Իմ Տավուշը անձեռակերտ ու քարակերտ ամրոց է, քարեղեն ու խոսուն կենսագրություն, բեզարած ռանչպարի արոր ու մաճ, և ոչ թե լոկ հող, պատմական տարածք կամ էլ թշնամու համար պատերազմի թատերաբեմ։

Սա սիրո ու արարումի երկիր է․ ամեն բուռ հողի մեջ գյուղացու քրտինքով ձեռք բերած վաստակը կա, դաշտային ամեն ծաղկի բույրի մեջ՝ մանկան արևավառ ժպիտը,  բարձր լեռների ու դյութական սարերի գրկում ամեն մեկիս թաքուն պահած երազանք կա, բայց և այնպես, բոլորը միահյուսված, բոլորի շուրթերին էլ՝  խաղաղություն գրված․․․

Եվ նորից մենք պարտադրված ենք  գիշերը կրակոցի ձայներից չքնել, իսկ այգաբացին վերստին մեր մտքերի մեջ կորսված՝ մեր չջրած այգու ու չհնձված արտերի մասին մտածել․․․

Ուզում եմ ամեն առավոտ առաջվա նման նորից հեծանիվս վերցնել ու մտքերիս հետ ծալ-ծալ թերթվող դաշտերի մեջ խորանալ։ Ուզում եմ ոսկի հասկերի եզրին նստել ու ծղրիդի ձայների ներքո խճճված մտքերիս կծիկն ի մի բերել, հետո նայել ծավի երկնքին ու խորհել․ արդյո՞ք ամենասիրուն գույնը երկնագույնը չէ, մի՞թե խաղաղաբեր գույնը երկնագույնը չէ։ Նայել արևից խանձված արտերին ու դրա մեջ էլ գեղեցիկը տեսնել, և մտքերի խոժոռ բեռից ծանրացած՝  հասկերի մեջ պառկել ու քնել՝ ասես Տավշո աշխարհի հոգին չի վրդովվել երբեք։ Երազիս մեջ դարձյալ երկնքի կապույտը ու քամու՝ մեղմ շնչից օրորվող մայրացած հասկերը տեսնել․․․ Երեկոյան արթնանալ մայրամուտի՝ հրդեհի մատնած բոսորաթույր լույսի հունձքից և սպասումի հայացքով մայրամուտին նայել ու հրաշեկ կտավի մարող երանգները հաշվել։

Մտմտալով ու հոգոց հանելով բռնել կածանը վերադարձի՝ կրկին ու նորեն խորհելով մարդու անմիտ քայլերի ու, չգիտես՝ ինչու, հավերժորեն կրկնվող պատերազմների մասին․․․

Օր 1։ Ոգևորված ենք։ Գյուղի բոլոր 50 աղբամանները ներկելու ենք ու դրանց վրա մուլտհերոսներ նկարենք։ Մեծերը ձեռքներիցս վերցրել են գլանվակները (ռոլիկ), բացումը անում են։ Նեղվում ենք, ուզում ենք ինքնուրույն անել։

Հավեսները հանեցին, գնացին։ Հիմա մենք ենք անում։ Մի տատի ա մոտենում։

-Էս ի՞նչ եք անըմ, րեխեք ջան։

-Աղբամաններն ենք ներկում։

-Հաա, սիրունացնըմ եք էլի մեր գեղը։

-Դե, հա էլի։

-Լավ եք անըմ, ապրեք դուք, ապրեք։ Բա ո՞ւմ աղջկեքն եք։

Ասում ենք։

-Դե եկեք գնանք ձեզ հացավորեմ, համ էլ մի քիչ դինջացեք, կոֆե չեք խմը՞մ։

-Չէ, մերսի շատ, դեռ հոգնած չենք, նոր ենք սկսել։

-Լավ, մեռնեմ ձեզ։

Գնաց։

Օր 2։ Երեկ 7 հատ կարմիր աղբաման ենք ներկել։ Մնաց 43 հատ։ Չգիտեինք, որ գլանվակները պետք էր լուծիչի մեջ դնել, որ գույնը մաքրվեր։ Հիմա կարմիր գլանվակներով վարդագույն ենք ներկում։ Էդքան էլ լավ չի ստացվում։ Երկու մարդ են մոտենում։

-Էս ինչ լավ գործի եք, րեխեք ջան։ Բա վրին ի՞նչ տեք նկարի։

-Մուլտհերոսներ։

-Իիիի, մի կարգին բան նկարեք։ Հրես Վաչոյի դիմանկարը խի՞ չեք նկարըմ։

-Ուաա, էնա թող քունը նկարեն էլի, – հակառակեց Վաչոն։

-Է հա, կարանք նկարենք։ Բայց պատվերները փողով են։

Ծիծաղեցին, գնացին։

6 հատ վարդագույն արեցինք, առաջինը անելիս կարմիրը լրիվ անցավ, լավ էլ ստացվեց, հիմա անցել ենք կապույտներին։ Երեք կին են մոտենում։

-Րեխեք, էս ի՞նչ եք անըմ։

-Աղբամաններն ենք ներկում։

-Էդ նե՞րկ ա, թե՞ «կռասկա»։

Ծիծաղեցինք։

-Մեր գեղացի՞ եք, րեխեք։

-Հա։

Դանդաղ հեռանում են․

-Սոնա, էս ո՞ւմ աղջկեքն են․․․

Օր 3։ Երեկ 10 հատ էլ կապույտ արեցինք։ Մեզ մնաց 27 հատ։ Գոհ ենք մեզնից։ Արդեն ձեռքներս վրա ա ընկել։ Էսօր դեղինների օրն ա։ Քայլում ենք վերևի թաղով, ինչ-որ ապակեպատ բան եմ տեսնում, հարցնում եմ․

-Երեխեք, էս ի՞նչ ա, ջերմո՞ց։

-Չէ, «պառնիկ»։

-Բայց էդ նույն բանը չի՞։

-Չէ, մեր գեղը Մեծ Պարնին ա, ու դրա համար էդ ջերմոց չի, «պառնիկ» ա։

-Ըըը, դե լավ։

Վերջին դեղիններն ենք անում։ Մի քանի երեխա եկել են, խանգարում են։ Ուզում են իրենք էլ ներկեն։

-Վա՜յ, դե ասեցինք չէ էլի, նյետ։ Գնացեք հեռու խաղացեք։

-Մի հատ հեծոյիս ստեղը կներկե՞ս։

-Դեղինո՞վ։

-Հա, հա։

-Որ ներկեմ, կգնա՞ք։

-Ըմմ․․․ հա։

-Էլ չեք խանգարի՞։

-Չէ։

Ներկեցինք։ Գնացին։

Օր 4։ Ներկի մեջ կորած հմուտ ներկարարներ ենք դարձել։ Քիչ ա մնացել, բայց արդեն հոգնում ենք։ Մի մարդ ա մոտենում։

-Հը՞, րեխեք ջան, ի՞նչ կա։

-Սենց էլի։

-Լավ էլ սիրուն ըլնըմ ա։ Կացեք, էսա ճամփեքը բացվեն, ձեզ խոպան եմ տանըմ հետս։ Գալիս չե՞ք։

-Բա ինչ ենք անում։

Գնում ենք ներքևի թաղի աղբամանները ներկելու։

-Ինչ մեծ ա մեր գյուղը, նոր եմ հասկանում։

-Հա, չէ՞։ Մի երկու հատ շենք լինի, լրիվ քաղաք ա էլի։

-Ասենք էս մի քանի օրում մեր գյուղի մասին ավելի շատ բան իմացա, քան նախկին 16 տարում։

-Գյուղի թազա քարտեզագրությունը մենք ենք կազմելու։

Մի մարդ հեռվից ասում ա․

-Րեխե՜ք, հլա միսյաթ բերեք, էս զաբոռը քսեք, էլի։

-Հարց չկա, քառակուսի մետրը՝ 10 հազար։

-Դրա՞մ։

-Չէ հա, տենց էժան գործեր չենք անում։

Ծիծաղեցինք։

-Եկեք գնանք տուն հաց-մաց կերեք։

-Չէ, մերսի, կերած ենք։

Օր 5։ Մինչև էս մենակ ներկում էինք, էսօր նկարելու օրն ա։ Մեքենա ենք ման գալիս, որ մեզ տանի աղբամանից աղբաման։ Ախր շատ մեծ ա գյուղը, մենք էլ՝ հոգնած։ Արդեն երանի ենք տալիս, որ էն առաջին օրվա մեծերը գան ձեռքներիցս վերցնեն, անեն։

-Տենաս էսօր կպրծնե՞նք։

-Պետք ա որ, ուզում եմ՝ պրծնենք։

-Հաա, վաղը էլ եկող չկա։

-Մինչև գիշերվա հազարն էլ լինի, անենք պրծնենք։

Հիմա ժամը ինն ա։ Մեքենա ճարել ենք։ Բայց արդեն մութ ա, բան չի երևում։

-Ա՜խ, ընդեղ պահի, աչքերիս մի գցի ֆանառիկդ։

-Ո՞վ ա աչքիդ գցում։

-Լավ, մի կռվեք։ Ջոկում ե՞ք, էլ չի լինում։ Եկեք էսօր թարգենք։

-Հաա, ճիշտ ա։ Էդ մի քանի հատը վաղը թարմ ուժերով կգանք կանենք։

-Լավ դե, ցվրվենք տներով։

Ցվրվեցինք։

Օր 6։ Վերջին օրն ա։ Չենք հավատում։ Ամենաշատը 2 ժամվա գործ ա մնացել։ Բայց մի հատ աղբամանի տեղ չգիտենք, չենք գտնում։

-Ո՞ւմ աղջկեքն եք։

Ասում ենք։ Գնում են։

-Թե ասա՝ ինչ կապ ունի՝ ում աղջիկն ենք։ Մեզ որպես անհատականություն չեն վերաբերվում, զգո՞ւմ եք։

-Իրոք։

-Պատկերացնո՞ւմ եք, «էս ի՞նչ եք անըմ», «գեղը սիրունացնը՞մ եք», «մեր գեղացի՞ եք», «ո՞ւմ աղջիկն եք» ու սենց լիքը հարցեր էլ չենք լսելու։

-Վայ հա, սուս։ Բայց լավ օրեր էին։

-Հա, շատ։

-Ափսոս էն մի աղբամանը չենք գտնում։

-Լսի, իրոք, բա որտեղ կլինի՞։ Պերֆեկցիոնիստ էությունս չի համակերպվում 49 հատ աղբաման ներկելու փաստի հետ։

-Լավ դե, ինչ վատ թիվ ա որ։

-Կլոր թիվ չի, նեղվում եմ։

-Վայ, կլոր ա։ 7-ի քառակուսին 49 ա։

-Հույս տուր։

Օր 7։ Վերջացրել ենք։ Հիմա մեզ լրիվ աստվածներ ենք զգում․ 7-րդ օրը հանգստանում ենք։ Բայց էն մի աղբամանը տենց էլ չգտանք։ Եթե կարդացողներից ինչ-որ մեկը տեղը գիտի, ասեք, մի քիչ ներկ ենք պահել։

Շատերը «գյուղ» բառը լսելիս պատկերացնում են աշխարհից վերացած, շատ ու շատ հնարավորություններից զուրկ մի տարածք, որտեղ մարդիկ կտրված են ամեն ինչից։ Իհարկե, ես չեմ ասի, որ չկան նման գյուղեր, բայց ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ իմ գյուղն այդպիսին չէ։

Տարիներ առաջ մեր գյուղը ևս շատ կարևոր միջոցներից զուրկ էր։ Գյուղացիների համար ուղղակի երազանք էր սեփական տան մեջ խմելու ջուր ունենալը, ասֆալտապատված ու լուսավորված փողոցով քայլելը և գոնե մի զբոսայգի ունենալը։ Խմելու ջրի համար գյուղի աղբյուրների մոտ միշտ հերթեր էին գոյանում։ Բայց գիտե՞ք՝ մեր գյուղը՝ Ճոճկանը, հիմա քաղաքից առանձնապես չի էլ տարբերվում։ Քաղաքացուն վայել կյանք են ապրում գյուղացիները, միայն այն տարբերությամբ, որ հիմնական աշխատանքը հողագործության հետ է կապված։

Հիշում եմ՝ առաջ մեր մշակույթի տունը ոչ բարվոք վիճակում էր, նույնիսկ, երբ համերգներ էին լինում, ստիպված կազմակերպում էին դրսում «բեմ» ստեղծելով, որովհետև չունեինք բարեկարգված սրահ և բեմ։ Իսկ այժմ մեր մշակույթի տունն այնքան գեղեցիկ է վերանորոգված, որ այնտեղ կարելի է կազմակերպել ցանկացած միջոցառում, շուտով կգործեն նաև տարբեր ուսումնական խմբակներ, որոնք մեր գյուղի երեխաների համար երազանք են եղել, շատերը ստիպված են եղել մոտակա գյուղ կամ քաղաք գնալ՝ որևէ բան սովորելու։ Իսկ մշակույթի տան բակում իսկական զբոսայգի են կառուցել. գեղեցիկ ծառեր, ծաղիկներ, նստարաններ և ազատ տարածք քայելու, հանգստանալու, ընկերների հետ զրուցելու համար։

Գրեթե բոլոր փողոցները ասֆալտապատված են, հարմար թե՛ ուղղակի քայլելու, թե՛ մեքենայով որևէ տեղ գնալու համար։ Փողոցների մեծամասնությունը լուսավորված է։ Եթե առաջ խուսափում էինք երեկոյան տնից դուրս գալուց, ապա հիմա ցանկացած ժամի կարող ենք հանգիստ դուրս գալ։

Պատգամավոր Արեն Մկրտչյանը ամիսներ առաջ շրջայց կատարելու ժամանակ մեր գյուղի մասին գրել է. «Հրապարակում տևական ու արդյունավետ շփում ունեցա ճոճկանցիների հետ, հավաքագրեցինք մի շարք խնդիրներ։ Ճոճկանում հսկա մարզական-մշակութային կենտրոն է կառուցվում։ Անցկացվում է լեդ լուսավորություն։ Այստեղ ասֆալտապատ են անգամ արահետները։ Երբևէ տեսածս ամենամաքուր գյուղն է»։

Գյուղացիների կյանքն ավելի հարմարավետ ու բարեկեցիկ է դարձել, երիտասարդները հիմա հաճույքով են գյուղում ապրում, ոչ մի բանից հետ չեն մնում, եթե առաջ ավելի շատ գնում էին գյուղից, ապա հիմա շատերն են գալիս և բնակություն հաստատում մեր գյուղում։

Իսկ գյուղի բնության մասին խոսելն ավելորդ է։ Նրանք, ովքեր նկատում և սիրում են գեղեցիկը, անկասկած չեն կարող անտարբեր անցնել մեր բնության կողքով։

Ես հպարտ եմ, որ ծնվել ու ապրում եմ հենց այստեղ՝ Լոռու մարզի Ճոճկան գյողում։ Իմ՝ մարդ տեսակը գուցե լրիվ ուրիշ լիներ, եթե ապրեի այլ տեղ։ Եվ ամեն անգամ, երբ ինձ հարցնեն, թե որտեղից եմ, ես գլուխս բարձր ու հպարտ հայացքով ասելու եմ՝ ես Ճոճկանից եմ։

Երբևէ տեսե՞լ ես Տավշո բնությունը, այն իսկակապես չքնաղ է: Տավուշն ու սահմանը ձուլված են միմյանց և ներկայացնում են մի անզուգական բնապատկեր, որտեղ և անցել է մանկությունս: Հիշում եմ, երբ դեռ աղջնակ էի, սահմանին լուսաբացը միշտ շուտ էր սկսվում, խավարն էլ շուտ էր տարածվում, հաճախ էին լսվում կրակոցի ձայներ, սակայն դրանք ինձ համար այնքան էլ սարսափելի չէին, քանի որ հայրս զիվորական էր: Նա երբեք չէր խոսում կռվի, կրակոցների, ականների պայթյունների մասին, չնայած ամենուր այդ մասին էի լսում, և քանի որ հայրս չէր խոսում դրա մասին, մտածում էի, որ սարսափելի ոչինչ չկա, չէ՞ որ հայրս պաշտպանում էր երկիրը, հետևաբար և ինձ: Ունեինք խաղողի այգի, որտեղ ես հաճախ էի գնում հայրիկիս և քրոջս հետ, գիտե՞ք՝ այնտեղ փոքրիկ առու կար, որտեղ սիրում էի նստել ու երազել «վառ ապագայի» մասին: Մի անգամ այնտեղ էի և մտածում էի, թե ինչու մայրս բարկացավ ինձ վրա, երբ տեսավ իմ չքնաղ դիմահարդարումը, որի վրա ես ուղիղ տասը րոպե աշխատել էի և ցանկանում էի այդպես գնալ մանկապարտեզ, երբ քույրս եկավ և ամուր գրկեց ինձ։ Չէի հասկանում՝ ինչ է կատարվում, բայց տեսնում էի, որ հայրս շտապ մեր կողմ էր վազում: Ուզում էի ազատվել քրոջս գրկից, որը ինձ հողին էր սեղմել։ Չգիտեմ՝ ինչու, բայց այդ օրը սովորականից շուտ վերադարձանք տուն, մայրս ամուր գրկեց ինձ և մոռացա այն ամենը, ինչը տեղի էր ունեցել այգում: Միայն երեկոյան, երբ բոլորս քնած էինք, հայրս պատմում էր մորս, թե ինչպես էր քույրս ինձ համար կենդանի վահան դարձել՝ փորձելով պաշտպանել ինձ իր փոքրիկ մարմնով, ես այդ ժամանակ չորս տարեկան էի, իսկ քույրս՝ ութ: Ժամանակի միջով սահելով՝ հիշողություններիս մի մասը անհետացել է, սակայն այս դեպքը դաջված է հոգուս մեջ: Շատ տարիներ են անցել այդ օրից, սակայն ամեն անգամ այգի գնալով ես դառնում եմ այն չորսամյա աղջնակը, որի համար Հայաստանը ամենահզոր երկիրն էր, քանի որ սահմանին կանգնած էր իր հայրը:

Բարև: Ես ապրում եմ Դիլիջան քաղաքում և այսօր քեզ կպատմեմ, թե իմ հայրենի քաղաքում ինչպիսին էր դրությունը մինչ կորոնավիրուսը:
Դիլիջանը հին քաղաք է, որը հայտնի է իր անհավատալի գեղեցկությամբ, սառնորակ հանքային ջրով, հնագույն հուշարձաններով և իհարկե, չափազանց գեղեցիկ բնությամբ: Դիլիջանով է հոսում Աղստև գետը, որի ստորին հոսանքում կառուցված է Աղստևի ջրամբարը: Քաղաքը համարվում է առողջարանային կենտրոն: Այստեղ է գտնվում կոմպոզիտորների ստեղծագործական և հանգստյան տունը, որը ունենում է բազմաթիվ այցելուներ: Տեղի առողջարանների և հսկայական այգու շնորհիվ դու կարող ես հանգստանալ, վերականգնել առողջությունդ և վայելել մաքուր օդը: Քաղաքում մեծ զարգացում է ապրում նաև զբոսաշրջությունը: Դեպի Դիլիջան տուրերի սեզոնայնությունը կախված է եղանակային պայմաններից, իսկ հիմա շատ հաճելի եղանակ է դրսում՝ ամենուրեք թռչունների գեղեցիկ և լսելի ծլվլոց, սառնորակ աղբյուրի խշշոց, որը վայելելով դու ուղղակի կառանձնանաս ամենօրյա քո հոգսերից: Սակայն այժմ չարաբաստիկ վիրուսի հետևանքով ամեն ինչ փոխվել է: Փոխվել է մարդկանց շարժը, զբոսաշրջիկների ելումուտը, երեխաների ակտիվությունը: Մարդկանց սիրտը վախով է լցված, նրանք տանից դուրս չեն գալիս՝ ապահովելով և՛ իրենց, և՛ դիմացինի առողջությունը:
Ահա ես նայում եմ պատուհանից, սիրտս թախիծով է լցվում, սակայն մտածում եմ, որ այս ամենը կավարտվի, և առաջվա աշխուժությունը կվերադառնա:
Այժմ ես տեսնում եմ մեկին, ով առանց դիմակի իր երեխայի հետ գնում է այգի՝ չգիտակցելով, որ կարող է վարակվել և վարակը տարածել իր ընտանիքի անդամների մեջ: Իսկ այն մարդիկ, ովքեր դիմակով են դուրս գալիս, լիարժեք մաքուր օդ չեն վայելում, պահպանում են սոցիալական հետավորություն, զերծ են մնում շփումներից:
Վարակը Դիլիջանում մեծ արագությամբ չի զարգանում, սակայն զգուշավորությունը ամեն դեպքում անհրաժեշտ է:

Ծնվելով, մեծանալով և մի մասը լինելով այն տարածքի, որտեղ ապրում ենք, մենք հաճախ չենք ճանաչում ամեն մի անկյունը, քարը և կառույցը, որոնք մեզ շրջապատում են։ Վերջերս բացահայտեցի Լանջաղբյուր գյուղի հարավարևելյան մասում լեռների կատարին իր գեղեցկությամբ առանձնացող Իլիկավանք կամ Պառվի վանք կոչվող ամրոցային համալիրի ավերակները և 9-10-րդ դար թվագրվող եկեղեցին։

Տեղացիներից մեկը պատմեց, որ ըստ ավանդույթի՝ մի պառավի շնորհիվ է կառուցվել եկեղեցին։ Ասում են՝ պառավը տարիներ շարունակ իլիկ մանելով գումար է հավաքել, որպեզսի եկեղեցի կառուցի՝ որպես իր շնորհակալությունը Աստծուն պատերազմի ընթացքում իր որդիների կյանքի փրկության համար։ Այս է պատճառը, որ եկեղեցին անվանվել է Իլիկավանք։

Հետագայում ամրոցը, որը թվագրվում է մ.թ.ա 1-2-րդ հազարամյակներ, անվանվել է Իլիկավանք կամ Պառվի ամրոց։

Իլիկավանքը կիկլոպյան ամրոց է և կան բնակատեղիի հետքեր, որի ամենաբարձրադիր հատվածում մասամբ պահպանվել է միջնաբերդը։ Ամրոցը իր բնակատեղիով զբաղեցրել է շուրջ 70 հեկտար տարածություն։

Ինչպես գիտեն շատերը՝ մեզ մոտ Ապարանում, այս ընթացքում կարտոֆիլի ցանքով էին զբաղվում: Իրականում, դա հետաքրքիր է անցնում, եթե հետաքրքիր ես դարձնում, բայց եթե ինձ պես ունեք եղբայր, որը ամեն հարմար առիթի խոսում է, ուրեմն կձանձրանաք:

Ուզում եմ մի քիչ խոսել մեր ընտանեկան խոհանոցից:

Երբ ինչ-որ գործ դուք պետք է անեք, բայց էնպես է ստացվում, որ ուրիշն է անում, ավելի բծախնդիր եք դառնում ու ձեզ թվում է, որ մի բան էն չի լինի: Դե ոնց շատերդ, էնպես էլ պապին էս տարի ինչ-ինչ պատճառներով չէր կարող մասնակցել ու իր գործը հանձնարարված էր ուրիշին: Երբ տանը չէր լինում, մենք աշխատում էինք՝ որոշելով, թե գալուն պես ինչ արձագանք կտա: «Կասի՝ էսքան ժամանակ է՞ս եք արել: Չէ՛, չէ՛, կասի՝ լավ էլ գնացել եք առաջ»: Որոշում, որոշում ենք, ու գալիս է պապին: Բոլորս սրտատրոփ սպասում ենք, թե ինչ պիտի ասի:

-Ապրեք, գնացել եք առաջ, բայց էս գլուխները լավ չեք փակել, շատ հող լցրեք:

Երբ հասել ես հողամասի վերջին ու հոգնածությունդ գլուխ է բարձրացնում, ալարում ես վերջին 5 թումբն էլ անել: Էդտեղ տատին, թե բա՝ էշը կերել եք, պոչն ա մնացել:

Մեզ հետ աշխատելիս կլսեք նաև «մի հաշվեք թմբերը, որ արագ վերջացնեք, բայց ասեմ, որ մնաց 25 թումբ», «էսքանը արել ենք, էս ի՞նչ ա՝ չանենք», «որ արագ աշխատենք, ավելի շուտ կգնանք տուն», «սոված եմ, հոգնեցի», «ո՞վ ա թռնում կոֆե դնելու», «լավ դե, թամբալություն մի՛ արա» ու էսպիսի շատ հայտնի տողեր:

Ես սովորաբար կարտոֆիլն եմ շարում, ու ասում են, որ բավականին արագ, մանավանդ, երբ գնահատող պապիկդ էդտեղ կանգնած է, սկսում ես մոռանալ, որ ձեռքիդ կես կիլոգրամ դույլ կա, որովհետև ինչքան էլ պնդեք, միևնույնն է, ուրախանում ես, երբ քեզ գովում են: Ի դեպ, արագ կարտոֆիլ շարել-հավաքելը մեր գյուղում առավելություն է, ու եթե այնպես է ստացվում, որ ուզում եք գալ մեր գյուղ, սովորեք կարտոֆիլ ցանել ու հավաքել:

Մեկ-երկու տարի առաջ կաշկանդվում էի, երբ հողամասում աշխատում էի: Դե, ինձ չեն ստիպել ու չեն ստիպում հողամասում աշխատել, բայց եթե գնում էի, ամաչում էի: Իհարկե, հիմա բացարձակ էդպիսի բարդույթ չունեմ, բայց ուզում էի ասել, որ գյուղում կան նաև մարդիկ, ովքեր, ենթադրենք, երեկ են ավարտել իրենց հողամասի գործը, բայց քեզ էնպիսի հայացքով են նայում, ոնց որ հենց նոր Լոնդոնից ժամանած զբոսաշրջիկներ լինեն, որոնք ոչ մի բանից տեղյակ չեն ու եկել են զուտ նայելու:

Բայց կատակը մի կողմ, երբ ջուր խմելու պատրվակով գնում եմ ու նստում հեռվում, նայում եմ, թե ինչպես են աշխատում: Իրականում էնքան սիրուն է աշխատող մարդուն նայել, չես ձանձրանում, ու ինձ հույս եմ տալիս, որ ես էլ եմ էդպես սիրուն տպավորություն թողնում ու գնում եմ դույլի մոտ՝ կարտոֆիլ լցնելու:

Ինչևէ: Նյութը գրում եմ հողամասից տանջված գալուց 15-20 րոպե հետո: Կարտոֆիլ շարելու ընթացքում, հիշում եմ, լավ մտքեր ունեի գրելու համար, հիմա մոռացել եմ: Դե, էսքանով նյութս ավարտեմ՝ վերջում ավելացնելով բոլորին օրհնող տատիս խոսքերը.

-Բոլորի ցանածը ուրախությամբ լինի, լավ լինի, օրհնված, բերքատու ու «բարաքյաթով»: