Ինչն է ինձ հուզում խորագրի արխիվներ

ani jilavyan

Ծնողներ և զավակներ

Այն հարցերը, որոնք հուզում են մեզ

«Մտքերդ հավաքի՛ր, գրիչդ վերցրու ու սկսիր գրել նոր նյութդ,- մենախոսում եմ ես,- մի՛ մտածիր, գուցե այս անգամ ստացվի, այս անգամ հավանես գրածդ,- շարունակում եմ, տետրս բացելով»:

Վերջերս, ամեն անգամ նյութ գրելիս պետք է երկար տրամադրվել և փորձել, քանի որ, ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչու դժվարությամբ է հիմա ստացվում գրելը, և գրեթե ոչ մի անգամ արդյունքը դուրս չի գալիս: Ու ամենաշատն ինձ հուզում է, թե ի՞նչն է իմ ստեղծագործական ճգնաժամի պատճառը: Ցավոք, չեմ կարողանում հասկանալ: Ինչ թեմա էլ լինում է, միևնույն է, ինձ թվում է, որ այդ հարցի շուրջ գրել ոչինչ չի լինի և անիմաստ կլինի, բոլոր մտքերս մի վայրկյանում դատարկվում են, բացի մեկից` «Միևնույն է չես կարողանալու լավ նյութ գրել»: Այդ մտքին հաջորդում են մյուսները` «Ախր, ինչու՞ չեմ կարող, միշտ էլ կարողացել եմ, կստացվի, հիմա կապացուցեմ, որ կստացվի», բայց թեմայի վերաբերյալ ոչ մի միտք չի գալիս, և երկար նստում եմ տետրս բաց, գրիչս ձեռքս, մտքերում` խառնաշփոթ: Երկար դադարից հետո երբեմն ստացվում է լավ խորհել թեմայի շուրջ և ինչ որ նյութ գրել, երբեմն էլ` ոչ: Անգամ, երբ մտածում եմ ինչ-որ ազատ թեմայով նյութ գրելու մասին, բոլոր թեմաները և մտքերը միանգամից դատարկվում են կամ էլ անհետաքրքիր թվում:

«Ամեն ինչ անցողիկ է»,- հանգստացնելով ինքս ինձ, փակում եմ տետրս, որի թերթի մաքրությանը խանգարում է միայն չգրված նյութի վերնագիրը:

Այն հարցերը, որոնք հուզում են ծնողներին

-Չգիտեմ, թե այսօր ինչ եմ եփելու,- լսեցի մայրիկիս ձայնը` մտնելով խոհանոց:

-Մի բան եփիր,- ասաց պապիկս:

-Հեշտ ես ասում, մեզ ի՞նչ կա, ամեն ինչ էլ ուտում ենք, երեխաներն են հարցը` ամեն ինչ չի, որ ուտում են: Մեկը մի բանը սիրում ա, մյուսը` չէ: Լավ եկար,- շարունակեց մայրիկս նայելով ինձ, -ի՞նչ կուզեք եփեմ:

-Եսիմ,- կարճ պատասխանեցի ես:

-Այսի՞նքն` եսիմ:

-Դե գոնե որոշ տարբերակներ ասա, որոշեմ:

-Օրինակ, հավի միսը ջեռոցում, եփած, ճաշի մեջ, թե՞ տապակած: Հետն էլ փլավ:

-Ինձ` մեկ ա:

-Եղբորդ հետ խորհրդակցիր, արի, ասա:

-Լավ,- ասացի ես ու քայլեցի դեպի սենյակ, որպեսզի այդ կարևոր հարցին լուծում գտնենք: Ճանապարհին մտածում էի, թե ինչքան դժվար է ամեն օր մտածել, թե ինչ եփել, երբ ուտողները իմ և եղբորս նման ամեն ինչ չէ, որ ուտում են: Ինչքան դժվար է ամեն անգամ մի նոր ճաշատեսակ գտնել կամ մտածել, որպեսզի չհոգնենք ուտելիքից: Ինչքան դժվար է, երբ ես ու եղբայրս ի վերջո նույն հայտարարի չենք գալիս, և ամեն մեկիս համար մայրիկն առանձին բան է պատրաստում: Մտնելով սենյակ և նայելով եղբորս` ուղղեցի նրան այդ ճակատագրական հարցս:

-Երևի հավի մսով ճաշ,- պատասխանեց նա:

-Է~, իսկ եթե տապակա՞ծ հավ,- առաջարկեցի ես, չհավանելով նրա պատասխանը:

Մի քանի րոպե ամեն մեկն առաջարկում էր իր տարբերակը և համոզում, թե ինչու հենց այն: Ի վերջո գալիս ենք մի հայտարարի, և ես վերադառնում եմ խոհանոց, որ ասեմ մայրիկին, թե ինչ է եփելու: Մեր որոշումն ասելուց հետո մայրիկը կրկին դիմում է ինձ.

-Դե, դա ճաշի համար, բա հիմա ի՞նչ կուտեք:

-Հիմա՞,- զարմանում եմ ես,- եսիմ: Դժվար բան ես ասում: Մի մտածիր, մի բան կուտենք, հիմա սոված չենք,- ասում եմ ես արագ ու դուրս գալիս խոհանոցից, մտածելով, որ տատիկիս հայրը ինչ-որ տեղ ճիշտ էր ասում, որ լավ կլիներ, եթե մարդիկ ստեղծեին այնպիսի հաբեր, որ խմեինք կամ ծամեինք և կշտանայինք: Այդպես իսկապես, իմ կարծիքով, և՛ մեզ ավելի հեշտ կլիներ, և՛ մայրիկներին:

Վազաշենս

 

Լուսանկարը՝ Էմմա Շահնազարյանի

Լուսանկարը՝ Էմմա Շահնազարյանի

Դուք գիտե՞ք, թե որտեղ է գտնվում Վազաշեն գյուղը: Վազաշենը գտնվում է Տավուշի մարզում: Ես յոթ տարի սովորել եմ Վազաշեն գյուղում: Իսկ 2014 թվականին եկել եմ Մեծամոր: Վազաշենում ուսումը լավ չէր, շատ առարկաներ ուսուցիչ չունեին: Եկա այստեղ ուսման մեջ առաջադիմություն ձեռք բերելու համար: Հայրս, եղբայրս և մայրս գյուղում են: Քույրս, ով ինձանից երկու տարի է մեծ, լավ ուսում ստանալու համար արդեն չորս տարի է սովորում է Մեծամորում: Հիմա ես ու քույրս այստեղ միասին ենք ապրում:

Ինձ շատ հուզում է Տավուշի մարզի Վազաշեն գյուղի վիճակը: Այնտեղ չկան աշխատատեղեր, մարդիկ աշխատանք չունեն և միայն փարոսների ու թոշակների միջոցով են իրենց ընտանիքները պահում: Ամեն օր մտածում եմ նրանց մասին: Եթե կարողանայի ինչ-որ բան ավելացնել գյուղում, ապա առաջինը աշխատատեղեր կստեղծեի: Եթե մարդիկ աշխատանք ունենան, իրենք էլ բոլորի պես կապրեն, ու ինձ նման ստիպված չեն լինի հեռանալ գյուղից ու ամբողջ օրը ընտանիքս, գյուղս, ընկերներիս կարոտել:

Հայաստանը գնացել ա Ռուսաստան…

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ասլանյանի

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ասլանյանի

-Հո’ս, դե կհանձնես էլի, մի վախեցի,- քաջալերում էի եղբորս, երբ զանգեց Շուշանը:

-Լուս ջան, բարև, լա՞վ ես:
-Լավ եմ, Շուշ ջան, իսկ դո՞ւ:
-Լավ եմ, չէ’, լավ չեմ, ուֆ, չգիտեմ` ոնց եմ, երկու օրից քննության եմ, ո՞նց պիտի լինեմ: Լավ ինչևէ, Լուս ջան, հիշո՞ւմ ես, որ գնացել էինք ձեր բարեկամի տուն, որ իրենց Նարեկ գրքի մասին հարցազրույց վերցնեինք Տանյա տատից ու իր աղջիկ Հայաստանից: Հետո Տանյա տատիկը ասաց, որ եթե երազանք պահենք ու կարդանք էդ գրքի էջերից մեկը` մեր երազանքը կկատարվի: Իմ երազանքը կատարվել է և ուզում եմ նորից գնալ իրենց տուն: Կգաս, չէ՞:
- Հա, բա ոնց, հիշում եմ, շատ լավ ա,- ասացի ես` փորձելով մտաբերել, թե ես ինչ երազանք եմ պահել այդ ժամանակ,- գնանք հենց վաղը, կգա՛ս, ես քեզ կդիմավորեմ:
Հաջորդ օրը առավոտյան Շուշանը եկավ, իսկ ես գնացի նրան դիմավորելու: Մի փոքր քայլեցինք, և Շուշանը միանգամից նկատեց այն խանութը, որտեղից նախորդ իր գալուց պաղպաղակ էինք գնել ու որոշեցինք, որ նախաքննական լարվածությունը ցրելու համար պաղպաղակը չէր խանգարի: Մտանք խանութ և վերցրեցինք վաղուց մոռացված երկու պաղպաղակ (ուրիշ ընտրություն չունեինք) և մոտեցանք մթության մեջ նստած վաճառողուհուն, վճարեցինք` սպասելով մանրին: Սպասելը տևեց  հինգ րոպե, մինչև այդ կինը 800 դրամը կտար 10 և 20 դրամներով: Վերջապես Շուշանի ձեռքի մեջ լցվեցին մի բուռ կոպեկներ, և մենք դուրս եկանք խանութից: Շուշանը իր շուշանական դժգոհ դեմքով ասաց.
-էէէէէ… Բա սրանցով ի՞նչ անեմ, լրիվ մանր ա…
-Ինչ արած, Շուշ ջան, մոտը առևտուր չի լինում, մարդ չի մնացել էստեղ… Ի՞նչ անի…
-Տանյա տատիկը տունը կլինի, չէ՞…
-Հա, բա ոնց, ո՞ւր պիտի լինի:
Տանյա տատիկին մի բան պետք է տանեինք, բայց մոռացել էինք, սակայն ինչպես ասում են` լավ է ուշ, քան երբեք. մենք մեր ուղղությունը փոխեցինք ու գնացինք խանութ: Վերցրեցինք շոկոլադե սալիկ` փափուկ միջուկով (մտածեցինք Տանյա տատիկի ատամների մասին): Երբ հասնում էինք արդեն իրենց տանը, ակամայից սկսեցինք հիշել Տանյա տատիկի այգին.
-Հիշո՞ւմ ես, ինչ լավ այգի ուներ` խնամված, սիրուն;
-Հաաա, ծաղիկները տարբեր գույների ու տեսակների …
Ինչ խոսք, Տանյա տատիկը լավ էր խնամում այգին: Երբ հասանք, եղավ այն, ինչից Շուշանիկը ավելի շատ էր վախենում, քան իր հաջորդ օրվա քննությունից: Տանյա տատիկենց դարպասը փակ էր, իսկ խոտերը փակում էին տունը, և կարծես երբեք չէր էլ եղել այն կախարդական այգին:
-Սպասիր, ես հասկացա, ախր, հնարավոր չի, է,-ասացի ես և վազեցի հարևանի տուն:
-Բարև ձեզ, չե՞ք ասի` որտեղ է Տանյա տատին …
-Տանյան,-մեզ մոտենալով ասաց հարևանուհին ,- Հայաստանը գնացել ա Ռուսաստան, մորն էլ հետն ա տարե….
Մենք գլխիկոր և շուշանական դժգոհ դեմքով դուրս եկանք: Որպեսզի Շուշանի գալը իզուր չլիներ, ես նրան տարա մի ուրիշ մատուռ, և երկուսով աղոթեցիքն բոլոր դիմորդների համար:

Հ.Գ Մաղթում եմ հաջողություն բոլոր դիմորդներին:

Ձեզ տեսնենք, տղաներ և աղջիկներ

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Եթե մայիսյան մի օր մեր դպրոցում տեսնեք զինվորական համազգեստով հուզված երեխաների այս ու այն կողմ գնալիս, հանկարծ չզարմանաք: Արդեն երկար տարիներ մենք էլ չենք զարմանում: Բանն այն է, որ մեր դպրոցում կա մի ավանդույթ. բոլոր 10-րդ դասարանցիները, նվիրված մայիսյան հաղթանակներին, մասնակցում են «Ձեզ տեսնենք, տղաներ և աղջիկներ» ռազմահայրենասիրական մրցույթին:

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Չեմ հիշում այդ միջոցառումը երբ է սկսել մեր դպրոցում, բայց չորս տարի հետևելով ավագ սերունդներին, միշտ սպասում էի այն օրվան, որ մենք էլ վերջապես մասնակցենք այդ մեծ մրցույթին…Մրցո՞ւյթ, ոչ այնքան… Մենք երբեք չենք մոռանում, որ ապրում ենք սահմանամերձ գոտում, որտեղ ամեն պահ լարված է, ապա պիտի ինքներս էլ իմանանք, թե ինչպես պաշտպանվել, ինչպես ցուցաբերել առաջին օգնություն և այլն: Սա շատ կարևոր է սահմանում ապրող ամեն երեխայի համար:  Մրցույթի ժամանակ ցուցաբերում ենք առաջին օգնություն, կրակում ենք, կատարում ավտոմատի ոչ լրիվ քանդում, հավաքում, շարային, պահեստատուփի լիցքավորում ու մի շարք այլ բաներ: Երեխաները դրանք հաճախ կատարում են այնպիսի վարպետությամբ, կարծես հենց այդպես էլ պետք է լիներ, նույնիսկ միայն ներկա գտնվելով այդ մրցույթին: Ցավոք, դեռ սահմանին հնչում են կրակոցներ, որոնց արձագանքը հասնում է նաև մեր քաղաք, և մեծերն էլ պատմում են, թե ինչքան զոհերից ու կարելի էր խուսափել, եթե սահմանամերձ գոտիներում ապրողները տիրապետեին քաղաքացիական պաշտպանության հմտություններին: Եվ այդ դառը փորձն էլ ստիպել է, որ այսօր պատրաստ լինել ամեն արհավիրքի: Եթե գաք Ճամբարակ և բախտ վիճակվի ներկա գտնվելու այդ մրցույթին, կարող եք համոզվել, որ  մենք միշտ պատրաստ կանգնած ենք սահմանին, դուք ապահով ձեռքերում եք:

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

 

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Արտագնացության մեկ այլ երեսը

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Տեր-Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Տեր-Հովհաննիսյանի

Երբեմն ծնողները  մեկնելով արտագնա աշխատանքի իրենց երեխաներին էլ են տանում իրենց հետ: Այսպիսի բախտ ինձ էլ է բաժին հասել: Վեց տարեկան էի, երբ մեկնեցինք Ռուսաստանի Դաշնություն: Ութ տարեկանում գնացի առաջին դասարան և բնականաբար իմ համադասարանցիներից բավականին մեծ էի երևում: Ավարտելով այնտեղ երրորդ դասարանը, մենք վերադարձանք Հայաստան: Անշուշտ դա ինձ  համար հեղափոխություն էր, բայց միևնույն ժամանակ անչափ հետաքրքիր: Երբ եկավ սեպտեմբեր ամիսը, ինձ տարան դպրոց, այս անգամ արդեն Հայաստանում: Իմ ծնողները ինձ չէին ասել, որ ինձ մի դասարան ցածր են նստացրել: Այսպես ասած, դա «անակնկալ» էր ինձ համար: Սկզբում ես ինձ կաշկանդված էի զգում: Անսովոր էր, ինչ խոսք, երբեմն նաև անտանելի: Շուրջս բոլորը ինձանից  բավականին փոքր էին, մենք խոսելու թեմա չունեինք, ընդհանուր հետաքրքրություններ չունեինք: Բայց շուտով մի փոքր դժվարությամբ ես հարմարվեցի: Այժմ իմ հասկակակիցները պատրաստվում են ավարտել դպրոցը, իսկ ես դեռ ութերորդ դասարանում եմ: Առաջ շատ էի մտահոգվում, իսկ այժմ ՝ ոչ:

Այս ամենը պատմեցի, որ ծնողներն իմանան, թե հաճախ ինչ դժավությունների առաջ են կանգնեցնում իրենց զավակներին, երբ որոշում են գնալ արտերկիր` աշխատելու:

Արտենի` անջուր և մոռացված

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Արտենին գտնվում է Արագածոտնի մարզում: Թալինից մոտավորապես կես ժամվա ճանապարհ է դեպի Արտենի: Սակայն ամբողջ ճանապարհը, ավելի ճիշտ՝ մեծ մասը, փոսեր են, որի պատճառով ճանապարհը 15 րոպեով երկարում է: Բայց դա մի կողմ: Ես բնակվում եմ Թալինում: Մեր ջուրը շատ համեղ է: Այստեղ ծառերը, ծաղիկները և դաշտերը ջրվում են մեր խմելու ջրով: Սակայն կան գյուղեր, որոնք զրկված են խմելու ջրից, օրինակ Արագածը, Արտենին և այլն: Իմ մայրիկը ծնվել է Արտենիում, և ինձ այդ հիմնախնդրի մասին շատ բաներ է պատմել: Երբ նա դպրոցական էր (8-րդ դասարան), իրենց դասարանում մի աղջիկ կար, որը ծնողազուրկ էր և ապրում էր մի տնակում իր 77-ամյա տատիկի հետ: Տատիկը ստանում էր չնչին թոշակ (մոտ 15000 դրամ) և չէր հասցնում լուծել իր թոռան հարցերը: Նրանք գումար չունեին, որ ջուր գնեին և օգտագործեին, և մայրիկս ասում է, որ նրանք հարևաններից էին խնդրում, բայց նրանք միշտ չէ, որ կարողանում էին օգնել այդ ընտանիքին, որովհետև իրենք էլ ջուրը գնում էին:

Այս պատմությունը տեղի է ունեցել մոտ 25 տարի առաջ, բայց մինչ այժմ Արտենին զրկված է խմելու ջրից: Ջրի մեքենաներով ջուր են հասցնում գյուղ, և մարդիկ գնում են ջուրը:  Այնինչ այդ ջուրը մենք օգտագործում ենք ոչ միայն խմելու, այլև՝ լողանալու, լվացվելու, աման լվանալու համար:

Մենք ամեն շաբաթ, կիրակի գնում ենք գյուղ, և երբ մեքենայով ենք գնում, մեզ հետ ամաններով ջուր ենք տանում: Այնտեղ այդ ջուրը տալիս ենք ոչ միայն տատիկենց, այլև նրանց հարևաններին: Մենք որոշ չափով օգնում ենք արտենցիներին, սակայն դա քիչ է:

Հիմա Արտենիում Թալինի ջուրը տանում են ցիստերներով և մեկ լիտրը բաժանում են 170 դրամով: Չնայած նրան, որ հիմա էլ այդպիսի անապահով ընտանիքներ հաստատ կան, որոնք դժվարությամբ այդ գումարը վաստակում են ու տալիս են ջուր գնելու համար: Եթե այդքան գումար ջրին տան, ապա մնացած բաները ինչպես գնեն:

Բացի ջրից Արտենիում չկա նաև գազ, եկեղեցի, մանկապարտեզ, ոստիկան և բուժկետ: Հուսով եմ, որ մի օր պետությունը կլուծի արտենցիների վաղեմի երազանքը: Գոնե ջուր կունենան խմելու:

Զոդի փոշին

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Ես  ապրում եմ Զոդի  բանավանում: Մի փոքրիկ տարածք, որտեղ կա երկու գործարան: Դրանք իրենց վատ ազդեցությունն են թողնում մթնոլորտի եւ շրջակա  միջավայրի վրա: Ինձ հանգիստ չի տալիս այն միտքը, թե ինչպես կարելի է օրը մի քանի անգամ հագուստ փոխել, կամ տան փոշիները մի քանի անգամ սրբել: Միջավայրին վնասակար այդ օդը վատ է անդրադառնում նաեւ երեխաների վրա, եւ պատահական չէ, որ այստեղ  ապրող մարդիկ հիվանդանում են թոքային եւ սրտային հիվանդություններով: 

Իմ նշած գործարանները՝ Ոսկու կորզման ֆաբրիկան  եւ «Արարատ ցեմենտ»-ն են: Կարծում եմ, որ վերջինում պետք է տեղադրվեն փոշին կլանող սարքեր, որոնց բացակայության պատճառը երևի թե գումար  խնայելն է:

Գուցե խնդիրը այդքան մտահոգող  չլիներ, եթե տարածքը կանաչապատ լիներ: Մենք՝ Արարատ քաղաքի ապագա երիտասարդներս, պետք է  խնամքով եւ հոգատարությամբ վերաբերենք մեր բնակավայրի նկատմամբ, շատ կանաչ այստեղ աճեցնենք,  եւ թույլ չտանք, որ գործարանները վնասեն շրջակա միջավայրը և մեզ:

Ես չեմ հասկանում` ինչու

Լուսանկարը՝ Հենրիկ Շախտանյանի

Լուսանկարը՝ Հենրիկ Շախտանյանի

Ինձ հուզում է, թե ինչու են մարդիկ գնում արտագնա աշխատանքի: Ես երբեք չեմ հասկացել, թե ինչի պատճառով է, որ մարդիկ իրենց պետությունում չեն կարողանում իրենց համապատասխան աշխատանք  գտնել: Հիմա ես ինքս էլ գտնվում եմ այդ նույն իրավիճակում, արդեն վեց ամիս է, ինչ ծնողներս` հայրս և մայրս, գտնվում են Ռուսաստանի Դաշնությունում: Այստեղ չունենալով միջոցներ, որ կարողանային մեզ ապահով պահել, մեկնել են արտագնա աշխատանքի: Հիմա մենք ապրում ենք տատիկիս ու պապիկիս հետ, ուրախ եմ, որ նրանք իմ կողքին են: Ամեն անգամ դպրոց գնալիս մայրիկս դուրս էր գալիս և ճանապարհում էր ինձ, իսկ հիմա, երբ դպրոց եմ գնում, ամեն անգամ հետ եմ նայում և հիասթափություն եմ ապրում, երբ տեսնում եմ, որ մայրս էլ չի ճանապարհում ինձ դպրոց: Երբ դպրոցում բոլորը խոսում են իրենց ծնողներից, ես շատ լավ եմ կարողանում իմ ծնողների մասին խոսել, կարծես թե ամեն օր իրենց տեսնում եմ: Շատ դեպքեր են լինում, երբ ես ցանկանում եմ լսել խորհուրդներ իրենցից, բայց չեմ կարողանում: Նրանք մեզ տեսնում են տարին ընդամենը մեկ անգամ: Եվ այդ մեկ անգամը տեսնելուց նրանք էլ են զարմանում, թե ինչպես ենք մենք այդ մի տարվա ընթացքում մեծացել և փոխվել: Ամեն անգամ մեծ հույսեր ենք ունենում, որ նրանք կգան ու էլ հետ չեն գնա ուրիշ երկիր, բայց ամեն անգամ հիասթափություն ենք ապրում, երբ գալիս են ու նորից հետ են վերադառնում: Ափսոս, որ մենք չենք կարողանում գնալ իրենց մոտ, որովհետև դեռ սովորում ենք դպրոցում, և նաև, տատիկս ու պապիկս մեծահասակ են, չենք ցանկանում միայնակ թողնել նրանց:

Ես շատ կուզենայի, որ բոլորը իրենց երկրում աշխատանք գտնեին և դուրս չգային ուրիշ երկիր` ապրուստ հայթայթելու համար:

Ինչն է ինձ հուզում

Լուսանկարը՝ Ալիսա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Ալիսա Հարությունյանի

Վերջին ժամանակաշրջանում նկատել եմ, որ մարդիկ դարձել են անտարբեր ամեն ինչի նկատմամբ: Ամեն երրորդ մարդ փողոցում  քայլում է իր սմարթֆոնի մեջ խորացած: Վերացել է հարգանքը մեծերի հանդեպ: Երեխաները սկսել են չսովորել, ավելի շատ կարևորում են իրենց համակարգիչներն ու սմարթֆոնները, քան գիտելիքը: Ազատ ժամանակ սոցցանցերում անցկացները շատերն ավելի են գերադասում, քան ընկերների հետ բակում խաղալն ու զբոսնելը կամ կարդալը: Փոքր տարիքի երեխաները մեծերի հետ խոսում են այնպես, կարծես իրենց տարեկիցները լինեն: Իհարկե, այս ամենը ցավալի է, սակայն կարծում եմ` դեռ կան այնպիսինները, որոնք կարող են վերջ դնել այս ամենին: Անցկացնելով հետաքրքիր միջոցառումներ և դասընթացներմեդիա դասընթացներ, նաև հենց  խաղերի տեսքով, կարելի է փոխել շատերի հայացքը գեղեցիկի, բարու և կյանքի հետաքրքիր կողմերի նկատմամբ: Չէ՞ որ դրա մի մասն էլ կազմում ենք հենց մենք:

Մերի Վարդանյան

Հայաստանում աշխատատեղերը շատ քիչ են, ինձ դա շատ է հուզում: Եթե առաջին չէ, ապա երկրորդ ընտանիքում հայրը Հայաստանում չէ, գնացել է արտագնա աշխատանքի, որ կարողանա ընտանիք պահել: Իմ հայրը նույնպես գնացել է արտագնա աշխատանքի, և ես շատ կցանկանայի, որ հայրս կողքիս լիներ:

Ինձ նաև շատ է հուզում մարդկանց մեջ հարգանքի պակասը: Հատկապես վատ եմ զգում, երբ մարդիկ սկսում են ծաղրել մտավոր խնդիրներ ունեցող մարդկանց: Շատ եմ նկատել, թե ինչպես են երեխաները ծաղրում իրենց այդպիսի հասակակիցներին ու չեն շփվում նրանց հետ: Այդ երեխաների ծնողները վատ են զգում դրա համար, և աշխատում են այնպես անել, որ երեխան տանից դուրս չգա:

Զինա Սարգսյան

Իմ շրջապատում մարդիկ ընդհանրապես չեն մտածում բնության մասին: Ինչքան կարող են, աղտոտում են շրջակա միջավայրը: Իրենց թափած աղբը հավաքում են միայն այն ժամանակ, երբ քաղաքապետարանը, դպրոցը կամ որևէ այլ կառույց կազմակերպում է շաբաթօրյակ: Մնացած դեպքերում մարդիկ միայն վնաս են հասցնում բնությանը, բայց անխնա օգտագործում են դրա բարիքները: Ինձ անհանգստացնում է ջրի հարցը, բայց ոչ թե մեր բնակավայրում, այլ գյուղերում: Մեր գյուղում` Արտենիում, խմելու ջուրը մարդիկ գնում են: Այնտեղ կան մարդիկ, ովքեր անապահով են և ջուրը չեն կարողանում գնել, այլ խնդրում են հարևաններից, ովքեր ամեն անգամ չէ, որ կարողանում են օգնել նրանց, ծաղրում են և թողնում նրանց ծարավ:

Լիլիթ Հարոյան

Առաջիկայում ունեմ բազմաթիվ նպատակներ, որոնց իրականացման համար խոչընդոտներ ունեմ հաղթահարելու, որի համար, ըստ իս, ժամանակ է անհրաժեշտ:

Մխիթար Գասպարյան

Ինձ հուզող խնդիրները շատ-շատ են: Նախ այն, որ իմ գյուղում չկա երաժշտական դպրոց, գեղարվեստի ուսումնարան, և դա շատ ցավալի փաստ է: Կրթական և գիտատեխնիկական առումով, իհարկե, զարգացվածությունը գտնվում է բարձր մակարդակի վրա, բայց երեխաները ծուլանում են կարդալ գեղարվեստական գրքեր: Կուզենայի, որ բարենպաստ պայմաններ ստեղծվեին, որպեսզի երեխաները ստանային բարձրորակ կրթություն: Ես հանդիսանում եմ այդ խնդրի վառ ապացույցը:

Սուսաննա Պետրոսյան

Ինձ հուզում է Թալինի ասֆալտապատումը, քանի որ վաղուց չեն ասֆալտապատել փողոցները, բայց հուսով եմ, որ մի օր կասֆալտապատեն: Ինձ հուզում է, որ այստեղ շատ տրանսպորտային երկաթուղային միջոցներ չկան, և շատերը օգտվում են տաքսի ծառայություններից: Ես կուզեմ ստեղծվի այս բոլոր պայմանները, որպեսզի մարդկանց կյանքը մի քիչ բարելավվի: Ինձ հուզում է նաև ջրամատակարարումը. Մենք ամեն օր ժամ-ժամուկես ենք ջուր ունենում: Ինձ հուզում է նաև ծառերի հատումը, աղտոտվածությունը: Աղտոտվածության պատճառով  ոչ միայն մարդիկ են տուժում, այլ նաև կենդանական ու բուսական աշխարհը:

Հայկ Հակոբյան

Մեկ երթուղային տաքսու մեջ երկու ավտոբուս մարդիկ. նրանց մեջ եմ նաև ես

Լուսանկարը՝ Զավեն Մելքոնյանի

Լուսանկարը՝ Զավեն Մելքոնյանի

Մեր գյուղին տրամադրված է մի փոքրիկ լուցկու տուփ, որի մեջ տեղավորվում է մի ամբողջ գյուղ: Սարսափելի և վտանագվոր իրավիճակի մեջ ես հայտնվում եմ, կարելի է ասել, ամեն օր: Այդ փոքրիկ լուցկու տուփը մեր ամբողջ գյուղին կապում է քաղաքի հետ, բայց ցավն այն է, որ օր է լինում` չես կարողանում դպրոց հասնել,  շատ շատերը համալսարան, աշխատանքի, որովհետև երթուղային տաքսին իրավունք չունի այդքան մարդու տեղափոխել, բայց…  Բայց շատ վարորդներ համաձայն են, որ տեղափոխեն 30-ից ավելի հոգի` 17-ի փոխարեն: Վախը սրտումս ամեն անգամ նստում եմ այդ երթուղային տաքսին` իմ կյանքը վտանգելով, որովհետև ես այլ ընտրության հնարավորություն չունեմ:  Իհարկե, իմ համագյուղացիները կարող են այլ տրանսպորտային միջոցից էլ օգտվել, բայց ավելի թանկ է պետք վճարել: Եթե շաբաթը մեկ անգամ ես գնալու քաղաք, ոչինչ, սակայն ով ամեն օր է օգտվում տրանսպորտային միջոցից, չի կարող վճարել 150 դրամ: Այս էլ մի խնդիր է իմ գյուղի բնակիչների համար: Հուսով եմ, որ մի օր այս հարցին լուծում կտրվի, և ես էլ վախը սրտումս չեմ գնա դասի: Հաճախ եմ սկսել լսել երթուղային տաքսիների ավտովթարների մասին տարբեր վայրերում: Ես արդեն հասկանում եմ պատճառը. հին մաշված փոխադրամիջոց, թույլատրելիից երկու անգամ շատ ուղևոր, քանդուքարափ եղած ճանապարհ, որ ձմեռները ծածկվում է սառույցով… Սակայն մարդիկ ամեն օր վտանգելով իրենց կյանքը գնում են աշխատանքի, դասի… Նրանց մեջ եմ նաև ես: