(Այնտեղ, որտեղ կա գեղեցիկ վերնագիր, ոչ միշտ կա հոգի)

Որտեղ կա մարդ, այնտեղ կա բաժանում…

Ասում են, պատասխանատու ես նրանց համար, ում «ընտելացրել» ես քեզ։ Պատասխանատու ես… Բայց ո՞ւմ առաջ, խղճի՞դ… Քո խիղճը երբեք քեզ պատասխանատվության չի ենթարկի. մարդը միշտ մոռանում է խղճի վրա ծանրացած հիշողությունները։

Ձմռան ցուրտ առավոտ էր։ Հաստ վերարկուների մեջ փաթաթված ու դողացող մարդկիկ շտապում էին Աստված գիտի, թե ուր… Ես էլ սովորականի նման դասի էի շտապում։ Գլխումս մի երաժշտություն էր պտտվում, հենց այդ երաժշտության տակտով էլ քայլում էի. ասես զինվորական մարշ լիներ։

Մտքերով ընկած հասա մի կանգառի, միայն ես էի ու մի զինվորական։ Երևի զինվորն էլ էր մրսում, բայց զինվորականին վայել զգաստությամբ էր կանգնած, ու այնպիսի տպավորություն էր, թե ցուրտն իրեն «ձեռք չի տալիս»։

Չգիտեմ որտեղից մի փոքր կատվի ձագ հայտնվեց, այնքան փոքր ու «համով» էր, որ ուզում էի գրկել (այսուհետ նրան կանվանեմ Փափուկ)։ Չնայած, որ իմ կանգառը չէր, ու կանգնել-մնալու համար էլ «նպաստավոր պայմաններ» չկային, մեկ է, մնացի տեղումս ու սկսեցի հետևել Փափուկին։ Փափուկը առանց վախենալու մոտեցավ մեր «ծանոթ» զինվորին և սկսեց ոտքերի շուրջը պտտվել, մի քիչ խաղաց ու վերջում էլ զինվորի ոտքերի վրա հարմարվեց։ Զինվորը սկզբում ուզում էր մի կողմ տանել նրան, հետո «քարե սիրտը» հալվեց, որոշեց խեղճ Փափուկին չնեղացնել։

Մի քանի րոպե էլ չէր անցել, մեկ էլ մի ավտոմեքենա կանգնեց. զինվորի հետևից էին եկել։ Նա զգուշությամբ Փափուկին մի կողմ տարավ, ու ձեռքի պայուսակը տեղավորեց մեքենայի մեջ, իսկ կամակոր Փափուկը ուշքի գալով մոտեցավ նրան ու ճանկերով կպավ շալվարից։ Զինվորը վերջին անգամ շոյեց Փափուկի գլուխը, ժպտաց ու իջացրեց նրան ցած։

Երբ մեքենան գնաց, ձագուկը նստեց ու սկսեց թախծոտ հայացքով նայել դեպի հեռուն՝ այն ճանապարհի երկայնքով, որով գնացել էր իր բարեկամը։

Վատն այն է, որ կյանքում էլ կան «զինվորներ» ու «փափուկներ»… Փափուկները կապվում են զինվորների հետ, իսկ զինվորները թողնում ու գնում են։ Փափուկներին էլ մնում է միայն նստել ու սպասել «բարեկամներին»։

Ու ընդհանրապես, կյանքում մենք շատ բարեկամների ենք սպասում, ովքեր չեն գալիս, իսկ մենք հույս ենք ունենում ու մեզ խաբում ենք, որ ամեն ինչ լավ է լինելու…

COAF կազմակերպությունը մեր գյուղի երեխաների համար շատ բան է արել: Գյուղում շատ խմբակներ կային, ու այդ խմբակներից մեկը մեր թատերական խմբակն էր: Մեր խմբի ղեկավարը դերասանուհի Հասմիկ Սարգսյանն էր: Խմբակը դպրոցում ստեղծվեց 4 տարի առաջ ու տևեց 2 տարի: Այն մեր դպրոցին նոր շունչ բերեց: Ամեն քայլափոխի լսում էի, թե ինչպես են խմբակի անդամները պատմում իրենց տպավորությունների մասին: Սկզբում մենք սովորում էինք բեմի վրա կանգնել, վստահ խոսել, դերասանական տարբեր հնարքներ, իսկ հետո արդեն սկսվեց ներկայացումների շրջանը: Ներկայացումների սցենարները, հագուստները և, իհարկե, բեմադրումը մեր խմբավարի ձեռքում էր: Մեր առաջին ելույթը հարազատ դպրոցի հարազատ դահլիճում էր, իսկ հետո արդեն սկսեցինք շրջագայել հարևան գյուղերով: Կարևոր դեր ուներ նաև մեր խմբի անվանումը՝ «Թռիչք»: Անունը որոշել էինք ողջ խմբով: Մեր ամեն նոր քայլով մենք նոր թափ էինք առնում ու թռչում:

Հիշում եմ, որ դեռ մանկապարտեզի հանդեսներից ինձ միշտ գլխավոր դերեր էին վստահում, ու դեռ մանկուց ես ունեի «դերասանական տաղանդ»:

«Թռիչք»-ը իմ երկրորդ տունն էր դարձել, չէ, երրորդ, մոռացել էի, որ մեր երկրորդ տունը դպրոցն էր: Նախատեսված ժամից միշտ շուտ էի գնում, որ մի վայրկյան բաց չթողնեմ: Այսօրվա պես եմ հիշում մեր առաջին ներկայացումը՝ «Սուրբ Ծննդյան հրաշքը»:

Հիշում եմ, թե ոնց էինք ետնաբեմում ուրախանում ամեն մի տեսարանից հետո: Հիշում եմ, թե ոնց էինք ուրախացել, երբ հանդիսատեսը գոհ էր ու բարձր ծափահարում էր: Գյուղի երեխաների համար դա մեծ բան է:

Ու այս ամենը մեր խմբի ղեկավարի շնորհիվ, իհարկե: Անցան մեր «թռիչքյան» օրերն ու ներկայացումները: Մեր Հասմիկին մի ուժեղ քամի թռցրեց Գերմանիա: Այսօր էլ խմբից շատերը ուսանողներ են, բայց…

Բայց ես որոշեցի ստեղծել նոր «Թռիչք»: Որոշեցի, որ այն ամենը, ինչ ես եմ ստացել այդ խմբակից, պետք է փոխանցեմ ինձնից փոքրերին: Հայտարարեցի, որ ցանկացողները կարող են գրանցվել ու լինել նոր «Թռիչք»-ի մասնակիցներ: Ու հիմա ես եմ խմբի «ղեկավարը»: Ես եմ ներկայացման սցենարը գրում, ես եմ ինձ ռեժիսորի տեղ դրած ուղղումներ անում: Հիմա ես եմ «Թռիչք»-ի «Հասմիկը»:

Ու վերջերս իմ նոր «Թռիչքը» բեմ դուրս եկավ: Հանդիսատեսն էլի նույնն էր, ոչինչ չէր փոխվել: Էլի ծափեր, գովասանքի խոսքեր, լավ մաղթանքներ: Ոչինչ չի փոխվել: Ես էլի հուզմունքից դողում էի, ինչպես առաջ:

Հիմա ես դողալով թև եմ տալիս, որ նորեկներն էլ թռչեն:

Այս դեպքը պատահել է, երբ ես դեռ ինը տարեկան էի: 

Ամեն տարի՝ ամռանը, սովորականի պես ես գնում եմ մորաքրոջս տուն՝ Գնդեվազ, վայելելու ամառային արձակուրդները: Դե, ինչպես գիտեք, գյուղում գործը շատ է, և գործն անել ավարտելուց հետո ինչ-որ բան էլի թերի է մնում: Ամենից շատ սիրում եմ ծիրան քաղելու ժամանակահատվածը, քանի որ բարձրանում եմ ծառ, քաղում ծիրանները ու ամենալավերը ուտում:

Մորաքրոջս ընտանիքը ունի երկու հողամաս. մեկը իրենց տան դիմաց է, մյուսը՝ ավելի հեռու (վերևի հող, այդպես են ասում նրանք հեռու հողամասին): Անկեղծ ասած, ես այդ վերևի հողը այնքան էլ չեմ սիրում:

Հա, մոռացա ներկայացնել իրենց տան անդամներին. մորաքույս՝ Հասմիկը, նրա ամուսինը՝ Աշոտ «ձաձան» (այդպես եմ սիրում դիմել նրան), Արմանը՝ մեծ տղան, Անին՝ աղջիկը, Վերժիկ տատին (դարձյալ իմ դիմելու ձևն է) և նրա ամուսինը՝ Ալիկ պապին: Սիրում եմ Աշոտ ձաձայի մեծ մեքենան նստել, որովհետև այն շատ բարձր է և շատ հաճելի է, երբ քամին շոյում է դեմքդ: Լավ, ինչևէ, չշեղվենք թեմայից:

Գործ անելուց հետո շատ ենք հոգնում և, մորաքրոջս կանչելուց հետո, բոլորս գնում ենք ճաշելու: Այս անգամ ես մի շատ արտասովոր բան նկատեցի: Ալիկ պապիկը, երբ ինչ-որ բան էր ուտում, նրա բերանում ատամներ կային, իսկ երբ չէր ուտում` չկային: Շատ ամաչեցի հարցնել հենց Ալիկ պապիկից, դրա համար հարցրեցի մորաքրոջս:

-Մորաքույր, այդ ինչպե՞ս է, որ Ալիկ պապիկն ուտելուց ատամներ ունի, իսկ չուտելուց՝ ոչ:

Նա երկար ժամանակ ծիծաղում էր և չէր կարողանում խոսել: Բայց հետո ես իմացա, որ նա ասել է Ալիկ պապիկին, և հերթական անգամ ճաշելուց Ալիկ պապիկն ասաց.

-Ճիշտ ես նկատել դու, Լիլո ջան: Իմ ատամները պուլտով են. ուտելուց պուլտը սեղմում եմ` գալիս են, վերջացնելուց հետո սեղմում եմ` անհետանում են:

Ու բոլորը սկսեցին ծիծաղել, բայց ես էլի չստացա իմ հարցի պատասխանը: Իսկ հիմա ես արդեն մեծ եմ ու գիտեմ հարցիս պատասխանը:

Ցավոք, Ալիկ պապիկն էլ չկա, որ հիշեցնի այդ պատմությունը, և բոլորս ծիծաղենք:

Դասարանում նստած թեմատիկ գրավոր էինք գրում և հանկարծ ներս մտավ մեր ֆիզիկայի ուսուցիչ ընկեր Հովսեփյանը: Նա առաջ եկավ և հայտարարեց, որ այսօր լինելու է ֆակուլտատիվ:

Բացատրեց, թե ինչ ենք անելու, նաև ասաց, որ մասնակցելու են դպրոցի միայն լավագույն աշակերտները, քանի որ պայմաններ չկան շատ աշակերտների ընդունելու: Գրպանից հանեց մի թուղթ և կարդաց մասնակիցների անունները: Այդ ցուցակում կար նաև իմ անունը: Վերջում, երբ արդեն պետք է գնար, ասաց, որ դասերից հետո գնանք ուսուցչանոցի մոտ և սպասենք իրեն:

Դասերը ավարտելուն պես եկավ ընկեր Հովսեփյանը, և մենք գնացինք մեր լաբորատորիա, որտեղ ես առաջին անգամ էի լինում:

Մենք պետք է պատրաստեինք մի սարք, որը քամուց էլեկտրական էներգիա ստանար և փոխանցեր մարտկոցին: Եվ այս սարքով էլ ներկայանալու էինք մրցույթին, բայց անունը դեռ չէինք որոշել: Մրցույթի ժամանակ պետք է հայտարարվեր հաղթողի անունը: Մեզ համար ամենակարևորն այն էր, որ աշխատում էինք միասին և ժամանակը շատ հետաքրքիր էր անցնում:

Սարքի վրա աշխատելով մենք ձեռք բերեցինք մեծ, և ես հիմա ցանկանում եմ շարունակել այս աշխատանքը, իմ խումբն ունենալ և նոր սարքեր հնարել:

Աշխատանքը կիսով չափ պատրաստելուց հետո ընկեր Հովսեփյանն ասաց.

-Լավ, երեխաներ, ավարտեք: Վաղը կշարունակեք:

Մենք սարքը դրեցինք պահարանում, հավաքեցինք բոլոր գործիքները, փակեցինք դուռը և մեծ տպավորություններով ու հետագա աշխատանքը քննարկելով գնացինք տուն:

Լաբորատորիա դեռևս մեկ անգամ ենք գնացել, բայց աշխատանքները շարունակական բնույթ են կրելու: Հաջողություն կհամարեմ՝ արևային հովացուցիչ, տիեզերք ինֆորմացիա ուղարկող սարք, էլեկտրատաքացուցիչ, հողմաղաց, մանրադիտակ և այլ սարքեր ստեղծելու և վերջնական արդյունքի հասցնելու հանգամանքը:

Իսկ մրցույթի օրը դեռ հստակ որոշված չէ, բայց արդեն պարզ է, որ մրցույթին ներկայացնելու ենք մեր սարքերը, այլ կերպ ասած, «գյուտերը»: