Առաջին քայլ

Ամեն ինչ սկսվեց ապրիլի 21 –ին: Բոլորդ էլ տեղյակ եք, որ արդեն երկու շաբաթ էր սկսվել էին խաղաղ ցույցերը, բայց մեր գյուղում առաջին գործնական քայլը կատարվեց վերը նշված օրը:

Շաբաթ էր: Նախորդ օրը պայմանավորվել էինք ցույց անել և փակել Երևան-Գյումրի ավտոճանապարհը: Այդպես էլ եղավ: Ժամը մեկին մենք արդեն գլխավոր մայրուղու վրա էինք, քայլում էինք վանկարկումներով՝ «Մերժիր Սերժին», «Մենք ենք տերը մեր երկրի» և այդ օրերին արդիական մյուս վանկարկումներով: Մինչև մեր գնալը այնտեղ կային մոտ երեք տասնյակ բնակիչներ մեր համայնքից, բայց նրանց նպատակը այլ էր: Նրանք արդեն փակել էին ճանապարհը, հետո բացել էին ոստիկանների միջամտությամբ: Մեր բնակիչներից մեկը ասում էր.

-Բողոքում ենք, որովհետև ջուր չկա, որ ոռոգենք ու բերք ունենանք, եթե կա էլ՝ շատ քիչ են հատկացնում:

Սակայն երբ մեր՝ այլ պահանջ ունեցողների խումբը միացավ, մենք նրանց առաջարկեցինք այս պահին միանալ մեզ, քանի որ իրենց հարցը ավելի բարդ և քննարկելի հարց էր: Ոստիկանները մոտեցան մեր խմբին.

-Ո՞րն է ձեր պահանջը:

-Մեր պահանջը Սերժի հրաժարականն է, և մենք աջակցում ենք Երևանում հավաքված բազմությանը և միանում ենք նրանց,-ասացի ես:

Իրոք, ես մի քանի օր չէի հաշտվում այն մտքի հետ, որ մեր ապագայի համար պայքարում են միայն երևանցիները, իսկ մեր գյո՞ւղը … Ու վերջապես ոտքի ելանք:

Բավականին ցուրտ օր էր: Մենք որոշեցինք կրկին փակել ճանապարհը: Սկսեցինք ճանապարհի եզրից քարեր դնել ճանապարհին և փակեցինք մայրուղին: Նստեցինք այդ քարերի վրա և սկսեցինք վանկարկել, մոտ 2-2.5 ժամ փակվեց ճանապարհը, որի ընթացքում շատերը բանակցում էին.

-Այ երեխաներ, բացեք ճանապարհը, տուրիստ եմ տանում:

-Բացե՛ք, հա, հիվանդանոցից եմ գալիս:

Ու այսպես շատ պատճառաբանություններ : Մի տատիկ ասում էր.

-Ոչինչ, ոչինչ էլ չե՛ք փոխելու, բացե՛ք :

-Տատի ջան, մի ծաղկով գարուն կգա,-ասաց համայնքի բնակիչներից մեկը:

-Է՜հ…

-Տատի ջան, դուք ունեցել եք ընտրության իրավունք: Համոզված եմ, որ 10.000 էլ եք վերցրել, ու «ոչ մի բան չի փոխվելու»-ն ձեր արդարացումն է: Սա մեր քայլն է, մի հանդիմանեք, -ասացի ես:

Դե իհարկե, աշխատում էինք հանգիստ խոսել, բայց նրանք բոլորը հուսահատեցնում էին մեզ ոգևորելու փոխարեն, միայն մատների վրա հաշված ավտոմեքենաների վարորդներ կային, որ ժպտում էին ու ասում.

-Ապրե՛ք:

Ու միացնում էին ազդանշանները: Այդտեղ մեր համայնքի քիչ մասն էր, բայց այնքան սեր և միասնություն կար մեր մեջ, որը ես երբեք չեմ մոռանա:

Մենք բացեցինք ճանապարհը, և այդ օրը «Նիկոլենց» թիմը իմացավ, որ մեր համայնքը իրենց հետ է:

Երկրորդ քայլ

Սերժ Սարգսյանի հրաժարականի օրը՝ ապրիլի 23-ին, մեր հարևան Արագածավան համայնքի մոտ 7 տասնյակ բնակիչներ եկան մեր գյուղ և երաժշտությամբ ու պարերով նշեցինք հաղթանակը:

Մենք արեցինք մեր քայլը ու հասկացանք, որ մի ձեռքն էլ ծափ կտա, եթե կա գաղափարի միասնականություն:

Երրորդ քայլ

Այս ամենը շարունակվեց նաև մայիսի 2-ին: Այս անգամ Արտենիի հիմնական և միջնակարգ դպրոցների, հիվանդանոցի, գյուղապետարանի աշխատակիցների հետ միասին նորից ճանապարհ փակվեց, երգեր, պարեր, և այս անգամ վանկարկում էինք. «ՆԻ-ԿՈ՜Լ ՎԱՐ-ՉԱ-ՊԵՏ»:

Չորրորդ քայլ

Եվ կարծես մեր և բազմահազար մարդկանց վանկարկումները տեղ հասան: Մայիսի 8-ին հաղթեց թավշյա, սպիտակ հեղափոխությունը, և այդ օրը պապիկս ասաց.

-Նիկոլը գեղարվեստական հեղափոխություն արեց ՝սիրուն ու խաղաղ:

Իրոք, չլսված ու չտեսնված քայլը կատարվեց մեր փոքրիկ ու ՄԵԾ երկրում: Մենք ինչ-որ չափով կրթվեցինք, գործնականորեն «շփվեցինք» մեր իրավունքների հետ և զարգացանք որպես Հայաստանի հպարտ քաղաքացիներ: Շատերը հիմա էլ են թերագնահատում, բայց ես հավատում եմ ու սպասում եմ ու գիտեմ, որ ՀԱՅ ԱԶԳԻՆ ԻՐ ՀԱՎԱՏԻ ՉԱՓՈՎ ԿՏՐՎԻ, ԴՈՒԽՈ՛Վ:

Ապրիլյան հեղափոխություն…

Լավ է հնչում, չէ՞: Ինձ էլ դուր է գալիս: Վստահ եմ, որ ոչ ոք մեզանից չէր կարող սպասել այսպիսի վերջաբանի, որն իրոք անմոռանալի էր։ Սա երևի կլինի իմ կյանքի ամենամեծ պարծանքը, որի մասին ես մի անգամ չէ, որ կպատմեմ իմ երեխաներին, թե ինչպես սկսվեց այս հեղափոխությունը, մեր «Սիրո հեղափոխությունը»։

Ինձ համար ամեն ինչ սկսվեց երևի Ապրիլի 10-ին։ Ես եմ, Հայկը, Մարտինը, նստած գարեջուր ենք խմում, ու հենց էդ գարեջրի առաջ էլ առաջին անգամ քննարկեցինք ցույցերին մասնակցելու ու չմասնակցելու հարցը։ Մի բան պատմեցի, ձեզ էլ պատմեմ։

95-96 թիվն էր։ Մեր գյուղում անասնագողություն էր եղել։ Քեռին, որ էդ ժամանակ դեռ 20 տարեկան էր, հավաք էր կազմակերպել գյուղում, նամակ էին գրել, սպասում էին, որ մյուս բոլոր գյուղացիները գան՝ ստորագրեն ու ուղարկեն էդ ժամանակի ԱԺ։ Չեմ ասում՝ ով, բայց էդ ժամանակի մեր շրջանում կարևոր դեմքերից մեկը գալիս է մեր գյուղ ու ասում, որ ինչի համար ա սաղ էս, սա միամտություն ա, էս իշխանությունների դեմ խաղ չկա, դեռ մի 20-30 տարի էսպես գնալու ա, ու էդպես։ Մեր վարպետներից մեկը՝ Խոջյան Սամսոնը, ով ի դեպ իմ ամենասիրելի ուսուցիչներից է, մոտենում է էդ մարդուն ու հարցնում։

- Հարգելիս, դու ինձանից ուժեղ ես, չէ՞ :

- Դե հա, երևի,- պատասխանում է էդ մարդը:

- Որ ուզենաս, ինձ կծեծես, չէ՞,- երկրորդ հարցն է տալիս։

- Դե հա, երևի,- էլի պատասխանում է էդ մարդը։

- Բա որ հիմա սկսես ինձ առանց պատճառ ծեծել, ես էլ քեզանից թույլ եմ, չեմ կարա պաշտպանվեմ, բա գոնե չճանկռե՞մ քեզ:

Բոլորը ծիծաղում են, ու էդ մարդը գնում է։ Կատակը կատակի հետ, բայց էս պատմությունը ինձ համար շատ խորը իմաստ ունի։ Այսինքն ի՞նչ, եթե քեզանից ուժեղ է, գոնե չպայքարե՞նք նրա դեմ: Ցույց չտա՞նք, որ մենք էլ մարդ ենք, մսից ու արյունից, մենք էլ ենք ապրել ուզում, մենք էլ իրավունքներ ունենք, ինչո՞վ ենք ձեզանից պակաս որ։ Ես միշտ այս խոսակցությունը նմանեցրել եմ իմ կուրսընկերներից մեկի հետ խոսակցության հետ, որտեղ ինքը ինձ ասում էր.

- Ասողը իրանք են: Կուզեն՝ դեմքիդ ցեխ կքսեն, կուզեն՝ չեն քսի։

Որին հաջորդեց իմ միայն մեկ արտահայտությունը.

-Լավ, թող քսեն, բա գոնե ձևական էլ «թուհ» չասե՞նք:

Որոշումը մեկ էր՝ գնում ենք ցույցի։ Ապրիլի 23-ին Սերժ Սարգսյանը վայր դրեց իր վարչապետական մանդատը, և ընդդիմությունը նրան ասաց, որ պետք է հավաքի իր իրերը: Պատմում են, որ նա ծիծաղել է։ Ծիծաղել է մի մարդ, ով 2013 թվականի հունվարի 28-ին Եռաբլուրի պանթեոնում՝ մի կնոջ օգնության աղերսանքներին պատասխանել է. «Եկել ես ստեղ, մեր տոնը խանգարում ես, որ ի՞նչ անես…»։ Սա ողորմելի է։ Ի՞նչն էր փոխվել մեր մեջ, հիմնականում մի բան։ Սերժ Սարգսյանը փոխում է ՀՀ իշխանավարությունը նախագահականից վարչապետականի՝ տալով բոլոր լիազորությունները վարչապետին, որ ինքը դառնա վարչապետ։

Անկեղծ, մենք չէինք հավատում ոչ իշխող կուսակցությանը, ոչ ընդդիմությանը։ Մեզ ոտքի հանեց ատելությունը։ Մենք դուրս չէինք գալիս Նիկոլի կողմից, մենք դուրս էինք գալիս Սերժի դեմ, բայց հիմա ստացվեց այնպես, որ մարդը, ում հետևից մենք հիմա պատրաստ ենք գնալ, Փաշինյանն է, որովհետև հակասերժականներ կային և մինչև այս, սակայն նրանք ոչնչի չհասան, իսկ Նիկոլը կարծես նորամուծություն բերեց մարդկանց մեջ, ստիպելով խաղալ իր օրենքներով, խաղաղ և բաց ձեռքերով, որպեսզի զերծ մնա բախումից և այն սխալից, որ կար մինչև հիմա։ Անշուշտ, դա այն էր, ինչ մեզ պետք էր, սակայն ես մինչև վերջին պահն էլ վախենում էի, որ ժողովրդի համբերությունը կսպառվի, ու ժողովուրդը կմտնի ԱԺ ու պարզապես դուրս կհանի ՀՀԿ-ականներին։

Իսկ գիտե՞ք, երբ հասկացա ես, որ ուզում եմ Նիկոլին վարչապետ։ Ամսի 13-ն էր, ԵՊՀ-ի դիմաց։ Չկային դեռ նրանք, ովքեր վերջում պատմում էին, որ հեղափոխությունը դա իրենց անձնական հաղթանակն է, չկային նրանք, ովքեր վերջում խորոված էին անում ու շամպայն տրաքացնում։ Նոր էինք դուրս եկել ԵՊՀ-ից։ Որոշեցինք նստել, մի փոքր հանգստանալ։ Նիկոլը նստեց արձանի դիմացի քարին, գրպանից հանեց չոր անձեռնոցիկը ու մաքրեց քիթը։ Էդ պահին ես հասկացա, որ սա այն մարդն է, ում ես ուզում եմ տեսնել վարչապետ։ Մարդու, մեզ նման, հասարակ, մսից ու արյունից, կենդանի օրգանիզմ, որ ունակ է մտածելու ժողովրդի համար, քանզի ինքն էլ է այդ ժողովրդի մի մասնիկը։

Հետո եկավ ապրիլի 16-ը, ու տեղի ունեցավ բախումը։ Երբ ոստիկանը կրակեց Հայի վրա։ Ես չեմ ուզում վենդետա, բայց ժողովուրդը իրավունք ունի իմանալ այն մարդու անունը, ով կրակել է իր վրա։

Անկեղծ, և այդ օրը, և հետագայում, ինձ մի հարց էլ էր հուզում։ ԲՏՌ բերելու իմաստը ո՞րն էր։ Եթե ուզում էին մեզ վախեցնել, ապա նրանք մեզ շատ վատ են ճանաչում։ Ադրբեջանը վաղուց է մեզ ուզում վախեցնել այդ կերպ, չի ստացվել նրանց մոտ, չի ստացվի և հետագայում։ Միակ մյուս տարբերակը որ կա, դա ժողովրդի վրա կրակելու տարբերակն է։ Եվ այսպես, ԲՏՌ բերելու իմաստը ո՞րն էր։

Կամ ինչո՞ւ ցույցերի ժամանակ ՀՀԿ-ն մեկ անգամ դուրս չեկավ ժողովրդի հետ բանակցությունների։ Եթե նրանք այդքան ճիշտ են, ապա դուրս գան, մեզ էլ բացատրեն իրենց ճշմարտացիությունը։ Միգուցե իրո՞ք իրենք էին ճիշտը, մեզ բացատրեին, գնային տուն։ Իշխանությունը, որ վախենում է իր սեփական ժողովրդից, մի՞թե իշխանություն կոչվելու իրավունք ունի։

Հաջորդ օրերին մի բան եղավ։ Մենք` ցուցարար հավաքվածներս, գալիս էինք մեկ պատճառով. բոլորս ատում էինք այդ իշխանությունը ի դեմս նրա ղեկավար Սերժ Սարգսյանի։ Գալիս էինք մենք մի բանի համար, որպեսզի վերջ դնենք այդ խեղկատակին ու ապրենք նորմալ ու զարգացող երկրում։ Բայց հետո ամեն ինչ փոխվեց, երբ տեսանք, թե ինչպես են նրանք բերման ենթարկում բոլորին, բոլորին անխտիր, ու թե ինչպես են գռեհիկ և ոչ պատշաճ վերաբերվում աղջիկներին:

Մեծ եղբայրս՝Վազգենը, երբեք չի եղել ցուցարար։ Թե Տարկետման պայքարի ժամանակ, թե դրանից առաջ, նա չի մասնակցել ցույցերին, քանի որ չի տեսել որևէ տարբերակ, որևէ հնարավոր ելք, չի տեսել այդ հարցերի դրական ու ճիշտ լուծումը։ Բայց երբ տեսավ, թե ինչպես են վերաբերվում մեզ, ցուցարարներին, ինչպես են քաշքշում աղջիկներին, առաջին անգամ իր կյանքում որոշեց գնալ ցույցի, ոչ հանուն Սերժի հեռացման, այլ հանուն մարդկանց, հանուն ժողովրդի։ Եվ հաջորդ օրերին այդպես մտածող մարդիկ մեզ միացան, ու մենք այնքան շատացանք, որ եթե նույնիսկ ցանկանային բոլորիս բերման ենթարկել, այդքան մարդուն խցերում չէին տեղավորի։

Եղան դեպքեր, եղան բախումներ նաև քաղաքացիների հետ, երբ ցուցարարները փակում էին ճանապարհը, իսկ մարդիկ գալիս էին և վիճում մեզ հետ։ Մեկ անգամ չէ, որ ես փակել եմ ՍԱՍ-ի (Երիտասարդականի) ճանապարհը։ Մի պատմություն ՍԱՍ-ից։

Ապրիլի 17։ Երիտասարդական։ ՍԱՍ-ի մոտ։ Փակել ենք ճանապարհը նստարաններով ու շինարարության համար նախատեսված քարերով, տեղ-տեղ աղբամաններով ու ստվարաթղթե արկղերով։ Տղերքը զանգեցին ու ասացին, որ կարմիր բերետավորները դուրս են եկել փողոց ու սկսել են ճանապարհները բացել ու բերման ենթարկել։ Բարեբախտաբար, մեր հումորը տեղն էր՝ ՍԱՍ-ն էլ մոտիկ։ Գնեցինք քաղցր ձողիկներ, նստեցինք Մետրոնոմի անցումի քարերին ու սպասում էինք կարմիր բերետավորներին։ Եկան, բացեցին, գնացին, իսկ մենք, մենք՝ ի՞նչ, մենք քաղցր ձողիկներ էինք ուտում։ Անմեղ հայացքներով նայում էինք նրանց, կարծես մենք չէինք ճանապարհները փակել։ Հետո հենց գնացին, 5 րոպե անց, էլի փակեցինք ճանապարհները։ 10 րոպե հետո էլի եկան՝ եկան, բացեցին, գնացին, իսկ մենք, մենք՝ ի՞նչ, մենք էլի քաղցր ձողիկներ էինք ուտում։ Էլի փակեցինք, էլի նստեցինք քարերին ու էսպես մի քանի անգամ, քանի դեռ չսկսեցին ուշանալ, ու մենք էինք ուզում զանգել ասել, որ փակել ենք՝ եկեք բացեք։

Ինչևէ, հաղթեցինք։ Հաղթեցինք։

Սա հեղափոխություն էր իշխանության և մեր մտածելակերպի։ Մարդիկ հասկացել են, որ իշխանությունը նրանք չեն, իշխանությունը մենք ենք։ Հիմա էսպիսի կատակ կա մեր մեջ, որ էլի Նիկոլի թիվն է եկել։ Ու բարեբախտաբար, հենց այդպես էլ կա, որովհետև մեզանից յուրաքանչյուրիս մեջ է արթնացել այդ «Նիկոլ»-ը։ Մարդիկ արթնացել են քնից ու հիմա հավատում են, որ արդեն, գոյություն ունի արդարություն, իրավահավասարություն, խոսքի իրավունք։ Մարդիկ արդեն իրոք պատրաստ են կռվել հանուն իրենց իրավունքների։

Այսօր եղավ առաջին ցույցը Տարոն Մարգարյանի դեմ։ Մարդիկ չեն դադարելու պայքարել։ Նրանք էլ են հավասար իրավունքներ ուզում։ Վերջապես մարդիկ, իրոք, հասկանում են, որ Պատմություն են կերտում, իսկ երբ դա հասկանում ես, իրոք սկսում ես կերտել։

Ու հիմա ի՞նչ է ստացվում: Ողջ երկիրը և իշխանությունը պատկանում են մի մարդու՝ վարչապետին, դա արվել է այն նպատակով, որ Սերժ Սարգսյանը ունենա լիարժեք իրավասություններ անելու ինչ ուզում է։ Իսկ հիմա նրան փոխարինելու է եկել Նիկոլ Փաշինյանը, և Ազգային ժողովի ՀՀԿ խմբակցության մի շարք պատգամավորներ ասում են, որ պետք է սահմանադրության մեջ անել փոփոխություններ։ Այսինքն, ի՞նչ է հիմա այստեղ կատարվում՝ իշխանության է եկել ժողովրդի թեկնածուն, իշխանության է եկել հենց ժողովուրդը, և ողջ երկիրը հիմա պատկանում է օրինապահ ու սահմանադրությամբ շարժվող մարդու։ Իշխանության է եկել արդարությունը։

Հայաստանի Հանրապետության ներկան ու ապագան ըմբոստ և նորացման ձգտող երիտասարդությունն է: Երիտասարդությունը ամեն մի երկրի աղն ու հացն է, նրա ապագայի հիմքը և շարժիչ ուժը: Ֆրանսիայում այդ թռիչքը կատարեց 1960-ականների կեսին մեծ փոփոխություների գնացած սերունդը:

Հայաստանում ընթացող վերջին քաղաքական իրադարձությունները երիտասարդական գարունն էին խորհրդանշում: Երիտասարդական ուժը մեծ դեր խաղաց հասարակությունը վերափոխելու գործում: Սակայն ժամանակն անցնում է, իսկ երիտասարդներին սովորել է պետք, որպեսզի գան և դառնան նորի կրողը, արդարության և բարության սերմեր սերմանեն: Անվերջ թվացող էյֆորիան անցնում է, և այդ դեպքում հնարավոր է՝ ներքև գլորվես արդեն նվաճված բարձունքներից, և բարձունքը ստորոտ դառնա, իսկ նորից բարձրանալը անվերջ ցավ է դառնում:

Ի՞նչ է մնում անել այն երիտասարդներին, որոնք անցնում են մեծ վերափոխումների հորձանուտով՝ կրթվել, բարելավել իրենց գիտելիքների շտեմարանը: Դա է երաշխիքը այն լրջագույն հաջողությունների, որոնք կարող են տեղի ունենալ տարբեր ոլորտներում՝ կլինի դա սննդի արդյունաբերության, թե ռազմական ոլորտում, նշանակություն չունի: Նշանակություն ունի այն, որ ամեն մեկս մեր լուման ներդնենք Հայաստանի բարգավաճման գործընթացներում: Դա գիտակցելով` մենք պետք է հստակ ըմբռնենք, որ բոլոր հարցերը տան ներսում են լուծում, որ այսպես ասած` «տան եղածը դուրս չեն հանում»: Մեր երիտասարդությունը շատ ունակ է և խելացի, բայց այդ ունակությունները պետք է ճիշտ դրսևորվեն, ամիսներով գիտելիքից փախչելը լավ հետևանքի չի բերի՝ անուղղելի վնաս հասցնելով կրթական համակարգին: Մեր հայ երիտասարդության համար ստեղծվել է եզակի հնարավորություն՝ դառնալու ապագայի հենքը և մեծ փոփոխությունների կրողը: Կարևորն այն է, որ հայ երիտասարդությունը հասկանա իր թռիչքի խորքային իմաստը և ապագայի զգացողությունը կոնկրետացնելու իրական ուղին: Այո, այսօրվա երիտասարդությունը մարտնչող է, ամբողջ ոգով լցված հայրենասիրությամբ, ինչը պետք է ճիշտ և նպատակային օգտագործվի: Մեր երիտասարդները չափազանց ընդունակ են և ապագային հառված, ապագան հուսալի ձեռքերում է, ապագան մերն է:

Մեր հեղափոխության հիմքում սերը, համերաշխությունն ու հանդուրժողականությունն էր: Հրապարակներում ու փողոցներում հավաքաված բոլոր-բոլոր մարդիկ` ծանոթ, թե անծանոթ, իրար սիրում էին, հարգում էին, հասկանում էին: Այդ համատարած սիրո գլխավոր աղբյուրը հեղափոխության առաջնորդներն էին. Նիկոլ Փաշինյան, Սասուն Միքայելյան ու էլի շատ մարդիկ: Բայց այդ մարդկանց մեջ կար մեկը, որն ինձ համար դարձավ այս հեղափոխության ամենասիրուն կողմը, այս հեղափոխության իմ բացահայտումը: Արարատը Միրզոյան` մի ուրիշ գաղափարախոսության ու արժեքների տեր մարդ, հեղափոխության ամենափայլուն ու լուսավոր կետը: Նրա ամեն մի խոսքը ինձ համար մեծ կշիռ ու կարևորություն ունի:

Հիմա արդեն բոլորը գիտեն, որ Արարատն ինձ համար զուտ քաղաքական գործիչ չէ, այլ կայունության, հաստատակամության ու էլի լիքը դրական հատկանիշենրի խորհրդանիշ, ու երբ հեռուստատեսությամբ նա ելույթ է ունենում, բոլորը զանգում են ու զգուշացնում` հեռուստացույցը միացրու, Արարատն է խոսում: Ես պատրաստ եմ նրան ու նրա ելույթները ժամերով ու օրերով լսել, որովհետև իրականում նրա ամեն մի ելույթ շատ կարևոր է ու ուսանելի:

Այսօր արդեն շատ ուրախ ու հպարտ եմ, որ մեր երկրում մի շատ կարևոր պաշտոն հենց նրան է վստահված:

Միշտ հետաքրքրված եմ եղել քաղաքականությամբ, բայց երբևէ չեմ մտածել, որ կունենամ քաղաքական իդեալ: Այս մարդը իմ քաղաքական իդեալն է, որից` յուրաքանչյուրս շատ բան ունենք սովորելու:

Ու մեր նորընտիր փոխվարչապետին սկսում եմ ավելի ու ավելի շատ սիրել, երբ իմացա` որն է նրա ամենասիրելի գիրքը. Բուլգակով «Վարպետը և Մարգարիտան»: Մի մեջբերում հիշեցի այդ գրքից. «Հասկացեք, որ լեզուն կարող է թաքցնել ճշմարտությունը, իսկ աչքերը` երբեք»: Հիմա Արարատը կարող է չխոսել իր` իմ բոլոր նշած դրական հատկանիշների, իր` մեր երկիրը շենացնելու գործին մասնակից լինելու կարևորության մասին, բայց դուք հո կույր չե՞ք, նրա աչքերն ամեն բան ասում են, աչքերը երբեք չեն կարող խաբել:

Ցանկացած քննադատության իմաստը ինձ համար հասկանալի և ընդունելի է եղել, բացի մեկից` երբ քննադատում են հասարակությունից տարբերվող, ինքնատիպության ձգտող և որևէ երկրով տարված երիտասարդներին: Վատն այն է, որ այդ քննադատություններն ուղեկցվում են վիրավորանքներով: Ներկայումս մեր հասարակության մշտական քննարկման և քննադատման կենտրոնում երիտասարդներն են:

Վերջին ժամանակներում շատ էր խոսվում «էմո» ենթամշակույթի մասին: Հասարակությունը չէր ընդունում նրանց, բողոքում և քննադատում էր: Նրանց դուր չէին գալիս էմոների արտաքինը, պահվածքը, գաղափարները և այլն: Սակայն ներկա պահին «բողոքի կրքերը» հանդարտվել են:

Բոլոր ժամանակներում էլ հասարակության մեծ մասը բացասական է վերաբերվել ինքնատիպության ձգտող երիտասարդներին: Այսպես ասած` ավանդական մտածելակերպը չի ցանկանում զիջել իր դիրքերը ազատ մտածելակերպին: Հարցումներն ավելի պարզ ցույց տվեցին հասարակության վերաբերմունքն ու կարծիքը ինքնատիպ երիտասարդների վերաբերյալ: Հարցիս, թե ինչպես են վերաբերվում ինքնատիպ աղջիկներին` տղաներից մեկը պատասխանեց.

-Ի՞նչ աղջիկ, եթե պիտի փիրսինգ ու տատու անի, մազերն էլ` եսիմ ինչ գույնով ներկի: Ես էդ չեմ ընդունում ու կյանքում չեմ ամուսնանա տենց աղջկա հետ:

Հարցիս մյուս մասին, թե ինչ բացասական բան կա դրա մեջ, պատասխանեց.

-Նորմալ աղջիկը տենց բաներ չի անի:

Նմանատիպ պատասխանները գերակշիռ մասն էին կազմում, սակայն դրանց կողքին կային նաև դրական պատասխաններ.

-Նորմալ եմ վերաբերվում:

-Եթե ինքնատիպ են, չի նշանակում, որ անբարոյական են:

-Սիրում եմ ինքնատիպ աղջիկներին:

Իհարկե, բոլորն էլ ունեն թերություններ, և քննադատություններն էլ դրանք շտկելու համար են, սակայն ինքնատիպությունը թերություն չէ:

Ինքնատիպությունից անցում կատարեմ որևէ երկրով տարված երիտասարդներին, մասնավորապես` կորեամոլությանը: Վերջին տարիներին Հայաստանում լայն տարածում է գտել կորեամոլությունը. հարավկորեական փոփ երաժշտության (K-pop) և ֆիլմերի (դորամաներ) սիրահարները մեծ թիվ են կազմում: Նրանց մեծ մասը ձգտում է նմանվել կորեացի կուռքերին, մյուս մասն էլ հետաքրքրվում է Հարավային Կորեայի մշակույթով և սովորում է կորեերեն, ինչը շատ գովելի է: Սակայն հայ երիտասարդների մեծ մասին, մեծամասամբ` տղաներին, դա դուր չի գալիս. նրանք չեն ընդունում կորեացի տղաների արտաքին տեսքը: Պատճառը, ինչպես իրենք են ասում, նրանց «շատ կանացի» լինելն է: Երբ հարցումներ անցկացրի, հնչեցին հետևյալ պատասխանները.

-Հիմա հայ աղջիկների մեծ մասը գժվում է կորեացիների համար: Լավ, որ իրանք սիրեն կորեացիների, բա մե՞զ ով ա սիրելու:

-Դրանք տղա չեն: Ո՞վ ա տեսել տղեն մազերը գունավոր ներկի, քսվի կամ ականջօղ կախի:

-Կորեամոլները հիստերիկ են. հերիք ա իրանց երգիչներին մի բան ասես, վե՛րջ, կրակն ես ընկնում: Միանգամից հարձակվում են վրեդ: Դաստիարակությունից զուրկ են դրանք:

Սակայն պետք է մի բան հաշվի առնել բոլորի մասին կարծիք կազմելուց առաջ. ամեն տեղ էլ լինում են մարդիկ, ովքեր բացասական վարք են դրսևորում, բայց դա դեռ չի նշանակում, որ բոլորը «հիստերիկ և անդաստիարակ են»: Մեկ-երկուսի սխալ մտածելակերպի պատճառով անտիկորեամոլները սկսել են ոչ միայն քննադատել և վիրավորել կորեամոլներին, այլ նաև Հարավային Կորեան և կորեացիներին: Նրանք Կորեային սկսել են վերաբերվել ինչպես թշնամի երկրի: Կարծիքը փոխվում է քննադատության, քննադատությունն էլ` թշնամանքի…

Երբ ապրենք էմո դարձած երիտասարդի կյանքով, այդ դեպքում նոր կարող ենք վատաբանել նրանց:

Երբ աշխարհին նայենք ինքնատիպ երիտասարդի աչքերով, այդժամ կարող ենք չընդունել նրանց:

Երբ կյանքը ընկալենք կորեամոլի տեսանկյունից, միայն դրանից հետո կարող ենք քննադատել նրան:

Եվ եթե աշխարհում ծնվել են այդպիսի մարդիկ, ապա աշխարհը զգում է նրանց կարիքը: