Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

karine nahapetyan

Թույլ կտա՞ս

Խոսեմ մի փոքր աշնան մասին… Նախ ասեմ, որ աշունը տարվա եղանակ լինելուց բացի, նաև հոգևիճակ է և հարմար առիթ գիտակցելու, որ ոչ միայն մեր մարմինները տաք հոգուստի կարիք ունեն, այլև` մեր հոգիները:
Աշնան ավարտի հետ ես հասկանում եմ, որ պակասորդ եմ տվել, ուստի աշունը կորուստների եղանակ է:
Աշունը ստիպում է մեզ սիրել դեղինը, նարնջագույնը, վառ կարմիրը, կանաչը և զգեստապահարանը լցնել միայն այդ գույներով:
Աշունը մեզ խրատում է և ասում, որ պատուհանիդ առաջ կանգնելու պատճառը և քո ու նրա տարբերությունն այն է, որ ամեն անգամ նրա տան կողքով անցնելիս, դու անպայման նայում ես նրա սենյակի պատուհանին, իսկ նա՝ երբեք:
Աշունը մեր ականջին շշնջում է ու հորդորում, որ մեզ սպասված վերադարձներ են պակասում, բայց այդ պակասը նա ի զորու չէ լրացնել:
Աշունը ոգեշնչում է մեզ` գրելու ու ասելու այն ամենի մասին, ինչի մասին մենք նախկինում համարձակություն չունեինք խոսելու:

Աշունը մեզ հանգեցնում է այս եզրակացությանը.
Ինչպիսին է սերը, կարող ենք ասել բոլորս` ամեն մեկս մեր տեսակետը պնդելով, սակայն ասել, թե ինչ է սերը, դեռևս ոչ մեկին չի հաջողվել:
Բայց ասեմ, որ աշնանը հաջողվում է բացատրել այն, լրացնել այդ կիսատությունը և ամեն մեկիս գաղտնի հիշեցնել այն ՄԵԿԻ մասին, ով, փառք Աստծո. ողջ և առողջ է, բայց էապես անհետ կորել է մեր կյանքից:
Աշունը սթափեցնում է մեզ և ստիպում, որ երբեք չկորցնենք մեր հեքիաթը և տաք-տաք պահենք այն:

Աշունը իրեն սիրել տվող եղանակ է: Սիրում եմ թեթև հագնվել, ցուրտ եղանակին դուրս գալ դուրս, որ ցուրտը սողոսկի ներսս ու տակնուվրա անի ինձ, որ ես ցնցվեմ այդ զգացողությունից:
Աշունը վերածննդի եղանակ է. մեր մեջ վերածնում է մեր երևակայությամբ ստեղծած այն էակին, որին մենք, որոշ հանգամանքներից ելնելով, «սպանել» էինք:
Եվ վերջապես աշունը մեզ վստահություն տվողն է. վստահություն է տալիս, որ մենք դեռևս ունակ ենք սիրելու:

Հը՞, աշուն, քո տված վստահությամբ թույլ տալի՞ս ես սիրեմ կամ գոնե սիրահարվեմ:

Կյանքը ոչ հռոմեական ճանապարհի վրա. կադրի հետևում

Դպրոցից գնում էի տուն, մեկ էլ` Սերո~ժ, մի րոպե կանգնի: Ալեքսանյան Դավիթն էր: 

-Սպասիր գամ՝ քեզ լավ բան եմ ասելու:

-Ի՞նչ ա եղել, Դավ, ասա շուտ,- ինձ էլ հետաքրքրեց:

-Վաղը «Մանանայի» խումբը գալիս ա մեր գյուղ` իմ ֆիլմը նկարելու: Անպայման կգաս, որ ճանապարհին տեսնենք` կանգնեցնեք մեքենան:

Ասացի` անպայման տեղյակ կպահեք, անպայման գալու եմ: Պայմանավորվեցինք, ու ամեն մեկս շարունակեցինք մեր ճանապարհը: Այդ օրը նկարչությունից եկա ու, ինչպես մեծերն են ասում, ականջս ձայնի` նստած սպասում էի, թե երբ ենք գնալու ճանապարհի մոտ: Տեսա արդեն ուշանում է, որոշեցի ականջակալներս դնեմ ու մի քիչ երգ լսեմ, մինչև ինձ կգան, կկանչեն տղերքը: Բայց արի ու տես, երբ ականջակալներս դնում եմ հենց էդ ժամանակ՝ թարսի նման ինձ ձայն են տալիս: Մոտ 10-15 րոպե սպասելուց հետո տեսնում են դուրս չեմ գալիս՝ թողնում-գնում են գյուղամեջ, կամ ավելի ճիշտ, խաչմերուկ: Որոշ ժամանակ անց մայրիկս տուն մտավ և ասաց.

–Սերոժ, էդ ո՞նց ա դու խաչմերուկում չե՞ս, Ձեր թղթակիցների խումբը եկել ա, գյուղում ա: Մայրիկիս խոսքը կիսատ, կարելի ա ասել, դուրս թռա տնից, որ հասցնեմ տեսնեմ: Ճանապարհին հասնելուց մի քանի մետր էր մնացել արդեն, մեքենան շարժվեց՝ չհասցրեցի: Կանգ առա, ու ինձ մի քիչ մեղադրելով ու մի քիչ հույս տալով ասացի. «Դե լավ, հիմա թող մի քանի ժամ ուշ տեսնեմ, մեկ ա առավոտ գյուղ են գալու»:

Առավոտ 9:30 էլի նույն տեղը՝ խաչմերուկում էինք, ու մեկ էլ` հոպ, մեքենան եկավ: Չգիտեմ ինչի` նկարահանման սարքավորումները տեսնելուց հետո «Մանանայի» կամ 17.am-յան տրամադրություն ստեղծվեց: Տեսախցիկ, սցենար, անչափ բարի մարդիկ ու նկարահանումներ:
Այդ օրը, կարելի է ասել, տրամադրեցինք ֆիլմեր նկարահանելուն: Ամեն տեսակ կադրեր, աշխատանքային ֆոտոներ, արևից այրված մաշկ և հոգնածություն: Ֆիլմը նկարահանվեց՝ տեղադրվեց 17.am-ում. «Կյանքը ոչ հռոմեական ճանապարհի վրա»:

Կայքում ֆիլմը նայեցի և հասկացա, որ իզուր չէր այդ տքնաջան աշխատանքը: Մեկ օր տանջվեցինք և արդյունքում ստացանք բավականաչափ հետաքրքիր, հիանալի ու հաճելի դիտվող մի ֆիլմ, որը 10 րոպե էր, բայց իրենից ներկայացնում էր մի ամբողջ ամառային սահմանային գյուղի առօրյա:

Նրանք, ովքեր դեռ չեն տեսել, նայեք, չեք փոշմանի:

Diana Karapetyan

Երբեք չեմ մոռանա

2004 թվական, ես այդ ժամանակ 4 տարեկան էի: Հայրիկս ամբողջ օրը աշխատում էր, դե մայրիկս էլ ամբողջ օրը փոքր եղբորս հետ էր, իսկ ես ինձ մի տեսակ միայնակ էի զգում:

Հիշում եմ, մի օր հայրիկս եկավ ու ասաց, որ իր ընկերոջ շունը երկու ձագ է ունեցել, և մենք գնում ենք ինձ համար փոքրիկ շնիկ բերելու: Ես շատ  էի ուրախացել, միշտ ասում էի, որ շնիկ եմ ուզում:
Երբ գնացինք այնտեղ, հենց բակը մտնելուն պես ինձ մոտ վազեց մի փոքրիկ շնիկ: Նա ամբողջովին սև էր ու այնքան փոքր էր, աչքերը այնպես էին փայլում,  կարծես երկու փոքրիկ աստղեր լինեին: Նա մոտենալով ինձ, ատամներով բռնել էր տաբատս ու բաց չէր թողնում, շարժում էր իր պոչը ու ամբողջ ուժով քաշում էր իմ տաբատից: Ես ծիծաղում էի ու շոյում էի նրան, և դա կարծես նրան դուր էր գալիս: Նա իմ կողքից այն կողմ չէր գնում, դե  ես նույնպես չէի ուզում նրանից բաժանվել և նրան ինձ հետ բերեցի տուն: Նրան անվանեցի Գրաֆչիկ:
Մենք անբաժան ընկերներ էինք դարձել: Ամբողջ օրը բակում միասին խաղում էինք: Ես նրա նման ամբողջ օրը չորեքթաթ քայլում էի, այնքան էինք խոտերի մեջ թավալվում, որ հոգնում ու հենց այդ խոտերի մեջ էլ միասին քնում էինք: Ես արթնանում էի միայն այն ժամանակ, երբ զգում էի, թե ինչպես է Գրաֆչիկը լպստում իմ երեսը: Երբ նրան ինչ-որ մի բան դուր չէր գալիս, նա ոտքիցս հանում էր կոշիկս ու վազում էր, որ ես էլ ընկնեմ նրա հետևից:

Մենք այնքան էինք մտերմացել, որ ես կարծես թե հասկանում էի նրան: Հասկանում էի, թե նա երբ է ուզում խաղալ, երբ` ուտել, երբ` քնել: Նա էլ ինձ էր հասկանում, գիտեր ինձ ինչպես ուրախացնի: Հիշում եմ, երբ մանկապարտեզ պիտի գնայի ու իրեն պիտի տանը մենակ թողնեի, ոնց էր տխուր հայացքով նայում ինձ ու գլուխը թեքելով հասկացնում, որ նեղացել է ինձանից, որ չի ուզում մենակ թողեմ իրեն: Բայց երբ հետ էի գալիս, ուրախ վազում էր իմ առջև և միշտ առաջինն էր ինձ դիմավորում:
Նա մեծանում էր իմ աչքի առաջ, և ես շատ ուրախ էի, որ նա կա, որ ես ունեմ նրա նման ընկեր:

Բայց ինչպես ամեն ինչ, այնպես էլ իմ ուրախությունը կարճ տևեց:
Ամռան մի առավոտ ես արթնացա մի տարօրինակ զգացողությամբ: Հավատացեք, բառերով չեմ կարող բացատրել, թե ինչ էի զգում այդ պահին: Ամեն առավոտ ես արթնանում էի այն ժամանակ, երբ Գրաֆչիկը թաթերով խփում էր դռանը, բայց այդ առավոտը այդպես չէր: Ես արագ հագնվեցի և դուրս եկա տնից, աստիճաններին կանգնելով, բակում նկատեցի մայրիկին: Մայրիկը շրջվելց, տեսավ ինձ: Նրա աչքերը ամբողջովին պատված էին արցունքներով և դա ինձ սարսափեցրեց: Ես մոտ վազեցի ու իմ առջև բացվեց մի սարսափելի տեսարան: Այնտեղ` գետնին, պառկած էր Գրաֆչիկը`ամբողջովին արյան մեջ: Ես ուղղակի կորցրեցի խոսելու ունակությունը, սիրտս կտոր-կտոր եղավ, գրկեցի նրան ու սկսեցի լաց լինել: Օրը կարծես միանգամից մռայլվեց: Նրա մարմինը այնքան սառն էր, կարծես ես գրկել էի մի սառցե կտոր: Իմ ձեռքերը ամբողջովին պատվել էին նրա արյունով, իսկ արցունքներս արագ հոսում էին` թափվելով նրա անկենդան մարմնի վրա: Աչքիս առջևով սկսեցին թռչել նրա հետ կապված ամեն մի վայրկյանը: Նա ինձ համար ավելին էր, քան ուղղակի տնային կենդանի, ավելին, քան ուղղակի շուն, նա իմ պուճուր սրտի մի մասն էր, որին ես կորցրեցի:
Դեռ երկար ժամանակ ես չէի համակերպվում այն մտքի հետ, որ նա էլ չկա: Երբեմն, երբ հաց էի ուտում, ամանը ամբողջովին չէի դատարկում, վերցնում էի ու դուրս գալիս տանից, կանչում էի Գրաֆչիկին, բայց նա չէր գալիս:
«Ի՞նչ էր պատահել»,- այդ հարցը դուրս չէր գալիս իմ մտքից: Ի՞նչ էր պատահել, որ նա այդպես արնաքամ էր եղել: Ես այդպես էլ կոնկրետ չիմացա ու այդ հարցը մինչև հիմա տանջում է ինձ, թեկուզ և արդեն ութ տարի է անցել: Ութ տարի է անցել, բայց այն  տեսարանը դեռ իմ աչքի առջև է: Այն տեսարանը, որ իմ հավատարիմ ընկերը արնաքամ պառկած է իմ գրկում: Նա դարձավ իմ հոգում թափառող մի հիշողություն, որին ես երբեք չեմ մոռանա:

Sargis Melkonyan

Արձակուրդներ են, չէ՞

Քանի որ վաղուց նյութ չեմ գրել, նշանակում է համակարգիչս բավականին «պարապ» է մնացել և, հավանաբար, պատրաստ է տառերի այսպիսի հոսքին։ Բայց, ինչպես գիտեք, ես շատ խղճով մարդ եմ (էս դեպքում, շատ-շատ «անկյալ»), ես կխնայեմ իմ համակարգիչը, որպեսզի հետո էլ կարողանամ նյութ գրել ու․․․

Լավ, լավ պատմում եմ, մի փակեք էջը, ուղղակի այնքան բան կա պատմելու…

Ինչի՞ց սկսեմ: է՞…

Հա՜, ինչո՞ւ չէ, ինձնից կսկսեմ։ Լավ, գնացինք։

Երեկ վառարանը տեղադրեցինք։ Չէ, ես վառարանը չէի, վառարան դնողն էի։ Հավեսով հղկեցի վառարանը, բարձրացրի երկրորդ հարկ․․․ Հոպ, ես վերամբարձ կռունկ էլ չեմ։ Բնական է, եղբայրս ինձ օգնեց։ Վառարանը վառեցինք։ Ու սկսվեց «էժանով» առած «կարտոշկեքի» հոսքը դեպի վառարանի փուռը։

Մի խնդրանք խմբագրությանը․ խնդրում եմ ոչ հայերեն բառերը մի փոխեք, էլի։

Խմբագրության կողմից. «Լավ էլի, Սարգիս, ինչո՞ւ փեչ, դուխովկա, կռան, շուշաթուղթ…»: Գնացինք առաջ:

Մի երեսուն-քառասուն րոպե սառած դոլմա ձևանալով, վառարանի կողքից այն կողմ չգնացի, որ իբրև թե դաս չանեմ, բայց դե էլ չէր ստացվում դերասանություն անել։ Վերարկուն հագս, շարֆը վզիս, քրտինքը այտերս ու մեջքս Ֆորմուլա 1-ի մրցուղի էր դարձրել Շումախերին էլ ղեկին դրած 1000-ի վրա բենզին էր տալիս (գազն էլ արդի չի)։ Կարտոֆիլն արդեն պատրաստ էր (ես էլ)։ Մեր տանը, սովորությանս համաձայն, ես ամեն ինչ ուտում եմ խորը ափսեով։ Առավոտից «փեչի կառտոշկի» համար ախորժակ պահած՝ երկու հատ դրեցի ափսեիս մեջ, ճզմեցի ու էլի, սովորությանս համաձայն, մի մեծ կտոր կարագ դրեցի ափսեիս մեջ։ Մի զարմացեք, ուղղակի կարագ շատ եմ սիրում, հատկապես գյուղի։

Ի՞նչ, էս նյութը իմ մասին չի՞․․․ Լավ, արի մինչև այստեղ վերլուծենք։ Սկզբի տողերից հասկացանք, որ ես շատ հումորով մարդ եմ, մի քիչ` գլուխգովան, մի քիչ` դերասան, ավանդապաշտ (միայն իմ կողմից ստեղծված ավանդույթների մասին է խոսքը), մի քիչ ծույլ, կարագասեր․․․

Լավ, ծուլությանս համաձայն, հոգնեցի պատմել իմ մասին, արի հրաժեշտ տանք իրար… Ի՞նչ, ինչ ես ասո՞ւմ․․․ Վերջն ինչ եղա՞վ․․․ Վերջը՞․․․ Հա, վերջը գնացի քնեցի․․․

Արձակուրդներ են, չէ՞:

Gayane Avagyan

Լռության ու մտքի ձայնը չհասկանալը աշխարհի ամենալավ պարգևն է …

Իսկ դուք երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչ էինք անելու, եթե չլիներ արևը: Լավ, երևի նման տարօրինակ մտքեր միայն ես եմ ունենում: Մտածում եմ, մտածում ու հասկանում, որ եթե արևը չլիներ, մենք էլ չէինք լինի: Հլը ասեք` ԱՐԵՎ… Միանգամից տաքություն ու ջերմություն եք զգում: Զգում ու հասկանում, թե իրականում ինչքան թանկ է մեզ համար: Կարող եմ ժամերով նստել ու նման բաների մասին մտածել, հետո մտքերս իմի բերել ու ասել, որ ես կամաց-կամաց գժվում եմ: 

Ես սկսում եմ մտածել այն ժամանակ, երբ շրջապատիս մարդիկ սկսում են անկապ խոսել ու ես էլ հոգնում եմ լսելուց: Ոչ միշտ է հաճելի լսողի կարգավիճակը: Ու այդ ժամանակ մտքերը պարուրում են ինձ, ու ես սկսում եմ ճախրել իմ մտքերում: Բայց դե լավ է, որ մտքեր կարդալ չի ստացվում, ու ինձ միայն ես եմ լսում: Թե չէ վաղուց արդեն իմ հետ շփվողների թիվը կնվազեր, կամ էլ ով գիտե, կարող է նաև ավելանար:

Ասում եմ` կարող է արևն էլ իր համար ընտրած արևիկներ ունի` մարդիկ, ում իր շողերից է նվիրում: Հնարավոր է, թե չէ` էլ ինչպես պիտի նման արևավառ մարդիկ լինեին մեր շրջապատում:

Ասեք, որ ձեր շրջապատում էլ կան մարդիկ, որոնց նայելով ու ձայնը լսելով հասկանում ես, որ երկնքի արևից նրանք իրենց չափաբաժինն ունեն: Ու հենց նրանք են այն մարդիկ, ովքեր լույսով են լցնում մեր կյանքը:

Շնորհակալ լինենք արևին, որ իր շողերից նվիրել է մի քանիսին, ու բախտավոր են այն մարդիկ, ովքեր իրենց կողքը նման արևավառ մարդիկ ունեն: Երջանիկ են նրանք, ովքեր փոքրիկ արևիկներ ունեն:

Արև… Ապրես, մի քիչ էլ շողիցդ շաղ տուր, ուզողներ շատ կան…

Որպեսզի հիշենք

Լուսանկարը՝ Հասմիկ Գալստյանի

Լուսանկարը՝ Հասմիկ Գալստյանի

Մեր գյուղի կենտրոնում է գտնվում այս հուշարձանը՝ Անհայտ զինվորի արձանը, որի պատվանդանի վրա փորագրված են անուններ։ Դրանք այն մարդկանց անուններն են, ովքեր զոհվել են Մեծ հայրենականում։

Տատիկիս հայրը՝ Մաթևոս պապը, նույնպես մասնակցել է այդ պատերազմին, բայց նրա անունը գրված չէ, որովհետև նա չի զոհվել՝ հետ է վերադարձել։

Լուսանկարը՝ Հասմիկ Գալստյանի

Լուսանկարը՝ Հասմիկ Գալստյանի

1941թվականին, երբ սկսվում է պատերազմը, Մաթևոս պապը կամավոր մեկնում է ռազմի դաշտ։ Արդեն 1942 թվականին այն ջոկատը, որում Մաթևոս պապն էր՝ հրամանատար Վլասովի գլխավորությամբ, ընկնում է շրջափակման մեջ։ Ամբողջ ջոկատին գերի են վերցնում՝ այդ թվում և պապիկիս։ Գերիներին տանում են տարբեր վայրեր՝ ծանր աշխատանքներ կատարելու։ Պապիկիս տանում են շաքարի գործարան։ Այնտեղ նա շատ վատ պայմաններում է աշխատում։ Կոտրվում են նրա երկու դաստակները։ Դրանից հետո պապիկիս համեմատաբար ավելի հեշտ աշխատանք են տալիս, այդ ամբողջ ընթացքում պապիկիս օգնում է մի գերամանուհի։ Տատիկս պատմում է, որ իմ մեծ պապը հաճախ էր հիշում պատերազմը, իր ընկերներին, այն գերմանուհուն և միշտ աչքերը թրջվում էին։

Ամեն անգամ, արձանի մոտ ծաղիկ դնելիս՝ հատ-հատ կարդում եմ բոլոր զոհվածների անունները, հիշում մեծ պապիս նույնպես, թեև նրա անունը զոհվածների ցանկում չկա։

Ani Harutyunyan

Նկարահանումներ, ու նորից բացահայտում ենք «սրտի լույսը»…

-Հիշո՞ւմ ես են սարդին…

-Բա որ միշտ թափում էիր սենյակը, ես էի հավաքում։

-Մեր պատշգամբը, մեր եղևնին ու մեր նստարանը…

Արդեն պարզ է՝ իմ ու Քրիստինեի հերթական հանդիպումն էր իրենց տանը։ Ասում, խոսում, հիշում էինք ճամբարը։ Մեկ էլ հեռախոսս զանգում է՝ դըռռռ, դըռռռ…

Նայում եմ, ու տիկին Ռուզանն է։ Ի՞նչ։ Մի՞թե աչքերս ինձ չեն խաբում։ Տեսնես` ի՞նչ է եղել։

-Անի՛ ջան, շաբաթ օրը մերոնք գալու են Անուշ Հովհաննիսյանի ֆիլմի նկարահանումների համար Արմավիր։ Ուզում ենք՝ դու էլ մասնակցես, հարմա՞ր է։

-Հա՛, իհարկե հարմար է, անպայման կգնամ։

-Դե՛, Անի ջան, գալուց կզանգեն քեզ։

Թե ինչ կատարվեց դրանից հետո, շատ հուզիչ էր։ Նորից կտեսնեմ «Մանանայի» ժողովրդին: Կապ չունի՝ ով է գալու, բոլորին կարոտել եմ։ Մի խոսքով՝ Քրիստ ջան, բռնվիր, ուրախությունս զգալու ես սեփական մաշկիդ վրա…

«Ա՛խր, ասացին՝ ժամը մեկի կողմերը էստեղ կլինեն, արդեն երկուսն ա: Ո՞ւր են, չկան։ Կարո՞ղ ա` փոշմանել են, կարո՞ղ ա` ինձ չեն տանում, կամ երևի օրը սխալ եմ լսել»։

Ինչպես միշտ անհամբեր բնավորությունս իրենն ասում էր։ Մեկ էլ նորից սպասված զանգ. Դիանան էր։

- Անի ջան, մենք ձեր դպրոցի մոտ ենք, արի՛։

Բարևներ, կարոտած գրկախառնություններ, ու դեպի Արմավիր քաղաք։

«Սրտի լույսը» նյութիս մեջ պատմում էի Լևոն պապի մասին։ Երաժիշտ Գերասն էլ նրա նման է։ Աչքերի լույսը կյանքը խլել է նրանից, բայց սիրտը դեռ փայլում է, լուսավորում է շուրջը, հնչում է ուրախ նրա նվագած եղանակի պես։

Գիտե՞ք, իրոք կարելի է մարդուն սիրել միայն նրա ներքինը ճանաչելով։ Գերաս Էվանիսյանը չէր տեսել իր կնոջ արտաքին գեղեցկությունը, բայց առանց աչքերի էլ կարելի է տեսնել ու սիրել մարդու հոգին:

Եվս մեկ օրինակ կյանքից երբեք չբողոքելու, ամեն ինչի հանդեպ սիրով լցվելու համար։ Նվագում էր նա, գրում էր, հետաքրքիր հոբիներ ուներ, ժպտում էր բարի ժպիտով, Աստծո տված ամեն շնորհը օգտագործում էր ու, անկախ ամեն ինչից, ուրախ էր: Նա ապրում էր լիարժեք։

Նկարահանումները սկսեցինք։ Չխոսել, չքայլել, ձայն չհանել, ֆոտոապարատներին չկպնել միացրած ժամանակ… Ու այսպես լիքը չի կարելիներ նկարահանման ընթացքում։ Բայց, ախր, պապն այնքան հետաքրքիր էր խոսում, որ հիացմունքը զսպելը դժվար էր լինում։

Ընդհանրապես, նկարահանման ընթացքը շատ հետաքրքիր է. լույսը ճիշտ տեղում դնել, ապարատները անշարժ պահել, տարբեր դիրքերից նկարել, բայց այնպես, որ իրար չխանգարեն, և իհարկե ձայն չհանել: Հիշում եմ՝ Դիլիջանում Լոլո պապի մասին ֆիլմը նկարելիս մի փոքր բարձր ծիծաղեցինք: Սիսակն ու Աշոտը այնպես նայեցին, որ ամբողջ նկարահանման ընթացքում գրեթե չէինք շնչում: Ամեն ինչ շատ դժվար է, ու լրջություն է պահանջում:

Հիացած եմ երաժիշտ Գերասով ու նրա երաժշտական ընտանիքով: Հիանալի օր էր: Շնորհակալ եմ:

davit aleqsanyan

Անձրև

Գեղեցիկ է անձրևը տարվա բոլոր եղանակներին, երբ նոսր վարագույրներով կախվում է սևագորշ ամպերից և ցնցուղի նման իր ձեռքի տակ առնում ողջ գյուղը:

Սիրում եմ շռնդալի անձրևը՝ ջրառատ, որ աղմկալի հարվածում է տանիքներին: Տեղատարափ ու հորդ անձրևն էլ ունի իր հմայքը: Սիրում եմ անձրևը ամառվա երկարատև երաշտին, երբ պապակված հողը կլանում է ամբողջ անձրևաջուրը այնպիսի արագությամբ, որ ոչ մի առվակ չի գոյանում փողոցներում: Գյուղը նոր երանգ և բույր է ստանում: Անձրևները ավելի հաճախակի լինում են գարնանը և աշնանը: Գարնանային ուրախ անձրևները անթիվ կյանքեր են արթնացնում: Աշնանայինը՝ թախիծ է բերում ու տխուր հուշեր: Անձրևը սիրում եմ իր բոլոր ձևերով, իր բոլոր արտահայտություններով՝ ջրառատ և կարճատև տեղատարափը: Հորդառատ անձրևների ժամանակ սիրում եմ քնել կամ էլ երազել: Երբ անձրև է տեղում, և ես դրսում եմ լինում, չեմ շտապում թաքնվել որևէ ծածկի տակ, ինչպես այդ անում է մարդկանց մեծամասնությունը: Սիրում եմ զբոսնել անձրևի տակ ու մտածել, միայն թե այն մաղի բարակ և միալար: Ինձ թվում է, թե անձրևը Աստծու կողմից շնորհված բարիք է՝ կյանքի ու կանաչ ճանապարհի խորհրդանիշը:

eva khechoyan

Անսահմանության սահմանները

Դու ապրում ես կյանքերի կյանքը՝ ամենավառ գույներով ու զգացողություններով լցված: Ապրում ես մի կյանք, որ այլևս երբեք չի կրկնվելու երկրի վրա: Միգուցե այն երբեմն միապաղաղ թվա, հազարավոր ուրիշ կյանքերից ոչնչով չտարբերվող, բայց անպայման կգտնվի մի փոքրիկ, թանկարժեք մանրուք, որ զարդարում է միայն քո կյանքը, կգտնվեն ժամանակից ու տարածությունից դուրս դրվագներ, որոնք միայն դու ես ապրել:

Եթե մի պահ փակես աչքերդ՝ այդ լուսավոր դրվագներն իրար հաջորդելով կանցնեն՝ համոզելով քեզ, որ եզակի են ու բնորոշ միայն քո կյանքին: Փակիր աչքերդ… Հիմա կանցնի մորդ անմնացորդ սիրով ու քնքշությամբ լցված հայացքը՝ միակ հայացքը, որ մի ակնթարթում կարող է փոշիացնել տագնապն ու վախը: Հետո կտեսնես հորդ ձեռքերը… Այն արդար ձեռքերը, որոնք  պահել ու մեծացրել են քեզ: Կտեսնես քո կրտսեր քրոջ կամ եղբոր հրեշտակային աչուկները, որոնք նայել են քեզ, որպես ավագի, ու օգնություն են փնտրել քո աչքերում:

Իսկ ինչո՞ւ եմ անընդհատ խոսում աչքերի մասին: Աչքերը հոգու արտացոլանքն են: Աչքերն իրենց մեջ են ամփոփում քո ամբողջ էությունը, հաղորդում են ցանկացած միտք ու զգացողություն: Խոսում են առանց բառերի, ու անկախ քեզանից, մատնում ճշմարտությունը:

Աչքե՜ր, աչքեր… Մարդկային աչքերում անդունդ է թաքնված, օվկիանոս, տիեզերք… Սա է մեզանից յուրաքանչյուրին յուրահատուկ դարձնում՝  անսահմանության այն եզակի տեսակը, որ ամփոփված է մեր աչքերում: Այդ անսահմանությունով է պայմանավորվում մեր աչքերի անսովոր փայլը, քանզի եթե խորանաս այդ փայլի մեջ՝ կհասկանաս, որ աչքերում մի ամբողջ աստղազարդ երկինք է թաքնված՝ շքեղ ու անսահման: