Այսօր շատ մարդիկ բողոքում են լեզվից ու ոճից, որով գրում են ժամանակակիցները: Ուզում են ամեն ինչը կաղապարված լինի: Ես որ իմաստը չեմ հասկանում: Սովորական, ճռճռան, իրենց համն ու հոտը կորցրած բառերը մեր կյանքում էլ տեղ չունեն:

Հա՛, դասականներից շատերը ընտիր են գրել, ու մինչև հիմա էլ իրենց գործերը ընթերցվում են, բայց դե, մի քիչ առաջ շարժվելը չէր խանգարի:
Ես հայոց լեզուն պաշտում եմ ու աղավաղելու պատճառ ու ցանկություն չունեմ: Բայց կան մարդիկ, որ, դեմ լինելով մերօրյա գրողներից շատերի գրելաոճին ու լեզվին, կարող են հանգիստ բակում «պըպզող քյարթուին» ու բամբասկոտ կնոջն էլ գրագետ ու մաքուր հայերենով խոսացող դարձնել:

Չեմ գրում գրագետ ու համալսարան ավարտած դարձնել, որովհետև մեր շրջապատում նման մարդիկ շատ են:
Ավարտում են, դիպլոմը «խփում են թևների տակ» կամ, լավագույն դեպքում, օժիտի մաս սարքում ու քաշվում մի կողմ: Շատերը չեն էլ ավարտում. բա «լավ» տղերքի ընտրյալներ են. ի՜նչ համալսարան, ի՜նչ մասնագիտություն:

Մենակ` տու՛ն, լվա՛ցք, մաքրությու՛ն…
Շարքի վերջում մի 4-5 տարի «լռվողներին» ու բլոտ խաղացողներին անգամ կարմիր դիպլոմը չի փրկի:
Համալսարան ավարտելը դեռ կիրթ լինելու երաշխիք չէ: Բայց դե սա արդեն ուրիշ թեմա է: Ասածս էն է` եթե մարդը այդ պահին նման ձևով է զգում, պետք չէ, որ հանուն հասարակության որոշ անդամների տափակության ու հնադարյան մտածելակերպի փոխի իր զգացածն ու լղոզի մտքերը, դարձնի սովորական, նմանվող…

Զգացածդ թղթին հանձնել կարողանալը հրաշալի բան է: Ինչ ուզես ու ոնց ուզես` կգրես: Ամբողջը կմնա քո ու սպիտակի միջև, կլինի ձեր փոքր գաղտնիքը…
Գրեք ամբողջ սրտով, մտեք ստեղծագործելու պրոցեսի մեջ ու, եթե անգամ ասեն, որ դուք աշխարհի ամենաանտաղանդ մարդն եք, մեկ է, շարժվե՛ք առաջ, աշխատե՛ք շա՜տ-շա՜տ ու պահպանե՛ք կյանքի հետաքրքիր ակնթարթները:

Հ.Գ Էս ամբողջը առաջին հերթին ինքս ինձ եմ ասում, հետո նրանց, ովքեր կկարդան …
Թղթերս ու գրիչս գրասեղանիս նստել ու անհամբեր ինձ են սպասում: Գնացի:

- Մա՜մ, մի բան պակասում ա. գուցե կիտրոնով թե՞յ:

-Պայքա՞ր… Հանուն ինչի՞, էս երկրում եք ուզում բան փոխե՞լ, էհ, մեկ ա, անիմաստ ա, մեկ ա, էս երկրում բան չի փոխվի…

Այս մտածելակերպն ունի ազգի մեծ մասը, մի զանգված, որը չի կարողացել իր մեջ ինչ որ բան փոխել, ու հա, ինքը էդպես էլ մտածում է, ու դա իր համար նորմալ է: Ուղղակի ուզում եմ այդ մարդկանց ասել. դուք անհաջողակ եք, հա, իրոք, դուք անհաջողակ եք, որովհետև վախենում եք փոփոխությունից, որովհետև դուք պարտվել եք հենց Ձեզ, որովհետև Ձեզ կա՛մ դաստիարակել են ստրուկի հոգեբանությամբ, կա՛մ դուք եք Ձեզ այդպես ներշնչել:

Իմ ծնողներն ինձ մեծացրել ու դաստիարակել են, որ դառնամ լավ մարդ,ամեն ինչ արել ինձ համար տանջվելով, որ դառնամ արժանավոր քաղաքացի, ոչ թե ստրուկի հոգեբանությամբ, առանց ըմբոստության մարդ, որը կյանքում էդպես էլ չի ձևավորվի որպես անհատ:
Երբ պատմության էջերն եմ թերթում, էնպիսի անունների եմ հանդիպում, ու իրենց հետ կապված դեպքեր, հերոսություններ կարդում, որ ամաչում եմ, ամաչում եմ, որ հնարավոր է` չդառնամ իրենց պես պայքարող, իրենց պես քաջ ու հայրենասեր: Հայրենասեր, ոչ թե ազգայնամոլ, թերությունները չծածկող մարդ, ոչ թե շարքային թալանչի:

Գիտե՞ք, ոչ մեկիս համար էլ դժվար չի թողնել այս երկիրն ու գնալ… Այնտեղ, քիչ թե շատ, բոլորն էլ մի բնագավառում իրենց տեղը կգտնեն, իսկ Հայաստանը ո՞ւր մնաց: Բա էստե՞ղ ով է ապրելու, ովքե՞ր են սիրելու, մեկ-մեկ զայրանալու, ժպտալու, ծիծաղելու… Ովքե՞ր… Մտածեք այս ուղղությամբ, ու կհասկանաք, որ լավ երկիր ունենալու համար առաջին հերթին պետք չի ծախվել, պետք չի ծախել Ձեր ձայնն ու խոսքը 5000-10.000-ի սահմաններում գտնվող թղթադրամներին… Մեկ է, այդ փողը վերջանալու է, իսկ դուք էլ հետ չեք կարող բերել ոչինչ, ու էլի դատապարտված եք լինելու ապրել 4 պատի մեջ, առանց պատուհանների ու դռների: Ու թե մեկը մտածի, որ կարող է պատրաստել դուռ, որով դուրս կգնա, նա կդառնա իրական հերոսը: Եթե մի սերունդ չի կարողանում գործը մինչև վերջ գլուխ բերել, ապա մյուս սերունդը, նոր սերունդը, պիտի չվախենա, չնահանջի, պայքարի ու կտեսնի մի օր արդյունքը: Ես չեմ ուզում,որ մենք ամոթով նայենք մեր ապագա երեխաների դեմքերին, ինչպես հիմա մեր ավագներն են, ու ասել` մենք, երեխեք ջան, էդպես էլ չկարողացանք մեր ու Ձեր երազանքների երկիրը ստեղծել: Չկարողացանք, որովհետև վախկոտ էինք, ծախվեցինք, հետո հասկացանք, արդեն ուշ էր: Երեխեք ջան, չեմ ուզում: Մենք պիտի մեզ հաղթենք:

Վերջերս, մի մարդ գրել էր, թե հայերը ատում են իրար, դա է մեր երկրի բոլոր անհաջողությունների պատճառը: Մի տեսակ չհասկացա, ի՞նչ էր ուզում ասել, ասելով թե,ատում ենք իրար, մտածեցի, հա ՞ որ…

Դե, չեմ բացառում, բայց ատելը մի քիչ չափազանցված է, հասկանո՞ւմ եք: Մենք մի քիչ ծայրահեղությունների ազգ ենք. իրար արյուն ենք խմում, բայց անհրաժեշտության դեպքում իրար արյուն ենք տալիս:

Միշտ դժգոհ դեմքեր եմ տեսնում, բայց դե, հասկանալ է պետք` հարկեր, վարկեր, գործազրկություն, հազար պատճառ կա, ու կապ չունի, որ համարյա բոլորի ձեռքին iPhone կա: Ու էստեղ կարող էր մեկը ինձ նախատելով ասել, թե վարկեր չէին ունենա, եթե երեխու համար iPhone կամ iPad վարկով չվերցնեին: Իսկ ես մի քանի վայրկյան լուռ կմնայի, ու կթվար, թե նա հաղթեց ինձ իր խոսքերով: Բայց չէ, էդ տեսակի վարկ վերցնելը խնդիրը չի լուծում: Փորձում են երջանիկ թվալ, հարցեր կա՞ն:

Շեղվեցինք, ամեն դեպքում, միայն այն սերը ու հարգանքը, որ յուրաքանչյուր հայ տածում է ամեն զինվորի հանդեպ, ու մենք բոլորս էլ դրանում համոզվել ենք, կարծում եմ, որ անհրաժեշտության դեպքում, բոլորս էլ կգնանք ու կկանգնենք զինվորի կողքին, զինվորին հավասար, ու կպաշտպանենք մեր հայրենիքը, այդ ազգը չի կարող միմյանց ատել, բացառեք: Ուղղակի հուսահատված ենք, բայց դա կանցնի: Մենք բոլորս իրար հետ, միասնական, առանց կեղծիքի, պիտի պայքարենք մեր երկրի համար: Մեր իսկ մտքերը, արդեն երկար ժամանակ վանդակում փակած, պիտի հանենք, ու տանք արևին՝ տաքանա ու փոշին միջից դուրս գա:

Հաղթելու ենք հենց մեզ, մեր հոռետեսությանն ու չստացված ռեալիստ լինելուն ենք հաղթելու: Ու հա, սխալ չի թվում, ժողովրդի մեծ մասի մեջ պայքարի անհագ ցանկություն եմ տեսնում: Շատ հպարտացնող է: Կուզեի իրենց բոլորին ասել, թե ոնց եմ իրենց սիրում, ու թե ինչքան եմ հպարտանում իմ հայ լինելով, հենց իրենց շնորհիվ:

Հ.Գ. Մի՞թե մեր մեջ Տիգրան Մեծի արյունից չի մնացել:

Ամառային արձակուրդի երկու ամիսն արդեն անցավ։ Տարբեր երեխաներ տարբեր կերպ են հանգստանում։ Շատերը մեկնում են այլ երկրներ, շատերը տանն են հանգստանում։ Տանը ասելով նկատի չունեմ բնակարանում… Այն երեխաները, ովքեր քաղաքում են ապրում, ունեն հնարավորություն դուրս գալ և շրջել քաղաքում, գնալ սրճարան կամ զբոսնել այգիներում և պուրակներում, որոնք զարդարված են գեղեցիկ ծառերով, լույսերով և ցայտաղբյուրներով։ Կարծես թե կարող ենք լավ հանգիստ անցկացնել, սակայն… 

Այստեղ կա մի հարց, որն ինձ շատ է հուզում։ Եթե նկատեցիք, ես ասացի, որ այդպիսի ժամանակ կարող են անցկացնել քաղաքում ապրող երեխաները, իսկ գյուղի երեխաները… Այ, սա է հարցը…Գյուղի երեխաները ինչո՞ւ չեն կարող գնալ սրճարաններ, հանգստանալ և ժամանակ անցկացնել այգիներում և ակումբներում և նման այլ ժամանցի վայրեր այցելել:

Մենք կամ գյուղատնտեսական աշխատանքներ ենք անում, լավագույն դեպքում պարզապես մնում ենք մեր տանը, շատ ժամանակ չիմանալով ինչով զբաղվել:

Ւ՞նչն է պատճառը, որ պետությունը չի ստեղծում  նման պայմաններ նաև մեր` գյուղում ապրողներիս համար։

Զարմանալի է, երբ դուրս ես գալիս փողոց և տեսնում շատ միանման առանձնահատուկ մարդկանց: Երբ բոլորը ցանկանում են առանձնանալ ամբոխից` նմանվելով նրանում եղածներին: Թվում է, շատ տարօրինակ բան է, սակայն մարդիկ իրոք սա չեն հասկանում, քանի որ շատ են խորասուզված իրենց «մյուսներից տարբերվելու» ծրագրի մեջ: 

Յուրահատուկ եք համարում ձեզ անգամ այն ժամանակ, երբ չեք կարող թվել ձեր յուրահատուկ հատկանիշները, որոնք, իբրև թե, յուրացրել եք ձեզ համար յուրահատուկ թվացող մարդկանցից: Իսկ այդ մարդիկ այլ մարդկանցից են նմանակել ամեն ինչ: Այնս վերջինները` մյուսներից, և այս շղթան այսպես շարունակվում է` ձևանալով և նմանվելով քեզնից նախորդին, ում համարում ես ավելին, քան դու: Որոշները ուղղակի ձևանում են այդպիսին, որոշները արդեն այնքան են ձևացել, որ արդեն այդպիսին են, իսկ որոշները փորձում են ձևանալու առարկան դառնալ: Իսկ ինչո՞ւ եք միշտ ձևանում այնպիսին, ինչպիսին ես փորձում եմ դառնալ: Չե՞ք կարծում, որ ժամանակն է վազեք հայելու մոտ և ասեք, թե ով է ձեր դիմաց կանգնած: Դո՞ւք: Թե՞ այն «ավելին»:

Հերիք է ձեր այդ յուրահատուկ հատկությունները թաքցնեք մեկ բանի մեջ, որին ասում եք «մնացածից տարբերվելու տաղանդ` նրանց նմանվելով»: Եկեք բոլորս տարբերվենք մնացածից նրանց նման շարժվելու, հագնվելու և անգամ մտածելու միջոցով:

Ժամանակն է արդեն փոխվելու, ավելի ճիշտ, պետք չէ փոխվեք, ուղղակի հանեք բոլոր ձեր հոգու համար օտար ձևի մակբայները ձեր միջից: Վերցրեք ռետինը և ջնջեք դրանք բնավորության միջից: Եթե գրիչով եք գրել, ապա խզբզեք դրանց վրա, այնպես արեք, որ չերևան: Իսկ հիմա՞: Հիմա ի՞նչ եք տեսնում:

Հիմա կարող եք ասել յուրահատուկ բառը: Յուրահատուկ հենց այդ տետրով, որի մեջ կան շատ սխալներ, ջնջումներ: Որովհետև եթե ինձ տային գերազանցիկի տետր և ձերը, ինձ կհետաքրքրեր հենց այդ ճմրթված թերթերովը և ջնջումներովը:

Ուղղակի անպայման մի քիչ էլ պահպանեք ձեր միջի յուրահատկությունը, որ վերջում հանկարծակի չնկատեք, որ իրականում դուք հենց բոլորի նման էիք բոլորից տարբերվում:

Հավասարումը չի կարող ստացվել կատարյալ առանց պլյուսի և մինուսի:

Ահա և գտանք այս ամենի տրամաբանական ավարտի արդյունքը, որը անտրամաբանական ստացվեց: Հերիք է փորձեք դառնալ այնպիսին, ինչպիսին ես ձևանում եմ:

Էկրանի մյուս կողմում նստած մարդ, եթե կյանքում գոնե մեկ անգամ առնչվել ես ինձ հետ, ապա ծանոթության հաջորդ րոպեներին ապշած հարցրել ես.

-Ո՞նց թե, 18 տարեկան ես ու էս տարի նոր իններորդ դասարա՞նն ես ավարտում:

Ես էլ` իրավիճակը շտկելու, մտավոր հետամնացի տպավորություն և մի քանի անգամ նույն դասարանում մնացածի տպավորություն չթողնելու համար, պատասխանում եմ.

-Էրեխեք, չմտածեք` դեբիլ եմ, պարզապես, էս արտագաղթի հետևանք ա:

Ասել թե` կորուստ են այդ երեք տարիները, սխալ կլինի: Ավելի շուտ ձեռքբերում են: Իսկ թե ինչի` կիմանաս հենց հիմա:
Տասնմեկ տարեկանում գնացի հայկական դպրոց, նստեցրին 3-րդ դասարան: Մտա դասարան և, մինչև նոր դասարանս կշտապեր ինձ «ընկեր»-ով դիմել և համարեր ինձ իրենց նոր ուսուցիչը, դասվարս իրենցից առաջ ընկավ և ասաց.
-Երեխաներ, ինքը այսօրվանից ձեզ հետ է սովորելու:
Եվ դասվարիս հաջորդ բառերը եղան հետևյալը.
-Եղեք ազնիվ, շիտակ, արդար…
Այս բառերը նա ասում էր ամեն օր` դասի սկզբում: Եվ եթե ինձ խնդրեն կան նույնիսկ պահանջեն հիշել տարրական դասարաններում անցկացվող դասերից գոնե մի դրվագ, ապա ես միայն այդ երեք բառը կհիշեմ, և ոչ թե նրա համար, որ ամեն օր էի լսում, այլ նրա համար, որ դա էր ամենակարևոր դասը բոլոր դասերից:
Չէ, մի բան էլ եմ հիշում:
Ամեն տառ սովորելուց հետո այն գտնում էի փողոցում որևէ մի տեղ գրած և ուրախանում այնպես, ինչպես մարդ իր լավ ծանոթին տեսնելիս կուրախանար: Բարևում էի ու անցնում: Եվ եթե 11 տարեկան հասակում անցնելով խանութի մոտով քեզանից մի վայրկյան կպահանջվեր կարդալու համար «խանութ» բառը, ապա ինձանից պահանջվեց երկու ամիս:
Հաճախ կատակում էին ինձ հետ.
-Դրսի գրածները կարդալով` սկսեցիր սիրել ընթերցանությունը:

Հա, հա, դու սպասում ես երեխաների արձագանքին:
Դե, պատմեմ:
-Վա~յ, – լսվեց մեկի ձայնը,- իրա ականջին չորսը հատ ծակ կա:
-Վը~, չգիտի, որ դպրոց ա էկել, էս կոշիկները ինչի՞ ա հագել,- լսվեց մյուս կողմից:
-Ինքը իմ մամայի բոյին ա ու մեր հետ ա սովորելու….
Մտածեցի` լռեմ ու արեցի լրիվ հակառակը… Բայց դե, տարիների ընթացքում ընկերացանք:

Ես, կարելի է ասել, շահեցի, ոչ թե կորցրի: Կողոպտվեցին երեք տարիներս, բայց այդ դատարկ տեղերը լցվեցին շատ արագ: Չեմ կարող ասել, թե հեշտ էր, և այլն: Չէ: Ուղղակի հաղթահարելի էր:

Ուղղակի արտագաղթի հետևանք է այս ամենը, որի մասին շատերը  լռում են: Ինձ նման շատերը կամ այստեղից գնալիս, կամ այնտեղից վերադառնալիս ստիպված են եղել տարիներ կորցնել: Համոզված եմ, դու էլ ինձ նման շատերին ես ճանաչում:

Դե լավ, աչքերդ ցավացին, գնա և հանգստացիր:

Շատ հարցեր կան, որ ինձ հուզում են: Օրինակ, թե ինչու մեր բակում չկա ո՛չ ցայտաղբյուր, ո՛չ խաղահրապարակ, և ո՛չ էլ բակը ասֆալտապատված է, նույնիսկ տանիքը փոխված չէ: Մեր շենքում կա միայն մեկ նստարան, որտեղ հաճախ առավոտյան տատիկներն են գալիս իրենց թոռնիկների հետ, ցերեկը՝ մենք՝ երեխաներս, իսկ երեկոյան բոլորս միասին:

Բայց ամենաշատը ինձ անհանգստացնում է մեր բակային ֆուտբոլը: Քանի որ մենք՝ շենքի երեխաներով, շատ ենք սիրում ֆուտբոլ խաղալ և տարբեր տարածքներ ենք փնտրում խաղալու համար: Մեր շենքից մի քիչ վերև բեռնատար ավտոմեքենաների կայանատեղ կա, որի մեծ մասը դատարկ էր: Մոտ մեկ տարի առաջ մենք բարձրանում էինք այդտեղ՝ ֆուտբոլ խաղալու: Այնտեղ խաղալը վտանգավոր էր, և մեր ծնողները արգելել էին մեզ բարձրանալ և այդտեղ ֆուտբոլ խաղալ: Դրանից հետո մենք իջնում էինք մեր ներքևի շենքի բակ՝ ֆուտբոլ խաղալու, բայց դա էլ էր վտանգավոր, որովհետև մենք դրա համար անցնում էինք միջազգային մայրուղին, որտեղով անցնում են տարբեր երկրների, տարբեր չափսերի ու տարբեր արագությամբ սլացող մեքենաներ: Ասեմ, որ ապրում եմ Վայքում, և մայրուղին անցնում է հենց մեր քաղաքի միջով:   Բացի այդ էլ, երբ գնդակը ընկնում էր հենց այդ միջազգային մայրուղու վրա, չինգաչունգ էինք անում և որոշում,  թե ով պիտի վերցնի գնդակը: Մնացել էր միայն մեր Վայքի «Արևիկ» մարզադաշտը, որը վերանորոգման մեջ է, և  էլ չենք կարող խաղալ, որովհետև դաշտի խոտը շատ բարձր է, և այնտեղ ավելի հաճախ անասուններ են արածում, քան մենք ֆուտբոլ խաղում:  Իսկ մենք որտե՞ղ ֆուտբոլ խաղանք:

Հուլիսի տասի երեկոյան անձրև էր գալիս, բայց այդ անձրևը տարբերվում էր մնացած անձրևներից։ Տանը նստած գիրք էի կարդում։ Մի պահ վախեցած մտածեցի` կարկուտ է գալիս։ Մտածելուն պես աչքիս առաջ եկան դաշտերը, այգիները և, ի վերջո, այդ ամենը մշակող մարդը։ Բնազդաբար վազեցի պատուհանիս մոտ, կարծես դեմքիս ժպիտ հայտնվեց, որովհետև դա կարկուտ չէր, ուղղակի այնպիսի արագությամբ էր գալիս, որ թվում էր դույլերով լցնում էին գետնին։

Երբ անձրևը փոքր-ինչ դադարել էր, լույսերն անջատվեցին, ավելի շուտ հոսանքի լարերը վնասվել էին։ Այդ ժամանակ հայրիկս զանգահարեց․ ասում էր, որ տուն է վերադառնում ու շատ քաղցած է։ Ես և քույրիկս տան բոլոր անկյունները մոմեր էինք վառել, իսկ մայրիկը սեղան էր գցում։ Արդեն բոլորով ճաշի սեղանի մոտ էինք, երբ զանգահարեցին հայրիկիս տեղեկացնելու կարկտահարված դաշտերի մասին։ Չնայած դա մեղմ էր ասված։ Այն աստիճան էր եկել, որ ոչ մի նորմալ բույս չէր մնացել։ Այդ ամենը լսելուց հետո ընկա մտորումների մեջ․ «Այդքան ամիսներ մշակես, կարելի է ասել, երեխայի պես խնամես, վարկ կամ էլ պարտք անես ու վերջում մնաս դատարկաձեռն»։

Հաջորդ օրը փորձեցի զրուցել տուժած հողագործների հետ։ Բոլորը նույն բան էին ասում․

-Է՜ բալա ջան, մնացինք շիվար։ Էսքան տանջվելուց հետո նորից պարտքեր, ու դեռ հարց է` կկարողանա՞նք փակել վերցրածը։

Մի անգամ էլ կողքից լսեցի, թե երկու կին ինչպես են զրուցում․

-Սաղ ջարդել ա կարկուտը, բան չի մնացել կամ էլ մենակ քոքերը։

-Դե, շատ մի՛ մտածի, մի բան կլինի, էլի։

-Տո, ո՞նց չմտածեմ է, դրա հույսով պիտի ապրեինք, երեխուս վարձը պիտի տայի։

-Աստված մեծ ա, մի բան կլինի։

Դա ուղղակի պատկերացնել է պետք։ Այնքան դժվար է. տանջվել, բայց անօգուտ։ Տանջվել առանց եկամուտի, պարտքերով գոյատևել մինչև աշնանը բերք հավաքես ու վաճառես։ Ու դեռ հարց է` կհավաքե՞ս ինչ-որ մի բան, թե՝ ոչ։

Էս էն եզակի անգամներից ա, որ վերնագիրը գրեցի, նոր մտածեցի` ինչ գրեմ: Նախ ասեմ, շառ ասելով ես փուչիկ նկատի չունեմ: Ես ահագին նիհար եմ: Շառ՝ դե փորձանք, էլի: Էս ահագին կարճ կյանքում ինձ հետ անհավանական անհաջողություններ էնքան են եղել, որ իմ ուղեղը դրանց մեծ մասը որպես ավելորդ հիշողություն զբաղեցնող մասնիկներ ջնջել է: Ու այդպես, էս իմ մարմնի վրա գտնվող մի քանի տասնյակ սպիների կեսը չգիտեմ որտեղից են առաջացել:

Նախ, մի հետաքրքիր բան ասեմ. ինչքան էլ շառ եմ, մարմնիս ոչ մի մասը չեմ ջարդել: Դե, բացի քթիցս: Չգիտեմ` երբ ու ոնց եմ ջարդել քիթս, բայց նայելով քթիս, կռահում եմ, որ նույնիսկ մի քանի անգամ եմ ջարդել: Որովհետև քթիս միջնապատը սանտիմետրը մեկ փոփոխում ա ուղղությունը: Հա, լավ, «ինչ որայա»: Ուղղակի ասացի` մի երկու բան պատմեմ, մեկ էլ տեսար` հետաքրքիր լինի:

Դեպք առաջին (իրականում առաջինը չի, ուղղակի իմ երկարաժամկետ հիշողությունը բանի պետք չի):

Ես՝ մոտավորապես մի 9  տարեկան երեխա, վազվզում եմ մեր բարեկամներից մեկի բակում (ես չգիտեմ նույնիսկ` ինչ բարեկամ են մեզ): Դե, պարզ ա. ես մենակ չեմ վազվզում: Մեր բարեկամի երեխաների հետ: Չգիտեմ որերորդ «ճանկ» հողն էինք ուտում (հա, ես որպես նորմալ մանկություն տեսած մարդ, հող եմ կերել երեխա ժամանակ), մեկ էլ տան հեռախոսը զանգեց: Մեծերը, մեղմ ասած, «խորացել էին» զրույցի մեջ ու զարմանալի չի, որ ոչ մեկը չլսեց: Նամանավանդ, հեռախոսը երկրորդ հարկում էր: Ես ու «բարեկամիկներս» նայեցինք իրար մարտական հայացքով: Մեր համար նույնիսկ հեռախոսի զանգը խաղ էր: Առանց ինչ-որ խոսքի պայմանավորվեցինք իրար մեջ՝ ով շուտ հասավ ու վերցրեց հեռախոսը, ինքը դեմք ա՝ «ավտորիտետ»: Ես, ճիշտն ասած, ներքուստ ուրախացա ժամանակից շուտ, որովհետև էն ժամանակ էլ ահագին արագ էի վազում: Նայեցինք իրար ու առանց ինչ որ նշանի երեքով միասին տեղից պոկվեցինք: Ես շատ արագ առաջ անցա: Ու մտա սենյակը, որտեղ դրված էր հեռախոսը: Ահա էն անկյունում, «տումբչկի» վրայից ինձ էր նայում: Ես առանց երկար-բարակ մտածելու մի քանի տասնյակ կիլոմետր ժամ արագություն հավաքեցի: Ուզում էի ֆուտբոլիստների նման ծնկների վրա «սղալով» վերցնել հեռախոսը: Սղացի: Հետո արթանացա բազմոցին պառկած, գլխիս վերևից ամբողջ բարեկամությունը ինձ ա նայում, բերանիցս էլ արյունի համ ա գալիս: Պարզվեց, որ ես Իբրահիմովիչի նման չեմ կարողանում ծնկների վրա սղալ: Դեմքով հարվածել էի «տումբչկի» անկյունին: Էդ դեմքից մի հատ լավ սպի մնաց ներքևի շրթունքիս:

Դեպք երկրորդ

Ուրեմն էս դեպքը առաջինից մի կամ 2 տարի հետո եղավ: Ես արդեն հասկացել եմ, որ արագ վազելը վտանգավոր է: Է, այսինքն հասկանում եմ, բայց մեկ ա` վազում եմ: Վազում եմ թաղով ոտաբոբիկ (հա, իմ մանկությունը եղել է էն հներից, որ ոտաբոբիկ բակերում վազվզում էինք): Ամառ էր: Ոնց որ: Չէ, հաստատ ամառ էր, որովհետև ես ոնց որ մենակ ամառներն եմ բակերում ոտաբոբիկ վազել: Հա, ջրոցի էինք խաղում: Ջուր, փոշի, ցեխ,արյուն… Սպասի, է, ի՞նչ արյուն: Արա, հա էլի, արյուն ա: Էն էլ` իմ ոտքից: Քանի որ թաղում ապակիների կտորտանքների առկայությունը չէի ստուգել, ինձ թվում ա, արդարացի էր, որ ապակիներից մեկը ձախ ոտիս ճկույթը կտրել էր: Կտրելը որն ա: Մի քիչ էլ վազեի, մատս պոկվելու էր ու կորեր ցեխերի մեջ: Տարօրինակն էն ա, որ ես ոչ մի բան չէի զգացել: Պիտի գայի տուն ու նոր տեսնեի, որ մի մատս չկա. Համաձայնվեք, որ 11 տարեկան երեխան չէր կարող հանգիստ վերաբերվեր էն բանին, որ մատը կորցրել է, ջրոցի խաղալուց այն էլ:

Դեպք երրորդ

Էս լրիվ աբսուրդ ա է, ախր: Ես եմ` երկրորդ դեպքից մի կամ երկու տարի հետո: Ես եմ, գալիս եմ` չգիտեմ որտեղից: Իրիկուն էր: Ախ, էդ անիծված մատով լաթը: Ինձ համար քայլում էի: Մի քայլ, երկու քայլ , երեք քայլ… Մեկ էլ, հոպ, ես ընկած եմ գետնին` աջ ոտքս ոլորված: Ախր, ո՞նց էլի կբացատրեք: Ես հանգիստ քայում էի ընդամենը: Մեկ էլ, հոպ, ոտս ոլորեցի: Նախ, մի տասը րոպե նստեցի գետին զարմացած: Ուղեղումս մենակ. «Արա, ախր ո՞նց կարայի ոտքս ոլորեի ուղղակի քայլելուց»:

Լավ է, սենց որ շարունակեմ, վերջ չկա: Անվերջ անհաջողություններ: Փռշտացի՝ ճակատս ճղվեց մահճակալի անկյունին հարվածից: Հեծանիվով 20 կմ քշեցի անփորձանք, եկա կանգնեցի, հեծանիվից իջնելուց ոտքս խճճվեց կորպուսի մեջ՝ ընկա արյունլվիկ եղա: Ու սենց շարունակ… Լավ, է, երևի արդեն հետաքրքիր չի: Գնամ նստեմ` հեռուստացույց նայեմ: Շառից հեռու էլի: Չնայած, ո՞վ գիտի…

Հ.Գ. Երեխեք, էս նյութը գրելուց հետո մի պահ կասկած մտավ մեջս. Կարո՞ղ ա` աննորմալ ա, որ մենք երեխա ժամանակ հող ենք կերել, կամ ոտաբոբիկ վազել թաղի մեջ: Հը՞: