Գիշեր, խավար, խոր ու անսովոր լռություն: Գոռալու մի անսահման ցանկություն ունեմ: Ուզում եմ` բոլորը լսեն ինձ: Ուզում եմ լացել, բայց չգիտեմ` ինչու: Հույզերի մի ամբողջ հոսք է խառնվել իրար`ստեղծելով արգելքներ, խառնաշփոթ: Սիրտս գործող հրաբխի է նման, տենչում է ժայթքել, դուրս պրծնել: Գորշ ամպերի ձայները, քամու թեթևակի հոսքը, անցորդների ոտնաձայները…

Ծիծաղում ես ու միաժամանակ լալիս: Եկել էր հրաժեշտի պահը: Չգիտեի` ինչ անել. ժպտա՞լ, թե՞… Գիտեմ, հիմա բոլորդ մտածում եք` այսքան երիտասարդ և այսքան տխուր:

Դե, երևի բոլորն էլ տխրում են այդ պահին, երբ իրենց սիրելի հայրիկը իր ընտանիքին թողնում է մենակ, գնում արտերկիր աշխատելու, որպեսզի հոգա իր ընտանիքի մասին: Հայրս ցույց էր տալիս, որ տանից ուրախ է գնում, բայց տխուր էր, որովհետև իր ընտանիքին մենակ էր թողնում: Գիտի, որ գնում է իր ընտանիքի օրվա հացի գումարը վաստակելու, բայց մեկ է, տխուր էր:

Առաջին անգամ հայրս, որ գնաց արտերկիր աշխատելու, ես շատ փոքր էի` 3 տարեկան: Չէի հասկանում, թե ինչու են բոլորը տխուր: Մայրս պատմում է, որ ես կարոտից պառկել էի մի անկյունում ու քնել էի:

Օրեր էին լինում, որ դժվար էր զանգելը, և կարող է` օրերով չխոսեինք հայրիկի հետ, իսկ երբ զանգում էր, ես չէի կարողանում խոսել ու սկսում էի կարոտից լաց լինել:

Տարվա մեջ վեց ամիս հայրս տանը չէր լինում: Մենք մեծանում էինք, իսկ հայրս այդ դաժան ամիսներից հոգնած, տանջված և, կարելի է ասել, արդեն ծերացած տեսք ուներ: Այն ժամանակ գիտեին, որ աշխատում էին և մի բանի հասնում, իսկ հիմա մի չնչին գումար են տուն բերում ու չգիտեն` դրանով տան որ մի խնդիրը լուծել:

Մենք այն ժամանակ փոքր էինք, չէինք հասկանում թե ինչի համար են գնում, իսկ հիմա գիտենք, հասկանում ենք, որ այստեղ աշխատանք չկա, իսկ իրենք, իբրև սիրող հայր, ուզում են, որ մենք ոչ մի բանի կարիք չունենանք: Մինչդեռ մենք ամենաշատը հենց իրենց կարիքն ունենք:

Կարող եմ ասել, որ տարբեր զգացողություններ եմ ունեցել, թե հանդիպման և թե բաժանման պահին: Փոքր ժամանակ երազում էր, թե երբ է հայրս տուն գալու ու մեզ համով կոնֆետներ բերելու, իսկ հիմա բոլորովին հակառակն է. հիմա երազում եմ, որ մի օր շուտ հայրս տուն գա ու մեր կողքին լինի:

Դեռ չգնացած, արդեն կարոտում էի: Արցունքները խեղդում էին կոկորդս, ուզում էի լացել, բայց ժպտում էի, թեկուզ հոգուս խորքում լացում էի, ուզում էի այնպես անել, որ հայրիկս ուրախ գնար տանից: Դե, ինքն էլ նույնն էր անում: Նայում էի ընտանիքիս և տխրում: Գիտեի` երկար ժամանակով չէր գնալու: Ընդամենը վեց ամսով: Երկա՞ր է, թե՞ երկար չէ: Ընտանիքիս համար այդ վեց ամիսը շատ երկար էր թվում, ասես տարիներ լինեին այդ օրերը:

Վերջ, հիմա արդեն եկավ ամենադաժան պահը: Հրաժեշտի պահն էր, որ չկարողացա զսպել ինձ և լացելով փաթաթվեցի հայրիկիս, իսկ արցունքներս գլորվում էին այտերիս վրայով:

Երկար ճանապարհ, խառը մտքեր, խոհեր, ականջակալներ ու Lonely Day… Որևէ առարկա պարապող մարդու համար այս ամենը շատ ծանոթ է: Ոմանք այդ ճանապարհը չեն սիրում, շատերի համար էլ դա շատ ռոմանտիկ է: Իսկ ե՞ս: Ես բացում եմ մեր տան դուռն ու մտնում ուսուցչուհուս տուն: Այդքան մոտ է իմ պարապմունքի վայրը:

Միջին դասարաններում հանրահաշիվ-երկրաչափություն էի պարապում: Ճանապարհն էլ բավականին երկար էր: Բայց պարապմունքի գնալիս միշտ ուշանում էի ու այնքան էի շտապում, որ էլ ոչ մի ռոմանտիկայի ժամանակ չէր մնում: Իսկ երբ վերջացնում էի, ուղեղս այնքան ծանրաբեռնված էր լինում, որ մտածում էի միայն շուտ տուն հասնելու մասին:

Իսկ եթե լուրջ, դուրս եմ գալիս մեր բակից, անցնում եմ մի նեղ փողոց ու հասնում եմ պարապմունքի: Էլ ի՞նչ խորհելու, երազելու, ականջակալների մասին է խոսքը:

Հերիք է, հա՛, հերիք է: Նեղացել եմ աշխարհից, մարդկանցից ու իմ քաղաքից: Նեղացել եմ իմ սիրած երգերից, նեղացել եմ շոկոլադից, նեղացել եմ ինձ չգրկող ու նեղացնող երևույթներից: Նեղացել եմ դավաճաններից, որ պետք եղած ժամանակ գլուխները մտցնում են բարձի տակ, բերանները հարյուր փականներով փակում ու նայում են դատարկ պատին:

Լինում է լավ արևածագով օր: Ու լինում է օր, որ սպասված «հեփի էնդը» չի գալիս (ինչպես միշտ): Էսօր տուն գալիս զգացի, որ ուզում եմ մնալ մութ աշնանային երեկոյի մառախուղի մեջ ու առանց երգ, առանց տաք ծածկոց, առանց թեյ, նստել ու կարդալ Պետրոսյան: Հա՛, իմ սիրելի Վարդգես Պետրոսյան. «Դեղատուն Անին» կամ էլ` «Եթե կապույտ լիներ երկինքը»: Մի փոքր բան, մի փոքր հատված, որ լցնեի ներսս:

Քայլում էի փողոցի ձախ կողմով, բայց սիրում էի աջը: Էդպես էլ է լինում: Անում ես այն, ինչ չես ուզում… Որովհետև հիմար ես:

Աշուն է: Ցերեկներս լցված են գույներով, իսկ առավոտներս ու գիշերներս` մառախուղով: Ու ես չեմ տխրում, այն պատճառով, որ աշուն է: Տխրում եմ, որովհետև իմ հիմար լինելը նոր եմ նկատում: Նոր եմ նկատում, որ ուզում եմ փախչել էստեղից: Ու գիտե՞ք, թքած ունեմ, թե ուր և որ ուղղությամբ: Միայն փախչել:

Մտածում եմ` ինչ լավ կլիներ, որ փողոցի «զեբրաներից» մեկը ես լինեի: Իմ վրայով կգնային, կգային, երկար ճանապարհ կանցնեին` իմ վրայով քայլելու համար: Կլինեի դեղին կամ սպիտակ, ականջիս մոտ կլինեին իմ սիրած կոշիկների ձայները: Կլինեի գիծ, բայց գոնե կիմանայի, որ մարդիկ ինձ վստահում են, որ ինձնով անցնելիս, թեկուզ անգիտակցաբար, ինձ են վստահում իրենց կյանքը, իրենց մեքենայի տակ ընկնել կամ չընկնելը:

Երանի փողոցի գիծ լինեի, երանի չորացած տերև լինեի ու ինչ-որ մեկի՝ դեպի առաջ քայլից կոտրվեի, երանի առավոտվա ու գիշերվա տխուր մառախուղ լինեի:

Երանի ինձ ոչ ոք չնկատեր:

Մի քանի օր առաջ ժպտալու միջազգային օրն էր: Հա, գիտեմ, առաջին հայացքից շատ տարօրինակ է հնչում: Այս օրը անվերջ աշխատող, հոգսերով լի, մարդկանց սթափեցնելու օր է: Չէ որ կյանքը շատ կարճ է` անընդհատ աշխատելու և ինչ-որ բանի մասին մտածելու համար: Ժպտացեք մարդիկ, ուրախացեք ընկերների հետ, հարազատների հետ, ուրախացեք ինքներդ ձեզ հետ:

Այստեղ հարց է առաջանում. Ինչպե՞ս ժպտալ, երբ շուրջը անվերջ խնդիրներ են, բայց յուրաքանչյուր «վատ» բանի մեջ կա մի լավ բան: Ուղղակի դա պետք է տեսնել: Տեսնել և ժպտալ, մի ժպիտը կարող է շատ բան փոխել: Ժպտա և կզգաս այն դրական էներգիայի տարափը, որ կարծես թափվում է քո վրա:

Հիշիր այն բարի ու քաղցր ժամանակները, երբ քեզ կարող էր ուրախացնել ընդամենը մեկ կոնֆետը, մայրիկի մեկ ողջագուրանքը, այն օրը, երբ դու գնացիր առաջին անգամ դպրոց, անգամ քեզ հետ պատահած անախորժությունները, որոնք արդեն անցյալում են, և ժպտա:

Քայլում եմ փողոցով, տեսնում եմ դասից վերադարձող երեխաների, որոնք այնքան ուրախ են, տեսնում եմ մի խումբ պապիկների, որոնք հիշել են իրենց ջահել տարիները և բարձր ծիծաղում են: Տեսնում եմ սիրահարված տղայի, տեսնում եմ տատիս խորհրդավոր ու ամեն ինչ ասող ժպիտը, երբ նայում է ինձ: Ինչպե՞ս կարող եմ չժպտալ` տեսնելով այս ամենը:

Եթե զգում եք, որ արդեն տարվել եք աշխատանքով ու առօրյա խնդիրներով, մի պահ կանգ առեք` ժպտացեք, ու հիշեք, որ դուք աշխարհի կատարելությունն եք: Եվ վերջապես, ժպիտն է, որ մարդուն գեղեցկացնում է, ցույց է տալիս նրա ողջ էությունը:

Հ.Գ. Փորձեք և կարող եք փոխել ձեր կյանքը, տեսնել ձեր շուրջը գեղեցիկը, այն անընդհատ ձեզ հետ է, ուղղակի թույլ տվեք, որպեսզի այն պատի ձեր հոգին: Եթե դու կարդում ես այս նյութը, ուրեմն ժպտա, առաջարկում եմ սոցիալական ցանցերում հիմար մարտահրավերներ նետելու փոխարեն տարածել բարու բումերանգը, այնպես անել, որ կողքինները նույնպես ժպտան:

-Դե, խոսք տուր:
-Հը՞ն, ո՞նց խոսք տամ:
-Հա, դե խոսք տուր, թե` ճիշտ ես ասում:
-Է, տամ… Ըհը, վերցրու:

Խոսք: Ո՞ւմ ենք տալիս, ինչո՞ւ ենք տալիս: Ու ընդհանրապես ի՞նչ բան է էս խոսքը: Զուտ մտքերը փոխանցելու ու հաղորդակցվելու միջո՞ց: Չէ, հաստատ չէ:

Խոսքը զենք է ու աշխարհի ամենա-ամենա զենքը: Խոսքը իր մեջ ամփոփում է ու իրեն ենթարկում մարդկային գիտակցության մեջ տեղավորվող ամեն բան:
Մարդկանց մեջ քո մասին կարծիքը ձևավորվում է մի քանի տասնյակ բաղադրիչներից ելնելով, բայց դրանց մեջ ամենահիմնարարը քո խոսքն է:

Ու ընդհանրապես պետք չէ, որ այն լինի երկարաշունչ, զարդարուն ու վերամբարձ բառերով: Չէ, քո խոսքը կարող է լինել ընդամենը մեկ կամ երկու բառ՝ վստահ, հստակ ու ամենակարևորը, բովանդակալից մի քանի բառ:

Ու հավատա, նման կերպ դու կունենաս քո արժանի տեղը հասարակության մեջ, քեզ կլսեն ու հաշվի կնստեն քո խոսքի հետ:
Հիմա տեսնո՞ւմ ես, որ խոսքը, իրոք զենք է, որի միջոցով կարող ես թե՛ պաշտպանվել, թե՛ հարձակվել: Ճիշտ է՝ բոլորը չեն, որ այդ զենքով զինված են, կամ այն գործածել ու կիրառել գիտեն, բայց հավատա՝ ամեն բան քո ձեոքերում է:

Մտածված խոսենք: