Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Տատ, սա քեզ համար եմ գրել

Բոլորն էլ ունեն իրենց համար ամենահարազատ և ամենասիրելի էակը, ես նույնպես բացառություն չեմ։ Երբ փոքր էի, հիշում եմ, որ տարբեր մարդիկ նույն հարցն էին տալիս, թե ում ես ամենաշատը սիրում` հայրիկին թե մայրիկին, իսկ ես առանց երկար մտածելու պատասխանում էի՝ տատիկիս: Եվ չգիտեմ ինչու, ոչ ոք չէր հավատում, որ կարող եմ ես իմ ծնողներից առավել սիրել տատիկիս, բայց դա իրոք այդպես է։ 

Մանկությունս անցկացրել եմ Ալիս տատիկիս կողքին: Երբ փոքր էի, հիշում եմ, որ տատիկիս գրկում էի քնում: Ես չեմ պատկերացնում, որ կարող է աշխարհում տատիկիցս ավելի բարի մարդ լինի։ Տատիկս գյուղատնտես է և աշխատում է իրենց ջերմատներում։Երբ նա գնում էր ինչ որ գործ անելու, ես նրա հետ գնում էի, փորձում օգնել, և աշխատելիս զրուցում էինք ամենատարբեր բաների մասին։ Օրվա մեծ մասը անցկացնում էի տատիկիս հետ և, երևի հենց դրանից է, որ շատ կապված ենք իրար։Երբ դարձա վեց տարեկան, մենք պետք է տեղափոխվեինք մեր նորակառույց տունը, բայց տատիկս մեր հետ չէր ապրելու: Չնայած մեր նոր տունը գտնվում է նույն Մրգավետ գյուղում, և իրարից այդքան էլ հեռու չէ, բայց ես չէի ուզում տեղափոխվել։Առաջին օրերին չէի հարմարվում և հիշում եմ, որ առանց զգուշացնելու տնից փախչում և գնում էի տատիկիս մոտ։Ժամանակը անցնում էր, ես մեծանում էի, բայց էլի չէի համակերպվում դրա հետ։ Շաբաթական մեկ-երկու օր գնում էի տատիկիս մոտ մնալու: Տատիկիս մոտ ասելով մի հասկացեք, թե նա մենակ է ապրում: Նա ապրում է իմ հորեղբոր ընտանիքի և պապիկիս հետ։ Ես արդեն սովորություն էի դարձրել, որ շաբաթ և կիրակի օրերը պետք է մնամ տատիկիս տանը: Չնայած նրան, որ մեծանում եմ, բայց այս սովորությունը չեմ փոխել։ Մի քանի անգամ հորեղբորս ընտանիքը նեղացել է ինձանից: Ասեմ ինչու` երբ գնում եմ տատիկենց տուն, բարևում եմ բոլորին, ու առաջին հարցս լինում է. «Տո՞ւնն ա տատին»: Երբ ասում են, որ տանը չի, ես ասում եմ. «Լավ, դե ես գնացի: Հաջողություն»: Եվ այդ ժամանակ նրանք կատակով ասում են. «Այ տղա, էս մենք հե՞չ: Մենակ տատիկիդ համա՞ր ես գալիս»: Որոշ չափով դա այդպես է, չնայած նրանք էլ ինձ համար շատ թանկ մարդիկ են։

Ինձ ճանաչելով մարդիկ մի քանի անգամ տվել են այս հարցը՝ ի՞նչ կլինի, եթե տատիկդ չլինի: Նման հարցից ես մինչև հիմա էլ բարկանում եմ:

Ես գրում եմ այս տողերը և հիշում բոլոր այն տատիկ-պապիկներին, որոնք մենակ են մնացել, թեև ունեն զավակներ և թոռներ: Շատերը նրանց թողնում են մենակ,  հեռանում են և մոռանում նրանց մասին: Մոռանում են, որ հենց այդ տատիկն ու պապիկն են իրենց պահել և մեծացրել, իսկ հիմա զգում են ջերմության պակաս:

Ճիշտ է, մեծանալով մեր հետաքրքրություններն շատանում են, անելիքները նույնպես, բայց երբ տեսնում եմ, թե ինչպես է տատիս դեմքը պայծառանում, երբ այցելում եմ իրեն, պատրաստ եմ ամեն բան մի կողմ դնել:

Մի կոտրեք նրանց սրտերը: Ուղղակի ժամանակ հատկացրեք նրանց, և նրանց ուրախությանը չափ չի լինի։

Ես արդեն 16 տարեկան եմ, սակայն սովորությունս չի փոխվել. ամեն շաբաթ գնում եմ և մնում տատիկիս տանը: Տատս կարծես իմ հոգու արեգակը լինի, գնում եմ, որ ջերմանամ:

Հ.Գ. Հիմա շատերդ կմտածեք, թե 16 տարեկան տղան այս ինչ է գրում: Մի՞թե մեր հարազատ մարդկանց չպետք է ասենք, որ սիրում ենք իրենց, բա ուրիշ ե՞րբ, եթե ոչ հիմա, քանի նրանք մեր կողքին են:

Երբ խոսում է երկինքը

Երբևէ երկար նայե՞լ եք երկնքին ու փորձել մտովի խոսել նրա հետ:Ես ամեն օր լուսանկարում եմ երկինքը և երեկոյան, երբ բոլորը հեռուստացույց են դիտում, ես ուսումնասիրում եմ այդ օրվա նկարները: Երբ դրսում զբոսնում ենք ընկերուհիներով, ինձ անընդհատ ասում են.

-Ան, նայի` ինչքան սիրուն ա, շուտ նկարի:

Իսկ ես շուտ հանում եմ խցիկս ու նկարում, առանց ժամանակ կորցնելու:

Երբեմն երկինքն այնքան պարզ ու գերող է լինում, որ ինձ թվում է, եթե ձեռքս երկարացնեմ` կդիպչեմ: Գիտեմ, որ դա անհնար է, սակայն ամեն անգամ ձեռքս վեր եմ բարձրացնում ու թաղվում եմ հավերժության մեջ…

Ամառ. Ապարան

Հայաստան էին ժամանել իմ հորաքույրը իր ընտանիքով: Օրեր անց նրանք եկան մեզ հյուր, և հորաքրոջս տղան առաջարկեց գնալ իրենց հետ Ապարան: Ես քանի որ 3 օր ազատ էի` պարապմունքի չէի, որոշեցի գնալ: Ապարանում շատ զով եղանակ է: Այդ երեք օրվա մեջ շատ բաներ տեսա և արեցի: Ապարանի շրջանի գյուղերից մեկը այցելեցի, որի անունը Չքնաղ է: Այդ գյուղում մի չքնաղ եկեղեցի կար: Հրաշք եկեղեցի էր, բակը, տարածքը… Ուղղակի աննկարագրելի գեղեցկություն: Երբ մտա եկեղեցի, սովորականի նման խաչակնքվեցի, մոտեցա խորանին, համբուրեցի Սուրբ գիրքը և աղոթեցի: Հետո մենք ցանկանում էինք մոմ գնել, սակայն մոմավաճառը չկար: Ես մոմավաճառին պատկերացնում էի տարիքով կին… Դե սովորաբար այդպես է լինում: Մի քանի րոպե անց հայտնվեց մոմավաճառը և… Նա երևի թե 12 տարեկան տղա կլիներ: Մոմ գնեցինք, վառեցի, աղոթեցի և դուրս եկա: Ուսումնասիրեցի տարածքը և ֆոտո արեցի: Եկեղեցին որոշել եմ նկարել:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Ես այցելել եմ նաև Ապարանի Սուրբ Խաչ եկեղեցին: Այնտեղ հանդիպեցի Տեր Մուշեին, մոտեցա, ստացա նրա օրհնությունը: Սուրբ Խաչ եկեղեցին շատ վաղուց է կառուցվել: Տարիների ընթացքում եկեղեցու ներսի մի սյան վրա հայտնվել է Մարիամ Աստվածածնի սրբապատկերը: Այդ եկեղեցու ներսը շատ մութ է, բայց հենց այդ մթությունն է ինձ ամենից շատ դուր գալիս:

Ես առաջ հոգևորականներից վախենում էի: Հենց տեսնում էի նրանց, մանավանդ երկար մորուքով, սարսափում էի: Հայրս էլ էր վախենում: Երեք տարի առաջ, երբ մկրտվեցի  նույն Սուրբ Խաչ եկեղեցում, և երբ Տեր հայրը ինձ դիպչեց, խոսեց հետս` վախս ի սպառ չքացավ: Հայրիկս էլ վերջին տարիներին սկսեց հաճախ գնալ եկեղեցի և էլ առաջվա պես չի:

Ապարանի բնությունը շատ գեղեցիկ է: Մեծ կանաչ դաշտի մեջ քայլելիս տեսա ընդամենը մի երիցուկ և լուսանկարեցի:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Հորաքրոջս աղջկա տանը մնալով պահը բաց չէի թողնում. բոլորի շարժ ու ձևին հետևում էի, որ հետաքրքիր ֆոտոներ անեմ: Այնպես էի նկարում, որ չնկատեն:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Ապարանում շատ փողոցներ կան, որտեղ մտնելիս թվում է, թե գյուղում ես: Մարդիկ զբաղվում են անասնապահությամբ և իրենց տնամերձ հողամասն են մշակում:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

 

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Ապարանում կա մի շատ գեղեցիկ վայր` Սիրո աղբյուրը: Այնտեղ կա գետ` լիքը ձկներով: Հորաքրոջս թոռան հետ գնացել էի ձուկ բռնելու: Պատկերացնո՞ւմ եք, 28 հատ բռնեցինք… Ես առաջին անգամ էի ձուկ բռնելու գնում:

Դե ինչ, նրանց համար, ովքեր սիրում են չքնաղ բնություն, հինավուրց եկեղեցիներ, ձկնորսություն և զով եղանակ, այցելեք Ապարան, չեք փոշմանի:

elen gevorgyan

Յոթ տարին մնաց հետևում

2016թ-ի հունիսի  29-ն էր,  օրը` չորեքշաբթի: Այդ օրը իմ դասընկերուհին մեզ բոլորիս հրավիրել էր մեր գյուղի մշակույթի տուն, որտեղ պետք է տեղի ունենար Աննայի` դասընկերուհուս, դաշնամուրի համերգը: Հաջորդ օրը դասարանի աշակերտներով պիտի գնայինք էքսկուրսիայի, ուստի դասարանի մի քանի աշակերտներ գնացել էին գնումներ անելու: Աննային զանգեցինք  և ասացինք, որ համերգին գնալու ենք չորս ընկերուհիներով: Աննան տխրեց: Արդեն հասել էինք մշակույթի տուն,  որտեղ մեզ դիմավորեց մեր դաշնակահարուհին: Իր ուղեկցությամբ  գնացինք դահլիճ, քիչ անց եկան մյուս դասընկերուհիներս: Մենք անակնկալ էինք պատրաստել Աննային. ասել էինք, որ մյուսները չեն  գալու, բայց անակնկալը պատրաստ էր: Փուչիկներով և ծաղկեփնջերով դասարանցիներս մտան դահլիճ: Աննան կուլիսների հետևում էր: Սկսվեց համերգը: Բոլոր մասնակիցները  դուրս եկան բեմահարթակ,   սկսեցին երգել: Աննան մի պահ հայացք  գցեց մեր կողմ և տեսնելով բոլոր դասընկերուհիներին, դեմքին մի հիանալի ժպիտ առաջացավ: Երգն ավարտելուն պես բոլորը լքեցին բեմը: Հետո հերթականությամբ բեմ էին  դուրս գալիս մասնակիցները, կատարում իրենց ստեղծագործությունը: Մենք հուզված սպասում էինք: Հանկարծ լսվեց  «Աննա Հակոբյան», և մենք  բարձր  ծափողջույններով դիմավորեցինք նրան:  

Աննան փայլում էր: Նա մոտեցավ կախարդական գործիքին` դաշնամուրին, նստեց դաշնամուրի դիմաց շատ լարված, քիչ անց կախարդական հնչյունները ողողեցին մեզ: Աննան ասես մոռացել էր ամեն ինչ, իսկ մենք կլանված լսում էինք: Երբ համերգն ավարտվեց, մասնակիցները նորից բեմ դուրս եկան: Բեմում էր նաև Աննայի ուսուցիչը,  որին աշակերտները շնորհակալություն հայտնեցին:
Դաշնամուր նվագել սովորելու համար անհրաժեշտ է յոթ տարի, իսկ Աննան ավարտում էր երաժշտական դպրոցը: Ուսուցչուհին Աննային հանձնեց իր յոթ տարիների սպասված նվերը` դիպլոմը: Աննան ուրախությունից փայլում  էր: Հնչեցին բազում շնորհավորանքներ:

Մենք հպարտ և ուրախ էինք Աննայի համար: Չէ որ այս բոլոր տարիներին Աննան, մինչ ուրշները խաղով էին տարվում, ամեն բան թողած պարապում էր:

mane minasyan -2

Ի պաշտպանություն շոկոլադի

Դժվար գտնվի մեկը, ում մայրը փոքր հասակում զգուշացրած չլինի շոկոլադի չարաշահման հետևանքների մասին:
Ժամանակն է հասկանալու, թե որն է ճշմարտությունն ու որը` առասպել:

-Տվյալներ կան, որ դու ոչ միայն համեղ ես, այլև օգտակար:

-Այո, ես պարունակում եմ մատչելի ածխաջրեր, որոնք արագ այրվող էներգիա են տալիս, և վաղուց պետք է նկատած լինեք,  որ ես բարելավում եմ հիշողությունը, և ընդհանրապես, լավ եմ ազդում ուղեղի վրա: Լայնացնում եմ ուղեղի անոթները:

-Իսկ այն խոսակցությունները, որ քո պատճառով բշտիկներ են առաջանում ու ատամներ փչանում, ի՞նչ կասես:

-Ես կարող եմ վստահեցնել, որ բշտիկները առաջանում են մաշկային որոշ գեղձերի պատճառով, այլ ոչ թե իմ, իսկ բերանի խոռոչի համար ես օգտակար եմ, քանի որ պարունակում եմ հակամանրէային բաղադրիչներ, որոնք պայքարում են կարիեսի դեմ:

-Պարունակում ես որոշակի չափով կոֆեին, արդյո՞ք դա վնասակար չէ:

-Այո, ես պարունակում եմ կոֆեին, բայց ընդամենը 30 մգ: Համեմատության համար ասեմ, որ մեկ գավաթ սուրճի մեջ այն 6 անգամ ավելի է, իսկ 30 մգ-ը բավարար է սիրտանոթային ու նյարդային համակարգի թեթևակի խթանման համար:
Եվ հիշեք, բուժման նպատակով ավելի լավ է օգտագործել դառը շոկոլադի բարձրորակ տեսակներ:

-Լավ, իսկ ովքե՞ր կարող են քեզ ուտել:

-Ես թույլ եմ տալիս ինձ ուտել այն մարդկանց, ովքեր ակտիվ կյանք են վարում, շատ են շարժվում կամ զբաղվում սպորտով: Այս ամենով հանդերձ, ուզում եմ ասել, որ շոկոլադը բոլոր մթերքների նման օգտակար է չափավոր քանակով: Ամեն մեկն ինքը պետք է որոշի իր օրական չափաբաժինը, այնուամենայնիվ այն չպետք է գերազանցի մեկ սալիկը:

davit aslanyan

Իմ սրտի մայրաքաղաքը

Ամենևին էլ գլխի չընկաք, թե ինչից եմ խոսելու: Նյութս ոչ Երևանն է, ոչ էլ մի ուրիշ քաղաք: Նյութս այդ քաղաքի բացակայության և այդ բացակա քաղաքում իմ սիրելի բացակաների մասին է:

Բանն այն է, որ իմ սրտի քարտեզում մի անցք կա, հենց այնպիսի մի անցք, ինչպիսին լինում են դպրոցների քարտեզների հնամաշ անցքերը` հասարակածին մոտ, հեռու, բայց կարևոր մի վայրում: Իսկ իմ սրտի քարտեզում այդ անցքը համընկնում է մայրաքաղաքի տեղակայման վայրի հետ:

Այսպիսով իմ սիրտը չունի մայրաքաղաք, իսկ այդ քաղաքը` հոգի: Ուրեմն պետք է գործել: Միգուցե սա հնարավորություն է նկարել քաղաք իմ ուզած ձևով, նոր շնչով, ամենասիրելի բացականերով և մեր քաղաքում քիչ հանդիպող, փոքր, մատչելի և մարդաշատ ջազ ակումբներով:

Նայենք ամեն անցքի, որպես հնարավորության` լցնելու այն մեր իսկ  ցանկացած ձևով:

Երիցուկներ

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Բնություն… Լեռներ… Երիցուկներ` գժվելու չափ գեղեցիկ ու անուշահոտ: Քաղում եմ մի փունջ և գնում լեռների մեջ թաքնված մեր փոքրիկ տնակը: Փնտրում եմ ծաղկաման: Երկար փնտրտուքներից հետո հասկանում եմ, որ այստեղ ծաղկաման չկա: Ստիպված վերցնում եմ առաջին պատահած ամանը, ինչ աչքիս երևում է, լցնում ջուր ու հիանում երիցուկների գեղեցկությամբ:

Միշտ երազել եմ ունենալ փոքրիկ տնակ հեռու բոլորից, գողտրիկ անկյունում՝ լեռների մեջ:

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Միակ բանը, որ մտքովս անցնում է, լավ լուսանկարներ անելն է: Վերցնում եմ ֆոտոխցիկն ու անցնում գործի:

Հանկարծ նկատում եմ որ նկարներս էլ գեղեցիկ չեն ստացվում. անձրևի կաթիլներն ընկնում են ֆոտոխցիկին: Սկսվում է անձրև, ու բնությունն ավելի է թարմանում: Մտնում եմ իմ փոքրիկ տնակն ու տաք թեյ պատրաստում: Փաթաթվում եմ ծածկոցով և խմում երիցուկով թեյս:

Ու ինձ մնում է միայն լավ հիշողություններն ու ստացված լուսանկարները…

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Ճանապարհորդություն

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Ինձ թվում է, ովքեր որ կարդացել են նախորդ նյութս մանկությանս մասին Տավուշի մարզի սահմանապահ Կոթի գյուղի Ձիան ուրթ սարում, կուզեմ, որ կարդան այլ հաճելի դրվագների մասին ևս:

2008 թիվն էր, երբ եղբայրս և մեր երկու ընկերները որոշել էին գնալ մեր սար: Այդ ժամանակ մենք Վանաձորում էինք ապրում, և իրենք Վանաձորի ավտոկայանից պետք է նստեին ավտոբուս` Աթան սար գնալու: Աթանը մեր սարից մոտ 15 կմ հեռավորության վրա է գտնվում: Աթանից դեպի մեր Ձիան ուրթ սարը կրին մեքենայով էին գնացել և սարում մնացել էին մոտ երեք օր: Երբ սարից վերադարձան Կոթի, սկսեցին ինձ ոգևորված պատմել իրենց հիանալի ճամփորդության, անանցանելի ճանապարհի մասին:

-Դուք ընդամենը մեքենայով գնացել և մեքենայով հետ եք եկել, չեմ հասկանում այդ ի՞նչ տպավորություն եք ստացել մեքենայով գնալուց,- ասացի ես:

-Վահա՞ն բա դա հարց էր, որ մեզ տվեցիր, բա բացի մեքենայով գնալուց ինչո՞վ պետք է գնայինք սար,- պատասխանեց ընկերս:

-Հա՛յկ ջան, բացի մեքենայից կարաս ոտքով գնաս:

-Արա՛, գժվե՞լ ես դու,- ծիծաղեց ընկերս,- ի՞նչ ոտքով գնալ, այդքան ճանապարհը ո՞նց ոտքով գնանք: Վանաձորից միչև հասնենք ձեր սար, մի քանի օր կտևի:

-Ապեր, հա ճիշտ ես երկար ժամանակ կտևի,-չհամբերեցի ես,-բայց Վանաձորից դեպի մեր սար և Կոթիից, հավասար հեռավորության վրա են: Ճանապարհորդության հաճույքը հենց ոտքով քայլելու մեջ է: Այ օրինակ, վաղը առավոտ շուտ ես ու հորաքրոջս տղան ոտքով պետք է սար գնանք:

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Ընկերս զարմացավ.

-Արա՛, հո դուք շա՞շ չեք, էդքան ճանապարհը ո՞նց տեք գնա:

-Ապեր, կգնանք ու մեծ բավականություն ստացած կգանք, բայց ոչ թե ձեր նման` մեքենայով:

Առավոտյան ժամը 7:30 արդեն մենք պատրաստ էինք կտրել մոտ 60 կմ ճանապարհ և հասնել Ձիան ուրթ:

«Մշուշով պատված անտառի գրկում, սարի լանջին ձգվում է դրախտային մի բացատ, մասրենու թփերով պատված կանաչ մի աշխարհ, որի ձորերի վրա կախված փեշերին վայրի տանձ է հասնում ու զկեռ, իսկ վերևում միայն հաստաբուն կաղնիներն ու հաճարենիներն են խշշում լուռ: Սար գնացող ճանապարհին մի քանի աղբյուրներ կան դարավոր ծառերի տակ, որ գարնանը վարարում, անտառը լցնում են անուշ կարկաչով, իսկ ամռանը այնպես սառն է լինում, որ ծարավ ճամփորդը երկու կում հազիվ է կարողանում խմել:

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Սարի ճամփի հաճույքն իմացող դաշտավորը, երբեք չէր բարձրանա իրենց ուրթերն առանց այդ սառը աղբյուրներից ջուր խմելու, և եթե ոչ մի քանի օր մնալու այդ դրախտային վայրում, իսկ քոչերը միասին սար տանող բարեկամ, ընկեր ու համախոհ մարդիկ շաբաթով հանգիստ կառնեին այդ կախարդական վայրում»:

Ամբողջ ճանապարհին հորաքրոջս տղայի հետ ասում-խոսում էինք, զվարճալի պատմություններ պատմելով գնում էինք: Ամեն սար հասնելուն պես այդ սարի բնակիչները մեզ կանչում էին իրենց մոտ, որպեսզի մի քիչ հանգստանանք և հաց ուտենք, բայց մենք իրենց շնորհակալություն էինք հայտնում ու ասում, որ առանց ժամանակ կորցնելու պետք է հասնենք Ձիան ուրթ: Սարվորները բարի ճանապարհ էին մաղթում և պատվիրում, որ չշեղվենք և գնանք միայն մեքենայի ճանապարհով, այլ ոչ թե կարճ ճանապարհներ անտառի մեջով փորձենք գտնել: Մենք այդպես էլ անում էինք, չէինք շեղվում ճանապարհից, միայն այն դեպքում էինք շեղվում, երբ անտառի ծառերից վայրի հատապտուղներ էինք ուզում քաղել ուտել:

Արդեն մոտավորապես ժամը 11-ը կլիներ, երբ սկսեցինք քաղց զգալ: Որոշեցինք մի քիչ կանգ առնենք և հաց ուտենք: Մեզ հետ վերցրել էինք մի կտոր հաց, երկու պոմիդոր, վարունգ և մի կտոր պանիր: Դե, ճանապարհ գնալուց ամենալավ ուտելիքը հաց, պանիր, վարունգ, պոմիդորն է: Մեզ հետ վերցրածը ուտելուց հետո շարունակեցինք ճանապարհը: Քայլելը դժվարացել էր: Մոտավորապես ժամը մեկը կլիներ, երբ հասանք Կարմիր գեղ կոչվող սարը: Ի դեպ ասեմ, որ Կարմիր գեղ սարը նոյեմբերյանցիների սարն է: Մեզ մնում էր անցնել մոտավորապես 15 կմ ճանապարհ, բայց արդեն ուժասպառ էինք եղել: Քանի որ արդեն հասել էինք Կարմիր գեղ, որոշեցինք գետում լողալ, մի քիչ թարմանալ: Լողալուց հետո երբ թարմացել և ուժերներս վերականգնել էինք, շարունակեցինք ճանապարհը: Հասնելով Մրմաձոր սարը, տեսանք, որ անվտանգությանս պետը՝ Փոլին այնտեղ մեզ է սպասում: Նշեմ, որ Մրմաձորը ժամանակին եղել էր Կոթի գյուղացիների սարը, սակայն հետագայում անցել էր Բաղանիս գյուղի գյուղացիներին:

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Լուսանկարը՝ Վահան Ազիբեկյանի

Մենք զարմացանք Փոլիին տեսնելով, քանի որ տատիկ-պապիկիս չէինք ասել, որ իրենց հյուր ենք գնալու, և չհասկացանք, թե Փոլին որտեղի՞ց էր հասկացել մեր գնալու մասին: Երևի շատերիդ հետաքրքրեց, թե ո՞վ է իմ անվտանգության պետ Փոլին: Ուրեմն ասեմ, Փոլին իմ գամփռ շունն էր և միաժամանակ ամենամոտ ընկերս, քանի որ միշտ հետս էր լինում: Փոլիին սիրելուց հետո ճանապարհը շարունակեցինք և մոտավորապես երեք անց կես հասանք Ձիան ուրթ: Շատ էինք ուրախացել, որովհետև բացի տատ ու պապիս տեսնելուց, նաև կատարեցինք մեր առջև դրված խնդիրը. ոտքով գյուղից եկանք մեր սար:

Սարում մեկ շաբաթ մնալու ընթացքում հասցրել էինք բազմաթիվ վայրերում լինել: Ամբողջ օրը անտառներում կամ դաշտերում էինք, անտառից և չոր փայտ էինք բերում, որ դոռոնջ (խարույկ) անենք:

Մեկ շաբաթ մնալուց հետո պետք է վերադառնայինք: րոշել էինք դարձյալ ոտքով հասնել գյուղ: Մինչ մենք քնած էինք, պապս ճշտել էր մեր ուրթից, թե ով պետք է գյուղ գնա:

-Րեխեք ջեն, վի կացեք, պատրաստվեք, որ երկու ժամից գեղը գնացող մաշնա կա, հետը գեղը գնաք:

Ես դժգոհեցի.

-Ա դե, պապի, լավ էլի: Մենք մեքենայով չենք ուզում գնալ, մենք ոտքով ենք ուզում գնալ:

Բայց պապս բարկացած պատասխանեց.

-Բա, որ ոտով գնալուց մի բան ըլի ձեզ, ես ի՞նչ տիմ անի: Վաքվեք ու գնացեք գեղը:

Մեզ արդեն մնում էր համակերպվել այդ մտքի հետ: Ամբողջ ճանապարհին հորաքրոջս տղայի հետ խոսում էինք, թե ինչ հրաշք ճանապարհորդություն էր ոտքով սար հասնելը: