Ինչն է ինձ հուզում խորագրի արխիվներ

Ani asryan

Աղետներ և հետևանքներ

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Մի անգամ մեր գյուղում քամու և անձրևի միաձուլումից փոթորիկ էր սկսվել: Ամառ էր՝ ամառային տարօրինակ օրերից մեկը: Այդ օրը ծնողներիս հետ դաշտ էի գնացել: Դաշտերում շատ մարդիկ կային, որոնք նույնպես աշխատում էին: Օրը սկսվել էր արևի կիզիչ ճառագայթներով: Ո՞վ էր սպասում այդպիսի անակնկալի: Կեսօր էր, երբ սկսվեց տեղատարափ անձրևը: Հայրիկիս զանգահարեց գյուղի բնակիչներից մեկը և հայտնեց, որ գյուղում ջուրը լցվել է տների և ամբարների մեջ: Մենք նույն պահին շտապեցինք տուն: Այդ օրը համայնքի բնակիչները պայքարում էին ջրհեղեղը կանգնեցնելու համար: Բոլորը բահերով, դույլերով դուրս էին թափվել, որպեսզի կանգնեցնեն ջրի հոսքը դեպի տուն: Այն ամբողջությամբ լցվել էին ամբարների մեջ: Նույնիսկ տների մեջ էր ջուր լցվել: Բոլորը օգնում էին իրար՝ փորձելով խուսափել խոշոր վնասներից: Մարդկանց աշխատանքի ժամանակ էլ հորդառատ անձրևը շարունակում էր նույն կերպ տեղալ: Բայց բնակիչները պատնեշներ տեղադրեցին տների առջև և ջրի հոսքը ուղղեցին դեպի ճանապարհը: Սա միակ դեպքը չէր:

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Ամեն ամիսը մեկ մեր գյուղում ցնցումներ են նկատվում, մի ակնթարթ, և աղետը անխուսափելի է: Գյուղում տները և մի քանի այլ կառույցներ սեյսմիկ անկայուն վիճակում են գտնվում: Դպրոցը և համայնքապետարանը ամենամարդաշատ կառույցներն են, որտեղ ամեն օր հավաքվում է բնակչության 65%-ը, սակայն հենց այս երկուսն էլ անմխիթար վիճակում են:: Ամեն օր աշակերտները և ուսուցիչները ոտք են դնում սովետական ժամանակներում կառուցված դպրոցը՝ հույս ունենալով, որ մի օր այն կվերանորոգվի, և երկրաշարժի ժամանակ վտանգը ավելի քիչ կլինի:

Հույսը վերջում կմարի, իսկ այդ վերջը դեռ չի եկել:

lida armenakyan

Բարև, պաթոս

Բարև, պաթոս: Չէ որ այսօր ապրիլի 2-ն է: Այսօր պիտի խոսենք կամ ընտրություններից, կամ արդեն մեկ տարվա վաղեմություն ունեցող պատերազմից:

Խնդրում եմ սենտիմենտալ մի դարձրեք ամեն ինչ ու սիմվոլների մի վերածեք ամեն բան: Շատ եմ լսում, որ բողոքում ենք, որ ընտրությունները հենց ապրիլի 2-ին են նշանակվել: Մարդիկ հիշեցնում են, որ այսօր ազգը պիտի Եռաբլուր գնար, այլ ոչ ընտրատեղամասեր: Հարցին ուրիշ կողմից նայեք: Մեզ ոչինչ չի խանգարում Եռաբլուր գնալ: Ոչինչ չէր փոխվի, եթե անգամ ուրիշ օր նշանակված լինեին ընտրությունները: Ձեր ներսն է կարևոր: Հարգանքը դրանով չէ, որ պետք է որոշվի: Շատ ուրիշ հարցեր ու խնդիրներ կան, որտեղ ցույց եք տալիս ձեր հարգանքը, կամ հակառակը: Չեմ վիճում:

Չեմ եկել բողոքելու, ընտրակաշառք բաժանելու, ընտրությունները կեղծելու, քվեաթերթիկները պատռելու, անվավեր ճանաչելու, տեսախցիկների չաշխատելու, ուղիղ եթերներին հետևել չկարողանալու և երկրի գործող նախագահի անձնագիրն ու մատը չճանաչելու մասին ասելու: Կամ գուցե հենց դրա համար էլ եկել եմ: Չգիտեմ:

Չեմ եկել լացելու, բանաստեղծության տողեր ցիտելու, ավելորդ անգամ հերոս տղերքի` «մոնումենտցի Կյաժի», Ադամի, Քյարամի, Ուրֆանյանի, Ռոբերտի ու Մկրտչյան Սասունի անունները շահարկելու, թուրքին մեղադրելու, անօդաչու թռչող սարքի գործը խափանած հովվի, 800 հեկտարի մասին հիշեցնելու ու  «ամեն» ասելու: Կամ էլ դրա համար եմ եկել: Ով գիտե:

Ես եկել եմ ասելու, որ մեր Բաղանիսի տղաները վաղուց էլ երեխա չեն: Իրենք էդ սահմանին են մեծացել: Կրակոցները իրենց հետքը թողել են ժամանակի ընթացքում: Հիմա էլ է նույնը: Սերյոժան «Ուղտի մեջք»-ի մասին մի տեսակ սովորական է պատմում, բայց կուտակված շատ բան կա: Թվում է, թե շատ հանգստությամբ է խոսում, բայց բոլորիս ներսը տակնուվրա է լինում: Պատմում է, որ շատ ժամանակ ստիպված են շորերով քնել, որ կրակելու դեպքում, հանկարծ հագնվելու վրա ժամանակ չկորցնեն: Հաճախ ստիպված են բաց թողնել պարապմունքները, որովհետև կյանքն ավելի կարևոր է, բնականաբար հասկանում եք:
«Հա, մին էլ մոռացա, կռավաթդ պատուհանիցը դեսն ենք բերել՝ դբա պատը, պոստերը երևըմ ա քու սենյակիցը, դրա հըմար»:
Մահճակալն էլ տեղափոխվում է տան անկյուններից, որ մի քիչ ապահով լինի: Դրանից մեր սրտերի տեղերը չեն տեղափոխվում, որ մենք էլ մի քիչ ապահով լինենք, մի քիչ հանգիստ լինենք, մի քիչ էլ քիչ մտածենք:

Պատերազմական օրերին ես տանը հանգիստ նստած կարդում եմ Դավիթի «Խաչմերուկ» նյութը ու ուղեղիս ծալքերով անցկացնում, որ ես էլ, ինքն էլ նույն Հայաստանում ենք ապրում: Իրականում կյանքը շատ տարբեր է սահմանամերձ գյուղերում ու հեռու-հեռավոր քաղաքներում:

Հիմա, այսօրը շատերը տխրությամբ են հիշում, շատերը հպարտությամբ, շատերը չեն ուզում հիշել: Ես արդեն չգիտեմ` որ տեսակին եմ պատկանում և կամ՝ որ խմբի մեջ եմ մտնում: Միայն կասեմ, որ այսօր ապագա Հայաստան ընտրելու ու ողջ մնացած հերոսների կողքին հպարտությամբ կանգնելու օրն է: Լավ մնացեք:
Ցտեսություն, պաթոս:

nane ohanjanyan

Արքան առանց զորքի

Բարև ձեզ, ես Նանեն եմ: Ես ուզում եմ պատմել անտառների պահպանության մասին, քանի որ իմ հայրը` Դավիթ Առաքելյանը անտառապետ է: Նրանց կազմակերպությունը կոչվում է «Հայ-անտառ»: Քանի որ մենք ապրում ենք Կապանում, հայրիկս անտառապետ է հենց այստեղ: «Հայ-անտառի» կարևոր խնդիրներից են անտառների խնամքը: Նրանք կտրում են չորացած ծառերն ու ճյուղերը, դրանց փոխարեն տնկում են նոր ծառեր:  Սյունիքի անտառներում աճում են կաղնի, բոխի, հացենի, թխկի և շատ այլ արժեքավոր ծառեր: Էլ չեմ ասում այն մասին, որ Շիկահողի արգելոցում է գտնվում սոսիների միակ պուրակը: Նրանք հետևում են նաև անտառների անվտանգությանը: Սակայն կան մարդիկ, որոնք դա այլ կերպ են հասկանում, նրանք կտրում են ոչ միայն չորացած, այլ նաև երիտասարդ և առողջ ծառերը, որպեսզի վաճառեն կամ իրենք վառեն:  Այդպիսի մարդկանց դեմ պատիժ կա, որը տուգանքի ձևով է:

Հայրիկս շատ է սիրում բնությունը: Նա ասում է, որ ինչպես արքան առանց զորքի, այնպես էլ մարդն է առանց բնության:

Ես էլ չեմ ուզենա տեսնել այդպիսի արքաների, դրա համար կոչ եմ անում, որ չհատեն ծառերը: Ողջ աշխարհն է պայքարում անտառահատումների դեմ, որովհետև անտառները մեր երկրագնդի թոքերն են, թթվածին են արտադրում: Ծառերի տերևները կլանում են ծուխը, փոշին, աղմուկը:

Աշխարհի շատ երկրներում կան օրեր, երբ ասենք, մի օր պետք է երթևեկեն կենտ համարներով ավտոմեքենաները, մյուս օրը` զույգ համարներովը: Երևի հարց առաջացավ` ինչո՞ւ, ասեմ, քանի որ կառավարությունները փորձում են սահմանափակել արտանետումների քանակը:

Ահա թե ինչ կարևոր աշխատանք ունի իմ հայրիկը:

մարինե իսրայելյան

Մենք պարտք ունենք

Հայոց այբուբեն, մեսրոպատառ գիր, հայ գրականություն, պատմություն, արարում, հաղթանակ, վերապրում: Սրանք բարձրարժեք բառեր են, թերևս բոլորը գիտեն, որ դարեր շարունակ հայ ժողովուրդը օտարի ու թշնամու սրի դեմ պայքարել ու պահպանել է հայոց գրերը` այբուբենը, քրիստոնեական հավատի հետ միասին:

Նույն կերպ նաև ով չգիտի ֆեյսբուքի մասին, արդեն նույնիսկ ամոթ է լսարանում հարցնել, թե ով կա ֆեյսբուքում, պիտի հարցնել` ով չկա ֆեյսբուքում: Ֆեյսբուքը օր օրի աճող ու ընդլայնվող հաղորդակցական հարթակ է, որն իր երախի մեջ է առել ողջ աշխարհը: Իսկ ինչպե՞ս կապել հայոց այբուբենն ու ֆեյսբուքը: Կապը սահմռկեցուցիչ է: Ֆեյսբուքը համաշխարհային սոցիալական ոլորտ լինելուց բացի հարթակ է, որտեղ մեռնում է հայոց այբուբենը, ոչ, չի մեռնում, մեռցվում է, նահատակվում է, կախաղան է բարձրացվում, գանահարվում է, խողխողվում ու սրատվում է, և ենթարկվում այն բոլոր պատժամիջոցներին, որ պատմության ընթացքում հորինել է մարդկության երևակայության անառողջ հատվածը` ուղղված ոչնչացման կլանող գաղափարին: Ու այս անգամ հրապարակում հայոց այբուբենն է:

Ինչպես բոլոր միջնադարյան պատիժների ժամանակ, այստեղ էլ կան դահիճը և նրա օգնականը: Դահիճը լատինական այբուբենն է, իսկ օգնականը` մենք, և շատ հաճախ մեծ գործերում օգնականներն ավելի մեծ դեր են ունենում, քան գլխավորները: Նույնիսկ անհավատալի է պատկերացնել, որ 21-րդ դարի զարգացման գաղափարախոսության մեջ որպես քողարկված կմախք առկա է միջնադարյան դահճային համակարգը. այն ևս զարգացել է, եթե նախկինում նա կուլ էր տալիս հազարավոր մարդկանց, ապա այժմ նա կլլում է հարյուրհազարավոր մարդկանց հոգևոր արժեքները` անուղղակիորեն դեպի կործանումը ուղղորդելով նաև մարդկանց:

Օրինակ, ո՞վ է երբևէ տեսել, որ անգլերեն sun, school, orange և այլ բառեր գրեն հայերեն տառերով, հենց այսպես` սան, սքուլ, օրինջ, երևի դժվարացաք կարդալ, կամ աչքի համար անսովոր եղավ, այդ դեպքում ավելի քան սրությամբ է դրվում այս հարցը. ապա ինչո՞ւ հայերեն արև, դպրոց և նարինջ բառերը գրված այլատառությամբ` arev, dproc, narinj, բոլորովին սովորական է և հասկանալի ողջ ֆեյսբուքահայության համար, որ ներառում է հայության գերակշիռ մասը, և արդեն նույնիսկ ահռելի քանակությամբ գրական տեքստեր են ստեղծվել այս նորահայտ լեզվով, որ ոչ հայերեն է, ոչ անգլերեն, և ոչ այլ ինչ:

Երկար եմ մտածել, թե ինչու են մարդիկ այսպես գրում, և միակ պատասխանս այս է. մարդիկ խուսափում են հայերեն գրելուց, քանի որ առաջանում են ուղղագրական և կետադրական խնդիրներ, որոնք հիանալիորեն քողարկում է լատինատառագրությունը: Սա գրություն է բոլոր ձևաչափերից ու կանոններից դուրս, սա պարզապես աբսուրդ է: Եվ այն այբուբենն ու գիրը, որով մենք հպարտանում ենք, որը մեզ հասցրել է փառահեղ 21-րդ դար, մենք սպանում ենք նույն այդ 21-րդ դարի զոհասեղանին և զոհաբերում ենք լատինական աստծուն: Պայքարի զենքն այնքան պարզ է և իր պարզության մեջ այնքան հզոր, ահա այն` կյանքի բոլոր բնագավառներում հայերեն լեզվի գործածության դեպքում գրել բացառապես հայատառ, մաշտոցյան սուրբ գրերով, իսկ եթե լատինական տառերն այդքան գերում են մեզ, ապա բարի լինենք գործածենք նրանց իրենց հարազատ լեզուներում:

Ու հիշենք` մենք պարտք ունենք մեր եկող սերունդների առջև, մենք պարտավոր ենք նրանց փոխանցել ինչպես հնարավորինս մաքուր ու կենսունակ Երկիր, անկախ ու զարգացած հայրենիք, նույնպես և մաքրամաքուր հայոց լեզու, հայ գրեր և լիարժեք հայ մշակույթ:

Seroj araqelyan

Մենք այստեղ ենք՝ սահմանին՝ մեր տանը

-Է՛ն ա, սա՜ղ ուղտի մեջքն ա։

ՉԷ՛, չէ՛, սխալ մի հասկացեք՝ ուղտ ասելով՝ նկատի չունեմ ուղտ կենդանի, ու հաստատ տեղին զարմացաք․ Հայաստան ուղտ չկա: Լա՛վ, շատ չձգձգեմ: Ինչո՞ւ հենց ուղտի մեջք և ինչո՞ւ հենց սաղ ուղտի մեջքն ա: Դե, բնականաբար, ասածս նման է մեղադրանքի, որ սաղ ուղտի մեջքն ա, այսինքն, ամեն ինչի պատճառը ուղտի մեջքն ա: Դե, լավ, չչարչարեմ:՝ Ուղտի մեջքը հակառակորդի հենակետն է՝ այն հենակետը, որի վրա է հենված այն զենքը, որը գնդակոծում է մեր Բաղանիս գյուղը: Այո՛, դիրքերը մի քանիսն են: Ու ամեն դիրք ունի իր զենքի տեսակները, բայց այդ անսովոր անունով դիրքը ամեն անգամ կրակահերթի պատճառ է հանդիսանում: Դիրքի անունը, դե պարզ է՝ գյուղացիք են դրել, հաստատ ադրբեջանցին ո՛չ գիտի ուղտ, ո՛չ էլ՝ մեջք բառերը: Անվանել են Ուղտի մեջք, որովհետև դիրքը կառուցված է երկու, իրար շատ մոտ բլուրների վրա, ինչի պատճառով նմանեցնում են ուղտի մեջքի:

Ուղտի մեջքից այն կողմ Օդնդաղն է: Սա արդեն երկկողմանի համաձայնություն է: Այն հին ժամանակներում, երբ դեռ կռիվ չկար, կար էսպես ասած, Ղազախ-Բաղանիս ճանապարհ, որտեղ Ղազախը համարվում էր տեղի քաղաք և այնտեղ բազմիցս են գյուղացիք գնացել թե՛ առևտրի, թե՛ այլ նպատակներով: Եվ այդ ժամանակվա շփումը թուրքերի հետ, ստիպել է միասին սարերի անվանումներ տալ և, անգամ, խոսել սովորել։ Հիմա գյուղում կան մարդիկ, ովքեր դեռ հիշում են բառեր կամ նախադասություններ: Անձամբ եսչեմ սիրում այդ լեզուն, բայց լսել եմ այս բառը և չեմ կարողանում այդ մեկ բառը ջնջել հիշողությունիցս: Ադրբեջաներեն՝ Յեվաշ, գյուղի բարբառով՝ լա կացի, իսկ գրական հայերենով՝ սպասիր: Եվ այդտեղից է սկսվել գյուղացիների ու, անգամ, զարմանքս է գալիս, ադրբեջանցիների շփումը: Ու այդ պատճառով էլ մինչև հիմա մնացել են այդ բառերն ու անունները:

Օդնդաղ սարը, կարելի է ասել, որ նշանառության տակ է պահում մի քանի հարակից գյուղեր՝ Բաղանիսը, Ոսկեպարը, Ոսկևանը, Կիրանցը, Կոթին և Բարեկամավանը, կամ էստեղի հայտնի անունով՝ Դոստլուն: Դե, հիմա սա՛ է, ի՞նչ կարող ենք անել, գրավելը հեշտ չէ, գյուղացին ստիպված է ապրել՝ մտածելով, որ կրակոցներն անդադար են, և ինչ տեսակ անուն էլ լինի՝ ուղտ, թե փիղ կամ մեկ այլ կենդանի՝ մեկ է, հաստատ այդ մեծ զենքի փամփուշտը գալու է գյուղի վրա: Բայց ինչ զենքից էլ գա, հաստատ ոչ մեկը չի թողնի և չի հեռանա իր գյուղից, որովհետև այստեղ է յուրաքանչյուրի ապրուստը, հիշողությունը, մեծ ծանոթությունը և բոլոր այն լավ պահերը, որոնք ապրել են մեր մեծերը, և հիմա ապրում են մեր փոքրերը:

Մանկապարտեզում և դպրոցում երեխաների թիվը գնալով պակասում է, բայց դա ոչինչ չի նշանակում, չի նշանակում, որ գյուղը կդատարկվի կամ հողերը կհանձնվեն: Ոչ, մենք այստեղ ենք:

Ani Ghulinyan

Եվրատեսիլին ընդառաջ

Հայերը սովորություն ունեն, չէ՞, մի բան ամբողջ ուժով քննադատել, հետո մոռանալ դրա մասին: Այսպես է լինում ամեն անգամ, երբ մոտենում է Եվրատեսիլը, երբ ընտրվում է մասնակիցը, ներկայացվում է երգը: Առաջին արձագանքները վատը չեն, բոլորն էլ սկզբից հույս են փայփայում, որ վերջապես հայ հանդիսատեսն էլ է զգալու Եվրատեսիլն իր երկրում տեսնելու առավելությունը: Վերջում, երբ ամեն ինչ ավարտվում է, հաղթողն էլ պարզ դառնում, պարզ է դառնում նաև այն, որ մինչ այդ փայփայած հույսերը զուր էին, որ այս անգամ էլ Եվրոպան նախապատվությունը տալու է մի թեկնածուի, ով այս կամ այն կերպ չի հակասում իր սկզբունքներին, դեռ մի բան էլ՝ ընդգծում է դրանք:

Անցյալ տարի մեր երգը վատը չէր, նույնիսկ վերջին տարիներին ամենահաջող ներկայացվածն էր, մեր մասնակցի շանսերն էլ բարձր էին գնահատում: Արդյունքում Ուկրաինայի մասնակիցը, որի երգը լսելիս ակամա ձեռքերով փակում ես ականջներդ, դարձավ հաղթող, Եվրատեսիլն իր հետ տարավ Կիև ու մի լրացուցիչ անգամ էլ հնչեցրեց իր երգը, որը ուներ լավ արտահայտված քաղաքական ենթատեքստ: Իսկ մի քանի տարի առաջ, մեր երկիրը ներկայացնող Geneology խմբի ներակայացրած երգի անունը փոխել տվեցին, ասելով, թե այս նախագիծը ձեր պատմությունը ներկայացնելու համար ամենալավ վայրը չէ: Մի տարի էլ միասեռականներին իրենց աջակցությունը ցույց տալու ու իրենց տեսակետն այդ մասին հստակ արտահայտելու համար Ավստրիայի ներկայացուցչին հաղթանակը տվեցին, չնայած այն, որ ավստրիացին լավ ձայն ուներ, հերքել չենք կարող:
Ասածս ինչ է՝ ամեն տարի ոգևորությամբ Եվրատեսիլին սպասելուց հետո պարտվողի հոգեբանությամբ այն քննադատելու, քաղաքական ենթատեքստեր փնտրելու ու մեզ տասներկու միավոր չտված «դաշնակիցների» հասցեին վատ խոսքեր շռայլելու փոխարեն, գիտակցեք, որ Եվրատեսիլը պարզապես երգի մրցույթ է, որին մասնակցում են մոտ հինգ տասնայկ երկրներ, քվեարկում է ամբողջ աշխարհը, հաղթում նա, ում հաղթանակն այդ տարի պետք է Եվրոպային:

Թեթև մոտենանք:

Nane Eghiazaryan

Նապոլեոնների երկրում

Հայ ժողովուրդը արարող ժողովուրդներց մեկն է…
Իմ կարծիքով` ամեն հայ գիտի այս նախադասությունը, և եթե չգիտի, պետք է իմանա, բայց մարդ ինչքան էլ ստեղծում է, գալիս է մի պահ, երբ այլևս դրա դիմաց ստացած վարձը բավական չի լինում ընտանիք պահելու համար: Երբեմն մարդն իսկապես հոգնում է չարչարվելուց և, ստանալով չնչին աշխատավարձ, այլ ճար չի տեսնում, բացի հայրենիքից դուրս աշխատանք փնտրելը: Այդ մարդկանցից շատերին կարող ենք հարցնել, թե ո՞ւր է նրանց հայրենասիրությունը ու պարտքի զգացումը դեպի սահմանին կանգնած զինվորը, բայց մի՞թե նա էլ չի ասի, թե որտե՞ղ է իմ չարչարանքի արդյունքը: Ամեն դեպքում կան շատ կարծիքներ դեպի արտեկիր մեկնողները: Շատերն են ասում, որ մարդ, եթե լավ փնտրի աշխատանք, անպայման կգտնի, բայց ի՞նչ անեն այն մարդիկ, ովքեր փնտրում են և իրենց հարմար գործ չեն գտնում: Էստեղ էլ մի ուրիշը կասի, թե պիտի հարմարվի ուրիշ աշխատանքին, բայց մարդն ինչո՞ւ պետք է հարյուր հազարավոր դրամներ ծախսի և չորսից տասը տարի տրամադրի համալսարանում ուսում ստանալուն, որ հետո էլ ուրիշ գործին հարմարվի: Կամ, լա՛վ, ասում են, որ լավ մասնագետները չեն կորչում և գտնում են իրենց աշխատավայրերը։ Համաձայն եմ, իսկ ի՞նչ անեն միջին մակարդակի մասնագետները, նստեն տանը ու վե՞րջ…

Ես ուղղակի ուզում եմ հասկանալ նրանց, ովքեր ասում են, որ ապագան մեր հայրենիքում է… Լա՛վ, ես էլ եմ համաձայն ձեզ հետ, եկեք ամբողջ ազգով մնանք մեր երկրում, նստենք տներում ու զբաղվենք անգործությամբ ու մեկ էլ կտեսնենք՝ հո՛պ, արդեն տուն չունենք, դրա փոխարեն շատ պարտքեր ունենք:

Դե, ի՞նչ ասեմ, երևի Հայաստանում կան ընդամենը հազվագյուտ մարդիկ, ովքեր պարտքեր չունեն: Լա՛վ, սա էլ հասկացանք, մնում են մեր երկրում, կուտակում պարտքեր ու աշխատում: Աշխատում ենք, նորմալ աշխատավարձ ենք ստանում, բայց մեկ է, պարտքեր ունենում ենք, իսկ սա ինչի՞ հետևանքով է:

Հայը հայրենասեր է, նա սիրում է աշխատել և իր քրտինքով հաց ստեղծել, բայց հայը նաև փառասեր է:

Ինչպես ասում էր Րաֆֆին՝ հային պետք է բացատրել, որ ինքը չի կարող միայն նապոլեոններ ծնել:

Albina

Մինը չի լի՝ Շաքեի ջրվեժից խոսի

-Էհ՜, դե ով էլ ընտրվի, երկրի վիճակը նույնն է էլի մնալու։

-Է, դե, չէ՛, ինչո՞ւ ես էդպես կարծում։

-Հըն, բա ուրիշ ի՞նչ ասեմ, որ կուսակցությունն էլ անցնի, նույնն է լինելու։

Անցնում եմ գյուղով ու լսում գյուղամիջում հավաքված մարդկանց զրույցները ընտրությունների մասին։ Առհասարակ, յուրաքանչյուր խոսակցության երկրորդ թեման ընտրություններն ու կուսակցություններն են: Որոշեցի մնալ և լսել նրանց խոսակցությունները:

-Ամեն օր մեկը գալիս, իր ասելիքը ասում, գնում, եդավ էլ ոչ մի բան չի անում երկրի համար։

-Հա, դե էդ էլ ես ճիշտ ասում․ սկի ոչ չանցնողն ա խոստացածը անում, ոչ էլ՝ անցնողը։

-Մին ա, ով էլ անց կացավ, մի, երկու բան է անելու, որ ժողովրդին գոհացնի։

-Է, դե, վերջացրե՛ք էս խոսակցությունները, հերիք է բողոքեք երկրի վիճակից, ձեր վիճակից, վիճակը փոխելու լավ առիթ կա՝ կգնաք, ում ուզում եք, նրան էլ կընտրեք, որ մի քանի տարի հետո մեր երեխաները չբողոքեն:

-Ընտրություններից եք է խոսում, մեր են գեղեցիկ Շաքիի ջրվեժը չորացման եզրին է: Մինը չի լի ըտանից խոսա,-խոսակցության մեջ մտավ մի մարդ, ով լուռ լսում էր այս ամենը:

Երբ լսեցի այս խոսքերը, դադարեցի լսել մարդկանց, ովքեր խորացել էին քաղաքականության մեջ: Իրականում դա ճիշտ է, բոլորը տարված են միայն ընտրություններով, քարոզարշավներով, հաղթանակի հասնելու և այլ բաներով, իսկ այդ ամենի կողքին ոչնչանում են բնության հրաշքները: Վազեցի տուն՝ մեկ անգամ ևս հաստատելու համար լսածս, որովհետև ես էլ կարդացել էի նման մի նյութ, որտեղ գրված էր, որ ջրվեժի ջուրը կտրել են:

Հիմա անհամբեր սպասում եմ ընտրությունների ավարտին: Տեսնես ընտրություններից հետո մեր ջրվեժին հերթ կհասնի՞:

heghine enoqyan

Ինչո՞ւ չգիտենք

Մոտավորապես երկու տարի առաջ «Այրուձի» հեծյալ ակումբը իր կազմավորման 35-ամյակի կապակցությամբ կազմակերպել էր շրջագայություն Հայաստանի տարբեր վայրերով: Այդ մասին տեղեկացա համացանցի միջոցով: Խումբը լինելու էր նաև Ապարանի տարածաշրջանում, ավելի կոնկրետ՝ Լուսագյուղում: Պետք է ներկայացվեին ազգային ձիախաղեր, սակայն ձիերի հոգնածության պատճառով իրականացվեց ծրագրի միայն մի մասը՝ խումբը կատարեց ազգային երգեր, պարեր, ցուցադրվեց մոռացության ճիրաններից փրկված ստվերների թատրոն: 

Մեր տարածաշրջանում այսպիսի շրջագայություններ հազարից մեկ են լինում՝ մանավանդ ազգային երգ ու պարով ուղեկցվող: Դպրոցի մուտքի հարթակը վերածվել էր համերգային հրապարակի: Կային մեծահասակներ, դպրոցականներ ու մայրիկներ՝ երեխաներին գրկած: Հենց երգի առաջին հնչյուններից պատանիները շրջան կազմեցին դպրոցի տնօրենի հետ և պարեցին մինչև համերգի ավարտը: Երեկոն վերածվեց իսկական տոնի: Բոլորի աչքերում ուրախություն էր ու կարոտ՝ տոնախմբության, երգի, պարի:

Այս ամենը տեսնելով՝ առաջանում են մի շարք հարցեր: Իսկ մենք ինչո՞ւ ենք տարբեր միջոցառումների ժամանակ պարում ինչ-որ անհասկանալի ծագումով, ազգություն չճանաչող երաժշտության տակ: Ի՞նչն է պատճառը: Ինչո՞ւ չգիտենք հայկական պարեր, հայկական երաժշտություն՝ կոմիտասյան մշակումներով: Չէ որ ծանր գնով է վիճակվել փոխանցել սերունդներին մեր ազգային նկարագիրը, ստեղծել պետություն ու պահպանել այն: Վերջապես ժամանակն է վերադառնալու մեր արմատներին, վերականգնելու մեր ինքնությունը, տարածելու ու փոխանցելու մերը՝ ազգայինը:

Lilit Grigoryan

Նեղանալու բան է

Մոտենում են ընտրությունները, մոտենում է ապրիլի երկուսը: Մոտենում է այն օրը, որ պիտի Հայաստանի բնակչության կեսից ավելին գոնե հինգ րոպեով դուրս գա տանից, շնչի գարնան զովությունը: Բայց ոչ ոք չի մտածում, որ դա կարելի է անել անգամ հիմա, այս րոպեին, կարելի է դուրս գալ տանից, տեսնել, որ բողոքից, հիասթափությունից, քննադատությունից առավել հաճելի բաներ կան աշխարհում: 

Արդեն ապրիլն է, գարնան կեսը: Սա այն ժամանակն է, երբ բնությունը մի տեսակ նոր սկիզբ է մտնում, կարելի է ասել՝ գարունը բնության Ամանորն է: Բայց ոչ ոք չի շնորհավորում բնությանը: Ոչ ոք չի նկատում, որ երկինքը փոխել է իր զգեստը, ավելի բաց կապույտն է հագել, արևը կարծես թե փոխել է իր հզորության շարժիչը, ավելի ուժեղ շարժիչ է գնել: Չեն նկատում, որ թռչունները վերջապես հետ են եկել իրենց արտասահմանյան շրջագայությունից: Բոլորը գեթ մի բանի մասին են մտածում. ընտրություններ, կաշառք, պատգամավոր, քարոզարշավ:

Իմ կարծիքով երիտասարդ հայությունը չի էլ հասկանում քարոզարշավի էությունը: Վերջերս Արաբո Իսպիրյանն էր եկել Հրազդան: Իմ տարիքի երեխաները վազելով գնացին Արաբոյի հետ նկարվելու, բայց չէ՞ որ դա քարոզարշավ էր: Անհասկանալի բան է աշխարհը:
Էս վերջերս հաճախ եմ անցնում մի շենքի բակով, որտեղ տեղակայված է քննադատությունների ու բողոքների շտեմարանը: Տարիքն առած մարդիկ են հավաքվում, ամեն մեկն իր կուսակցությունն է առաջ քաշում, կռվում են, գոռում, բողոքում, վերջում էլ զայրացած դեմքերով տուն են գնում: Ու կարևորն այն է, որ գնում են տուն ու բողոքում, որ Գագիկ Սուրենյանը մի օր չեղավ, որ լավ բան ասի: Բայց ոչ մեկի մտքով անգամ չի անցնում, որ գարունն է մեզանից նեղացել: Անգամ ծանոթիս հետ խոսելիս հարցրի, թե արդյոք գիտի՞, որ գարուն է հիմա: Տնաշենը չգիտեր էլ, որ ձմեռ չէ հիմա, գարուն է, գարուն: Ասում էր, թե շատ բան ունի մտածելու, գարո՞ւնն էլ ինչու պիտի ավելանա…
Գարունը մեղք չունի, չէ՞, որ հենց իր ժամանակ են կատարվում այդ ընտրությունները:
Խոսում եմ ընկերներիս հետ, ամեն մեկն իր կռիվն է տալիս կառավարության հետ, ինձ էլ են խորհուրդ տալիս խոսել, ասել, չլռել, բայց դե ես էլ իմ գարունն եմ ապրում, մեկ էլ յոթ-ութ ամիս հետո այն կգա: Ես վայելում եմ, ես չեմ անտեսում, ես ժպտում եմ, անգամ եթե դրսում մառախուղ լինի, ձյուն գա, անձրև գա: Իսկ նրանք միանգամից խոժոռում են իրենց հայացքները: Նրանք մտածում են, թե ես ոչինչ չեմ հասկանում քաղաքականությունից, դրա համար էլ լռում եմ: Իրականում ես իրավագետ եմ դառնալու, ու այդ դեպքում ես շատ ժամանակ կունենամ քաղաքական գործերի մեջ խառնվելու համար: Բայց չեմ ունենա այլևս մանկություն:
Մենք ենք մեր կյանքը գունավորում, մեզ է պատկանում մեր կյանքի վրձինը, կառավարության ձեռքին չէ դա: Մեզանից լավ ոչ մեկն էլ չի կարողանա փոխել աշխարհը:
Դե, ուրեմն, եկեք մեկ-մեկ ազատվենք խառը մտքերից, դուրս գանք, շրջենք, մաքուր օդ շնչենք, ու կտեսնենք, որ աշխարհը հիանալի մի բան է:

Գարունն էլ լաց լինել գիտի: Նա մեզանից իսկապես նեղացել է: