Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Մեր հերոս համագյուղացին

Մի քանի օր առաջ Կեչուտ գյուղի թիվ 3 դպրոցի մանկավարժական խորհրդի ժամանակ ուսուցիչներից մեկն առաջարկեց, որ դպրոցի Նախնական Ռազմական Պատրաստության դասասենյակը անվանակոչվի մեր դպրոցի շրջանավարտ հերոսներից մեկի անունով: Արդեն ժողովի վերջում պարզ էր, թէ ում անունով պետք է անվանակոչվեր: 

Դասասենյակն անվանակոչվելու էր Ապրիլյան պատերազմի մասնակից և հերոս Կարեն Արտուշի Աղաբեկյանի անունով:

Կարենը եղել է բուժկետի մեքենայի վարորդ: Քանի-քանի վիրավորներ է տեղափոխել նա, շատ անգամներ իր կյանքը վտանգելով: Ցավոք, ապրիլյան դաժան օրերին զոհվեց նաև Կարենը:

Կարենը դպրոցում լավ էր սովորում, ուներ մաթեմատիկական փայլուն ունակություններ: Հարազատ հիմնական դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել էր Ջերմուկի ավագ դպրոց: Կարենը երբեք չէր մոռանում իր նախկին դպրոցը, միշտ այցելում էր, հանդիպում ուսուցիչներին:

Լուսանկարը` Հայկ Կիսեբլյանի

Լուսանկարը` Հայկ Կիսեբլյանի

Դպրոցում որոշեցինք անվանակոչության առթիվ հրավիրել Կարենի ծնողներին, հյուրերի: Հերոսի պատվին կազակերպվեց միջոցառում: Միջոցառմանը ներկա էին բազմաթիվ հյուրեր Վայոց ձորի մարզպետարանից, զինկոմիսարիատից, Ջերմուկի քաղաքապետարանից, Կեչուտի գյուղապետարանից:

Միջոցառման ավարտին պատվոգիր տվեցին հերոս Կարենի ծնողներին` քաջ և արի որդի դաստիարակելու համար: Պատվոգրեր ստացան նաև դպրոցի տնօրեն Ստեփան Ստեփանյանը` «Մատաղ սերնդի կրթության եվ դաստիարակության գործում նշանակալի ավանդ ներդնելու համար», ռազմագիտության ուսուցիչ Էդվարդ Արսենյանը` «դպրոցում ռազմական դաստիարակությունը բարձր պահելու համար»:

Մենք էլ` աշակերտներս, խոստացանք միշտ վառ պահել հերոսի հիշատակը: Իսկ արդեն միջոցառման ավարտին դպրոցի անձնակազմը, աշակերտները, հյուրերը այցելեցին հերոսի գերեզմանին` իրենց հարգանքի տուրքը մատուցելու:

amalya harutyunyan

Քեզ, որ գտա ամայի տան մեջ

Մենք գյուղ չունենք, և եթե մյուսները ամռանը գնում են իրենց տատի տուն` գյուղ հանգստանալու, ապա ես ստիպված եմ կամ մնալ տանը ու էստեղ անցկացնել օրերս, կամ էլ Նոր Նորքից գնալ տատիս տուն ու հայտնվել ավելի աղմկոտ ու փոշոտ Երևանի կենտրոնում: Վերջինս շատ եմ անում, սակայն կան օրեր, որ ցանկություն է առաջանում փախչել Երևանից, ու մի տարբերակ գտել եմ:
Ամեն անգամ, երբ գալիս է ամառը, մի քանի օրով Ապարան եմ գնում:
Ապարանում ապրում են տատիկիս եղբայրերն ու քույրերը: Ի՞նչ վատ տատիկի տուն է որ:
Մանկուց վերցնում էի պայուսակս, մեջը լցնում աշխարհի ամենապետքական ու անպետք իրերը ու վազում:
Գնում եմ ու ընկնում անորոշության մեջ; Այնտեղ ունենք մոտ 4-5 բարեկամի տուն, ու ես տարակուսում եմ ու չեմ կարողանում որոշել, այդ մի քակի օրը որտեղ բնակվեմ և ոչ ոքին էլ չնեղացնեմ:
Բայց այդ տներից մեկը հազվադեպ եմ ընտրում:
Սիրում եմ բնակվել մեկ ուրիշի տանը, մեկ ուրիշի հաճելի ու գույնզգույն միջավայրում:
Իրականում հոդվածս այդքան էլ տների մասին չէ, այլ այն մեկի, ում գտա տներից մեկում:
Տեսնես` հիմա կարդո՞ւմ է, այն մեկը, ում մասին փորձում եմ մի երկու բառ կապել իրար և շարադրանք ստեղծել:
Չէ, չհարցնեք` ով է նա:
Կպատասխանեմ ձեր հարցին, բայց դժվար հասկանաք: Մարիամը` հորեղբորս կնոջ եղբոր աղջիկն է, ով ավելի հարազատ է դարձել, քան ուրիշ շատ ու շատ եղբայրներ ու քույրեր:
Աշխարհում ապրում է մեկը, ում մազերի խուճուճները բոլորից տարբեր է, ապրում է մեկը, ով լիովին այլ աշխարհ ունի իր մեջ, ապրում է այն մեկը, ում հետ չես էլ զգում ժամանակի սահումը:
6-7 տարեկանից, երբ գնում էի Ապարան, օրերով մնում էի նրանց տանը: Չէ, արյունակցական բարեկամներ չենք, բայց մեզ ուրիշ բան է կապում` ավելի հարազատ ու կայուն:
Բակում մի հին տուն ունեին, առաջ էնտեղ էին ապրում, հետո մի նոր տուն էին կառուցել ու տեղափոխվել էնտեղ, տունը մնացել էր, դարձել պահեստ:
Ամեն անգամ տան կողքով անցնելիս մի հաճույք էր համակում` բնակվել այն տանը, նրան մենակ չթողնել:
Ու Մարիամը օգնում էր ինձ: Փայտից փոքրիկ պահարաններ, մահճակալներ ու այլ իրեր ուներ, հավաքում էինք մեր ամբողջ «կահույք»-ը ու մեկնում այդ տանը ապրելու:
Տան մեջ Մարիամի ընտանիքը իրենց կենդանիների համար հավաքած պաշարն էր պահում, քաղած խոտը հավաքում են, մի ուղղանկյուն կապոց պատրաստում ու հարկերով շարում այդ տան մեջ, որ չորանա:
Մարիամը ձեռքս բռնում էր ու վազում խոտերի ամենավերևը` խաղը սկսելու համար: Հույսս դնում էի Մարիամի վրա, բռնվում իրենից և մի կերպ բարձրանում էի այդ 6-7 հարկը: Խոտերը մեկ-մեկ ծակում էին, նույնիսկ մեկ-մեկ ցավեցնում, բայց դա մեզ չէր խանգարում, խաղը երբեք չէինք դադարեցնում ու գնում: Երկար-երկար էնտեղ էինք մնում ու շատախոսում ամենաանպետք ու պիտանի թեմաների մասին:
Պատերը սառն էին ու լքված, բայց մեր ջերմ ծիծաղից, խոսակցություններից ու երևակայական ընտանիքից տունը վերապրում էր, տաքանում և ուրախանում էր:
1-2 տարի էլ մեծացա, ու արդեն հասակս չէր թողնում վերջին հարկին կանգնել: Ստիպված իջնում էի մեկը, երկուսը, երեքը, ու հիմա, եթե փորձեմ հարկերի վրա կանգնել, 3-ից ավել դժվար կարողանամ: Հիմա ընդհանրապես չեմ կարողանում գնալ ու ապրեցնել տունը, Մարիամն էլ արդեն 3-րդ կուրսում է սովորում, ափսոս, մեծացանք:
Բայց այդ տնից ինձ մի մեծ հարստություն մնաց` Մարիամը: Այն ժպտերես և ուրախ աղջիկը, ում հետ օրերս աննկարագրելի լավ են անցնում, ումից չեմ կարողանում կտրվել, ում ուզում եմ երկար-երկար գրկել ու միշտ խոսք տալ, որ իր հետ եմ, իմանալով, որ Մարիամն էլ` քույրս, միշտ ինձ հետ է:
Հիմա չենք կարողանում գնալ մեր սիրելի խոտերի վրա խաղը խաղալ, բայց ամեն տեղ ստեղծում ենք այդ տան գեղեցիկ ու երջանիկ մթնոլորտը:
Հիմա նորից գնում եմ ու օրերով բնակվում իրենց տանը, երջանիկ եմ, որ ամեն անգամ տան կողքով անցնելիս կարող եմ ասել.
-Մար, հիշո՞ւմ ես…

«Էրգրի համի հիշողություն»

Ահա և 4-րդ անգամն է, որ կայանում է «Էրգրի համի հիշողություն» հայ ազգային ուտեստի փառատոնը: Ազգային ավանդական համեղ և ախորժելի կերակուրներ, կենացներ, ժողովրդական երգ ու պար, այս ամենը տեղի ունեցավ հոկտեմբերի 22-ին Նոր Արթիկ համայնքում:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Մասնակցում էին Արագածոտն մարզի 12 համայնքներ՝ Սուսեր, Նոր Արթիկ, Զարինջա, Թաթուլ, Արտենի, Արագածավան, Դավթաշեն, Արագած, Ապարան, Մուղնի, Ավան և Աշտարակի արհեստագործական ուսումնարանը: Իրենց համեղ ուտեստներով առանձնացան՝ Սուսերը իր քունջութե փախլավայով, Զարինջան իր ձավարե կոլորակով, Աշտարակը մեր շատ սիրելի կողակով և լոբիով, Ավանը` Իգդիրի մանթապուրով և կողբի տոլմայով, (ի դեպ, այս սեղանի ներկայացուցիչ էր նաև 17.am-ի թղթակից Ինեսա Զոհրաբյանը), Ապարանը մեր ավանդական խաշով, որը ներկայացնում էր «Արագած» հյուրանոցը, Մուղնին իր համեղ սուջուխներով, լցոնված սերկևիլով, որը ներկայացնում էին Անդրանիկ, Սաշա և Լալա Թորոսյանները, Դավթաշենն իր անմահական չորաթան ապուրով, որը պատրաստել էր Մարտիրոսյան Թամարան և մանրամասն բացատրեց պատրաստման եղանակը:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Նրանց սեղանին, որպես սփռոց ծառայում էր այն գորգը, որը Թամարայի տատիկը 1915 թվականին գաղթի ժամանակ Սասուն գյուղից վերցրել էր իր հետ: Այս սեղանին ես նկատեցի բազմաթիվ հին սպասքեղեն, կճուճներ, որոնցից մեկի վրա գրված էր հին ժամանակ այդ սպասքը օգտագործող մարդու անունը՝ Նահապետ:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

 

Իհարկե, մնացած համայնքներն էլ առանձնացան իրենց առանձնահատկություններով: Եվ այս ամենին գումարած հայկական երգ ու պար: Երևի հիմա, ոմանք երանի տվեցին ինձ և շատ կուզենային իմ տեղը լինել: Ոչինչ, հաջորդ տարի:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Փառատոնի ընթացքում հանդիպեցի նաև մեր մյուս պատանի թղթակիցներին՝ Անի Գրիգորյանին, Արփի Խաչատրյանին, Դիանա Հովսեփյանին և նրանց, ովքեր մասնակցել էին պատանի թղթակիցների դասընթացներին:

Փառատոնի վերջում տրվեցին պատվոգրեր ըստ՝ հարուստ տեսականու, ուտեստների լավագույն ձևավորման, ազգային ավանդական սիրված կերակուրների, հյուրընկալ մատուցման, սեղանի ավանդական ձևավորման, լավագույն կենացի, տիկնիկների ներկայացման, կերակուրների պատրաստման վարպետության գնահատման:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Իսկ երեխաները, երբ տեսան, որ իրենց եմ նկարում, ամաչեցին և խնձորները պահեցին հետևում, ձեռքները գցեցին իրար ուսի և հպարտ կանգնեցին, բայց ամենափոքրը չամաչեց ինձնից՝ շարունակելով ուտել իր խնձորը: Եվ, երբ «ազատվեցին» ինձնից, լսելով հայկական երաժշտություն, մեծ ոգևորությամբ գնացին պարելու:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Արժեր այս ամենի համար անցնել քարքարոտ ճանապարհներով, հասնել սահմանին մոտ գտնվող գյուղերին, և թող թշնամին լսելով մեր երաժշտությունը, հասկանա, որ հայի ոգին միշտ էլ անպարտ է եղել մեր ավանդույթներով, հայկական երգ ու պարով…

Mariam barseghyan

Ուղիղ եթեր

Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեմ հիմա, երբ արդեն անցյալում են քարոզարշավները, ընտրությունները, ընտրական վեճերը…

Ամեն ինչ հնի պես է. նույն հույսերը, նույն սպասելիքները: Հիմա այնպես, ինչպես երբեք ցանականում եմ փոփոխություններ տեսնել: Եթե առաջ ասում էի, որ գոնե մի քիչ ինչ-որ բան փոխվի, ապա հիմա այդ մի քիչը հաստատ չի բավարարի:

Ես ակնհայտորեն սպասում եմ շրջադարձային փոփոխությունների: Սպասում եմ մեծ պայթյունի, Անգլիայի «Փառահեղ» հեղափոխության նման ինչ-որ բանի: Ուզում եմ իմ երազած Վանաձորը գետնի տակից դուրս գա: Երազածս էլ շատ մեծ բան չի, կարևորը` մարդիկ ժպտան ու էլ բակում նստած տատիկների մոտով անցնելիս չլսեմ խոսքեր այն մասին, որ Վանաձորը ապրելու տեղ չի:

Երթուղայինի վերջում նստած նայում եմ շուրջ բոլորս ու ականջիս ծայրով լսում, թե ով ինչ է խոսում.

-Շուտով, որ ինչ-որ քվեարկություն անեն կպարզվի, թե ով իրականում ում էր քվեարկել…

-Բայց տեսա՞ք ոնց «պայթեցին»…

-Ո’չ նորմալ ընդդիմություն կա, ոչ էլ իշխանությունն ա մի բան…

Լսելով գալիս եմ այն եզրակացության, որ ո’չ ընտրություններն են անցյալում, ո’չ էլ քարոզարշավները: Հա, նույն անհասկանալի մրցաշարն է, մենք էլ ուղիղ եթերով նայող հեռուստադիտողը:

Մեկ էլ ֆեյսբուքիս պատին նորընտիր քաղաքապետի երդման մասին նյութ եմ տեսնում ու միանգամից փոխում եմ ալիքը, կտրվելով կողքի խոսակցություններից: Ալիքը փոխում եմ, միացնում եմ երդման արարողության մասին լուրերը ու ականջակալներիս միջից ուշադիր լսում եմ ամեն մի բառը և մեկ առ մեկ ուղեղիս մեջ քննում բառի իմաստն ու անկեղծությունը: Ու երդման ամեն բառի մեջ մի տեսակ հույս եմ տեսնում ու անկեղծորեն ուզում եմ հավատալ, բայց ցավոք, առանձնապես բառերին հավատալու սովորություն չունեմ:

Ի՞նչ եմ ակնկալում ես…

Երևի ակնկալում եմ, որ ակնկալիքներս կարդարացվեն…

Սա մեր տանիքն է

Սա մեր տունն է, հետևաբար, տանիքն էլ է մերը: Անցյալ տարի մենք սկսեցինք վերանորոգել տան տանիքը, սակայն եղանակների պատճառով հետաձգվեց, իսկ այժմ կրկին սկսվել է: Տանիքը քանդվել է, քանի որ արդեն հին էր: Երբ անձրևներ էին գալիս, տանիքից կաթում էր: Այդ պատճառով հայրիկս արագացրեց տանիքի վերանորոգման աշխատանքները: Տանիքի մասին խոսելիս տատիկս միշտ ասում էր. «Ի՞նչ անենք, արդեն 60 տարվա տանիք ա»:

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյան

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյան

Արդեն մոտ մեկ ամիս է, ինչ սկսվել են աշխատանքները: Մեր տանը ահավոր իրավիճակ է. անընդհատ ուտելիք ենք պատրաստում, դրա հետ մեկտեղ` դասեր, պարապմունքներ, իսկ մայրիկս` աշխատանքի, մի կերպ ենք համատեղում այդ ամենը: Դրանցից բացի սեպտեմբերին կարտոֆիլ էինք հանում, և դա էլ մի կողմից էր խանգարում:

Երկու օր է, ինչ չեն աշխատում, բայց ոչ թե վերջացրել են, այլ ձյուն է եկել, և անհնար է աշխատել: Տանիքից հետո վերանորոգվելու է բակը, իսկ դա նշանակում է, որ մենք մինչև ամանոր լինելու ենք զբաղված:

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյան

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյան

Մենք պետք է լինենք շատ համբերատար և հանդուրժենք ամեն ինչ, չէ որ այդ ամենը մեզ համար է արվում:

Միայն թե տանիքը ժամանակին վերջացնեն…

Diana Karapetyan

Պապի, բո~…

-Պա~պ, պապի~…

-էն ում աղջիկնա~… Էս քեզ էլի Քյավառի ձկներն ու ռակնե՞րն են բերել…

-Չէ, պապ մաման ա բերել:

-Խի՞, պապադ էլի էդ ռակներին ու ձկներին բռնե՞լ ա…

-Չէ, էդ ձկները սատկել են, էն ռակներն էլ խեղդվել են:

…Այսօրվա պես հիշում եմ այս խոսակցությունը, կարծես թե երեկ լիներ, թեկուզ արդեն 15 տարի է անցել: Հիշում եմ, ոնց էր պապիկս ծիծաղում ու ինձ գիրկը առած համոզում էր, որ ձկները ու խեցգետինները չեն կարող խեղդվել:  Բայց ես, մեկ է, իմն էի պնդում, որ խեղդվել են, ու վերջ: Սիրում էի պապիկին օգնել ու իր հետ խաղալ: Սիրում էի պապիկին վախեցնելով արթնացնել,  իսկ պապիկս միշտ ժպիտով էր արթնանում, ամուր գրկում ու համբուրում էր ինձ: Երբեմն էլ ձևացնում էր, թե քնած է, ինչ է` ես իրեն արթնացնեմ, բայց դե ես արդեն գիտեի, թե պապիկը ինչի համար է ձևացնում:

-Պապի, բո…

-Ի~, պապի, արթնացի…

-Պապի, էլի եկել եմ …

-Պապիկ, էլի ձև ես անո՞ւմ:

-Գիտեմ, որ ձևացնում ես, արդնացի…

-Պապ, էլ չե՞ս խաղում ինձ հետ:

-Աշո պապիկ, արթնացի, դե~…

-Մամ, էս պապին ինձ հետ չի ուզում խաղալ, չլինի՞ էլ չի վախենում:

…Բայց այդ օրը ես այդպես էլ չկարողացա պապիկին արթնացնել: Երևի նա նեղացել էր ինձանից, կամ էլ երևի էլ չէր վախենում:

Հ.Գ   Կարոտել եմ…

marine israyelyan

Ինչ է սովորեցրել ինձ կյանքը

Մարդկային կյանքը, համեմատած տիեզերքի հավերժության հետ, մի չնչին ոչինչ է, մի հիասքանչ ոչինչ, որ Արարչի ողորմածությամբ տրվում է մեզ` հիանալու նույն այդ տիեզերքի հարատևությամբ: Մենք հանդիսատես ենք, անմահ ստեղծագործության ականատեսներ: Մարդկային կյանքի հետ համեմատած` իմ կյանքն առավել ևս չնչին է, անծիր վարդաստանում ապրող չբացված մի թերթիկ, որը միասնության մեջ իր գույնն է տալիս աշխարհին: Բոլոր թերթիկներն էլ չքնաղ են, բայց շուտ են թառամում ու ընկնում, ոմանք ուրախությամբ, ոմանք կարոտով, ոմանք էլ անհուն թախիծով: Իսկ ի՞նչ է սովորեցրել ինձ կյանքը… Եթե սովորեցրել է, ապա շատ քիչ բան: Նա ինձ դեռևս միայն ցույց է տալիս, ծանոթացնում, հիացնում ու զարմացնում, երբեմն նաև հիասթափեցնում: Կյանքն ինձ ցույց է տվել, որ շատ հաճախ մանկական միամտությունն ու պարզությունը քեզ համար հիմարի պսակ են հյուսում, բայց չի սովորեցրել խորամանկ լինել: Նա ինձ ցույց է տվել, որ հավատարմությունը հնացած, միայն գրքերի խունացած էջերից մեզ նայող հիշողություն է, բայց չի սովորեցրել դավաճանել: Ցույց է տվել, որ անսահման հավատը մարդ արարածի նկատմամբ ծիծաղելի է, բայց չի սովորեցրել լինել կասկածամիտ: Կյանքն ինձ ցույց է տվել, որ հարգանքը երբեմն ընկալվում է որպես թուլության նշան, բայց չի սովորեցրել չհարգել: Ես ուրախ եմ, որ կյանքը խնայել է ինձ, ու չի դաստիարակել իր առօրեականությամբ, կամ որ ես վատ աշակերտ եմ, ու չեմ սովորել: Բայց դեռ օրորոցում կյանքը, բոլորից թաքուն, ինձ մի գանձ տվեց, որի համար, չնայած այն ամենին, ինչ ցույց տվեց, հավետ երախտապարտ պիտի լինեմ. նա ինձ սովորեցրեց սիրել… Մորս աչքերով սովորեցրեց, որտեղ առաջին անգամ սիրո անմար ճրագներ տեսա ու հետո… Հետո կյանքս սերմնավորվեց սիրով:

anush hovhannisyan

Թե ինչպես հիվանդացա

Գիտե՞ք, արդեն մտածում եմ, որ աշնան գալը ու իմ հիվանդանալը չգրված օրենք է դարձել: Իմ նվնվալու սեզոնը սկսվեց հենց առաջին օրից: Սեպտեմբերի 1-ին հիվանդ էի ու երևի այսպիսի կարգախոս հորինեմ. «Ինչպես սկսեմ սեզոնը, այդպես էլ կավարտեմ»: Սա ինձ համար է ասված: Կիտրոնով թեյը դարձել է կյանքիս իմաստը: Աչքերս բացում եմ, արդեն ինձ է սպասում: Ու չասեմ, որ մի անգամ երազում էլ տեսա կիտրոնով թեյ: Այս մեկ ամսվա մեջ այնպես եմ հետը կապվել, որ դժվար կլինի մեր բաժանումը, չնայած եթե այս տեմպերով շարունակեմ, դժվար էլ բաժանվենք:

Պատմեմ թե ինչպես սկսվեցին իմ և հարբուխի «հարաբերությունները:

Սեպտեմբերի 21-ին, երբ դուրս էի եկել ֆոտոներ անելու, մնացի անձրևի տակ: Դե քանի որ շատ եմ սիրում անձրևի տակ զբոսնել, քայլերս չարագացան, բայց հասա տաղավարին, որտեղ պապիկները նստած նարդի էին խաղում: Դե քանի որ անձրև է, ինչո՞ւ չզրուցենք:

-Պապիկ ջան, ուզում եմ մի քիչ զրուցենք, այսօր անկախության օրն է:

-Ի՞նչ անկախություն, հը՞, ո՞ւր ա անկախություն: Հա, խոսամ, որ լավ նկարես, քցես տելեվզրի մեջ` խայտառակ լինե՞մ: Չեմ խոսա:

-Վայ, չէ, այ պապի ջան, ի՞նչ հեռուստացույց, ուղղակի զրուցենք, մինչև անձրևը կտրվի:

-Չէ, գնա ուրիշին գտի:
Բայց պապիկներից մեկը, ում աչքերի անասելի գեղեցկությունը չկարողացա անտեսել, սկսեց խոսել:

-Էհ, բալես, անկախությունը հիմա վերացել ա: Ո՞ւր ա: Դու զգո՞ւմ ես, որ անկախ ենք, չէ… Բա դա էր մեր էդքան տարվա երազանքը:

-Իյա… Էս չկարացա՞ր քեզ զսպես: Մի խոսա, այ տղա, գլխիդ կսարքեն,- միջամտեց խոսել չցանկացող ու, չգիտեմ ինչու, մարտական տրամադրված պապիկը:

Մտածեցի` ինչ անեմ, որ իմ մասին իրենց կարծիքը փոխեն և որոշեցի հյուրասիրել պապիկներին: Անձրևը դեռ չէր կտրվել, թրջվելով հասա մոտակա խանութը, բանան գնեցի և թրջվելով նույն ճանապարհով հետ եկա: Հյուրասիրեցի պապիկներին, կերան բանանը, բայց ապարդյուն: Ոչ մի բան էլ չփոխվեց, շարունակում էին լուռ իրենց նարդի խաղալ: Ես էլ որոշեցի պարզապես լուռ նստել մինչև անձրևը կտրվի:

Հաջորդ օրը` կիտրոնով թեյ, հարբուխ, մի տուփ անձեռոցիկ և իհարկե, նվնվոց…

meri hakobyan

Ազատության շունչը

Նորից… Նորից աշուն ու նորից արդեն սովորական դարձած մելանխոլիկ տրամադրություն: SOAD-ի «Lonely Day»-ը, մի բաժակ տաք թեյ, փափուկ անկողին, Տերյանիս տխրությունն էլ գիրկս: Էս ամենին էլ գումարենք աշնան կարմիր ու դեղին գույները: Հրաշք է, չէ՞: Պատուհանիցս դուրս աշունն է թագավորում, Տերյանս էլ իր բանաստեղծություններով նույն աշունը, բայց իր տարբերակով, ներարկում է երակներիս մեջ: Ու էդպես հասնում է մինչև ուղեղ:

Չեմ դիմանում աշնան հմայքին: Ուզում եմ թողնել ամեն ինչ ու վազել դուրս: Վերցնում եմ Տերյանիս գիրքը ու դուրս գալիս տանից: Իմ սիրած տեղն եմ գնում: Ծառեր, ամենուրեք տերևներ ու մի քանի նստարան:

Ընթերցանության համար ավելի լավ միջավայր չես գտնի: Ինչ լավ է, երեխաներ էլ չկան, ձայներ չեմ լսի ու կլինեմ լրիվ մենակ: Կարդում եմ գիրքը ու զգում, թե ոնց է թախիծը կամաց-կամաց մոտենում: էհ, թող գա, ինչ անեմ: Երկար ժամանակ նույն տեղում մնացի, հետո վեր կացա, որ տուն գնամ: Էնքա՜ն հաճելի քամի է բարձրանում: Մնում եմ նույն տեղում կանգնած, երկու ձեռքով պինդ բռնում եմ գիրքս ու փակում աչքերս: Արևի շողերը հաճելի կերպով ջերմացնում են: Ըհը, մեկ էլ անձրև էր պետք կատարելության համար: Դե, չուշացավ: Առաջին կաթիլը փափուկ իջավ դեմքիս ու սկսեց սահել: Այնքան հաճելի էր, որ ակամայից ծիծաղս եկավ:

Աշունը հասցրել էր խելագարության: Գույները, անձրևը, արևը, քամի՜ն… Ազատության շունչն էի զգում: Միշտ ցանկալի ու միշտ հեռու ազատության: Հերթով կաթիլներն իջնում էին վրաս: Չեմ ուզում գնալ, ուզում եմ վայելել ամեն մի րոպեն, ամեն մի կաթիլը: Քամին ալիքների պես մազերս հետ ու առաջ է տանում: Տերևները հերթով օդ են բարձրանում: Ես ինձ զգում եմ բնության մի մասնիկ: Այ, կուզեի ես էլ տերևի պես լինեի: Թեթև՜, ազա՜տ… Սկսում եմ վազել: Տերևի պես եմ հիմա: Թեթև ու ազատ: Ու թքած, որ հաջորդ օրը ջերմություն եմ ունենալու, կարևորը Այս օրն է: Այսօր հոգիս լցրի բերկրանքով, զգացի ազատության շունչը ու հենց դա էր ինձ պետք:

seda mkhitaryan

Ազատությո՞ւն, թե՞…

Քսանմեկերորդ դար՝ ազատության, ինքնուրույնության ու պայքարի ժամանակաշրջան։

Ու՞ր է տանելու մեզ այս ազատամտությունը: Մենք տարբերո՞ւմ ենք արդյոք ազատությունը ամենաթողությունից… Գուցե կան մարդիկ ովքեր` այո, բայց մարդկանց մի ստվար խումբ շփոթում է այս հասկացություններն ու բարդացնում իր և իր շրջապատի կյանքը։ Սա ինձ վախեցնում է։

Այս թեման ինձ սկսեց անհանգստացնել վերջերս, երբ հասակակիցներիս ու ինձնից փոքր երեխաների շրջանում սկսեցի նկատել մի երևույթ։ Բոլորը միաբերան ասում են, թե իրենք ազատ են և կարող են անել այն, ինչ ուզում են։

Մեր դասարանի շատ աշակերտուհիներ սկսեցին վիճել այն ուսուցիչների հետ, ովքեր «կհամարձակվեին» ինչ-որ կերպ նկատողություն անել իրենց՝ իրենց հագուկապի, սանրվածքի, և որ ամենակարևորն է, սովորելու վերաբերյալ։ Դասընկերուհիս գանգատվեց, թե ինչպես կուզի, այնպես էլ կգա դպրոց: Կուզի` մազերը արձակած կգա, կուզի` հավաքած, և դա ոչ մեկի խնդիրն էլ չէ: «Իրենց համար կարևորը պիտի գիտելիքներս լինեն և ոչ թե իմ արտաքինը»։

Ինչ որ տեղ ընդունեցի, հասկացա, բայց արդյո՞ք սա միշտ ճիշտ է։ Չէ՞ որ դու եկել ես դպրոց, նստած ես աշակերտական նստարանին և ունես որոշակի պարտականություններ, որոնց մասին մենք հաճախ մոռանում ենք: Ավելի ճիշտ, չենք ուզում հիշել, որովհետև դա մեզ ինչ որ չափով սահմանափակում է: Այլ հարց են մեր իրավունքները. մենք դրանք անգիր գիտենք: Չնայած, որոշներն իսկապես չգիտեն, պարզապես իրենց ցանկացածը ներկայացնում են որպես իրավունք ու սկսում պաշտպանել այն։

Հնարավոր է` գտնվեն այնպիսի «ազատամիտները», ովքեր կքարկոծեն ինձ գրածներիս համար, բայց ես շարժվել եմ հենց ձեր սկզբունքով՝ ամեն ոք ունի իր ուրույն մտածելակեպը։