Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Փիսոյիս ձագերը

Լուսանկարը` Թամարա Գալստյանի

Լուսանկարը` Թամարա Գալստյանի

Նկարներում իմ կատվի ձագուկներն են: Մի քանի ամիս առաջ կատուս, որի անունը մինչև հիմա չենք որոշել, ուղղակի ասում ենք Փիսո, ձագուկներ ծնեց: Ունեցավ 5 հրաշք, որոնք մեզ ամեն օր զարմացնում են, հիացնում իրենց շարժուձևով, խաղերով: Մի փոքր պատմեմ, թե ինչպես ենք անցկացնում մեր օրը ձագուկների հետ: Առավոտյան, երբ նստում ենք հաց ուտելու, պարտադիր նրանք էլ են գալիս և չեն թողում հաց ուտենք: Ինչ ուտում եմ, համարյա կեսը նրանց եմ տալիս: Ինչքան էլ ասում են` սեղանի վրայից մի կերակրեք նրանց, երբ թախծոտ աչուկներով ինձ են նայում, չեմ կարողանում անտարբեր մնալ:

Երբ ուտելը վերջացնում են, սկսում են խաղալ: Թռչում են ծառից ծառ, քարից քար, քարերով խաղում են, գզվռտվում են իրար հետ: Կարծես իրենց մանկությունը վայելեն: Նրանց խաղին հետևելն անչափ հետաքրքիր է:

Լուսանկարը` Թամարա Գալստյանի

Լուսանկարը` Թամարա Գալստյանի

Մայրս այդքան էլ կողմ չի , որ ձագուկները մնան: Ասում է, որ շուտով կմեծանան, դժվար կլինի պահելը: Բայց ոչինչ, մենք մի կերպ կպահենք: Փիսիկների ձագուկներն իհարկե շատ համովիկ են, երբ դեռ փոքր են: Բայց շատերը «հեռուն» են նայում, և ձագուկներին տանում-գցում են ինչ-որ տեղ, «կորցնում են», ինչ է, չեն կարողանում պահել, կամ «զահլաները» տանում է մլավոցը: Ճիշտ է, մի քանի տարի առաջ ես էլ եմ փիսոյի ձագուկին տարել, անծանոթ մեկի դռան առաջ դրել, որ ինչ-որ մեկը տեսնի, վերցի, պահի, բայց հետո անընդհատ մտածել եմ, թե ինչ եղավ ձագուկը. Իսկապես գթասիրտ մեկը նրան ներս տարավ, թե չէ: Հաստատ էլ նման բան չի լինի, ինչքան էլ դժվար լինի, մի կերպ կպահեմ:

Լուսանկարը` Թամարա Գալստյանի

Լուսանկարը` Թամարա Գալստյանի

Հիմա, երբ նայում եմ նրանց խաղին, նրանց աչքերի մեջ, այլևս չեմ կարող այդպես վարվել, թեև մեծերը անընդհատ պնդում են:այց մայրիկիս էլ հասկանում եմ` վեց կատու մի բակում… Չգիտեմ ինչպես վարվել և որտեղից հոգատար տեր գտնել:

Ախր, չկարծեք իրենց փոքրիկ սրտիկը քարից է: Իրենք էլ ուշադրության կարիք ունեն, ջերմության, սիրո, ու պետք է մենք այդ ամեն ինչը իրենց տանք: Իմացեք, իրենք այդ ամենը հասկանում են:

davit avagyan

Անսպասելի նվեր

Ուռա~, հազիվ վերջացավ խոտի սեզոնը, և ես կկարողանամ հանգստանալ և վայելել ամառային արձակուրդս:

Հինգշաբթի օր էր: Այդ օրը ընկերոջս ծննդյան օրն էր: Նա շատ էր սիրում կենդանիներ պահել: Ես նույնպես հրավիրված էի նրա ծնունդին, բայց չգիտեի՝ ի՞նչ գնեմ նրա համար: Այդ օրը ես գնացի խոտ հավաքելու, իսկ ընկերներս գնալու էին ծնունդին: Ես շտապում էի շուտ ավարտել խոտ հավաքելը, որպեսզի գնամ ընկերոջս ծնունդին, բայց հանկարծ մի թփի մոտից մի փոքր նապաստակ փախավ: Ես վազեցի նրա հետևից, բայց չէի կարողանում նրան բռնել: Նա փոքր էր, բայց շատ արագ էր վազում: Բոլորը ինձ ու նապաստակին էին նայում և ծիծաղում: Ի վերջո ես այնքան վազեցի, որ նապաստակը հոգնեց և կանգնեց: Ես գնացի ու բռնեցի նրան. բոլորը զարմացել էին: Երբ մենք տուն վերադարձանք, ես նապաստակին նվիրեցի ընկերոջս որպես ծննդյան նվեր:

Eva Khechoyan

Չիրը

Սկսվեց… Նորից սկսվեց «չրի սեզոնը»: Բոլոր կանայք զբաղված են մրգեր մշակելով, եռացնելով, չորացնելով… Նույն իրավիճակն էլ մեր տանն է: Աչքերիս առաջ հազարավոր կեռասներ… Մայրս լվանում է դրանք, ու սկսվում է ամենապատասխանատու ու ծանր պահը… Կտերը…Վերցնում ես կեռասը, հանում կուտը, հետո հաջորդը… Ձանձրալի ու անհետաքրքիր գործ է, չհաշված այն պահերը, երբ կեռասի մեջ հանկարծ մի միայնակ ու մոլորված որդ ես նկատում, որը մի քանի վայրկյանով հետաքրքրություն է մտցնում գործիդ մեջ: 

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Երբ հանում ես վերջին կուտը, ճաշակում ես իրական ազատությունն ու թեթևացած շունչ քաշում: Հպարտ հայացքով նայում ես բազմաչարչար աշխատանքիդ արդյունքին: Բայց այս ամենին հետևում է մի աննկարագրելի հաճույք… Չիրն արդեն արևի տակ է, ու այնպես է փայլում, որ թվում է, թե սկուտեղների վրա թանկարժեք քարեր են շարված: Շլացուցիչ տեսարան…

Sona mkhitaryan

Բախտավորներից

Նա, ով հավատարիմ ընկեր ունի, կարող է հաշվել, որ ինքը երկու հոգի է: Ուրեմն, ես 4 հոգի եմ: Կյանքում ես շատ տխուր օրեր եմ ունեցել,  որոնց հաջորդել են երջանիկ պահերս: Իսկ գիտե՞ք, որն է համարվում երջանիկ պահ: Այն, որ տխուր րոպեներին զգում ես, որ մենակ չես, որ կան այնպիսիները, որոնք պատրաստ են քեզ լսել, օգնել, հասկանալ ու օգնել նույնիսկ այն դեպքում, երբ ես սխալ եմ: Իմ անփոխարինելիների մասին մի փոքր պատմեմ:

Գոհարը ու ես նույն դասարանից ենք արդեն 11 տարի: Մենք մտերմացել ենք հենց առաջին դասարանում: 2006թ., հիշում եմ, երբ առաջին անգամ գնացինք դպրոց, զննող հայացքներով նայում էինք իրար: Իսկ արդեն հաջորդ օրը, երբ միասին` առանց մեր մամաների, դպրոցից տուն եկանք, ինչքան էինք ուրախացել, ու այդ օրվանից սկսվեց մեր մտերմությունը: Մենք այս 11 տարիների ընթացքում ընդամենը մեկ անգամ ենք կռվել ու մի քանի օր անց մեզ հաշտեցրել է Գոհարի տատիկը` իմ դասվար ընկեր Խաչատրյանը: Ասեմ, որ նա եղել է և իմ, և քույրերիս դասվարը: Բոլոր երեխաները ուզում էին իրենց դասղեկը ընկեր Խաչատրյանը լինի, բայց ոչ բոլորն են մեզ նման բախտավոր:

Մեր ընկերությունն ունի իր օրենքները:

1. Վստահել իրար միշտ-միշտ-միշտ:

2. Ոչ մի գաղտնիք իրարից չպահել:

Եվ ամենակարևորը`

3. Առանց իրար շոկոլադ չուտել:

Ինձ ոչ մեկը Գոհարի նման չի ճանաչում, և հակառակը: Միշտ իրար հետ, միշտ իրար կողքի:

Լյուբան իմ անբաժանելին է: Ուր գնում եմ ինձ հետ է: Այ, օրինակ, «Մանանայի» դասընթացները, կամ «Մանանայի» հրավերները Երևան… Մեր էքսկուրսիաները, դպրոցը, պարապմունքները: Իրար վաղուց ենք ծանոթ: Դեռ 4-5 տարի առաջ գնում էինք պարի, բայց մտերիմ չէինք: Կարելի է ասել նորից ծանոթացանք ու հասցրեցինք մտերմանալ նկարչության պարապմունքների ժամանակ: Եթե ես տրամադրություն չեմ ունենում, Լյուբայի հետ օնլայն շփվում եմ, ու իր տված հարցին, թե` ոնց ես, ինչ կա, եթե պատասխանեմ`  նորմալ,  2 րոպե հետո ինձ հաղորդագրություն է գալիս… Գրված է լինում~ Անբաժանտա: Ախր, Լյուբ, ես ուղղակի չէի ուզում իմ վատ տրամադրությունը քեզ փոխանցվեր:

Ես Լյուբան ու Գոհարը շատ մտերիմ ենք ու դեռ երկար ճանապարհ ունենք միասին գնալու: Իմ բախտը հավատարիմների հարցում իրոք շատ է բերել:

Այս տարիների ընթացքում ես հասկացել եմ մի պարզ բան. լավ ընկեր ունենալու մենք ինքներս պիտի այդպիսին լինենք:

Lyuba Sharoyan

Կարուսել

Կյանքը նման է կարուսելի. պտտվու՜մ է, պտտվում ու կանգնում միայն իր  ցանկությամբ: Պտույտի ընթացքում հանդիպում ես տարբեր աշխարհների մարդկանց, ամեն մեկից մի նոր բան սովորելով՝ նորից ու նորից պտտվում: Շատ հաճախ հոգնում ու պտույտից հետ ես ընկնում, բայց հետո սթափվում ՝պտույտում առաջինը մնալ  սովորում:

Կարևոր չէ պտույտի ընթացքն ու տևողությունը: Կարևորն այն է, թե ով է կողքիդ նստած կարուսելում: Իմ կարուսելը գունավոր է, քանի որ կողքիս նստողն իմ աշխարհից է:
Կարուսելը հաճախակի շեղվում է իր պտույտից՝ վերածվելով անվերջանալի թվացող ճանապարհի, ու միայն այդ  ճանապարհն է օգնում ճանաչել կողքիդ նստողին, և անգամ կարուսելիդ պտույտն ապահովող սեղմակի կրկնօրինակը տալ նրան:
Բոլորի նման ունեմ մոտ ընկերներ, բայց նրանցից մեկի՝ Սոնայի հետ է բախտ վիճակվել կարուսելում նստել կողք-կողքի: Ես ու Սոնան շատ տարբեր լինելով,  միշտ  նույն պահին, ու նույն  վայրում ենք հայտնվել: Ուր գնայի` Սոնան էր: Գնում էի ճամբար՝ Սոնան այնտեղ էր, դպրոց՝ էլի  նա, պարի՝ ինչպես  միշտ, նկարչության՝ իհարկե, նորից Սոնան: Այ,  հիմա չեմ զարմանում այդ պատահականություններից:
Ամեն ինչ փոխվեց, երբ մեր հարևանը, ով գյուղում հայտնի է իր կանխատեսելու կարողությամբ, մի օր ինձ ասաց.
-Լյուբա ջան,  բախտավոր աղջիկ ես: Շատ հաջողությունների կհասնես, բայց Ս տառով անվան տիրոջ հետ:
Դե, բան էր, ասաց: Սակայն երկար ժամանակ ինձ տանջում էր այդ Ս տառը: Նրա  ասածները պատմեցի Սոնային, չնայած նրան այդքան էլ չէի սիրում: Պատմածս լսելով Սոնան ասաց.
-Լյուբուշ, կարո՞ղ ա էդ ես եմ:
-Կարողա,- ծիծաղելով պատասխանեցի:
Իմ կարուսելը հիմա  նորովի է պտտվում,և այնտեղ նստում  ենք երկուսով: Ես  ու Սոնան  հիմա լավ ընկերներ ենք և միասին  որոշում ենք  կարուսելի ընթացքն ու պտույտի տևողությունը: Շատ ուրախ եմ, քանի որ մեր ընկերությունը պարզ ու կարուսելի նման գունավոր է: Կարևոր չէ կարուսելը, կարևոր է կողքիդ նստողը…
Տարբեր աշխարհներից նույն կարուսել նստած մարդիկ դարձել են նույն աշխարհի բնակիչ,
ու միասին են  գործի գցում այն:
Քանի դեռ մեր ձեռքերը ամուր բռնել են մեկ-մեկու, և  մեր սրտերը բաբախում են  նույն աշխարհում, մեր կարուսելը չի կանգնի:

alla asryan

Օրս դարձավ տոն

2015 թ.-ի հոկտեմբերի սկիզբն էր, երբ դպրոցի տնօրինությունը և ծնողներս որոշեցին, որ եղբորս և ընկերներիս հետ մեկնելու ենք Վրաստան՝ մասնակցելու ասմունքի մրցույթի և ներկայացնելու մեր երկիրը: Մի աննկարագրելի զգացում. պետք է քո սիրելի մարդկանց հետ ճանապարհորդես:

Ամեն օրվա ավարտ ինձ ուրախացնում էր, քանի որ մոտենում էր գնալու օրը:
Ահա եկավ այդ երկար սպասված օրը. առավոտյան պետք է շարժվեինք, իսկ ես ամբողջ գիշեր հուզմունքից չէի քնել: Ժամերը թռան, և մենք, ուրախ ժամանակ անցկացնելով, ծանոթանալով նոր երեխաների հետ, ուշ երեկոյան հասանք Վրաստան: Տեղավորվեցինք հյուրանոցում։ Ոչ ոք չէր կարողանում քնել, բոլորս արթուն էինք, կատակներ էինք անում, հիշում, թե որքան ենք երազել այս րոպեների մասին: Մրցույթը մի քանի օրից էր, սակայն մենք մեր լրացուցիչ ժամանակը օգտագործում էինք ավելի շատ բաներ սովորելու վրա. ծանոթացանք Վրաստանի մշակույթին, հյուրընկալվեցինք տարբեր դպրոցներում, շրջեցինք Աջարիայի բոլոր քաղաքներով: Ահա եկավ այդ հուզիչ և, միևնույն ժամանակ, հաճելի պահը. սկզբից եղբայրս ասմունքեց, հետո ընկերներս, իսկ այնուհետև՝ ես: Ասմունքեցի և երբ դուրս եկա, չէի կարողանում հիշել, թե ինչպես եմ ասմունքել, քանի որ շատ հուզված էի: Եկանք մեր հյուրանոց, և ես արդեն երազում էի իմ սիրելի հոկտեմբերի 29 -ի մասին: Պատկերացնու՞մ եք՝ այդ օրը իմ ծննդյան օրն էր. երբ ընտանիքիդ հետ չես նշելու տարեդարձդ, բայց նշելու ես քո սիրելի ընկերների հետ: Ծննդյանս նախորդող գիշերը, երբ քաղաքից հյուրանոց էինք վերադառնում ընկերներս սկսեցին շշուկով խոսել: Երբ մոտեցա, նրանք լռեցին, և ես հասկացա, որ նրանք ուզում են անակնկալ մատուցել ինձ: Հասանք հյուրանոց, ընթրեցինք, իսկ ժամը 12- ին ընկերուհիս մոտեցավ աչքերս փակեց և տարավ ինձ մեր սենյակ: Աչքերս բացելուն պես տեսա բոլոր  մասնակիցներին և ընկերներիս, բոլորը միաժամանակ շնորհավորեցին, միացրինք երաժշտությունն և սկսեցինք ուրախանալ: Առավոտյան գնացինք  մրցույթի արդյունքները իմանալու:
Հնչեցին բոլոր մասնակիցների անունները, նրանք զբաղեցրել էին 3-րդ, 2-րդ և 1-ին հորիզոնականները: Շատ էի վախենում, մտածում էի. միգուցե չե՞ն հավանել ասմունքս:

Հանկարծ հնչեց անունս, և ես ամբողջ մարմնով փշաքաղվեցի: Ես արժանացա բարձր մրցանակներից մեկին՝ գրան պրիին: Մի կողմից` սպասված հաղթանակ, մյուս կողմից հեքիաթային տարեդարձ: Մտածում էի, որ այդ մրցանակը դարձավ իսկական նվեր ծննդյանս օրվա համար: Ուրախ տրամադրությամբ հետ եկանք: Մի փոքր հանգստանալուց հետո իջա ընկերներիս մոտ և տեսա տնօրենիս, բոլորը հավաքվել էին ծննդյանս տորթի շուրջ, նրանք միասին սովորել էին վրացերեն երգ ծննդյանս օրվա առթիվ: Այնքան ուրախ էի, որ միայն փայլող աչքերով կարողանում էի ժպտալ:

Սիրում եմ Ձեզ, իմ ընկերներ, շնորհակալ եմ, որ օրս դարձրիք տոն:

Seryozha

Պարապություն

Նստել եմ տանը, բազմոցի վրա ու չգիտեմ` ինչ անեմ: Շուրջս լռություն է, ճանճի տզզոցն անգամ լսվում է ու նյարդայնացնում: Ձանձրույթից քիչ է մնում խեղդվեմ: Մի պահ ուզում եմ մայրիկիս հարցնել, մի գուցե նա հուշի, թե ինչով կարելի է զբաղվել: Բայց «ստոպ»,  ես ռիսկի չեմ դիմի: Գիտեմ, ասելու է` մի գիրք բաց, կարդա: Կարդա՞մ, չէ՛ , ոչ այս անգամ:

Ամառ է, և ուր որ է արևը մայր կմտնի: Դուրս եմ գալիս տանից թաղ, ու ոչ ոք չկա: Միայն, ինչպես միշտ, հարևան Հենո պապն է նստած իրենց նստարանին: Ուֆ, էլի մարդ չկա: Ինչ արած, կնստեմ Հենո պապիկի կողքը: Հենո պապիկին էլ մարդ էր պետք, որ անցյալից պատմի: Պատմեց. է՛լ ծնվելուց, է՛լ մանկությունից, ինչ է արել, ում է սիրել, ինչ է կոտրել, ինչ է նորոգել: Հատ-հատ թվարկում է` որտեղ ծառայեց, թվարկեց ծառայակիցներին, մի քանիսին հիշում եմ, ուրեմն` Կոլյա, Վիտալի, Բոնդր, Ռավշամ, Միհմեդ: Այսպես հասցրեց մինչև այն պահը, թե ոնց եղավ, որ հիմա նստած է իմ կողքին:
«Տունը նստուկ էմեր, մեկ էլ լոսերը կնացին, ասիմ` ես ծեր… Մե պան չեն թողնի ըշկամ, ըտենց խալիվոր հալով էլամ նստամ տուսը»: Հազիվ վերջացրեց, չնայած ես շատ ուշադիր լսում էի նրան:
Մի քանի րոպե հետո եկավ Այծրուն պապիկը: Հենո պապը ինձ արդեն բանի տեղ չէր դնում: Որոշեցի գնալ տուն, մի քիչ հեռուստացույց դիտել: Ահա, երբ մի բան ուզենամ անել, մի բան կխանգարի: Տեխնիկական խնդիրներ, և հոսանք չկա: Չգիտեմ` ինչ  անեմ: Գնամ գիրք կարդա՞մ: Չէ հա, ի՞նչ գիրք:
Սեղանին մի գիրք եմ նկատում, բայց հայացքս թեքում եմ ուրիշ կողմ: Մեկ ա, էդ գիրքն ինձ անդադար «աչքով ա անում»: Ա~… Դե արի ստեղ, է: Բացում եմ գիրքը ու հայտնվում Ժյուլ Վերնի «Խորհրդավոր կղզու» ինչ որ խոնավ քարակույտի մեջ:Եվ չեմ էլ նկատում, որ արդեն մի ուրիշ աշխարհում եմ…

 

ani avetisyan portret

Անօդաչու թռչող սարքերը Հայաստանի երկնքում

Սովորական ամառային մի օր էր ռոբոտաշինության խմբակում, երբ մեր ուսուցիչն ասաց, որ գնալու ենք Արզնի օդանավակայան` անօդաչու թռչող սարքերի մրցույթին: Անկեղծ ասած՝ չգիտեմ, ուրախացա՞նք, թե ոչ, բայց զգացինք, որ առջևում հետաքրքիր օր է:

-Գալիս ենք,- միաբերան ասացինք մենք և սպասեցինք հուլիսի 2-ին:

Մինչ այդ՝ մի փոքր մրցույթի մասին:

Անօդաչու թռչող սարքերի մրցույթ Հայաստանում անցկացվում է երկրորդ անգամ՝ ucom ընկերության և ԻՏՁՄ-ի հովանավորությամբ՝ «ԱրմՌոբոտԻքս» ծրագրի շրջանակներում:

Այս տարի մրցույթի եզրափակչին մասնակցում էին 11 թիմեր ողջ Հայաստանից: Մրցույթին մասնակցում էին ինչպես ոլորտի երիտասարդ մասնագետները, այնպես էլ ուսանողներ ու դպրոցականներ: Յուրաքանչյուր թիմ ներկայացնելու էր իր անօդաչու սարքը և կատարելու նախապես տրված առաջադրանքը. Սարքը պետք է հասներ պայմանական թիրախին, այնտեղ թողներ վերցված բեռը և վերադառնար իր ելման դիրքը:

Եկավ սպասված օրը և մենք նշանակված ժամին արդեն օդանավակայանի տարածքում էինք:

Նախապատրաստական որոշ աշխատանքներից հետո մասնակիցներն արդեն պատրաստ էին, և եկավ մրցույթն սկսելու պահը: Սակայն որոշ թիմեր այդպես էլ չկարողացան մասնակցել մրցույթին՝ ոմանք քամու, ոմանք էլ տեխնիկական խնդիրների պատճառով: Չնայած այդ ամենին, մրցույթը հասավ իր նպատակին, և մի շարք թիմեր ցույց տալով իրենց լավագույն արդյունքը և ճանաչվելով հաղթող՝ արժանացան դրամական պարգևների:

Իսկ մենք վերադարձանք տուն՝ հույսով, որ նման մրցույթներից մեկում մենք արդեն հանդիսատես չենք լինի:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Մի քարի պատմություն

03.06.16: Ժամը 13:25: Զը՜նգ:

-Ալո´, Նի´ն բարև, ես եմ, կգա՞ս գնանք գրադարան:

-Ա՞րփ: Բարև: Հիմա՞:

-Հա, հիմա: Հարմար չի՞:

-Չէ, Արփ, հիմա հարմար չի, արի երեքին, լա՞վ:

-Լավ, երեքին դուրս կգաս:

Ժամը 14:30: Ես, մտածելով, թե արդեն ժամը երեքն անց երեսուն է, ու ես ուշացել եմ, գործերս կիսատ թողնելով, դուրս եմ գալիս, ու քանի որ շտապում էի, հեռախոս չեմ վերցնում:

Հասնում եմ պայմանավորված վայր ու տեսնելով, որ ընկերուհիս չկա, բարկանում եմ: Որոշում եմ ինչ-որ մեկից հեռախոս վերցնել ու զանգահարել: Մոտենում եմ կրպակին.

-Բարև՛ ձեզ, կներեք, մի բան հարցնեմ, հա՞: Կարո՞ղ է հեռախոս ունենաք, որ կարողանամ զանգել:

-Եթե օրանժ ես զանգում, ունեմ:

-Հա, օրանժ եմ զանգում:

-Դե, ասա համարը:

-095…

-Վերցրու ինչքան ուզում ես խոսի, միևնույն է, անվճար է:

Ես վերցնում եմ հեռախոսը ու բարկացած սպասում եմ.

-Ալո:

-Ալո՞: Արփ, ո՞ւր ես:

-Մուտքի մոտ եմ, արդեն գալիս եմ:

Ես քայլելով գնում եմ Արփինեին ընդառաջ ու որոշ ժամանակ անց հասնում եմ նրանց շենքի մոտ հենց այն պահին, երբ նա մուտքից դուրս էր գալիս:

-Արդեն մուտքի մո՞տ ես:

-Մենք երեքի՞ն չէինք պայմանավորվել:

-Ճիշտ ես, արդեն երեքն անց քառասուն է:

-Ի՞նչ ես խոսում, դեռ երեքը չկա:

Ու մենք, այդպես վիճելով,  շարունակում ենք քայլել մինչև մեկից ժամը չենք հարցնում, ու ես չեմ համոզվում որ սխալ էի:

Մինչև գրադարան հետաքրքիր դեպքեր չեն պատահել, դրա համար ես չեմ ձգձգի ու կպատմեմ ամենահետաքրքիրը: Երբ մենք արդեն դուրս եկանք գրադարանից, ես առանց ինչ-որ հետաքրքրության, իմիջիայլոց ասացի.

-Գնա՞նք Երևանյան լիճ:

-Գնանք:

Ես գաղափար անգամ չունեի, որ իմ այդ սովորական առաջարկը մեզ այդպիսի հաճելի հիշողություններ պիտի պարգևի: Ու մենք շարժվեցինք դեպի լճի այն հատվածը, որը բավականին ապահով էր:

Բայց ինձ էլի ինչ-որ ուժ ստիպեց, որ ասեմ.

-Արի իջնենք:

-Իջնե՞նք: Ինչպե՞ս:

-Տեսնու՞մ ես, էնտեղ տեղ կա, արի՛:

Ու մենք, իրար օգնելով, առանց որևէ նպատակի իջնում էինք դեպի ևս մի գեղեցիկ հիշողություն: Էնպիսի՜ տեսարան էր: Եթե ես օգտագործեմ իմ ողջ բառապաշարը, չեմ կարող նկարագրել այդ գեղեցկությունը, որը տեսա, ու այն հաճույքը, որը զգացի: Ես շատ եմ եղել այնտեղ, բայց այս անգամ ամեն ինչ այլ էր:

Արևի շողերը, հպվելով ջրին, բեկվում էին: Ջուրը փայլում էր: Արագիլը քայլում էր ջրի վրայով. կարծես ինչ-որ բան էր փնտրում: Մեզ տեսնելուն պես նա թռավ ու մոռացավ փնտրտուքների մասին: Մենք նստեցինք ջրի մոտ ու սկսեցինք ագահությամբ տնտղել շրջապատը:
Այդպիսի գեղեցկությանը շրջապատում էր համատարած կեղտը: Շշեր, տարաներ, տոպրակներ ու այդ ամենը չգիտես որտեղից էր հայտնվել:

Ես լուռ նայում էի, բայց հոգուս խորքում ատում էի այդ բարբարոսներին:

Նայեցինք-նայեցինք ու տեսանք, որ շշերի մեծամասնությունը ափին շատ մոտ էր: Մի երկար փայտով կարելի էր շշերը դուրս հանել ջրից: Փայտ շատ կար, ցանկություն էր պետք: Մենք ուզում էինք օգնել: Դե, էլ սպասել պետք չէր: Ամեն մեկս մի փայտ վերցրինք ու անցանք գործի: Առաջին հայացքից թվում էր, թե աշխատանքը առանձնապես հաճելի չէ, նույնիսկ զզվելի է, բայց վստահեցնում եմ՝ դա այն աշխատանքն էր, որից հաճույք չստանալն անկարելի էր:

Ափով քայլելիս պարզ երևում էր, որ ջուրը քիչ-քիչ բարձրանում էր, և տեղ կար, որ ամբողջովին ծածկում էր ափը:

Հասանք պատմության գլխավոր մասին, դիմացե՛ք:

Հանկարծ ափի մոտ նկատեցինք երկար փայտ: Նրան հասնելը առանց թրջվելու անհնարին էր, բայց բարեբախտաբար,թե դժբախտաբար, փայտի մոտ մի քար կար: Քարը չափերով մեծ չէր, բայց վրան կանգնել հնարավոր էր: Դե մենք էլ՝  երկու արկածախնդիր աղջիկներ, որոշեցինք ցատկել քարի վրա:

-Սա ի՞նչ է, հիմա կցատկենք,- ասացինք մենք ու մոտեցանք քարին:

Բայց պարզվեց, որ մեր համարձակությունը չի հերիքում այդ ցատկը կատարելու համար:

-Իսկ եթե հանկարծ թրջվե՞նք:

-Կամ եթե լավ չպահենք մեզ ու ընկնենք լիճը:

-Լավ, դու թռի` ես քեզ կօգնեմ:

-Դու թռի, եթե հանկարծ ընկնես, ես ջրերի միջով կգամ քեզ օգնելու:

Ու այդպես, ամեն անգամ քարի առաջ կանգնելով, մենք կորցնում էինք վստահությունը: Ամեն անգամ ինչ-որ բան խանգարում էր: Մի անգամ,, երբ ես արդեն կատարում էի որոշիչ ցատկը, մի անծանոթ տղամարդ վերևից գոռաց.

-Աղջիկնե՛ր, չթռնեք:

Ես կորցրի վստահությունս, իսկ նա գնաց: Հետո մենք սկսեցինք ինքներս մեզ ոգևորել:

-Մենք վախենում ենք մի քարի՞ց: Մրջյունի՞ց այս հսկա լճում:

-Միևնույն է, էստեղ ափն է, եթե ընկնենք, ափի վրա կընկնենք:

-Հո լճի մեջ չե՞նք թռնում, սովորակա…

-Արփ, թռա՜ր:

Ես ոգևորվածությունից թռվռում էի:

-ԹՌԱ՜…

-Բա հիմա ո՞նց եմ հետ գալու:

-Դու թռար փոքր քարի վրա, ափի վրա չե՞ս թռնի: Հե՛տ արի, ես էլ եմ ուզում:

Արփին հետ եկավ. հերթը իմն էր:

Նրա ցատկից հետո ես մտածում էի, թե հեշտ կլինի, բայց միևնույն է, համարձակությունս չէր հերիքում:

Բայց վերջիվերջո ես էլ արեցի դա: Մի ուրի՜շ բերկրանք:

Ես էլ հետ եկա, բնականաբար, սովորությանս համաձայն սայթաքեցի, բայց վնասը մեծ չէր:

Դե, քանի որ մենք արդեն ավարտել էինք մեր սխրանքը, էլ էնտեղ մնալու կարիք չկար: Մենք երկար ժամանակ է արդեն դրսում էինք, հետևաբար պետք էր արագացնել: Մենք վերադարձանք տուն, ու ես որոշեցի գրել այս պատմությունը ու ամբողջ օրս ծախսեցի  դրա վրա: Ինչո՞ւ էինք մենք այդքան ոգևորվել մի փոքրիկ ցատկի պատճառով: Դա սխրանք չէր, ոչ էլ ինչ-որ քաջ արարք: Դա սովորական ցատկ էր, շատ սովորական ու հեշտ: Ո՛չ, դա կամք էր, քաջություն, մի բան, որից ես շատ բան սովորեցի, մի բան, որը ես միշտ կհիշեմ: Ուզում եմ՝ դուք էլ հիշեք՝ կամք, քաջություն, հաղթանակ: Այս երեք բաների կապը շատ ուժեղ է: Ես մի բան էլ սովորեցի՝ ունենալ ընկեր, որը վտանգի կենթարկի իրեն քեզ օգնելու համար: Դուք էլ փորձեք: Թեկուզ, եթե սայթաքեք, մեկ է, նա ձեզ կօգնի:

Բայց մեկ դաս ևս. Մեզ շրջապատող բնությունը «տառապում» է մեր իսկ պատճառով. մի թափեք աղբը ուր պատահի: Դրա համար հատուկ նախատեսված տեղեր կան, իսկ եթե անգամ ուրիշն է թափել, ամոթ չէ հավաքելը: Ամոթը աղբի մեջ ապրելն է:

Եղիպատրուշ գյուղի հրաշամանուկները

Մարդու համար ոչինչ այնքան անհասանելի չէ, որքան մարդը: Առավել անբացահայտելի է մարդուկների էությունը: Ամեն մի երեխա առանձին մի աշխարհ է: Սիրում եմ նրանց անկեղծությունը: 

Հիշում եմ` վերջերս աղվեսիկներից մեկի պատկերացումները, ինչպես էի անփութորեն կոտրել: Աղվեսիկս մտավ սենյակ ու տեսավ, որ ռոք երաժշտություն եմ լսում ու կոտրված հայացքով ասաց.

-Իսկ ես մտածում էի, որ դու նուրբ աղջիկ ես, տենց երգեր չես լսի…

Ա՜խ, այդ ճստիկ հրաշամանուկները:
Երեխաները ձգտում են նմանվել մեծերին, բայց եթե հակառակը լիներ, այ դուք՝ մեծերդ, կսովորեիք ապրել ներկայով: Ինձ միշտ բարկացնում է նրանց աղմուկը, բայց լռությունը խորհրդավոր և կասկածելի է թվում: Նրանք գործում են ներքին հանճարով, գործում են այնպես, ինչպես մի փորձառու արվեստագետ: Աշխարհում ամենահաճելի պահը այն է, երբ մի մոծակից ստանում ես քո դիմանկարը իր պատկերացումներով: Երբ նկարում եմ, ամեն մի աղվեսիկի, որքան էլ ճանաչեմ կամ չճանաչեմ, յուրովի եմ բացահայտում: Հաճույքով լսում եմ նրանց կարծիքը իմ մասին, կոնֆետներ եմ նվիրում:
Մանկությունիցս մինչև հիմա պաշտում եմ, երբ ինձ կոնֆետներ են նվիրում, չնայած որ ուտել չեմ սիրում: Հիշում եմ, երբ ժամանակին ես էի նկարվողի դերում:  Երազում էի ոչ թե շուտ մեծանալ, որ ես էլ նկարեմ, այլ մի քիչ բոյովանալ` «ի կանյեց» (и конец):
Մոծակներս էլ էին բոյովանալ ուզում:
Ահա և իմ հրաշամանուկներից մի քանիսի լուսանկարները: