Երեքշաբթի էր, սովորական մի օր: Մտա դասարան: Ինչպես միշտ, տղաները շարվել էին պատուհանի մոտ ու բարձր-բարձր իրենց հարցերն էին քննարկում: Իսկ աղջիկները՝ «բամբասկոտ» աղջիկները, թաքնվել էին մի ծածուկ անկյունում, ավելի ճիշտ՝ Հասմիկի ու Լիդայի՝ տաք վառարանի կողքին գտնվող սեղանների մոտ: Ներս մտավ նաև Սոնան, ու բարձրաձայն ասաց.

-Էսօր պարապմունքի՞ եք:

-Հա, Սոն, հաց էլ չբերեցի, որ ուտենք,- ասացի ես:

-Ես «պեչենի» եմ բերել, Սոն, քեզ էլ կտամ,- ասաց Հասմիկը՝ ինձ ժպտալով:

Մի պահ ուրախացա, բայց ժամանակի ընթացքում հասկացա, որ հաստատ մի «պեչենիով» սովս չի հագենա: Արագ անցավ ժամանակը, աչքս էլ չթարթեցի, ու մենք արդեն ճանապարհին ենք: Լուռ, ցեխերի մեջ ճպճպալով քայլում էինք, երբ Աննան ասաց.

-Ինչ համով ձյուն ա:

-Վայ, Ան, հլը հիշի, թե ինչից ա առաջանում ձյունը,- ասացի ես:

-Ֆու,- հնչեց բոլորի կողմից միաձայն:

Աննային տուն ճանապարհեցինք, իսկ մենք շարունակեցինք զրույցը:                                                                                -Ատում եմ էս դիքը, մանավանդ, երբ բարձր կոշիկներով եմ, իսկ ես միշտ բարձրերով եմ,- ասաց Հասմիկը:

Լիդան մեր ամենաքչախոսն է: Նա ճանապարհին հազիվ մի քանի նախադասություն է արտաբերում, իսկ ես ու Հասմիկը գտնում ենք մի թեմա, խոսում ու խոսում անվերջ, արագ, առանց մեկս մյուսին հերթ տալու:

-Հաս, նյութ եմ գրելու մեր մասին,- ասացի ես:

Ակնկալում էի դրական պատասխան, քանի որ դա մեր վերջին խոսակցությունն էր. մենք արդեն աստիճանների մոտ էինք:                                                                                                                                 -Օրինակ ես անընդհատ ընկնում եմ, բոլոր հնարավոր ու անհնարին ձևերով:

Անսպասելի էր ու ցավոտ, բայց, ինչ արած, դեպք է, արդեն պատահել է: Եվ, ի վերջո, ընկեր Մելքոնյանենց տանն ենք: Կենտրոնանում ենք և սկսում պարապմունքը՝ առանց որևէ արկածի:

Մեկ-մեկ մտածում եմ՝ անցնում են տարիները, անցնում է նաև մանկությունը. գոնե վայելենք այն:

-Տասնյոթ, հիսունհինգ, քսանվեց,- փոքր եղբայրս շարունակում էր պարկի միջից հանել լոտոյի թվերը ու մեծ հանդիսությամբ հայտարարել: Չէ՞ որ սենյակի տասից ավելի մարդիկ ուշի ուշով լսում էին նրան:

-Մարդ չսպասա՞,- շուրջը նայելով՝ ասաց փոքրերից մեկը, ով իր հայացքը արագ սահեցրեց բոլորի խաղաթղթերի վրայով:

Զարմանալի են այս փոքրերը, բացի իրենց խաղաթղթերին նայելուց, նայում են ամենուր ու այդ անուշադրության հետ մեկտեղ էլ միշտ հաղթում են: Իհարկե, հաղթանակն ուղեկցվում է մեծահասակների թույլ ժպիտով ու նրանց բարձր ճիչով, որովհետև փոքրերի համար դա կյանքում ամենամեծ հաղթանակներից է: Տեսնելով, որ ձայն չկա, և բոլորը տրամադրված են հաղթանակի, Աբրահամը շարունակեց.

-«Թարս մարդ ու կնիգ», «խաբար», «պադերազմ»,- այս բառերի տակ թաքնված թվերի մասին ոչ մեկը ոչինչ չհարցրեց, որովհետև գիտեին, որ «թարս մարդ ու կնիգ» ասելով նկատի ուներ 69 թիվը, «պադերազմ» ասելուց հետո բոլորը պետք է նշեին 41 թիվը, իսկ «խաբարը» 1 թիվն է, որ նշանակում է մի խաբար (լուր) բերող: Այս թվից հետո բոլորը սպասում են հաղթանակի: Սեղանի մոտ, բացի իմ ընտանիքի ութ անդամներից, նստած էին նաև մեր մի քանի բարեկամները և հարևանները: Այդ պատճառով սեղանը երկու կողմից բացել էինք: Այս խաղը մենք կոչում ենք «ձմեռվա խաղ», որովհետև միայն ձմեռն ենք խաղում:

Ձմռան երեկոները հետաքրքիր են անցնում՝ մի օր լոտո ենք խաղում, մի օր նստում վառարանի կողքին ու լսում տատիկների պատմած պատմությունները: Սեղանի վրա ազատ տեղ չկար, ամենուր կոճակներ էին ու մասնակիցների խաղաթղթերը, իսկ մեջտեղում՝ հաղթական կարմիր կափարիչն էր, որի մեջ մի բուռ կոպեկներ էին լցված: Յուրաքանչյուրը սահմանված չափով գումար է գցում կափարիչի մեջ, և երբ խաղավարը հանում է այնպիսի թվեր, որոնք համապատասխանում են տվյալ մասնակցի խաղաթղթի մի շարք կազմող թվերին, այդ մասնակիցը դառնում է հաղթող:

-Ես կսպասիմ,- գրեթե գոռաց Աբելը՝ ժպիտը դեմքին (սա նշանակում է, որ նրա շարքը լրանալուն մեկ հաջողակ թիվ է պակասում):

Բոլորը լուռ և ուշադիր կոճակները դնում էին համապատասխան թվերի վրա, որպեսզի մի թիվ անգամ բաց չթողնեն, որովհետև ըստ նրանց՝ դա կլիներ հաղթական թիվը: Առհասարակ, լոտոյում այդպես է, թվում է, թե միշտ այս վերջին թիվը քեզ հաջողություն կբերի: Հենց այդ ժամանակ էլ Աբելը գրեթե ճչաց.

-Ես պրձա՛, ջա՜ն,- ու արագ կարմիր կափարիչի պարունակությունը վերցրեց:

Իհարկե, այդ կոպեկները մեծ գումար չէին կազմում, բայց լոտոյում դրանցով բավականին երկար կարող էիր խաղալ, եթե նույնիսկ անընդհատ պարտվես: Ասում եմ, չէ՞, այս փոքրերը զարմանալի են. նախ, աչքերը չորս արած նայում էր խաղաթղթերիս ու քթի տակ ժպտում, որովհետև այդ խաղում անհաջողակ եմ, հետո էլ ինչ-որ բան վերցնելու համար խփեց խաղաթղթերիս, կոճակները տեղաշարժվեցին ու դրանք իրենց դիրքին վերադարձնելու ժամանակ ես չհասցրի հիշել Աբրահամի ասած վերջին երկու թվերը, որոնք կարող էին ինձ հաջողություն բերել: Դա քիչ է, մի հատ էր ականջիս տակ ճչում է, թե հաղթել է: Ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, դժգոհ դեմքով խաղաքարտերի վրայից վերցրի կոճակները ու իմ վերջին լուման դրեցի կարմիր կափարիչին: Մեծահասակների համար ուղղակի զբաղմունք դարձած խաղը ինձ նյարդայնացնում է: Ինչքա՞ն կարելի է պարտվել:

-Մի քիչ կոջակ տուր, Անուշ ջան,- ցածր ձայնով ասաց քեռի Իգորը,- ու ուշադիր էղի, հաստադ դու կհաղթիս:

Զարմանալի բան է ասում քեռին: Մարդ, ում կողքին նստած է եռանդով լեցուն մի երեխա, դժվար թե հաղթի: Ամեն խաղից հետո պետք է ինչ-որ մեկը պարկից հանի թվերն ու հնարավորինս ճիշտ ու հստակ արտասանի դրանք, թե չէ բոլոը կդժգոհեն, որ հենց այդ պատճառով էլ չհաղթեցին: Մեծերի համար այդ կոպեկները նշանակություն չունեն, նրանց համար կարևորը զբաղմունքն է, հենց այդ պատճառով էլ, երբ հայրս է հաղթում, խնդրում եմ իմ փոխարեն էլ գումար դնել, ու կոպեկներս պահում եմ հաջորդ խաղին: Խաղը սկսվեց, և այս անգամ թվերը կարդում էր քեռի Արշակը.

-Տըսնըխինգ, (քեռին Մարտունուց է), տըսնըյոթ:

Մի քանի թվերից հետո ես էլ գոռացի՝ սպասում եմ: Ինչքան էի ուզում գոնե մեկ անգամ ասել այդ արտահայտությունը, ու հանկած դուրս եկավ իննսուն թիվը, որը վատ թիվ է բոլորի համար, բայց ինձ հաջողություն բերեց: Ես վերցրի ինձ հասանելիք գումարը և որոշեցի այլևս չխաղալ:

Այդ պահին փողոցից շների բարձր հաչոց լսվեց: Դա, իհարկե, չէր նշանակում, որ գյուղ՝ Ներքին Գետաշեն,  սարերից գայլեր են իջել: Նախ, որովհետև սարերը չափազանց հեռու են, և հետո էլ՝ կովերը դժվար թե գայլերի ճաշակով լինեն: Բոլոր երեխաները, այդ թվում և ես, վազեցինք պատուհանի մոտ, բայց ոչինչ չէր երևում, իսկ հաչոցը շարունակվում էր: Ես հասկացա, որ դեռ երկար ժամանակ մեր հյուրերը տուն չէին գնա, այսինքն՝ հետաքրքիր պատմությունները դեռ առջևում էին:

Գիրք նվիրելու, Բարության տոներին հաջորդում է Մայրենի լեզվի միջազգային օրը: Նկատեցի՞ք, որ այդ երեք տոների միջև կապ կա: Քանի որ փետրվարի 21-ը Մայրենի լեզվի միջազգային օրն է, ցանկանում եմ հայոց գրերը ստեղծելու մասին գիտելիքներս հանձնել ձեզ:

Լեզուն մեր կյանքի, ինքնահաստատման առաջնային պայմանն է։ Մարդն օգտագործում է մայրենի լեզուն իր իսկ ծծնդյան առաջին ճիչի վայրկյաններից: Դեռևս վաղ ժամանակներում ստեղծվել է հայոց լեզուն, որը պատկանում էր ինքնուրույն լեզուների շարքին: Սակայն հայերեն կայուն գիր չունենալը վնաս էր հասցնում եկեղեցուն, նրա դիրքի ամրապնդման և ինքնուրույնության պահպանման համար պահանջվում էր, որ եկեղեցին հոգևոր արարողություններն իրականացնի ազգային լեզվով:

Մինչ Մաշտոցյան գրի ստեղծումը գոյություն ունեին նախամաշտոցյան` դանիելյան գրերը, որոնք գտնվում էին անմշակ վիճակում: Ըստ Մովսես Խորենացու` Վռամշապուհ արքան տեղյակ էր դանիելյան գրերի գոյության մասին: Այդ լուրը նա հայտնում է Մեսրոպ Մաշտոցին և Սահակ Պարթևին։ Նրանց ուրախությունը անսահման է լինում։ Փորձում են մշակել և դարձնել ազգային գիր: Սակայն դանիելյան այբուբենի տառերն ունակ չէին վանկ առ վանկ արտահայտելու հայերեն բառերի հնչյունները, այդ իսկ պատճառով երկու ուսուցիչները համախմբվեցին և նպատակ դրեցին ստեղծել նորը:

Մաշտոցը տառերը ստեղծում է Եդեսիայում: Ըստ իր աշակերտ Կորյունի` Մաշտոցին «Աստծուց շնորհվեց գրեր ստեղծելու բախտը և նա իր սուրբ աջով ծնունդ տվեց հայոց տառերին», որոնք 405 թվականին են ստեղծվել: Մաշտոցը հայոց տառերը տեսնում է հոգու աչքերով, տեսիլքի մեջ․․․

Մեծ ջանքերով մեր առաջին ուսուցիչները ստեղծեցին հայոց պետականությունը, մշակույթը, եկեղեցին և հայոց ազգը պահպանող մի հարստություն`գիրը, որից սերմանվեց նաև գրականությունը: Հայերենը համարվում է ամենագեղեցիկ, բարդ և իր մեջ բազում նրբություններ պարունակող լեզու:

Մեծագույն ցանկությունս է, որ մեր լեզուն մնա հայոց ազգին պահպանող շարժիչ ուժը: Կցանկանայի նաև, որ օտարերկրյա դպրոցներում նույնպես դասավանդեին հայոց լեզուն, որ մեր լեզուն էլ դառնար միջազգային։ Մեծ ակնկալիքներ ունեմ այս հարցի շուրջ:

Ասում են՝ հանդիպումը լավ գրքի հետ կարող է փոխել մարդու ճակատագիրը: Հենց այդ՝ լավ գրքի հետ հանդիպման ու ճակատագիրս փոխելու ակնկալիքով էլ Գիրք նվիրելու օրվա շրջանակներում փետրվարի 20-ին հայտնվել էի «Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության» երևանյան գրասենյակում: Բայց, ի զարմանս և ի ուրախություն ինձ, հանդիպումը կայացավ ոչ միայն լավ գրքի, այլ լավ մարդկանց ու ամբողջ աշխարհում հայապահպանության խնդրի լուծմանը մեծապես նպաստող կազմակերպության հետ: Կազմակերպությունը հետաքրքիր մրցույթ-միջոցառում էր իրականացրել գրքի տոնի կապակցությամբ: Մինչ այնտեղ գնալս այնքան էլ շատ բան չգիտեի միության մասին, բայց թե դրանից հետո հետաքրքրությունս որքան մեծացավ նրա նկատմամբ, գիտեմ միայն ես: Օրն ինձ համար դարձավ ոչ միայն անմոռանալի, այլ լեցուն՝ բացահայտումներով:

Կարծում եմ՝ ձեզանից շատերն էլ լավ չգիտեն, կամ ընդհանրապես չգիտեն, թե ինչի մասին է խոսքը: Այժմ պատմեմ միության մասին:

«Համազգային Հրատարակչական ու Մշակութային Ընկերակցութիւն»-ը հիմնվել է 1928 թվականին Լևոն Շանթի, Նիկոլ Աղբալյանի, Համո Օհանջանյանի և Գասպար Իփեկյանի և այլ քաղաքական ու մշակութային գործիչների կողմից Կահիրեում: Նորաստեղծ կազմակերպությունն իր առաջ ուներ նոր սերնդին հայեցի կրթություն տալու, չափահասների զարգացման և հայագիտության մշակման խնդիրը, հետագայում սկսեց իրականացնել նաև թարգմանական և հրատարակչական մեծ գործունեություն: 1931 թվականին Բեյրութում հիմնադրվեց «Վահե Սեթեան» տպարանը: 1962-ից մինչ օրս տպագրվում է Համազգայինի «Բագին» գրական հանդեսը:

Այսօր էլ նրա հիմնական նպատակն է օտար ափերում հայտնված հայերին ազգային գիր ու գրականությանը, մշակույթին որքան հնարավոր է մոտ պահելը, Հայաստան-Սփյուռք հոգևոր-մշակութային կապի պահպանումն ու ամրապնդումը, հայապահպանությունը:

Համազգայինն իր գրասենյակներն ունի աշխարհի բոլոր ծայրերում: Հայաստանյան գրասենյակը հիմնադրվել է երկրի անկախության հռչակումից հետո՝ 1991 թվականին: Կազմակերպությունը համագործակցում է կրթական կառույցների, պետական գերատեսչությունների, մշակութային կազմակերպությունների և միությունների հետ:

Գրասենյակում մենք՝ միջոցառման մասնակիցներս, ծանոթացանք միության՝ մինչ այս իրականացված, որոշ չափով էլ հետագայում իրականացվելիք ծրագրերի մասին: Դրանք հիմնականում գիտաժողովներ էին, հանդիպումներ, գրական քննարկումներ և մշակութային այլ ծրագրեր, որոնց մասնակիցների մեծամասնությունը հայ մտածող ու ստեղծագործող երիտասարդներն են, ի դեպ՝ միությունն ունի նաև մտավորական երիտասարդների ակումբ:

Հիմա նորից գրքի տոնի մասին: Գիրք նվեր ստանալն ինձ համար անբացատրելի երջանկություն է, և ամենևին կապ չունի, թե ինչ գիրք է դա, որքան է հաստությունը, նոր է, թե հին: Կարճ ասած, երբեք գիրքը կազմով չեմ դատել:

Այս անգամ իմ նվերը «Ծաղկաքաղ սփյուռքահայ գրականութեան» գիրքն էր, որի մասին կարծիք կազմելու համար վերնագիրն էլ բավական է (Կհասկանան հատկապես նրանք, ովքեր ինձ նման «սիրահարված» են արևմտահայերենին, արևմտահայ ու սփյուռքահայ գրականությանը): Յուրահատուկ զգացողություն էր գիրքը ստանալ հրատարակող ընկերության կողմից՝ նրանց մակագրությամբ: Անկախ քեզանից ցանկանում ես նորից ու նորից հանդիպելու առիթներ ունենալ:

Հա, առիթից օգտվելով էլ ասեմ՝ հակառակ բոլոր տեսակի խոսքերին, թե մեր երիտասարդները չեն կարդում, կազմակերպվում են նման միջոցառումներ, որոնք բացահայտում են թե կարդացող երիտասարդներին, թե ժամանակակից հեղինակներին: Ու, նորից հակառակվելով մեծամասնության կարծիքին, ժամանակակից գրողներ էլ ունենք, ովքեր մի օր պատմություն են կերտելու:

Այ, այսպիսինն էր այս տարվա գիրք նվիրելու ու նվեր ստանալու օրը, և, ճիշտ է՝ միակ գիրքը չէր, որ նվեր ստացա, բայց ամենաթանկն էր, ու մի քանի րոպեում դարձավ ամենասիրելիներից մեկը: Մյուս կողմից՝ ևս մեկ հետաքրքիր ու կարևոր բացահայտում արեցի ինձ համար:

-Մա՛մ, բոլոր տնային գործերն արել եմ, ազա՞տ եմ։

-Հա՛, կարող ես գնալ, բայց չէ՛, մի վայրկյան․․․ Անի՜․․․

-Ես էլ քեզ եմ սիրում, մա՛մ ջան։

Ասելուն պես՝ փակվում է սենյակիս դուռը, և ես «բանտարկվում եմ» այնտեղ։ Սովորության համաձայն լսվում է պապիկիս ձայնը․

-Մոռացե՛ք Անիին, էլ էն դեն տուս էկողը չի։

Պապիկիս խոսքերից հետո խորը շունչ եմ քաշում ու անցնում առաջ։ Վայելում եմ մենակությունը իմ՝ այսքան հարազատ դարձած խցում։ Նստում եմ մահճակալիս, քրքրում եմ նորությունները սոցիալական կայքերում։ Աչքս գցում եմ և տեսնում, թե ինչպես են ինձ նայում Վարդգես Քալանթարյանն ու Մուշեղ Բաղդասարյանը։ Ու իրենց հայացքներով ասում․ «Տես, է, տես, ինչ գիրք ենք գրել, դու գոնե գիտե՞ս՝ ինչքան ենք տանջվել, ինչքան ենք մտածել, վերցրո՛ւ, վերցրու կարդա՛, չե՛ս փոշմանի»։ Դե, իհարկե, ես նրանց հակառակվել չէի կարող, վերցնում եմ «Կորած օրագիր» գիրքը և, հարմար տեղավորվելով մահճակալիս վրա, սկսում եմ կարդալ։ Շատ հետաքրքիր գիրք էր, հետաքրքրությունս հասցրեցի միչև 100 էջ և զգացի, որ աչքերս ցավում են։ Էջը ծալեցի, փակեցի գիրքը ու դրեցի պահարանիս անկյունում։ Հետո կշարունակեմ:

Իսկ հիմա՞ ինչ անեմ՝ երաժշտություն լսե՞մ, թե՞ նկարեմ։ Ես ընտրեցի երրորդ տարբերակը՝ ավելի լավ է նյութ գրեմ։ Նայում եմ գրապահարանիս ու տեսնում գրքերիս «մենամարտը»։ Վա՜յ, Անի, էլի գրքերի տեղը խառնել ես, քեզ ո՞վ է ասում Քիմիայի կողքին դիր «Նոթեր Շերլոկ Հոլմսի մասին» գիրքը։ Դե, Շերլոկը՝ իր բնավորության համաձայն, փաստեր է ասում քիմիայի մասին, այդ թվում, որ նրան ոչ մեկը չի սիրում։ Նա էլ վիրավորվում է և այդ կռվի մեջ խառնում Մենդելեևին։ Մի խոսքով՝ ահավոր է։ Ես բաժանում եմ նրանց և միմյանցից առանձնացնում։ Հետո սփոփում եմ քիմիայիս գրքին։ Ես այն մարդկանցից եմ, ով սիրում է քիմիա։ Չէ՛, ավելի ճիշտ, ես այն մարդն եմ, ով սիրում է քիմիա։ Դե արի ու այս քաոսից տետր գտիր՝ նյութ գրելու համար։ Տետր գտնելու արարողությունը տևում է մոտ 20 րոպե, այն 5 րոպեով ավել է տևում գրիչ գտնելու արարողությունից։ Գտնելուց հետո ես ընդունում եմ նույն այն դեմքը, երբ Մենդելեևը առաջին անգամ տեսավ իր իսկ ստեղծած պարբերական աղյուսակը։

Նստեցի պատուհանի դիմաց, տետրս դրեցի պատուհանագոգին ու նայում եմ ձյան փաթիլներին։ Հա՛, ի դեպ՝ ձմեռը չի ուզում վերջանալ։ Գնալով իր շերտերն է հաստացնում։ Աչքիս տակ ընկան թաց ապակիները։ Զգացի, թե ինչպես է ցուրտը փչում մատներիս։ Լա՛վ, վերջ, նյութ պետք է գրեմ։ Վերցրեցի գրիչս, իջեցրեցի տետրիս ու, դուռը բացվեց․

-Անի՛, արի տեսակցություն ունես։

Լսում եմ մայրիկիս ծիծաղը։ Լա՛վ, թող մնա նյութս, հետո կգրեմ։

-Եկա, մա՛մ։

Վերնագրից թվում է, թե պիտի խոսեմ համաշխարհային գրականության մեծագույններից մեկի՝ Շեքսպիրի և նրա թողած ժառանգության մասին: Ամենևին: Խոսքս տասնամյակի «հանցագործության»՝ սելֆիի մասին է: Սելֆի անող մարդկանց կարելի է հանդիպել ամենուր՝ հասարակական տրանսպորտում, թանգարաններում, պատկերասրահներում, նույնիսկ զուգարաններում: Չնայած՝ ինչո՞ւ նույնիսկ, զուգարանում դա անելը ամենատարածվածն է: Սելֆին ծնվեց սմարթֆոնների, կամ, որ նույնն է՝ խելախոսների հետ: Բայց կա հակասություն, քանի որ սելֆիի «ծնունդը» վերագրվում է 1900-ական թվականներին, երբ մի ամերիկուհի հայելու առաջ «Կոդակ» լուսանկարչական տեսախցիկով ինքնանկար արեց: Սելֆիի հետ ծնվեցին նաև լուսանկարվելու տարբեր դիրքերը: Նույն վայրում տարբեր դիրքով նկարվում են ու ավելացնում համաշխարհային սարդոստայնում՝ սոցիալական էջերում: Նկարներ, որոնց նույնատիպությունը հոգնեցուցիչ է, իսկ նկարին կցված լատինատառ, անգրագետ հայերենով գրված տողերը՝ նյարդայնացնող:

Սելֆիի մայրը հանդիսանում է հայուհի Քիմ Քարդաշյանը, ով նույնիսկ իր անձնական սելֆիների գիրքն է հրապարակել:
90-ականների երեխաները (չնայած, որ այժմ երեխա չեն) գաղափար չունեին սելֆի բառի մասին, իսկ հիմա բոլոր երեխաները՝ 2-4 տարեկան, գիտեն, թե ինչ է սելֆին: Իսկ ընդհանրապես ի՞նչ է սելֆին գիտական առումով: Ըստ Օքսֆորդյան բառարանի՝ սելֆին այն ինքնալուսանկարն է, որտեղ մարդն ինքն իրեն է նկարում հեռախոսի, պլանշետի կամ համակարգչի միջոցով ու տեղադրում համացանցում:
Սելֆի բառը 2013-ին համարվել է տարվա բառը: Սելֆի-սելֆի-սելֆի: Հոգնեցինք արդեն: Հոգնեցինք բադի մռութով, «ռետրիկայով» նկարած, դզած-փչած նկարներից, որտեղ մարդը կերպարանափոխված է 180 աստիճանով: Բնականն ենք ուզում, միայն բնականը, չէ՞ որ այն, ինչ բնական է, այն էլ բարոյական է:
Ամենն ամփոփելով մեկ հարց է առաջանում. ո՞րն է հոգեպես ավելի ազնիվ՝ լայքե՞լ սելֆիները, թե՞ ոչ:

Քնած ես, ոչինչ չես զգում, նույնիսկ ժամանակը: Մեկ էլ ականջիդ, ուղեղիդ ու սրտիդ ամենաատելի ձայնը սկսում է զնգալ: Արթնանում ես, անջատում զարթուցիչի ձայնը, նայում ժամին և ուրախանում հնարամտությանդ վրա. գիշերը ժամը 4-ն է: Նորից քնում ես, բայց հաջորդ զնգոցից փրկություն չկա: Դողալով վեր ես կենում վերմակի մեջ փաթաթված, հագուստդ հագնում նույնպես վերմակիդ մեջ փաթաթված, բայց մի քիչ անհարմար է այդպես լվացվել: Ստիպված վերմակդ պոկում ես ու սկսում պատրաստվել: Նայում ես հայելու մեջ, նախորդ օրվա պլաններդ մազերիդ ու շորերիդ հետ կապված իրենց տեղն են զիջում տաք շորերին ու արագ կապվող պոչիկին։ Դուրս ես գալիս, ու ականջդ որսում է 15 համարի ավտոբուսի շարժիչի ձայնը, մոռանում ես, որ քիչ առաջ պինգվինաքայլով էիր առաջ գնում սառույցի վրա ու սկսում ես վազել: Հասնում ես: Դռները բացվում են, այս անգամ ազատ տեղ չկա, կանգնում ես վերջում. այնտեղից բոլորը երևում են: Դնում ես ականջակալները, ծանոթ դեմքեր նստում են ծանոթ կանգառներից: Մարդիկ այնքան խիտ են կանգնած, որ համոզված ես՝ հաստատ չես ընկնի… Երաժշտության ձայնը մեխանիկաբար իջեցնում ես, որ հետաքրքրությունդ լրացնես որոշ մարդկանց խոսակցությունները լսելով… Իմանում ես նրանց անունները, սիրելի միրգը, ինչ որ զավեշտալի պատմություններ ես լսում, մտքում ծիծաղում, համաձայնում կամ ջղայնանում ես: Վարորդը գոռում է և ասում, որ այնպես անեն՝ դռները փակվի… էլի էն ջղայն մարդն է… Երաժշտության ձայնը բարձրացնում ես ու սկսում զննել դիմացի աղջկա մազերի գանգուրները, կողքինիդ մատները ու նստած ուսանողի ձեռքի պարսկերենի գիրքը։

Կանգառներում պարզում ես, թե խոսող ուսանողներից ով որտեղ է սովորում, իջնում ես քո կանգառում… Գնում ես դասի, դասերն ու դասախոսները նույնն են, միայն դասամիջոցներն են տարբեր… Ավարտում ես դասերդ ու գնում կանգառ: Ջղայնանում ես 15-ի վրա, որ այդքան դանդաղ է աշխատում, բայց մի քանի րոպեից հեռվից նկատում ես դեղինիդ, ու ժպիտ է գալիս դեմքիդ: Բարձրանում ես: Ափսոս, մի տեղանի նստարանները զբաղված են (թե՞ բարեբախտաբար): Նստում ես պատուհանի մոտ, կանգառում բարետես երիտասարդ է բարձրանում, անհանգիստ նստում է կողքիդ… Ձեռքերով լարված շարժումներ է անում, մի ոչ այնքան մեծ կին է բարձրանում, միանգամից կանգնում է ու տեղը զիջում… Կանգնած կարծես ավելի հանգիստ է … Հոգնած ես: Աչքերդ ու ականջներդ փակում ես ու շատ արագ հասնում տուն: Լավ է, տանը հետաքրքիր է, սիրտդ մի քիչ թափառել է ուզում, բայց ցուրտ է, ինչ արած, ֆիլմ կնայեք, բայց մի քիչ էլ քաղցր եք ուզում, ամենաարդար «չինգաչունգով» կորոշեք՝ ով խանութ կգնա, երաժշտություն կլսեք, ձեր տարիքակիցների ամուսնության լուրերով կկիսվեք ու կզարմանաք, հետո կհասկանաք, որ գրեթե տանտիրուհու առօրյայով եք ապրում:

Որոշել ես այսօր շուտ քնել, բայց արդեն ժամը 12-ն է: Լավ, մի սերիա էլ նայես ու կքնես…

Ախ, այդ անտանելի զարթուցիչի ձայնը, բայց լավ է, դեռ ժամը 4-ն է…