Ինչն է ինձ հուզում խորագրի արխիվներ

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Մայիսի 8. Մենք ունենք մեր վարչապետը

 

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Բաղշեցյանի

Հեղափոխված լինելով

Գիտեք, էս հեղափոխության վերաբերյալ այնքան բան ունեմ պատմելու, որ այդ մեծածավալ ինֆորմացիայի չգիտեմ որ հատվածից սկսել ու որ դրվագով ավարտել:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Ամեն ինչ սկսեց համալսարանի իմ տիպոգրաֆիկա և շրիֆտ առարկայից: Հիմա կասեք՝ ինչ կապ ունեն տառատեսակները ցույցերի և թավշյա հեղափոխության հետ, հիմա կասեմ: Այդ օրը, հիշում եմ, հանձնարարվեց գրել թղթի վրա մի ողջ այբուբեն մեծատառերով և փոքրատառերով: Արդեն մեջս պատկերացնելով կարկինի ու իմ կռիվը, դժգոհ դեմքով սկսեցի համալսարանից քայլել դեպի մետրո: Շարժասանդուղքներից իջնելուն պես տեսա դեպի ինձ քայլող աղջկան, ով ձեռքը պարզեց և առաջարկեց բուկլետ: Սովորաբար երբեք չեմ վերցրել, բայց մտածեցի՝ կարող է համերգի է ՝ վերցնեմ, արժե մեկ-մեկ ցրվել դասերից: Վերցրեցի բուկլետը և արագ վազեցի դեպի գնացքը: Նստելուց մի քանի կայարան հետո տեսա կողքիս նստած մարդկանց, ովքեր կարդում են և ուսումնասիրում այն դեղին թուղթը, որը նաև ինձ են տվել: Այն, որն առանց նայելու գցել էի պայուսակի մեջ: Մի քանի վայրկյան ուսումնասիրելուց հետո տեսա #մերժիրսերժին կարգախոսը: Դուրս եկա իմ կայարանում, բուկլետը ձեռքիս քայլեցի մինչև ծառի տակ դրված նստարանը և սկսեցի ուսումնասիրել: Ամեն ինչ պարզ է: Բողոքի ակցիաներ, որոնք իրականացվելու են Սերժ Սարգսյանի վարչապետ լինելու դեմ:

Առաջին օրը չկարողացա մասնակցել: Այսինքն, չգիտեի, որ արդեն սկսվել է, տեղեկացա լրատվական կայքերից մեկի ուղիղ եթերի միջոցով, երբ տեսա «Ես մենակ չեմ, մենակ չեմ, մենակ չեմ» երգի տակ, եռագույնը ուսերին պարող աղջկան: Եթե ուղիղ եթերը մեկնաբանողը չասեր՝ «Այսօրվանից սկսել են բողոքի ակցիաներ» արտահայտությունը, հնարավոր է, հաջորդ օրն էլ չգնայի:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Հաջորդ օրը գնացի Ֆրանսիայի հրապարակ: Քայլում եմ ու տեսնում, կա և լռություն և պայքարող աղմուկ: Նկատեցի, որ նստարանը, որին նստում էի չկա: Այն գտնվում էր Բաղրամյան փողոց գնացող անցումի վրա: Իսկ անցումի ամեն մի գծի վրա գրված էր «ՍԵՐԺԻԿ, ԼԱ ԴԵՆԸ », «ՄԵՐԺԻՐսԵՐԺԻՆ» կամ՝ «Մենք ենք տերը մեր երկրի արտահայտությունները»: Ես էլ դե սովորությանս համաձայն, հանում եմ հեռախոսս՝ սկսում լուսանկարել անցումից մինչև կենտրոնական հատվածում դրված վառարաններ: Համ նկարում եմ, համ հպարտանում հայ ժողովրդովս, համ էլ նքս ինձ ծիծաղում: Ով կպատկերացներ, որ այս հատվածը, որտեղով վազելով էի անցնում, հիմա կարող եմ նստել փողոցի կենտրոնում, լսել այնպիսի զրույցներ, որոնք անկախ քեզնից ժպտալու, հպարտանալու առիթ են դառնում, որ շրջապատված ես նման մարդկանցով, ու բացառում «երկիրը երկիր չի» ասվածը: Չէ, ժողովուրդ, երկիրը երկիր ա, ղեկավարությունը ղեկավարություն չի: Հիմա կասեն 18 տարեկան տղան ի՞նչ գիտի ղեկավարությունից կամ ինչ ա հասկանում, բայց հո մենակ ես չե՞մ՝ կա երկու հարյուր հազար մարդ, ովքեր դժգոհ են, կամ այսպես ասած, դանակը հասել է ոսկորին: Ովքեր հոգնել են մի կերպ մեծ գումարներով կոմունալներ մուծել և գրոշներով քսանչորս ժամ աշխատել: Ինչպես հայկական ժողովրդական ասացվածքն է ասում՝ «Առանց կրակ ծուխ չի լինում», և հենց այնպես այսքան մարդ չէր հավաքվի քաղաքում:

Գիտե՞ք ինչն եմ շատ գնահատում, որ համախմբվածության ժամանակ չկա տարբերություն ոչ մեկի միջև, և տիրում է միայն ջերմ մթնոլորտ: Երբեք չեմ մոռանա տատիկների և պապիկների ժպիտները, երբ տեսնում էին ուսանողությանը: Մանավանդ Սասուն պապի հայրենասիրական և լիքը ապրումներ տեսած հայացքը: Հա, ի դեպ, եթե անծանոթ թվաց Սասուն պապի անունը՝ հիշեցնեմ: Զինվորական համազգեստով՝ եռագույն գլխարկով և սպիտակ մորուքով հայ պապիկը: Սասուն Պապին տեսնելուց ես անընդհատ հիշում էի իմ պապիկին: Ես իրենից թույլտվություն խնդրեցի ֆոտո անել իրեն և իր ձեռքի զույգ ժամացույցները:
- Բալա, էս ժամացույցները չեն աշխատում, ժամս հեռախոսով եմ նայում, ես ուղղակի կապել եմ, որովհետև մեկում մեր Մոթեն ա, իսկ մյուսում՝ Տիգրան Մեծի Ծովից-Ծով Հայաստանը:
Հետո գնացի էլի վառարանների մոտ, որովհետև գեղեցիկ պահ կար նկարելու, երբ մեկ վերմակով փաթաթված մի քանի հոգի էին ջերմ-ջերմ նստած: Գիտե՞ք, ինչն է իմ մեջ նաև տպավորվել: Երբ վառարանից հավաքում էին կարտոֆիլը՝ ձեռքներս վառելով տանում տալիս առավոտից անցումի վրա նստած ուսանողուհիներին, որ ուտեն, իսկ ուսանողուհիներն էլ տանում տալիս էին իրենցից մի կես մետր հետ նստած տարեցներին:

Այսքան գրեցի, բայց այնքան շատ բան կա, որ դեռ չեմ կարողանում հավաքել և ընդհանրացնել: Ուզում եմ նկարագրել ճանապարհներ փակելու, պայթուցիկներին ընդառաջ գնալու և շարժումը չկորցնելու ուժի մասին: Ես երբեք չեմ մոռանա, թե ինչպես թաքնված մեքենաներով արագ հարձակվեցին մեզ վրա: Ոստիկանական ամենավերջին մոդելներից դուրս էին գալիս տասնյակ ոստիկաններ ռետինե մահակներով: Երբ փախչում էինք, զարմանում էինք մեր արագության վրա: Ես ինքս ինձ ասում էի՝ դե, ոստիկանն էլ մեղավոր չի՝ անում են աշխատանքը չկորցնելու համար, բայց կարծիքս փոխվեց, երբ փախչող ուսանողների հետևից ոստիկանը արեց նման հայտարարություն:

- Սարգսյան, տեսա՞ր էս ոնց փախան:

Այդ պահին մի երիտասարդ շրջվեց և ասաց.

- Բա կարո՞ղ ա գիտեիք՝ կանգնելու են, նայեն, թե ոնց եք ձեռքները ոլորում ու ծեծելով գցում մեքենան:

Հա, հասկացանք, որ այդ ամենը անում էին աշխատանքը չկորցնելու համար, բայց հաստատ չէին պարտադրել ձեռքեր ոլորելուց հետո խփել, ցավեցնել, նոր տանել դեպի մեքենան: Գիտե՞ք ինչում եմ ասում էսպես վստահ, որովհետև երբ քայլում էի Հյուսիսային պողոտայով դեպի Օպերա, ինձ ընդառաջ եկավ մի տղա, որն ամբողջությամբ փոշու մեջ կորած էր: Մի կերպ քայլելով մոտեցավ և խնդրեց 300 դրամ, որպեսզի հասնի Աբովյան քաղաք: Իսկ երբ հարցրեցի, ինչ է եղել, ոչինչ չասաց, լուռ բարձրացրեց շորը և ցույց տվեց սև նեղ ու երկար կապտուկները: Նա անգամ ասաց, թե ինչ են ասել, որ իր վրա վերցնի, բայց չվերցնելու հետևանքով ստացել էր այդ սև ու նեղ կապտուկները:

Այդ օրերին ուղղակի ուրախ էի, որ փոքր ժամանակվա երազանքս իրականություն չի դարձել, և ես ոստիկան չեմ: Միգուցե մեր այս նոր Հայաստանում ափսոսեմ, որ ոստիկան չեմ դարձել: Չգիտեմ:

…Բացում եմ հեռախոսս: Դեռ չբացված էկրանին զգուշացում է չբավականացնող հիշողության մասին: Ափսոսում եմ ջնջել, ամեն կադրի հետ պատմություն կա: Օրինակ, փշալարերի մոտ բղավող տղամարդու ֆոտոն ես արել եմ լսողությունս որոշ չափով կորցրած, որովհետև մի քանի մետր հեռու պայթեց պայթուցիկը, որի ձայնային հզորությունը հասնում է 160 դեցիբելի, իսկ մարդու ամենաբարձր ձայնը չի գերազանցում 8 դեցիբելը: Արդեն երևի պատկերացրեցիք: Հանդիպել եմ նաև կարմիր բերետավորների, բայց չեմ ուզում ասել ամեն բախման ժամանակ ինչ է կատարվել, որովհետև այս նյութը չեմ գրում ինչ-որ մեկին ինչ-որ բան ապացուցելու համար:

Ես կուզենայի անդրադառնալ նաև պարոն Նիկոլ Փաշինյանի գործողություններին, որոնք այնքան նուրբ ու գրագետ էին, որ իսկապես թավշյա էր և ոչ մի բացասական կողմ չուներ: Չկային ջարդվող ապակիներ, չկար թունավոր գազ, կամ բարձր ձայնային պայթուցիկներ: Կային միայն հայրենասիրական խոսքեր, պահանջներ, վանկարկումներ, որոնք չարժե այստեղ գրել, բոլորը գիտեն ու ոգեշնչող ծափեր, կամ դանդաղ ծափից մինչև արագացող ծափահարություններ:

Ես չեմ մոռանա այն պահը, թե ինչպես նա ընկավ փշալարերի վրա և խորը վնասվածք ստացավ, բայց կարճ ժամանակ հետո էլի եկավ՝ մեզ մենակ չթողնելով: Դա նույնպես չեմ մոռանա: Այդ պահին տանել չէի կարողանում, երբ դժգոհողները սկսեցին նորից.
«Նիկոլը ուրիշի մարդն ա, սաղ հանուն շահի ա», «Անիմաստ արևի տակ խանձվում եք». «Հհկ-ի դեմ խաղ չկա, ինչ ուզում եք՝ արեք», «Անիմաստ ա, ժողովուրդ», ու ծիծաղի սմայլիկներ…

Այս արտահայտությունների համար ներողություն խնդրեցին Սերժի հրաժարականից անմիջապես րոպեներ հետո, երբ հասկացան որ այդ տրամադրություն գցող արտահայտությունների փոխարեն կարելի էր գալ և օգտակար լինել:

Ցավոք սրտի, վերջին երկու օրը Երևանում չէի, բայց էլի ցույցերի մասնակցեցի Տավուշի մարզում, Նոյեմբերյան քաղաքում, որտեղից էլ շարժվում էինք հայ-վրացական անցակետ:

Զարմանում էի պարոն Փաշինյանի խոսքի հզորության վրա, թե ինչպես էր միայնակ ղեկավարում երկու հարյուր հազար քաղաքացու:

Ուզում եմ էլի գրել, էլի կան շատ մտքեր ու հուշեր, բայց երևի սահմանափակվեմ:

Խնդրում եմ, երբ ազգս որոշում է ոտքի կանգնել, կողքից մի խանգարեք, թևաթափ անող խոսքեր մի ասեք: Ավելի լավ է լռել, չմասնակցել, քան ասել, որ անիմաստ է:

Վաղը դարձյալ ԱԺ-ում կկայանա վարչապետի ընտրություն, և հուսանք կհաղթենք: Սպասենք մեր նոր վարչապետին, այսքան ժամանակ երկար սպասված ժողովրդի թկնածուին: Վերջապես պետք է, չէ՞, հայ ժողովուրդը ժպտա: Որպեսզի մարդիկ ստիպված չլինեն լքել առանց այդ էլ դատարկված գյուղերը, և տները վաճառելու փոխարեն, մտածեն այն մեծացնելու, ավելի ամուրը կառուցելու մասին:

Եթե հանկարծ մի բան էլ էն չլինի՝ հիշեք, որ մեկ մարդու քայլը այսօր հավասար է երեք միլիոնի քայլին:

marieta baghdasaryan

Մեր դերը փոխվել է

Ողջույն, ես Հայաստանի Հանրապետության անչափահաս քաղաքացի եմ։ Ունեմ իրավունքներ, պարտականություններ, ու կան մի խումբ մարդիկ, ովքեր անհանգստացած են կամ պատասխանատու այդ իրավունքների ու պարտականությունների ճիշտ իրագործման համար։ Այդ մարդկանց հանդիպելու մի վայր էլ, փաստորեն, Ազգային Ժողովի նիստերի դահլիճն է, որտեղ բազմաթիվ կարևոր հարցեր թողած՝ սկսում են քննարկել, թե ես հանրահավաքի գնա՞մ, թե չէ, դասադուլի մասնակցե՞մ, թե չէ, կարծիք ունենա՞մ, թե այդ ամեն ինչի համար բավականաչափ ադեկվատ չեմ։

Ախր, ես անչափաս լինելուց բացի նաև քաղաքացի եմ, չէ՞, և ուզում եմ արժանապատիվ կերպով ապրել իմ երկրում։ Ըստ այդմ, ունեմ նաև կարծիք, թե ինչ ուղի է պետք ընտրել այդ երանելի երկիրն ունենալու համար, ինչ մարդիկ են պետք մեզ դա իրականացնելու համար։ Օրենքը մեզ կարծիքը շոշափելի դարձնելու հնարավորություն, բնականաբար, չի տալիս, բայց դե մենք հո չե՞նք կարող նստել տանն ու սպասել, թե երբ պետք է գնանք ընտրությունների։

Առհասարակ։ Եկեք համաձայնենք, որ վերջին իրադարձությունները ամեն ինչից զատ մեզ՝ անչափահասներիս, դաստիարակեցին որպես քաղաքացի։ Ազգային Ժողովի որոշումներից մեկով դպրոցում հասարակագիտություն սովորող աշակերտը շատ դեպքերում կարող է չպատկերացնել իր դերը երկրի սոցիալական ու քաղաքական կյանքում։ Մենք հիմա պատկերացնում ենք այդ դերը, մենք հասկանում ենք, որ ամբոխ չենք, ախր, ժողովուրդ ենք։ Օրենքներ ենք սովորում ի վերջո։ Սկսում ենք քրքրել Սահմանադրությունը, կարդում ենք ինչ-որ հոդվածներ, որ իմանանք, թե ինչպես տեր կանգնել մեր ու կողքինների իրավունքներին։

Հիմա անչափահասների ու չափահասների գիտակցությունը սկսել է փոխվել, լավատես ենք դարձել, թավշյա ենք մտածում, հավատում ենք, փորձում ենք փոխել ու փոխվել։

Հեղափոխության՝ օվկիանոսից այս կողմ անցած ոգևորությունը

Լուսանկարը՝ Անի Թադևոսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Թադևոսյանի

Վերջապես եկավ այն Հայաստանը, որին այսքան երկար ժամանակ է՝ սպասում էինք ողջ ազգով։ Այն ամենը, ինչ հիմա կատարվում է Հայաստանում, ամենագեղեցիկ և ոգեշնչող բանն է, որ տեսել էի ծնվածս օրվանից։ Մեր ժողովուրդը, որ միշտ հպարտանում էր իր փառավոր անցյալով ու պատմությամբ, այսօր արդեն իրավունք կունենա հպարտանալ իր ոչ պակաս փառավոր ներկայով՝ ապացուցելով, որ մենք այն նույն ազգի զավակներն ենք, որ մի օր ծովից ծով Հայաստան է ունեցել։

Ինչպես գիտես, սիրելի՛ բարեկամ, հիմա Հայաստանում չեմ, չնայած այն բանին, որ այս պահին աշխարհում ամենաշատը այդտեղ կուզեի լինել։ Բայց հավատա, որ տեղյակ եմ ամեն անցուդարձից, քեզ հետ միասին ապրում եմ բոլոր զգացումները։ Քեզ հետ միասին մերժում եմ, քեզ հետ միասին ոգևորվում, հուզվում ու ըմբոստանում։

Շարժման առաջին օրվանից սկսած՝ այն ոգևորությունը, որ սփռված էր Հայաստանում, անցավ օվկիանոսը և ինձ էլ հասավ։ Հավատա՝ ամբողջ կյանքում այսքան ուշադրությամբ ու ոգևորությամբ լուրերին չէի հետևել, ինչ վերջին մեկ ամսում, երբեք ժամերով նստած ուղիղ եթեր ու ԱԺ պատգամավորների ելույթներ չէի նայել ու սրտի թրթիռով քվեարկության արդյունքների չէի սպասել։

Գիտե՞ս՝ շատ դժվար է, երբ սիրտդ մի տեղ է, դու՝ ուրիշ։ Իմ սիրտը մեր հայրենիքում է, քո կողքին, բայց մեր միջև է ընկած հսկայական օվկիանոսը, որը այս պահին անհնար է դարձնում իմ՝ ֆիզիկապես կողքիդ լինելը։ Կուզեի այդտեղ լինել և քեզ հետ միասին դասադուլ անել, ճանապարհները փակել, հրապարակում ժամերով կանգնել ու հանրահավաքի մասնակցել։

Մտքումս բացի հեղափոխությունից ուրիշ ոչինչ չկա։ Տանեցիների հետ խոսելիս անընդհատ նույն թեման եմ բացում։ Բայց էլ ի՞նչ ուրիշ թեմայի մասին է խոսքը, երբ հայրենիքումդ կատարվում է այդքան բաղձալին ու անհավանականը։

Մոտ երկու շաբաթ առաջ՝ ապրիլի 22-24-ին, Չիկագոյում էի 50-ից ավելի այլ փոխանակման աշակերտների հետ՝ աշխարհի տարբեր ծայրերից եկած։ Մեր տարեվերջյան հանդիպումն էր՝ տարին ամփոփելու և հավաստագրեր ստանալու համար։ Առաջին բանը, որ 23-ի առավոտյան արեցի, արդեն սովորություն դարձած լուրերը նայելն էր։ Եվ այն, ինչ տեսա, կյանքում առաջին անգամ ինձ ստիպեց ուրախությունից լացել․ դա ժողովրդի հաղթանակն էր։ Ուրախությունից բոլորին պատմում էի, թե ինչ է կատարվում Հայաստանում։ Իսկ օրվա ընթացքում մեր կազմակերպության նախագահը ինձ կանչեց իրենց սեղանի մոտ և ցույց տվեց մեր հաղթանակի մասին հոդվածը։ Ես հպարտորեն ժպտացի ու ասացի, որ գիտեմ ու ամբողջ օրը այդ լուրերին եմ հետևում։ Հետո, երբ պատրաստվում էի նորից վերադառնալ ընկերներիս մոտ, լսեցի կոորդինատորիս՝ ասելիս․

-Փաստորեն, մարդիկ փողոց դուրս գալով իրոք կարողանում են մի բան փոխել։

Սիրելի՛ բարեկամս, այն, ինչ անում ես հիմա Հայաստանում, բոլորի հետ միասին մեզ ամբողջ աշխարհի համար օրինակ է դարձնում։

Հ․ Գ․ Հիացմունքս ու ոգևորությունս առաջին հերթին ժողովրդիս կամքի ու ուժի համար է, և հետո միայն՝ քաղաքական առումով։

mariam barseghyan1

Քայլ չանելու մասին

Շատերը ինձ մեղադրեցին զերծ մնալու համար ու առանց իմ դիրքորոշումը իմանալու, իրենց ցուցակում գրանցեցին որպես Հանրապետական կուսակցությանը սատարող և ազգի թշնամի: Այս օրերին ես հասկացա մի պարզ բան, որ չի կարելի լինել փշալարերի և մեծամասնության մեջտեղում: Ծիծաղելի էր ծանոթներից ստանալ նամակներ` «Բարևիր Սերժիկիդ», «Նայի, էս էլ քո հանրապետականները», «Սխալ կողմ ես քայլ անում» բովանդակությամբ: Ծիծաղելի էր այնքանով, որ ես ոչ մեկի կողմը չէի բռնել:

Գիտեք, կային մի խումբ մարդիկ, ովքեր խմեցին մի հաղթանակի կենացը, որը իրենցը չէր: Բայց հետո, երբ գալիս ես տուն, նստում համակարգչիդ առաջ ու կարդում ընկերներիդ գրառումները, նախորդ պատկերը լրիվ փոխվում է: Ու սկսում ես հասկանալ, որ այ, իրենք արժանի են հաղթանակի, որովհետև իրենք պայքարել են իրենց իսկ գաղափարների համար: Իսկ պայքարը հանուն գաղափարի խորը հարգանք և հպարտություն է ծնում իմ մեջ: Իրականում ոմանք ուղղակի իրենց արարքներով կոտրում էին մնացածի սիրո և հանդուրժողականության վրա կառուցած մթնոլորտը: Անհանդուրժողականությունը սկսվում էր կեղծ նորություններ գրելուց ու տարածելուց, հակառակ մտքերի ու գաղափարների համար մարդկանց վիրավորելուց: Ընկերներիցս մեկը ընկերոջ հետ խոսելիս ասաց. «Չեմ սիրում էս քաղաքականությունը. մարդկանց կռվացնում ա»: Ես էլ չեմ սիրում այն քաղաքականությունը, որտեղ անցնում են անձերին, որտեղ մեկը մյուսին չի հարգում: Իսկական հեղափոխությունը կլինի այն ժամանակ, երբ բոլորս հեղափոխվենք ներսից: Համակարգը կփոխվի, երբ մենք դադարենք կաշառք վերցնել, սկսենք գնահատել մարդկային հատկանիշները և խելքը, ոչ թե ծանոթ բարեկամական հարաբերությունները, որ գնանք ընտրության ու մաքուր լինենք մեր խղճի առաջ:

Այս օրերին ես ուղղակի դիտողի դերում էի, և շատ բաներ նկատեցի, որոնք չեմ կասկածում, որ դուք էլ եք նկատել: Օրինակ, այն, որ շատերը չափից ավելին են ակնկալում իշխանափոխությունից: Ուզում եմ, որ մեր հասարակության որոշ մասը իջնի յոթերորդ երկնքից և հասկանա, որ հեղափոխությունից հետո թոշակները աստղաբաշխական թվերի չեն հասնելու, որ նույն ձևով շարունակելու ենք կոմունալ վճարումներ անել, բժշկությունը անվճար չի լինելու, կրթությունը նույնպես, և, որ մեր բազմոցներին նստած մեզ գումար ոչ ոք չի բաժանելու:

Ես չեմ ուզում, որ երկրի ղեկավարման պրոցեսում շարունակեն մնալ կեղծ մարդիկ, ովքեր բացի իրենց անձնական շահից ուրիշ ոչինչ չեն հետապնդում: Մեր ապագա վարչապետին ուզում եմ միայն մի բան խնդրել՝ չկոտրել այն հավատը, որ ունի ժողովուրդը, որ երբեք կարիք չլինի նորից մերժել ինչ-որ մեկին: Ուզում եմ խնդրել, որ պայքարը լինի միայն երկրի, այլ ոչ աթոռի համար: Ես չեմ ասի, որ այս ամբողջ ընթացքում ձեր կողքին եմ եղել, դա կլինի սուտ: Ես թերահավատորեն եմ մոտեցել ամենին, և վախեցել եմ Ուկրաինայի սցենարի կրկնությունից: Ուրախ եմ, որ սերը ավելի շատ էր:

Մի ատեք Քայլ չանելու համար, ատելության էջը կարծես թե փակված է:

Խաղաղություն բոլորիդ…

Sargis Melkonyan

Հեղափոխության էյֆորիայից անդին

Հեղափոխություն,

որ ինչ անուն ասես ստացավ,

(ժպիտի,

բաց ձեռքերի,

թավշյա,

հանդուրժողականության,

մեքենայի ազդանշանների,

կաթսաների զնգոցի,

դեղինի

ու սիրո)

մի երկրի համար,

որ հոգնել էր սեփական իրականությունից,

գուցեև չլիներ,

բայց մեր մեջ դժգոհություն կար մի քիչ,

որ պիտի դուրս գար ու լցվեր

փողոցներ…

Էս օրերին հոգեկան աշխարհումս զուգահեռ ուղիղներով անցնում էին հիասթափությունն ու ուրախությունը: Մյուս զգացմունքներն անհասկանալի գրաֆիկով վերիվարում էին՝ անընդհատ հատելով իմունիտետիս սահմանները:

Ամենասկզբից մի քանի հարյուր հոգանոց հանրահավաքի նկարներ ցույց տալ ծանոթ-անծանոթներին ու ասել, թե՝ «Հեսա Հայաստանում լիքը բան կփոխվի», լսել, թե՝ «Որ իմանամ ինչ-որ բան կփոխվի, առաջինը ես կմասնակցեմ. սրանք սաղ վերևներից սարքած բաներ են, այ բալա» պատասխանը, հետո ավելի շատ հավատալ սեփական ուժերին ու ավելի շատ սիրել «երկիր, պետություն, հայրենիք» հասկացությունները, որ ինչ-որ պահի բաժանել էիր իրարից, բայց ինչ-որ չափով նյարդայնանալ ու նեղվել՝ երբեք ցույց չտալով:

Հետո տեսնել, որ բոլոր նրանք, ովքեր քո մի մասն էին դարձել վաղուց, փողոցներում անում են իրենց քայլը: Անասելի շատ սիրել ու հավատալ իրենց, քաջալերել ու հանգստացնել, գաղտնի որոշել միանալ՝ այդպես էլ համարձակություն չունենալով այդ մասին ասել տանը, ու չգնալ: Հետո վերջապես հաղթել ինքդ քեզ ու փախչել դասից, ավտոբուսով անցնել տասնյակ կիլոմետրեր ու Հաղթանակի կամրջի մոտից ոտքով շարունակել ճանապարհը: Անընդհատ պատասխանել ծնողների, հարազատների ու ուսուցիչների զանգերին ու ստիպված վերադառնալ: «Ըմբոստության» համար թուքումուր ուտել ու մի քանի օր զրկվել հեռախոսից: Հասկանալ Կոելյոյին, որ «արգելված» թեմաներով զբաղվելիս, պետք է նաև խիզախություն ունենալ ու համակերպվել չհասկացված լինելու փաստի հետ: Բայց երբեք չկոտրվել չհասկացված լինելուց ու հավատալ սեփական հաղթանակին՝ ավելի ու ավելի շատ:

Մի քանի օր անց խիստ անձնական պատճառներից ելնելով, չմիանալ դասից փախչող ու ցույցի գնացող մյուս աշակերտներին, ովքեր օրեր առաջ ծիծաղում էին քո «անիմաստ» փախուստի վրա, բայց մի քանի հարյուր անգամ ավելի շատ հպարտանալ, տխրել ու հպարտանալ, մի քիչ էլ՝ ամաչել:

Հետո ինչ-որ պահի կրկին միանալ ցուցարարներին, քայլել նրանց միջով՝ չմտածելով հետևանքների մասին, կոկորդը պատռելով գոռալ «Քայլ արա…», բայց չշարունակել՝ հասկանալով, որ խնդիրը էդքան էլ անձանց մեջ չէ: Մասնակցել ցույցերին, բայց երբեք «պարոն վարչապետի» հետ ունեցած կամ «միծինգի տեղից» արված նկարները չհրապարակել սոցցանցերում, գիտակցել, որ փողոց դուրս ես եկել նոր Հայաստանի համար, որտեղ հարգված են յուրաքանչյուր քաղաքացու իրավունքները, որտեղ աշակերտները ստանում են որակյալ կրթություն, ու ստիպված չեն լինում ամիսներ շարունակ շտեմարաններ անգիր անել բուհ ընդունվելու համար: Հայաստանի համար, որտեղ օրենքից բարձր ոչ մի ձայն չի հնչում, Հայաստանի համար, որտեղ Սահմանադրության առաջին 2 հոդվածներին քաղաքացին հավատում է ու ընդունում որպես բացարձակ ճշմարտություն:

Հետո ինչ-որ պահի տեսնել, որ էն, ինչ դու անում էիր նպատակիդ հասնելու համար, որոշներն անում են ինքնահաստատվելու կամ հաճույք ստանալու, գլուխ գովելու, ինչ-որ բան անել չցանկանալու համար պատճառաբանելու կամ ժամանակ անցկացնելու համար: Ու էս ամեն ինչը ներսումդ էնպիսի քաոսի է վերածվում, որ թվում է, թե ամեն ինչ անկառավարելի կդառնա շուտով, բայց երբ վեհ է նպատակը, ինչքան էլ որ հիասթափվում ես՝ տեսնելով առանց պետհամարանիշի մեքենաներ, որոնք սլանում են «ձայնի արագությամբ», խմիչք խմող ու արևածաղիկ կեղևազրկող մարդկանց, որ մնացորդները լցնում են որտեղ պատահի, նայում ես առաջ, հանդուրժում ու սիրով խնդրում աղբը թափել աղբամանում ու զգուշության համար մի փոքր դանդաղ վարել մեքենան:

Հետո ամեն ինչ էնքան է խորանում, որ մարդիկ ճամբարների են բաժանվում, ու անհասկանալի կերպով որոշ մարդկանց գիտակցության մեջ մտնում է «ով մեզ հետ չի, մեր դեմ ա» կարգախոսը, որը դրդում է վիրավորել մարդկանց ու չհարգել մյուսների հայացքները: Ու այդպես իրարից բազմաթիվ մարդիկ են հեռանում: Ու դու կամաց-կամաց համոզվում ես, որ սեփական արժեհամակարգ չունեցող մարդկանց համար գուցեև էս հեղափոխությունը շատ բան չփոխի:

Ու դու, այնուամենայնիվ, ինչ-որ պահի գիտակցում ես, որ հեղափոխությունից հետո, իրոք, շատ գործ կա անելու. սովորեցնել մարդկանց սիրել միմյանց ու էն աշխարհը, որում ապրում ենք:

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սահակյանի

Հեղափոխության անտեսված կողմը. արձագանք

vahagn gishyanՆարե Շարմազանովային 

Նար ջան, բարև։ Մենք ծանոթ չենք, ցավոք, բայց ես համենայն դեպս քեզ մեծ անհանգստություն եմ պարգևել։ Ես էլ եմ ցուցարարներից մեկը։ Ես էլ եմ պայքարել Հեղափոխության համար, և ինչպես հասկանում եմ, պայքարել եմ նաև քո դեմ։ Ես ներողություն եմ խնդրում քեզ վիրավորելու համար, սակայն Հեղափոխության համար՝ ես միայն հպարտ եմ։

Երեկ կարդացի քո հրապարակումը 17.am-ում։ Անկեղծ հուզվեցի ու շշմեցի։ Բառեր չէի գտնում արտահայտվելու համար։ Գիշերը չքնեցի՝ մտածում էի քեզ գրելու մասին և քո ներումը հայցելու։ Եթե մենք հեղափոխեցինք Հայաստանը, ապա քո գրառումը հեղափոխեց ինձ։ Ապրիլյան այս գրեթե ամենօրյա պայքարում ես երբեք չեմ մտածել քո և քեզ նման երեխաների մասին։ Քո հայրը լինելով ՀՀԿ-ի ամենավառ դեմքերից մեկը, երևի արժանացել է ամենավիրավորական հայհոյանքներին, և ես ներողություն եմ խնդրում դրա համար։ Սա «Սիրո և Համերաշխության» պայքար է և շարունակում է այդպիսին լինել։ Եվ այս պայքարը պետք է ավարտվեր ՀՀԿ-ի ջերմ ծափահարություններով ամենաուշը մայիսի 1-ին, այն բանից հետո, երբ այդ 56 հոգին կքվեարկեր կողմ։ Այս պայքարը պետք է ավարտվեր Հրապարակում, որտեղ ես, դու և ընդհանրապես բոլորս միասին կքայլեինք և կտոնեինք այս օրը, որպես առաջին քայլ դեպի Նոր Հայաստան։

Սա Վենդետա չէր, սա ձգտում էր հավասարության և արդարության։ Սա Պայքար էր հանուն մեր իրավունքների։ Սա պայքար էր հանուն մի Հայաստանի, որտեղ սահմանապահ գյուղացին չէր արթնանա այն մտքով, որ հարևան սենյակներից մեկում գիշերային հերթական կրակոցներից կարող է մահացած գտնել իր երեխային, եղբորը, քրոջը, կնոջը, ծնողներին…

Սիրելի Նարե, քո վրդովմունքը դա մեկ ամսվա պատմություն է, իսկ պատկերացրու մարդկանց, ովքեր այդ հիասթափությունը, վրդովմունքը վերապրում են ամեն օր՝ սահմանին։ Սահմանին չես եղել երևի։ Պատմեմ իմ տեսած ամենաողորմելի տեսարանի մասին։ Տեսած կլինես էդ կիսաշեն կամ դեռ ավերված շենքերը, հենասյուներով ու արմատուրայով։ Պատկերացրու ապրես այդտեղ։ Թոզաքարի ու փոշու մեջ։ Առանց լուսամուտների ու առանց դռների։ Ու պատկերացրու, որ ապրում ես այդտեղ ոչ թե մի քանի օր, այլ ողջ կյանքդ։ Պատկերացրու, որ ջուր խմելու համար պետք է գնաս խմես պուլպուլակներից։ Հացը կլինի քեզ փեշքաշ, եթե էդ օրը գոնե մի կտոր կարողանաս գտնել։ Ես հույս ունեմ, որ դու երբեք չես ունենա այդ կարգավիճակը և կապրես բարեկեցիկ կյանքով։

Վստահ կարող եմ ասել, որ ցույցերի չես եղել։ Ես կցանկանայի մի ուղղում մտցնել, հատկապես պարոն Շարմազանովի խոսքին, որ իշխանությունները ցուցաբերել են բացառիկ հանդուրժողականություն։ Դա դեռ այն բանից հետո, երբ Բաղրամյանի վրա կրակում էին իմ և իմ ընկերների, քույրերի և եղբայրների վրա, այն բանից հետո, երբ կարմիր բերետավորները բերման էին ենթարկում մեզ, առանց ներկայանալու, առանց պատճառներ ասելու, պարզապես բռնի ուժով քաշում էին մեզ։ Այն բանից հետո, երբ քաղաքացիական հագուստով մարդիկ մոտենում էին մեզ, ուզում էին նստեցնել ոչ պետական համարանիշներով մեքենաներ և հեռանում էին այն բանից հետո միայն, երբ գոռում էինք՝ մեզ առևանգում են, ու կողքի շենքերից մարդիկ էին իջնում մեզ օգնության։

Թույլ տուր մի բան պատմեմ։

Ամսի մեկ։ Դեռ Նոյեմբերյանում եմ։ Առավոտյան արթնացա 5։30, 6-ին՝ 6։30 դուրս գալու համար, որպեսզի գամ Երևան։ Բարեբախտաբար, ճանապարհները բաց էին։ Հասա ժամը 10-ին։ Ընկերներս գյուղում էին։ Էդ օրը մի մարդ քաղաքացիական հագուստով կնոջ հետ մոտեցավ ինձ։ Ասաց.

- Էդ դու էիր, չէ՞։

Չհիշեցի՝ ով է, չհասկացա ինչի մասին է խոսքը ընդհանրապես։

Պատասխանեց.

- Բաղրամյանի վրա ես էի քեզ խփել։

Հիշեցի։ Գրկեցին ինձ, ու սկսեցին երկուսով լացել։ Իսկ ես չգիտեի՝ ինչ ասեմ։ Բաղրամյանի վրա, կրակելուց առաջ, մի ոստիկան ինձ խփեց մահակով, ոչ էդքան ուժեղ։ Որպես պատասխան ես ու իմ ընկերը քաշեցինք մեզ մոտ։ Առանց խփելու վահանն ու մահակը վերցրինք, ու ես իրեն ասի.

-Հիմա դու էլ իմ նման անպաշտպան ես, բայց ես քեզ չեմ խփում: Մի արյուն ենք, գնա, վահանդ հետ կտանք հետո։

Նարե ջան։ Էս կյանքում դու «այլ» ընկերներ չունես։ Քո ընկերները միայն քո ծնողներն են, քո հարազատ քույրերը, եղբայրները և վերջ։ Այլևս ոչ ոք քեզ ընկեր չէ։ Որքան էլ դուք մտերիմ չլինեք, դա պարզապես ժամանակի և դեպքերի հարց է։ Հիմա հասկանում եմ, դու դեռ փոքր ես, բայց ուզում եմ հասկանաս, որ դա միայն ժամանակի հարց է։ Ես էլ եմ ունեցել մտերիմ ընկերներ։ Շատ մտերիմ։ Ում ես համարում էի ինձանից անբաժան։ Մարդկանց, ում ես վստահում էի ամեն ինչ։ Մենք անցկացնում էինք ամեն րոպեն ու ամեն պահը միասին, իսկ եթե ես գնում էի գյուղ, ապա մեր հեռախոսների մեջ վերջանում էին րոպեները։ էսօր մենք չենք էլ բարևում ու նկատում միմյանց։ Տարբեր պատճառներով։ Ու, հա, դեռ ունեմ ես էլ «ընկերներ», սակայն նրանք էլ ժամանակի հարց են։

Դու ապրել և մեծացել ես հանրապետական ընտանիքում ու համարում ես ՀՀԿ-ն ամենաճիշտը։ Ես ծնվել եմ և մեծացել եմ Նահապետական ընտանիքում ու համարում եմ Նահապետականությունը ամենաճիշտը։ Բայց և այնպես, ես առաջարկում եմ քեզ և քո ընկերներին՝ իմ և իմ ընկեր ցուցարարների հետ միասին այցելել որևէ սրճարան, որպեսզի այդ կերպ քո և քո ընկերների մեջ արթնացնենք մեր Սիրո և Համերաշխության հեղափոխությունը:

Հ.Գ.
Այն, որ որոշ մարդիկ քեզ պիտակ են կպցրել միայն նրա համար, որ դու ՀՀԿ-ի աղջիկ ես, դա միայն ցույց է տալիս նրանց անմակարդակությունը, և որպես հայ՝ հայի, խորհուրդ կտամ նրանց ուշադրություն չդարձնես։

Եթե ի վերջո համաձայնվես մեզ հետ դուրս գալ, կարող ես գրել իմ ֆեյսբուքյան էջին։
https://www.facebook.com/vahagn.gishyan

Սիրով՝ Վահագն Գիշյան

 

Ակնոցս տա՞մ

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Երևի ընդհանրապես անտեղի բան եմ հիմա գրում, բայց էլ չգրել չեմ կարող։ Երբեմն կարդալով կարծիքներ ու հոդվածներ մեր սերնդի, Հայաստանի ու ընդհանրապես, հայերի մասին, ինձ թվում է, թե ես ու մյուսները լրիվ ուրիշ Երևաններում ենք ապրում։ Բոլորն ասում են՝ թե բա տեսա՞ք՝ մեր սերունդն ինչ արեց, իսկ դուք թերագնահատում էիք։

Չգիտեմ՝ ձեզ ոնց, բայց ինձ ոչ ոք երբեք չի թերագնահատել։ Կյանքում չեմ լսել, մինչև այս հեղափոխությունն էլ, որ ինչ-որ մեկն ասի, թե մեր սերունդը լավը չի ու անխելք է։ Ցանկացած հարցի շուրջ մայրս ինձ միշտ սովորեցրել է ինքնուրույն մտածել ու լուծում գտնել, ասելով, որ ես ավելի խելացի եմ, մեր սերունդն ավելի խելացի է։ Դե, չգիտեմ, գուցե էդպես ներկայացնելը ձեզ համար ավելի ռոմանտիկ է, դե, իբր, տեսեք-տեսեք՝ դուք չէիք հավատում, մենք արեցինք։ Չգիտեմ, ինձ հավատացել են։ Ինձ հետ երբեք չեն էլ խոսել ցույցի գնալ-չգնալու թեմայով, որովհետև դա բնական բան էր։ Ես էլ երբեք չեմ խաբել մորս, թե որտեղ եմ, ում հետ և ինչ եմ անում, որովհետև բնական բան էր իմ արածը։ Ռոմանտիկ ոչինչ չկար, դա բնական էր։

Կասեք՝ հայերը համախմբվել են, բարիացել։ Ինձ համար հայերը միշտ էլ բարի ու համախմբված են եղել։ Ուղղակի մեծ առիթ չէր եղել դա արտահայտելու, բայց ոչ մի անգամ չի եղել, որ երթուղայինում խնդրեմ պատուհան բացել, ու ինձ մերժեն։ Չի եղել, որ հարց տամ՝ չպատասխանեն։ Գուցե դուք ուղղակի փոքր բաներ չեք սիրում։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Ասում եք, թե բա հայերը ժպտերես չեն, գնա ԱՄՆ, տես՝ ոնց են ժպտում։ Հարց տաս, պատասխանեն, բարեհամբույր լինեն։ Ես, ընդհանրապես, շատ է եղել, որ անցորդներին ինչ-որ հարցով դիմեմ, շատ է եղել, որ ինձ են դիմել։ Դեռ ոչ մի անգամ չի եղել մեկին մի հարց տամ՝ փախչի գնա, կամ «չորի»։ Բոլորն էլ ժպտում են։ Վերարկուդ էլ գցում ես, հետևիցդ վազում են, սիրուն բարևում ու ասում, թե բա քոնն էր, գցեցիր։

Գուցե հակառակ դեպքում ավելի ռոմանտիկ կլիներ։

Ընդհանրապես, ինչու էի լռում։ Էս վերջերս շատ եմ լռում։ Զահլաս գնում է խոսեմ, ազնիվ խոսք։ Եթե մի բանում համաձայն չեմ, ոչ թե վիճում եմ, այլ լռում։ Ցույցերից ոչ սթորի արեցի, ոչ էլ ստատուս գրեցի։ Հեսա կմտածեն՝ չեմ մասնակցել, հա։ Լռելով ավելի հեշտ է, որովհետև էս վերջերս շուրջս ամեն ինչ այնքան ռոմանտիկ է ներկայացվում, որ քիչ է մնում դնեմ լացեմ։ Դե, կամ էլ քիչ չի մնում։

Չգիտեմ խառը-մառը էս ինչ գրեցի, ու ինչի չլռեցի էս անգամ, բայց արդեն ջնջելս գալիս է։ Ես լռել եմ սիրում ու գործել։ Որովհետև ամեն ինչ այնքան ռոմանտիկ չէ, ինչքան դուք բոլորդ եք ներկայացնում։ Ցույցներն էլ, մեր հեղափոխությունն էլ։ Մի քիչ իրատես լինել եմ սիրում, ու նկատել, որ ինձ լավ էլ հավատում էին։ Որ Հայաստանս միշտ էլ էսպես էր, որ մեծ բաների կողքին փոքր բաներ էլ կան։ Որ մեկ-մեկ լավը նկատելու համար պետք է իրատես լինես, ոչ թե դրամատիկ։ Իրատես լինելով ես լիքը լավ բաներ եմ նկատում։

Մի խոսքով, եթե դու էլ չես տեսնում Հայաստանն այնպես, ինչպես ես, ուրեմն ինձնից է։ Գուցե ակնոցիցս կամ ոսպնյակներիցս։ Աջը՝ -2,5, ձախը՝ -2,75, եթե՝ ինչ։

Իսկ հիմա կլռեմ։ Զահլա չկա։

zara torosyan

Դասամիջոց

-Աննա, Աննա,- շշնջում էր Ալբերտը դասարանի մի կողմից մյուս կողմը,- էս գումարը վերցրու, ինձ երեք հատ խորիզով բուլկի կբերես բուֆետից:

-Հա, ինձ էլ:

-Ինձ էլ կբերես,- սկսեցին շշնջալ բոլորը:

Զանգը հնչեց: Աննան ու Էլենը միանգամից դասարանից դուրս սլացան: Նրանց հետևից, ինչպես միշտ, երեք հոգի դուրս են վազում, սակայն ոչ ոք երբեք չի իմանում, թե նրանք ուր են գնում: Տղաները միշտ կանգնում են աղբամանի մոտ, իսկ երբ ցանկանում ես աղբը թափել, և մի կերպ անցնում ես նրանց միջով, այնպես են գոռում, կարծես դա իրենց տարածքն է և ուրիշները իրավունք չունեն այդտեղով անցնելու:

Նախավերջին նստարանին նստած է Վովան, ով պարտաճանաչորեն կատարում է իր դասամիջոցի պարտականությունը` լուռ նայում է գրատախտակին, իսկ նրա հետևում նստած Մերին` Վովայի մեջքին:

Կան նաև տղաներ և աղջիկներ, որոնք դեռ տարված են արդեն հնացած ինտերնետային մարտահրավերներով:

Մի քանի աղջիկներ էլ` գրքերը ձեռքներին, դուրս են գալիս դասարանից, որ ուսուցիչները տեսնեն, թե ինչ պարտաճանաչ են իրենք և ինչպես են միշտ դաս սովորում: Սակայն իրականում նրանք լրիվ տարբեր թեմաներից են զրուցում:

Կան նաև աղջիկներ, որ պատուհանից այն կողմ չեն գնում, կանգնած նայում են մեր զուգահեռ դասարանի պատուհանին, քանի որ գիտեն, որ հնարավոր է` Վրեժն անցնի այդտեղով, և իրենք էլ տեսնեն նրան: Վրեժն էլ իրեն աստղ է զգում:

Զանգի հնչելուն մնացել էր երկու րոպե, բոլորն սկսել էին նյարդայնացած քայլել, քանի որ Աննան ու Էլենը դեռ չէին եկել: Երբ նրանք մտան դասարան, բոլորը հարձակվեցին Աննայի վրա ու պահանջեցին իրենց ուտելիքը: Դրանք ստանալուց հետո դասարանում լռություն է տիրում, որովհետև բոլորը լուռ նստած ուտում են: