-Վահե, բոլ ա ժարիտ ուտես, դառար կարտոշկա:
Մենակ չասեք, էլի, որ ձեզ չեն սպառնացել, որ «ժարիտ» ուտելով մի օր կդառնաք «կարտոշկա»: Բայց հանգիստ եղեք ու «արխային» «ժարիտ» կերեք: Էդ ես եմ ձեզ ասում՝ տասնը չգիդեմ քանի տարվա «ժարիտ» ուտողը: Ոնց որ հլը չեմ դարձել. կամ մասամբ… Լավ է, հաստատ չասեմ, մեկ էլ տեսաք` դառաք: Ո՞նց են ասում ռուսները. «на свой страх и риск»: Հա լավ, կդառնաք, թե չէ, էդ իմ պրոբլեմը չի. ես բան էի պատմում: Հա: Ասում եմ, եթե էդ տրամաբանությամբ գնանք, մի տեսակ, շատ «բան» կստացվի, էլի:

Օրինակ, մի օր չեղավ, մեկն ասի.
-Վահե բոլ ա «երկր» գրես, կդառնաս թեորեմ:
Չէ է, շատ ապուշ ա հնչում: Իսկ եթե՞.
-Վահե, բոլ ա ֆուտբոլ խաղաս, կդառնաս գնդակ:
Չէ, էլի էն չի:
-Վահե, բոլ ա լվացվես, դառար օճառ:
Տո չէ, հա:
-Վահե, բոլ ա վազես, կդառնաս բոթաս:
«Бред полнейший»:
-Վահե բոլ ա նստես էն հեռախոսի մեջ, դառար «քյոռ»:
Հա, էս իրականությունից էնքան էլ հեռու չի:
-Վահե, բոլ ա շնչես, դառար քիթ:
Քի՞թ: Լավ էլի: Էդպես ոչ մեկը չի ասում:
Հըմ: Բա էլ ինչի՞ պիտի ժարիտ ուտելուց դառնամ կարտոշկա: Դե, ինձ էլ հասկացեք, ողջ կյանքս «ժարիտ» եմ կերել. չէի կարող էդ պրոբլեմը չբարձրացնեի:

Օ՜… Ես թեմայից լրիվ շեղվեցի: Լավ, թող էս սենց ուղարկեմ: Թող լինի «բողոք հանուն ժարիտի»: Հելնեմ վերև` վերնագիրը փոխեմ: Հաջորդ անգամ կգրեմ` ինչ էի ուզում պատմել: Հուսով եմ, «ժարիտակեր» համայնքը կհասկանա ինձ ու կլսի իմ ձայնը: Ես «պոկվա»: «Ժարիտս» սառավ…

Ես և ընկերուհիս որոշել էինք, որ պետք է թխվածք թխենք: Եղբայրս և մայրիկը գնացել էին ստուգումների, տատիկը և հայրիկը աշխատանքի էին, տանը միայն ես էի ու պապիկը, դրա համար էլ ընկերուհուս կանչեցի մեր տուն՝ թխվածք սարքելու: Ժամը 10:45 նա արդեն մեր տանն էր: Մտանք խոհանոց և սկսեցինք որոնել անհրաժեշտ իրերը: Դարակից վերցրեցի գոգնոցը, բաղադրատոմսերի գիրքը: Հետո ես և ընկերուհիս սկսեցինք որոնել հարիչը:

-Պիտի որ էս դարակում լինի,- ասացի ես,- օգնի` իրերը հանեմ, որ տուփը իջեցնենք:

Մենք փորփրեցինք դարակը, բայց այնտեղ չէր:

-Էս չի՞,-հարցրեց Վալերիան:

-Չէ:

-Հես ա:

-Չէ, էդ չի,- ասացի ես,- ե՞ս գիտեմ, թե՞ դու:

-Ես քեզնից ավելի լավ գիտեմ: Մամային մեկ-մեկ նայում եմ սարքելուց:

-Հետո ինչ, իսկ ես մենակս խմոր եմ սարքել:

Հետո զանգահարեցի մայրիկին:

-Մա՛մ, միքսերը որտե՞ղ ա:

-Պահարանի վերևում,-ասաց նա:

-Նայել ենք, չկա:

-Չգիտեմ:

-Լավ,- ասացի ես,- ուրեմն գդալով կաշխատենք:

-Լավ, էլի,- ասաց Վալերիան:

-Ես որ տատիկի հետ սարքել եմ՝ գդալով եմ սարքել, էնպես որ:

Ես գտա ամենամեծ գդալը և դրեցի թասի մեջ:

Արդեն քանիերորդ անգամ հնչեց հեռախոսիս զանգը (մինչ այդ էլ էին ինձ զանգում): Եղբայրս էր:

-Լիլո՛, ես ուշ եմ գալու, գրքերս կհանձնե՞ս (ի դեպ, եղբայրս վերցրել էր գրքերը քննություններին պարապելու համար):

-Հա, իսկ ե՞րբ կգաս,- հարցրեցի ես:

-Ժամը 12-ի կողմերը:

-Լավ:

Պապիկը իջավ բակ, մնացինք տանը մենակ:

Արդեն ժամը 11-ն էր:

Գտա «զեբրի» բաղադրատոմսը և սկսեցի կարդալ.

-Վերցնել 5 ձու…

Մենք սկսեցինք կոտրել ձվերը, որոնցից միայն մեկի դեղնուցը «ողջ» մնաց:

Այս անգամ զանգեց տատիկը:

-Լիլի՛թ, Արամի գրքերը հանձնելո՞ւ ես:

-Հա:

-Բա կհասցնե՞ս խմորը սարքել:

-Կհասցնեմ:

-Քացախը արդեն լցրել եք:

-Չէ, հլը շաքարավազն ենք լցնում,-ասացի ես:

-Քացախը էն կողքի դարակում ա:

-Լավ:

-2 բաժակ շաքարավազով… 2 բաժակ շաքարավազ ա պետք,-ասացի ես բարձրաձայն դարակից հազիվ հանելով շաքարավազի տուփը:

Վերցրի մեծ բաժակը և լցրեցի առաջին բաժակը:

-Լսի, էս ի՞նչ շատ լցրեցիր,- ասաց Վալերիան:

-Բա հենց էդքան ա պետք, հլը մի բաժակ էլ պիտի լցնեմ:

-Բա որ շաքարավազը շատ էղա՞վ:

-Ե՞ս գիտեմ, թե՞ դու,-ասացի ես,- կարդա՛, 2 բաժակ շաքարավազով գոգլի անել:

-Հա, բայց կարող ա էն ձևի բաժակով պիտի լցնենք,- ասաց նա՝ ցույց տալով սուրճի բաժակը:

-Գժվե՞լ ես: Էդ բաժակով գոգլի անել չի լինի:

Վերջապես հաշտվեցինք, և ես լցրեցի 2-րդ բաժակը: Հերթով խառնեցինք, իսկ այդ ընթացքում ես բացատրում էի, թե ինչ է գոգլին:

-100գ կարագ… Ի դեպ, քանի որ միքսերով չենք աշխատում, կարագի կտորները մինչև եփելը կմնան խմորի մեջ,-ասացի ես,-երկու բաժակ թթվասեր… Ես գիտեմ` երկու բաժակը ինչքան ա ,-ասացի ես սառնարանից հանելով թթվասերը,-մի անգամ մամայի հետ 400 գ թթվասեր էինք լցրել 200գ-ի տեղը, հիմա հաստատ գիտեմ, որ մի թթվասերի տուփն էլ կհերիքի:

Մենք հերթով դատարկեցինք թթվասերի տուփը և խառնեցինք:

-Դե իմ մաման «պիրոգներ» ավելի շատ ա սարքում,-բացատրեցի ես:

-Իսկ հիմա իմ սիրած հատվածը,-ասացի ես և դարակից վերցրեցի քացախը և սոդան,- միշտ երազել էի, որ մի օր մենակով կանեմ էս պահը:

-3 բաժակ ալյուր… վերջացնում ենք,- ասացի ես և դարակից վերցրի ալյուրը: Մենք խառնեցինք և ստացանք շատ լավ խմոր:

Զանգեց տատիկը:

-Լիլի՛թ, չմոռանաք վառարանը դնելուց առաջ միջի բոլոր իրերը հանել:

-Լավ:

-Հիմա իմ մյուս ամենասիրած պահը,- ասացի ես,- հիմա պետք ա խմորը կիսենք:

-Հաաա,- ես հիշեցի որն ա զեբրը, որ կեսը սպիտակ ա, կեսը՝ սև:

-Ըհը… Հիմա մյուս կեսի վրա կլցնենք կակաո, գրած ա մեկ ճաշի գդալ:

Մենք հազիվ բացեցինք կակաոյի տուփը:

-Օ՛յ, կողքից մի քիչ թափվեց, բայց ոչինչ:

Ես խառնեցի շոկոլադե խմորը, իսկ ընկերուհիս՝ սովորական:

-Մի փոքր հատիկները մնացել են,- ասացի ես,- տենց բան երբեք չէր լինում… Էս խմորի լավը էն ա, որ պետք չի թողնել «հանգստանա»…  Ժամը 12:30 ա, հասցնում ենք:

-Ուռաա, հասցնում ենք:

Ես վառարանից հանեցի բոլոր իրերը, վերցրեցի թավաներից մեկը և մի փոքր կարագ լցրեցի վրան:

-Հիմա պետք ա անձեռոցիկով կարագ քսել,- ասացի ես:

Բայց անձեռոցիկի հետքերը մնում էին թավայի վրա:
Մենք մի կերպ լվացինք այդ կաթսան և վերցրինք մյուսը:

-Կարագ պետք չի,- ասաց ընկերուհիս:

-Պետք ա,- ասացի ես երկրորդի վրա էլ քսելով կարագը:

Վալերիան զանգեց իր մայրիկին, իսկ նա ասաց, որ պետք է կարագ քսել և վրան ալյուր լցնել, բայց ես վրան ալյուր  չլցրեցի. հազիվ էի կարագը քսել խոհարարական անձեռոցիկով:

Վերջապես մենք լցրեցինք խմորները, դրեցինք վառարանի մեջ առանց միացնելու, գնացինք եղբորս գրքերը հանձնեցինք, հետ եկանք, միացրեցինք վառարանը, 5 րոպեից եկան մայրիկն ու Արամը:
Մենք երկար ժամանակ նստած նայում էինք, թե ինչպես էր խմորը ստացվում:
Մենք հայտնաբերեցինք, թե որտեղ էր միքսերը, այն հենց խոհանոցի պահարանների վերևում էր:

Երբ թխվածքը պատրաստ էր, մայրիկին խնդրեցինք, որ պատրաստի թխվածքի «գլազուրը»: Մայրիկը բացեց դարակը և վերցրեց մի թթվասերի տուփ, որի մեջ կար կակաո:

-Մի վայրկյան,- ասացի ես` ցույց տալով մայրիկին «կակաոյի տուփը»,- էս չի՞ կակաոն:

-Չէ, դա սուրճն է:

-Իիիիիինչ,- ասացինք ես և ընկերուհիս միաժամանակ,- ուրեմն մենք թխվածքը սուրճո՞վ ենք պատրաստել:

-Մա՛մ, բայց համով կլինի՞:

-Եթե դառը չլինի՝ հա:

Երբ ամեն ինչ պատրաստ էր, մենք փորձեցինք մեր պատրաստած նոր գաղտնի բաղադրատոմսով զեբրը, և այն շատ համեղ էր:

Այստեղ ես ավարտում եմ գրելը: Ես դեռ շատ բան բաց թողեցի, որոնց մասին պետք է գրեի, բայց մարդիկ հազիվ կարդան այս երկար գրած նյութը: Որպես եզրափակում ասեմ, որ այդ օրը երևի արձակուրդների ամենախառնաշփոթ օրը կլինի:

-Ուզում եմ իմանալ, թե ինչ գիտեն   շները մարդու մասին եւ ինչպես են կարողանում անդավաճան սիրել:

-Երեւի նրանք մեր մասին ավելին գիտեն, քան մենք ինքներս:

Աղասի Այվազյան

 

Երեք տարի առաջ, երբ ես երջանիկ պատահականությամբ ծանոթացա Միլենայի հետ (մեր անունները համընկել են նույն պատահականությամբ), սերը դեպի կենդանիները, մասնավորապես շները, իմ մեջ ավելի խորացավ: Դե հա, շուն ունենալը իմ մանկության ամենալուսավոր երազանքն էր, որի ձեռքը բռնած մինչեւ օրս քայլում ենք` մի օր իրականանալու անհավատալի հույսով: Իսկ եթե լուրջ՝ մենք իրականանալու ենք, եւ անպայման, դա` մի կողմ:

Միլենան իմ ճանաչած ամենահոգատար տերն է, իսկ իր շունը՝ Րիկին՝ ինձ հանդիպած ամենախելացի ու դաստիարակված աղջիկը, ով հայերենից բացի տիրապետում է նաեւ ռուսերենին:

-Рики, садись, Рики, проси…

Էս խոսքերից հետո Րիկին նստում է, սկսում է նվնվալ այնքան, մինչեւ մենք հագենում ենք ու ի վերջո տալիս ենք ուտելիքը, որին այդքան սպասում էր: Չէ, սա նրան տանջելու ձեւ չէ, սա սովորական խաղ է, որ խաղում ենք երկու կողմս էլ՝ իրար սիրելով:

Ամեն անգամ իրենց տուն գնալիս՝ դեռ դռանը չհասած, ներսից լսվում էր Րիկիի անհանգիստ հաչոցը, որը տեւում էր ոչ կարճ, բայց ավարտվում էր իմ ու իր համերաշխ գրկախառնությամբ:

-Էսպես ոգեւորված որ հաչում ա, ուրեմն սիրում ա,- բացատրում էր Միլենը,- հետո էլ տես՝ պոչը ոնց ա շարժում:

Րիկին ու ես ընկերացանք բավականին շուտ եւ դարձանք ոչ պակաս մտերիմ, որքան ես ու Միլենն ենք: Բայց պատմությունը սրանով չավարտվեց:

Եկավ մի շրջան, երբ դպրոցի ճանապարհին (հա, մենք էն հեռավոր անցյալում դպրոցական ենք եղել) մի անծանոթ շուն սկսեց հանդիպել մեզ ամեն օր եւ ամեն անգամ: Մինչ ես Միլենենց բակում սպասում էի նրա իջնելուն, շունը գալիս էր, պտտվում շուրջս, նստում ու սպասում ինձ հետ (չգիտեմ՝ որտեղից էր Միլենի տեղն իմացել): Դե պարզ է, որ բախտավոր կենդանին արժանացավ մեր ջերմ վերաբերմունքին, ինչի արդյունքում էլ մենք միանգամից ընկերացանք նրա հետ, ում, ի դեպ, Միլենը անվանեց Ռեքս: Էսպես ամեն առավոտ Ռեքսի հետ քայլում էինք մինչ դպրոցի մոտակայքը, եւ եթե մեզ հետ հարմար ուտելիք էինք ունենում, հյուրասիրում էինք (ոչինչ, որ այդ օրը դպրոցում անցնում էր սովորականից քաղցած), եթե չէինք ունենում, ճանապարհին հատուկ շան կեր էինք առնում (սա էլ մեր հաճախակի ուշացումների պատճառը): Այդ կերից Րիկին էլ ուներ, ու երբեմն Միլենը հետը մի քիչ բերում էր: Ռեքսը երջանկացած շոյվում էր դրանից, իսկ այ Րիկին…Այդ օրերին Րիկիի մեջ զարգանում էր խանդ ասվածը:

Դպրոցական խելառ օրերը մեկ ամիս առաջ ավարտվեցին: Հիմա ես չգիտեմ, թե որտեղ է մեր Ռեքսը ու արդյո՞ք իրեն կերակրողներ ունի, կամ էլ կա՞ մեկը, ում հետ միասին իրենք անցնում են կյանքի ինչ-որ ճանապարհ, թե՞… Համենայն դեպս շատ կուզեմ, որ այդպես լինի: Իսկ թե որտեղ կլինի Րիկին մի քանի օրից, ես իմացա վերջերս, եւ հիմա չգիտեմ՝ ուրախանա՞մ իր համար, թե՞ տխրեմ ինձուինձ: Րիկին պատրաստվում է չվել Մոսկվա, դե պարզ է՝ իր հետ տանելով նաեւ Միլենին (իրականում ճիշտ հակառակն է): Իրենք շուտով կգնան, ու մեր էս երջանիկ ընտանիքը արդյունքում կտուժի:

Ես մտածում էի սրա մասին, երբ հայտվեց եղբայրիկս, ով բակում խաղալու փոխարեն մի քանի ժամ էր՝ հրճվում էր: Տրամաբանական է, որ իմ ունեցած էն մեծ սերը շների հանդեպ, գիտակցաբար թե ենթա, փոխանցվել է նաեւ նրան, ու էստեղ է, որ մեր երազանքները խաչվել են: Ուրեմն էսպես. եղբայրս մեն-մենակ գնում է խանութ, իսկ վերադառնում ինչ-որ մեկի հետ, ով, արդեն հասկանալի է, մի նրբագույն շուն է: Ես պատուհանից ուտելիք եմ շպրտում, շունն ուտում է, բայց չի հեռանում: Երեկոյան պարզվում է, որ Վահրամը հերիք չի բակի չարաճճիներին արգելել է շանը նեղացնել, մի հատ էլ, չգիտեմ որտեղից, տուփ են պեղել, տնակ սարքել երջանիկ կենդանու համար: Հետո շենքի կանանցից սպառնացել են, ջղայնացել, ու խեղճ երեխաները ստիպված են եղել լքել իրենց նոր ընկերոջը, բայց…

-Միլ, ես էսօր հասկացա՝ ինչ ա նշանակում շան հավատարմություն (կարեւոր գիտակցություն ա, ինչ խոսք): Տանում էինք դպրոցի բակ, ուտելիք դնում դիմացը, որ ինքը զբաղվեր, մենք էլ շուտ հետ գայինք, չէր ուտում, հետեւներիցս գալիս էր: Էլի էինք տանում, էլի էր գալիս:

Հասկանո՞ւմ եք:

Հիմա ուշ գիշեր է, եղբայրս երեւի երազում վերադարձել է իր ընկերոջ մոտ, իսկ թե որտեղ է վերջինս, ես դժվարանում եմ կռահել, բայց որ պատուհանիցս շների յուրահատուկ սիմֆոնիա է լսվում, դա հաստատ: Էլ ի՞նչ կարող են անել այդ կանայք, կամ առհասարակ, ի՞նչ կարող է անել մարդը շան հավատարմության դիմաց. ըհը, ոչինչ, ոչ մի բան:

Մի քանի ժամից Րիկին արդեն ինձնից հեռու կլինի, մի քանի տարի հետո՝ գուցեեւ ինձ մոռացած: Հա, ես շների հիշողության մասին գաղափար չունեմ ու շատ կուզեմ, որ սա կարդալուց հետո ինչ-որ մեկն ինձ ասի.

-Բալի՛կ ջան, դու սխալվում ես. շները, ի տարբերություն մարդկանց, առմիշտ հիշում են իրենց հին ընկերներին, հիշում են հայացքը, աչքերը, ձեռքերի հոտը, գրկի ջերմությունը, ու շարունակում են սիրել անկախ ժամանակատարածական չափումներից:

Երեւի…

Ես Րիկիին բարի ճանապարհ եմ մաղթում, իսկ Ռեքսին ու մեր բակի լավ ընկերոջը, ում համար մենք դեռ կհասցնենք անուն մտածել, ցանկանում եմ, որ հանդիպեն հնարավորինս լավ մարդկանց : Դե ձեզ էլ՝ բարի գիշեր:

Հ. Գ. Հա, Մի՛լ, ես քեզ սիրում եմ, բայց շատ զգացվե՞ց, որ ցնդել եմ մի քիչ:

Մեկ գնդակ, հսկայական խաղադաշտ, 22 հոգի, պայքար գնդակի համար. մեկ բառով ասած՝ ֆուտբոլ: Տարիներ առաջ այս ամենը սկսեց հետաքրքրել  ինձ: Սկսեցի ֆուտբոլ դիտել: Երկրպագում էի  Բարսելոնային: Հետո արդեն սկսեցի ինքս խաղալ: Խաղում էինք դասարանով ՝ տղա, աղջիկ միասին: Բայց գնալով հասկանում  էի, որ տղաները  թիմում  մեզ գրեթե  գնդակ  չէին փոխանցում, թերագնահատում էին մեզ ու մեր կարողությունները: Հենց այդ ժամանակ էլ որոշեցի, որ տղաներից գնդակ մուրալու փոխարեն, պետք է ինքներս վերցնենք գնդակն ու մտնենք խաղադաշտ՝ առանց տղաների:
Դե, սկզբում ես ու ընկերուհիս էինք, հետո սկսեցինք մեր հասակակից աղջիկներին համոզել, որ պետք չի ամաչել ֆուտբոլ խաղալուց: Եվ այսպես, քիչ-քիչ կազմավորվեց 11 հոգանոց մեր թիմը:

Մեր Շենիկ գյուղում շատերից էի լսում.

-Թե ասա, դուք ի՞նչ ֆուտբոլ խաղացող, աղջիկ եք, էլի, ձեր համար նստեք տունը:

Սկզբում  այս խոսքերը մեզ հուսահատեցնում էին, բայց հասկանում էինք, որ դեպի նպատակ տանող ուղին բարդ է ու լի  խոչընդոտներով:

Եվ սկսեցինք մարզումները: Սկզբում մարզումներն անցկացնում էինք սպորտդահլիճում, հետո դպրոցի դիմացի ֆուտբոլի դաշտում: Մեր մարզիչներն սկզբում տղաներն էին: Մեզ տարբեր հնարքներ էին սովորեցնում, իսկ հետո սկսեցինք խաղալ իրենց դեմ: Սովորության համաձայն պարտվում էինք, բայց կարևորը այն մրցակցային ոգին էր, որը կար մեր մեջ:

Մեր թիմի առաջին կարևոր հանդիպումը տեղի ունեցավ հարևան գյուղի աղջիկների հավաքականի հետ, որտեղ պարտվեցինք 4-2 հաշվով: Սա մեր առաջին  խոշոր  ձախողումն էր: Բայց դրանից հետո սկսեցինք էլ ավելի  ոգևորությամբ պատրաստվել: Մեզ միացան նոր աղջիկներ:

Հիմա ուշ-ուշ ենք մարզվում. բոլորը զբաղված են, բացի այդ ամռանը ֆուտբոլի դաշտը տղաների տիրապետության տակ է: Նախատեսում ենք ևս մի քանի հանդիպումներ տարբեր գյուղերի հետ: Կարևոր չի` կհաղթենք, թե՝ ոչ, կարևորն այն է, որ մենք այսօր մեր գյուղում արդեն որոշ չափով կոտրել ենք այն կարծրատիպը, թե ֆուտբոլը տղաների խաղ է:

Մենք հասել ենք մեր երազանքին: Ես հասել եմ իմ երազանքին: Ֆուտբոլի աղջիկների հավաքական ունենալն իմ երազանքն էր, ես  հասա իմ երազանքին, որովհետև հավատում էի ինքս ինձ: Եթե դու էլ ունես երազանքներ, բայց շրջապատի կարծիքները խանգարում են քեզ հասնել դրան, ուրեմն ամեն անգամ, երբ հուսահատվում ես, հիշի՛ր ինձ ու պայքարիր հանուն քո երազանքի:

-Անի՛, գնա՛ քնելու:

-Լավ էլի, պա՛պ, կարևոր խաղ ա, Բարսելոնան ա խաղում, պիտի նայեմ:

-Ամոթ ա, ամոթ: Մեծ աղջիկ ես, ի՞նչ ես քեզ տվել էդ ֆուտբոլին…

Երևի շատ ֆուտբոլասեր աղջիկների ծանոթ խոսակցություն է: Իհարկե, ամեն ինչ էլ ավելի դժվար է, երբ տանը միայն դու ես հետաքրքրվում ֆուտբոլով: Ինչ արած, այս դեպքում ավելի շատ համառություն է պահանջվում, և հենց դրա շնորհիվ էլ որոշ ժամանակ հետո խոսակցությունը փոխվեց.

-Անի՛, գնա քնելու:

-Պա՛պ, Բարսան ա խաղում:

-Հա՜, լավ, լավ: Դե, ես գնացի քնելու:

Ֆուտբոլ… Ինչքա՜ն սեր ու հույզեր կան թաքնված այս մեկ բառի մեջ: Ինչքա՜ն կյանք կա շատերի համար հասարակ թվացող այս խաղի մեջ: Երջանիկ եմ, որ արդեն չորս տարուց ավելի է՝ ֆուտբոլն ու աշխարհի լավագույն ակումբներից մեկը (եթե ոչ` լավագույնը)` Բարսելոնան, դարձել են իմ կյանքի ու առօրյայի մի մասը:

Չեք հավատա, բայց ֆուտբոլն ամբողջովին փոխեց իմ կյանքը, մտածելակերպը, տվեց ինձ ընկերներ, առանց որոնց, երևի թե, իմ կյանքում մի դատարկ տեղ կլիներ:
Շատերի համար տարօրինակ է՝ ինչպե՞ս կարելի է այդ հասարակ խաղն այդքան սիրել, տարվել դրանով ու անգամ հասնել ֆանատիզմի: Բայց ինչպես բացատրեմ` ինչ է ֆուտբոլը: Եթե դուք երբեք չեք տեսել պարտություն, հիասթափություն ամենակարևոր խաղում, չեք ցնծացել ձեր սիրելի թիմի հետ, ամեն խփած գոլի, ամեն հաղթած գավաթի համար, եթե երբեք չեք տխրել ձեր սիրելի ֆուտբոլիստի վնասվածք ստանալու համար, այո՛, դուք չեք հասկանա մեզ, քանի դեռ չեք սիրում այնպես, ինչպես մենք: Մարդիկ ասում են՝ անպատասխան սերը ցավոտ է: Բայց ես սիրում եմ, սիրում եմ անպատասխան, ու գիտակցելով, որ երբեք պատասխան չեմ ստանա, իմ սերն ավելի է մեծանում դեպի ֆուտբոլն ու իմ Բարսելոնան: Բարսելոնա, ավելին, քան ակումբ: Այս թիմն ինձ սովորեցրեց երբեք չհանձնվել, հպարտությամբ նայել պարտության աչքերին ու վստահ քայլել դեպի նոր հաղթանակներ: Ես ապրել ու մեծացել եմ թիմի հետ, փոխվել ու հասունացել, ու ինձ հարուստ եմ զգում այն անքուն գիշերներով, որ անցկացրել եմ իմ ակումբի խաղերը դիտելիս, հաղթանակի ու պարտության արցունքներով, իմ ապրումներով, հույզերով ու զգացումներով: Գուցե իմ գիտելիքները կատարյալ չեն Բարսելոնայի պատմության մասին, բայց մի բանում վստահ եմ՝ սիրում եմ ու շարունակելու եմ սիրել իմ ակումբը, լինել նրա կողքին անկախ ամեն ինչից, պաշտպանել ցանկացած պարագայում ու երբեք չդավաճանել:

Եվ ինչպես սիրում եմ միշտ ասել. «Մենք Բարսելոնան ենք, մենք միշտ վերադառնում ենք և ունենք հույս, որը վերածվելու է ՓԱՌՔԻ»:

Փետրվարի 12-ին լրացավ իմ 18 տարին: Գիտակցում էի, որ մոտենում էր ծառայության մեկնելու ժամանակը:
Զանգ եկավ հեռախոսիս: Անծանոթ համար էր: Պատասխանեցի:

Կանչում էին զինկոմիսարիատ: Երբ գնացի, ինձ ծանուցագիր տվեցին, որտեղ հրամայված էր, որ հուլիսի 6-ին զորակոչվեմ բանակ: Մտքերս խառնվեցին իրար: Չէի մտածել, որ կարող եմ երկու տարի կտրվել իմ առօրյա կյանքից, թողնել ծնողներիս, ընկերներիս, աշխատանքս:
Մինչ ծանուցագիր ստանալս երբեք ուշադրություն չէի դարձրել հայոց բանակում ծառայելու մանրամասներին: Ինձ թվում էր, որ բանակում ամեն բան շատ հեշտ է. այնտեղ ուղղակի երկու տարի ժամանակ են անցկացնում: Սակայն ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո ես հասկացա, որ բանակում ժամանակ չեն անցկացնում:

Ծառայությունը յուրաքանչյուր տղայի կյանքում մեծ նշանակություն ունի, որտեղ նա ստանում է կյանքի համար կարևոր դասեր, որոնք ոչ մի ուրիշ տեղ չեն սովորեցնում:

Օրերն անցնում էին: Ծանուցագիրը գրպանս դրած մտածում էի, թե ինչպես ասեմ ծնողներիս, որ շատ չտխրեն:
Մի սովորական երեկո, ճաշի ժամանակ գրպանիցս հանեցի մի թղթի կտոր: Մայրս իսկույն հասկացավ: Զգացի, ոնց աչքերը լցվեցին: Սակայն ես ուրախ եմ ու հպարտ, որ ընդամենը մի քանի օր հետո կզորակոչվեմ բանակ, հպարտորեն կտամ երդումս հրամանատարներիս և բոլոր ներկաների առաջ, մնացյալ հայորդիների հետ միասին կպաշտպանեմ հայրենիքս, որը ժառանգել ենք մեր պապերի, հայրերի, արդեն նաև` եղբայրների ու ընկերների ս արյան գնով: Գիտակցում եմ, որ կարոտելու եմ ծնողներիս, տունս, ընկերներիս: Գիտակցում եմ նաև, որ բանակային կյանքում լինելու են շատ դժվարություններ, բայց չեմ հուսահատվում, և պետք է դիմանամ յուրաքանչյուր դժվարության: Պետք է թե հայրենիքս պաշտպանեմ, թե ողջ և առողջ տուն վերադառնոմ:

Բոլոր զինվորներին մաղթում եմ խաղաղ և հանգիստ ծառայություն: Հավատացած եմ, որ յուրաքանչյուր մոր աղոթք անպատասխան չի մնա, և մեզ կպահպանի ամենադժվար ժամանակ անգամ:

Ցտեսություն, կկարոտեմ ձեզ: