Ընդհանրապես ես շատ եմ սիրում ամեն ինչ «վերցնել ափի մեջ»։ Հիմա բացատրեմ, թե ինչպես է դա աշխատում։ Օրինակի համար, ահա ավտոմեքենան՝ մարդկության հրաշալի գլուխգործոց։ Ոմանց համար ուղղակի փոխադրամիջոց։ Նստեցիր, գնացիր, հասար, և վերջ։ Ոմանց համար այն ավելին է, քան հասարակ փոխադրամիջոցը։ Ոմանք դրանով գումար են վաստակում, ոմանք ուղղակի վայելում են այն, ոմանց էլ բաժին է հասել մեքենան պատրաստելու կամ վերանորոգելու գործը։ Դրա համար պետք է իմանալ, թե այն ինչերից է բաղկացած, և որ մասն ինչի համար է։ Ես այնքան էլ չեմ սիրում ավտոմեքենաներ։ Մեքենաներ չսիրելուց բացի, իմ մեջ մի հատկություն էլ կա, դա՝ տարբեր իրեր, երևույթներ ու, ինչու չէ, նաև շնչավոր արարածներին հասկանալն է։ Հիմա հարց կառաջանա, թե ի՞նչ է նշանակում հասկանալ իրը կամ երևույթը։ Իրականում, ինչ-որ բան հասկանալը ամենաբարդ գործերից մեկն է։ Ինչպե՞ս է աշխատում ավտոմեքենան, ինչո՞ւ և ինչպե՞ս է համակարգիչը գրավում մարդկանց, անգամ՝ ինչո՞ւ են մարդիկ պատերազմում։ Այդպիսի հարցերի պատասխանները գտնելու համար ես մտովի դնում եմ ափի մեջ։ Ես հենց այնպես չնշեցի ավտոմեքենան։ Ինքան էլ ես չսիրեմ այն, ինձ հետաքրքրում է դրա կառուցվածքը։ Այն հասկանալու համար ես վերցրեցի ավտոմեքենան ձեռքիս մեջ։ Այսինքն՝ պատկերացրի մեքենայի փոքր տեսակը ափիս մեջ։ Ահա այն։ Սկզբից նայում եմ արտաքին տեսքին՝ հասարակ երկաթե տուփ։ Բացում եմ նրա այսպես կոչված «կապոտը» ու սկսում եմ ուսումնասիրել։ Հետո հանեցի, դրեցի, անգամ մեքենան կիսեցի երկու մասի ու մոտավորապես հասկացա նրա կառուցվածքը։ Այսպես «սքան արեցի» տարբեր իրեր, երևույթներ և այլն։ Միայն պատկերացրեք, ձեր ձեռքի մեջ մոլորակի մի հատվածն է, որի վրա ամպ է։ Դուք տեսնում եք անձրևի մինի տեսակը ձեր ձեռքի ափի մեջ։ Դրանից հաճելի բան կա՞։
Մի օր փորձեցի ուսումնասիրել մի արարածի, որն իմ կարծիքով աշխարհի ամենաբարդ ու միաժամանակ ամենապարզ բանն է։ Եվ այսպես՝ մարդ: Ի՞նչ է արել մարդն իր գոյության ընթացքում։ Պարզապես պատասխանել է իրեն հուզող հարցերի։ Ինչպե՞ս արագ տեղափոխվել, ինչպե՞ս հասնել երկինք, անգամ մեզ համար հասարակ թվացող՝ ինչպե՞ս չմրսել։ Միաժամանակ մարդն ամենաբարդ ու անկանխատեսելի արարածն է։ Ինչո՞ւ են մարդիկ ընկերանում, ինչո՞ւ են բաժանվում, դավաճանում և այլն։ Այս ամենի մասին մտածելուց հետո հասկանում եմ մի ոչ այդքան հաճելի փաստ։ Ես էլ այդ պարզունակ ու հասարակ արարածներից մեկն եմ։ Ու եթե ինձանից հարյուր անգամ խելացի գիտնականները չգիտեն այդ հարցերի պատասխանները, ապա ես դեռ շատ մեծ ճանապարհ պետք է անցնեմ դրանք իմանալու համար։

Այս տարի կլրանա յոթ տարին, ինչ հաճախում եմ դաշնամուրի: Հասկացաք, չէ՞ ինձ: Չգիտեմ, ինչպես, բայց մեծահասակների մեծ մասը ինձ գրեթե ամեն օր նույն անսպասելի, զարմացնող և իրենց շա՜տ հետաքրքրող հարցեր են տալիս: Ստորև ներկայացնում եմ հետևյալ հարցերի շարքը.

Հարց համար 1.

-Մարիամ ջան, հըմի կըսես՝ քանի՞ տարի կերտաս դաշնամուրի:

-Յոթ:

-Ահա, շատ է:

-Հա դե, դաշնամուրային բաժինը յոթ տարի է, բայց կան դպրոցներ, որոնք հինգ են, իսկ լրացուցիչ ցանկության դեպքում՝ ութ տարի կըրնաս երթաս:

-Դե ըսա՝ դաշնամուրի ծլնգոցը (դաշնամուրը ախր չի ծլնգում, այն նվագում է) կլսեմ, բայց դե սաղ օրը կնվագես, դուրս արի քիչըմ:

-Ըհնց,-վերջացրի ես:

Հարց համար 2.

-Մարիամ ջան, հըմի կրնա՞ս երկու ձեռով նվագես:

-Հա՛, հա՛, անշուշտ:

-Դե հլը, մե բանըմ նվագե:

-Նվագեմ:

Սկսում եմ նվագել Մ.Ի. Գլինկայի «Մելոդիկ վալս»-ը ստեղծագործությունը ու…

-Վայ, էս ի՞նչ լավ կնվագես, ես չիդեյյ… Լավ է, բալ ջան, դու նվագե, դառի դաշնակահար, ես էրթամ գործերս էնեմ:

Հարց համար 3.

-Էս էրեխեն սաղ օրը կնվագե: Մե կտրեք էդ գործիքից, թող դուրս ելնի խաղա, թթվածին շնչե, շատ մեկուսի է:

«Ես՝ մեկուսի՞,- մտածում եմ ես,- չէ , չէ, չէ»:

Հարց համար 4.

-էս ի՞նչ է, ազիզ ջան:

-Նոտա:

-Նոտա՞: Բա, այ սիկ, սի՞կ ինչ է:

-Սոլի բանալին, ցույց է տալիս առաջին օկտավայի սոլ նոտայի տեղը:

-Բանալի՞: Բա էս սոլի բանալիով ի՞նչ կբացես, ձեռդ հեչ չենք տեսել:

-Հը՞,- ծիծաղեցի ես:

Հարց համար 5.

-Հլը մի հատ «Իմ ախպերը» ռուսերենով նվագե: Չէ լավ ՝ «Ջան Գյուլումը»: Կրնա՞ս:

-Ես ըդպես բաներ չեմ նվագե:

-Բա ի՞նչ կնվագես:

-Դասական երաժշտություն:

-Հեչ ո՞վ են էդ դասականները, մե քանիմ հոգու սա:

-Շուբերտ, Բախ, Լիստ, Ռախմանինով, Բեթհովեն, Մոցարտ, Չայ…

-Լավ, հերիք է: Մյուս անգամ կսորվիս սածներս:

-Անպայման:

Ու այսպես շարունակ…

Հ.Գ. Եթե ձեզնից որևէ մեկի հետ այսպիսի դեպք եղել է, ապա ցավում եմ, իսկ եթե ո՛չ, հավատացեք՝ կլինի:

 

Յուրաքանչյուր մարդ էլ ունի իր սիրած զբաղմունքը: Ես նույնպես: Իմ հոբին նկարելն է: Գլուխ գովել չլինի՝ վատ չեմ նկարում: Այդ շնորհը ժառանգել եմ իմ մայրիկից, իսկ մայրս՝   իր հայրիկից, իր հայրիկն էլ՝ իր մայրիկից… Ուստի ժառանգական կապը ես չեմ կարող խախտել և կուզենամ, որ շարունակվի  սերնդեսերունդ… Ես հաճախում եմ Ներքին Կարմիրաղբյուրի նկարչական խմբակը, որը դասավանդում է իմ մայրիկը:

Անկախ նրանից, թե որտեղ եմ ես, եթե ձեռքիս տակ կա թուղթ և մատիտ կամ գրիչ, սկսում եմ նկարել:

2014թ. ապրիլին Ներքին Կարմիրաղբյուրի միջնակարգ դպրոցի սաների համար Բերդի տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ տեր Արամ քահանա Միրզոյանի հոգածությամբ բացվեց Կիրակնօրյա դպրոցի նկարչական խմբակը: Այս նախաձեռնությանը աջակցեցին «Վոլդ Վիժն» և « Հայ Օգնության Ֆոնդ» կազմակերպությունները: Ամեն ինչ պատրաստ էր, որ սահմանում ապրող մանուկներս գունավորենք մեր աշխարհը ավելի պայծառ գույներով: Երեխաները սկսեցին իրենց առաջին քայլերը: Արդյունքը օր-օրի դառնում էր նկատելի: Բերդ քաղաքում հաճախ կազմակերպվող միջոցառումների ժամանակ ցուցադրվում են մեր աշխատանքները, ինչից ավելի ենք ոգևորվում և ավելի մեծ ջանասիրությամբ ենք աշխատում: Այդ է վկայում մեր խմբակի սաների հաղթանակը Տավուշի մարզի շրջանակներում, երբ Հնդկաստանի հայաստանյան դեսպանատունը մրցույթ էր հայտարարել «Իմ երևակայության Հնդկաստանը» խորագրով: Դրանով չեն սահմանափակվում փոքրիկ նկարիչների ձեռքբերումները: ՀՕՖ –ի միջոցով  ընտրվել են նկարներ և ուղարկվել ԱՄՆ՝ ցուցահանդեսի նպատակով:

2015թ. մայիսի 20-ին ցուցահանդես է կազմակերպվել Անանիա Շիրակացու անվան կրթահամալիրում, որտեղ ներկա էին Հայաստանի Նկարիչների միության նախագահ Կարեն Աղամյանը, ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Սամվել Սևադան և այլ հյուրեր: Մինչև հիմա երեխաները չեն մոռանում կրթահամալիրի ողջ անձնակազմի հոգատար վերաբերմունքը և երախտագիտությամբ հիշում են կրթահամալիրի տնօրեն պարոն Ա .Ալիխանյանին, ով անձամբ ընդունեց յուրաքանչյուրին՝ նվիրելով Լ.Նազարյանի հեղինակած «Անանիա Շիրակացի» գիրքը: Փոքրիկ նկարիչների  հուզմունքը աննկարագրելի էր, երբ կրթահամալիրի կողմից  առաջարկվեց ամառային արձակուրդի  տասներկու օրը վայելել Հանքավանի  «Հեքիաթ»  ճամբարում: Դրանք անմոռանալի, բարի, անկրկնելի օրեր էին բոլորի համար …

Երբ լինում են նման մարդիկ, աջակից ընկերներ և կազմակերպվող ցուցահանդեսներ, փոքրիկ նկարիչները ստեղծագործում են ավելի եռանդով, ստեղծում հրաշքներ, երբ լինում են գնահատված, արժևորված… Իսկ բոլորից առավել այդ ամենից ոգևորվում է փոքրիկ նկարիչների ուսուցչուհին, մայրս՝ Ժաննա Բաբայանը, ով իր եռանդն է ներդնում փոքրիկների հոգում գեղագիտական ճաշակ ձևավորելու համար:

Մայրիկիս ոգևորությունը տեսնելով հասկանում եմ և համոզվում. Եթե մի գործ անում ես սիրով և նվիրումով, անպայման հաջողության ես հասնում:

Ահա և վերջ մինչև ժամը տասնմեկին քնելուն,առանց մտահոգությունների մեր կյանքին: Վերջապես հայտնվեցինք դպրոցում: Դե առավոտյան մի կերպ իմ քաղցր քնից ելնելով, ինչպես միշտ առաջին ժամից ուշացած, հասա դպրոց: Ի ուրախություն ինձ, ուսուցիչը դեռ դասարան չէր մտել: Մի լավ կարոտս առա ընկերներիցս, կիսով չափ իմացա նրանց արկածների մասին, և հանկարծ ընկեր Շահգելդյանը մտավ դասարան, և մենք սկսեցինք հայոց լեզվի դասը: Սկզբի քսան րոպեն միմյանց հետ էինք խոսում և նույնիսկ չէինք էլ նկատում ուսուցչին, բայց հանկարծ լսվեց նրա ձայնը, և մենք լռեցինք: Պարզվեց համարյա ամբողջ դասարանի կեսը անցածը չի հիշում, և մենք սկսեցինք կրկնել անցածը, հետո նոր դաս հանձնարարվեց, և մենք նշեցինք տնային աշխատանքը: Զանգը հնչեց, և մենք բոլորս միասին ուրախ տեղներիցս վեր թռանք կիսատ-պռատ լսելով ուսուցչի վերջին հանձնարարությունները: Բոլորս ուրախ էինք դպրոց վերադառնալու համար: Հաջորդ երկու ժամերը պարզվեց, որ հանրահաշիվ է, և մենք շատ տխրեցինք, որովհետև հանրահաշիվ այդքան էլ չենք սիրում՝մանավանդ երկուշաբթի օրը, որովհետև երկու ժամ ունենք: Դասարան մտավ մեր սիրելի ընկեր Օհանջանյանը: Նա շատ խիստ, բայց միևնույն ժամանակ, շատ լավ դասատու է: Դե մի քիչ քննարկեցինք արձակուրդները, հետո անցանք դասին: «Մեկ միանդամով բազմանդամներ»,- բարձր ասաց ընկեր Օհանջանյանը: Է՜հ, ի՞նչ, ամեն կողմից լսվեցին տարբեր ձայներ: Առաջին ժամին գրեցինք հաշվեկանոնը և դրա հետ մեկտեղ մեր մտքի գրատախտակին նաև՝ նկատողությունները: Երբ ուսուցիչը նկատողություն արեց երեխաներից մեկին, ասելով. «Դե, հերիք է, էլի, լռեք»,- ես պատահաբար գրեցի. «Բազմանդամներ են կոչվում` դե, լռեք, էլի»: Երբ դա կարդացի, սկսեցի ծիծաղել, իսկ երբ ուսուցչի հայացքը դեպի ինձ ուղղվեց, ես այդ ծիծաղը զսպեցի: Դասամիջոցներին մեզ ծիծաղեցնող աղջիկների զույգը՝ Արփինեն և Լիանան, մեզ ապահովեցին բարձր տրամադրություն: Ես տուն եկա դպրոցից մեկ ժամ շուտ, որովհետև ֆիզկուլտուրա այդպես էլ չարեցինք: Եկա տուն բարձր տրամադրությամբ:

Ուրախացա լիաթոք և կարոտս առա դպրոցից:

Ցուրտ է: Իրոք ցուրտ է: Ուզում ես դուրս գալ, բայց չես հասցնում մի 10 քայլ էլ անել, երբ հունվարի ցուրտ քամին այնպես է փչում դեմքիդ, որ միանգամից փոշմանում ու հետ ես դառնում տուն: Ցուրտը դրսում է: Դրսի ցրտի դեմ ինձ օգնում է թեյը, որը ես կուլ եմ տալիս կոպիտ ասած «լիտրերով»: Բայց ախր ներսից էլ ա ցուրտ: Դրա համար ես վերցնում եմ իմ թեյը, փաթաթվում տաք վերմակի մեջ ու պայքարում ներսի ցրտի դեմ: Պայքարում եմ տաք հիշողություններով:

Ամառ: Սիրում եմ ամառը հենց միայն դրա համար, որ ամառը իր հետ բերում է հագուստի «շորտիկ-մայկա-լաթ» համակցությունը: Շոգ է: Ավելի լավ: Քայլում եմ փողոցով դեպի «ցածի թաղեր»: Գետնից գոլորշի է բարձրանում: Բարձրանում ու տաքացնում է իմ առանց այն էլ արևից սևացած մարմինը:
-Աշ, այ Աշոտ:
-Սպասի, հեսա էկամ:
Եկավ: Էլի արևից սևացած մարմին:
Բոլորս էլ սև ենք: Իջնենք դաշտ, մի քիչ ֆուտբոլ խաղանք: Հասանք: Ավելի ճիշտ, հասանք էն այգուն, որը կտրում էր մեզ ֆուտբոլի դաշտից: Այգին էլ հո մի փոքրիկ անտառ է՝ փռված լանջի վրա: Գնդակը առա Արմենի ձեռքից ու «տշեցի» այգու խորքերը:
-Դե քել` գտի:
-Արագացու:
Էհ, գտա: Մի հատ էլ հարված, երևի արդեն ընկավ ֆուտբոլի դաշտ: Հա, ո՞վ պիտի վերցնի, թող մնա: Ախր էս ծիրանի ցոգոլները մեզ են սպասում: Ցույց տալով ալպինիզմի ամենաբարդ հնարքները, մենք բարձրացանք բոլոր ծառերը: Խակ-հասուն՝ ամենը լցրինք փորներս: Հետո էլ` գրպաններս:
-Ռաֆիկ, ջեբերդ լից, հետո, որ ասիր` էս մե հատ տու ցոգոլը, վռելու եմ կլխիդ:
Տռզած հասանք դաշտ: Պառկեցի, աչքերս փակեցի:
Դըխկ: Էն ի՞նչ էր: Հաա՜: Աչքիս Ռաֆոն ցոգոլ ուզեց, Աշոտն էլ իսկականից «վռեց» գլխին: Աչքերս բացում եմ ու տեսնում, որ Ռաֆոն դաշտի կանաչ խոտերին թավալ է տալիս գլուխը բռնած: Հա էլի: Արմունկս հենում եմ գետնին ու սպասում, թե երբ Ռաֆոյի «ցավի նոպան» կվերջանա, ու երբ Աշոտը կհասկանա, որ Ռաֆոն հեսա կընկնի հետևից:
-Աշոտ, փախի, Ռաֆոն հելավ:
Ու հետագա 20 րոպեն ես հետևում եմ, թե ոնց են 16 տարեկան «տղամարդիկ» վազում դաշտի կանաչի վրայով: Ռաֆոն հասավ ու… Ու էսքան վազեց, որ մի հատ քցի գետին ու կատակով փորից խփի:
-Վահե, հել, հենա պոլնի մարդ եկավ, հել, հեսա խաղում ենք: Գլուխս թեքեցի այգու կողմ: Մի 20 հոգի ավիրելով մեր «անտառը», իջնում է ցած:
-Չէ, խաղացեք, ես քնում եմ:

Սողեսող հասա ծիրանենու հովին, պառկեցի թարմ կանաչին ու աչքերս փակեցի:
Աչքերս բացվեցին: Քնել էի: Քնել էի վերմակիս մեջ փաթաթված, թեյը կողքիս: Փորձեցի թեյից մի կում: Ֆու: Վաղուց սառել է: Հա, ոչինչ: Դրա փոխարեն ներսից տաքացա: Երևի դուք էլ տաքացաք: Բա որ ասում եմ` ցրտի դեմ տաք հիշողություննե՞րն են օգնում…