշխարում չկա մեր փռան հացից համով հաց:
Գարնանը` մայիսին, բոլորը վերցնում են իրենց անասուններին և գնում են սարերը, որպեսզի ամռանը կաթը ավելի առատ լինի և կովերի «արոտը լավ լինի»: Ամռանը պանիրը, ջիլը (թել պանիր) ավելի համով է լինում: Սովորաբար երեխաները չեն սիրում սարերը: Ինձ համար աշխարհից կտրված վայր է, ճիշտ է, օդը մաքուր է, բայց չկա էլեկտրականություն, ինտերնետ, հեռուստացույց, իսկ այս դարում կյանքն առանց տեխնիկայի անհետաքրքիր է. երեխաների մեծամասնությունը այդպես է կարծում: Առաջ, պատմում են, որ սարերում շատ երեխաներ էին լինում, հիմա` մեկ-երկու երեխա: Մեծերը պատմում են, որ էն ժամանակ կրակ էին վառում և բոլորով հավաքվում էին շուրջը, խոսում դեսից-դենից:
Ամառային մի օր էր, կովերի բառաչից վեր կացա, տեսա, տատիկս կթում է փրփրալից տաք կաթը: Խանում տատս ձայն տվեց և ասաց.
-Դավի’թ, արի կաթը տար:
-Տատի’, տատի’, կաթը կտա՞ս:
Վերջացնելով կթելու գործը, տատս սկսեց կաթը մշակել: Պանրի մերանը` պեպսինը, տատս լցնում է կաթսայի մեջ կաթի վրա, հետո գդալն առնում ու խաչեր է անում, որպեսզի կաթն առատ լինի: Տատս ասում է, որ իր մայրն ու տատն էլ այդպես են արել պանիր մերելուց: Տատս մերեց կաթը, և ես ցանկացա ուտել «ղազանդիբի», որը կիսախմորված կաթն է:
Տարվա այդ շրջանում բոլոր թոռներով սարում ենք լինում, խաղում տարբեր խաղեր, օգնում տատիկիս: Սարում երբեմն դժվար է լինում, երբեմն կարող ես հանդիպել գայլերի , բայց մենք չենք վախենում, որովհետև և’ մենք ենք սովորել նրանց ներկայությանը, և’ նրանք` մեր: Շատ եմ սիրում, երբ մարդիկ սարում գոռում են. «Հո’ արի,ա’ կով» կամ «Արի’, ջեյրան ջա’ն, արի’, մարալ ջա’ն» և խոր-խոր ձորերից ի պատասխան լսվում է անասունների բառաչը: Ես սիրում եմ սարը, իսկ սարը` ինձ: