Լեյլի Թադևոսյանի հետ ծանոթացա ճամբարում: Ու քանի որ երբեք հարցազրույց չէի վարել, «անփորձ լրագրող էի», զուտ ընկերական, իմ առաջին հարցազրույցը փորձեցի նրա հետ անցկացնել:
Լեյլին,արդեն 4 տարի համագործակցում է պատանի թղթակիցների հետ: Նա կօգնի ինձ, և նրա օգնությամբ կստանամ իմ հարցերի սպառիչ պատասխանները: Եվ այսպես, ես և Լեյլին առանձնացել ենք, որպեսզի մեզ ոչ ոք չխանգարի: Լսվում է ձայնագրիչի կոճակի ձայնն, ու…
-Քանի՞ տարի է, ինչ թղթակցում ես 17.am կայքին:
-Մոտավորապես 4 տարի: Չնայած էն ժամանակ, երբ ծանոթացա թիմի հետ, 17.am-ը չկար: Մենք պարզապես միացել էինք «Մանանա» կենտրոնի անձնակազմին ու թղթակցում էինք, որովհետև մեզ մոտ` Շիրակի մարզում «Մանանան» դասընթաց էր անցկացրել: Հետո, մասնակիցներից ընտրել էին մի քանիսին, որոնց թվում ես էլ կայի:
-Պատմիր, քո առաջին նյութի մասին:
-Դասընթացի ժամանակ երկու թեմա են տալիս սկզբում: Մեկը՝ «Իմ մասին» , մյուսը` «Ինչն է ինձ հուզում»: Ուրեմն հենց դրանք են եղել իմ առաջին նյութերը: Իսկ առաջին լրագրողական նյութս Գյումրիից էր: Գյումրիում հին այգի կա, «Բոշի սադ» են անվանում, որը բավականին հին պատմություն ունի: Ես որոշել էի այգու մասին տեղեկություններ գտնել: Գնացել էի ոչ միայն գրադարան, պատմության թանգարան, այլ նաև հանդիպել մարդկանց, խոսել ու լսել էի նրանց պատմությունները: Ասեմ ավելին՝ գտել էի մի հին, ըսպես ասած, «բուդկայի» աշխատող, որի հայրը այգու հիմնադիրներից էր եղել ու շատ բան պատմեց: Շատ սիրուն նյութ էր ստացվել: Հենց «ըդպես» էլ սկսեցի, ու իմ մեջ սեր առաջացավ նյութ գրելու՝ հատկապես իմ քաղաքի պատմության, քաղաքի մարդկանց, մշակույթի մասին:
-Ի՞նչ արձագանքներ եղան առաջին նյութից հետո, երբ հայտնվեց համացանցում:
-Համացանցում հայտնվելուց հետո մարդիկ տեսնում, կարդում, share էին անում: Հիմնականում այգին մոռացված էր՝ պատմության առումով ու մարդկանց շրջանում: Նյութը գրավեց նրանց ուշադրությունը: Այդ ժամանակ դպրոցում էի սովորում, և ուսուցիչները անընդհատ դրվատանքի խոսքեր էին ասում: Հետո այն տպագրվեց նաև «Խաբարբզիկում» ու «Խաբարբզիկները» ստանալուց հետո բաժանում էի մեր դպրոցի դասարաններին, գրադարանին: Տարել եմ նաև էն գրադարանը, որտեղից այգու մասին տեղեկություններ էի ստացել ու կարդալուց հետո ասում էին.
-Չէ՛, լա՛վ է, հույսեր կան, որ հետո գրելը կշարունակես:
-Ներկայացրու քեզ 17.am-ից առաջ և 17. am-ից հետո:
-17.am-ից առաջ: Դե, գրելու հանդեպ սերը միշտ էլ եղել է, պարզապես, մարդիկ ցանկանում են գրել «բան»` իրենց սովորած դժվար բառերով՝ եսի~մ, որ գրքից պեղած: Նախքան «Մանանային» թղթակցելը ես ամեն ինչ փորձում էի էդ ձևով գրել, հիմնականում շարադրության տեսքով: Կարդալ ստացվում էր, բայց, իմ կարծիքով, էդքան էլ հետաքրքիր չէր: Եթե ինչ որ բան ես գրում, էնպես պիտի գրես՝ մեր գրողներից մեկն է ասում, կարծեմ Թումանյանը, որ թե՛ փոքր երեխային հետաքրքրի, թե՛ մեծին, հասանելի լինի տարբեր տարիքի ընթերցողի համար: «Մանանային» թղթակցելուց հետո ես ավելի ազատ եմ մտածում, կարող եմ օգտագործել և՛ գրական հայերենը, և՛ մեր Գյումրվա բարբառը, որը միշտ էլ համ ու հոտ է տալիս խոսքին: Էդպես, պատմությունը հարազատ է դառնում ոչ միայն քեզ, այլ նաև էն մարդուն, ով կարդում է, որովհետև ընթերցողը պատկերացնում է իրավիճակը: «Մանանային» թղթակցելուց հետո ես, իրոք, զգում եմ էդ փոփոխությունն իմ կյանքում: Շարադրություններս էլ սկսեցի գրել նույն ոճով, և տարբերությունը բավականին լավ էր: Մրցույթներին արդեն զբաղեցնում էի բավականին բարձր տեղեր:
-Հետաքրքիր դեպքեր եղ՞ել են, կապված քո նյութերի հետ:
-Օրինակ՝ կարող եմ պատմել, որ Գյումրիում ես ու ընկերուհիս, որի հետ, ի դեպ, անվանակիցներ ենք, ծանոթացել էինք 60 տարեկան դիջեյ տատիկի հետ, որը հիմա էլ ողջ-առողջ է, ու նրա հետ հարցազրույց էինք անում: Ինքը մեզ չէր թողնում, որ նկարեինք ռեպորտաժի համար, պատճառաբանելով, թե սպիներս կերևան: Հետաքրքիր բաներ միշտ լինում են, որովհետև ինչ-որ նյութ գրելիս, ես պետք է ամեն ինչ պարզեմ, նոր գրեմ: Մարդիկ շատ տեղեկություն են տալիս, սպասվածից ավելի շատ:
-Ո՞րն է քո ամենասիրելի նյութը՝ քո գրածներից կամ ուրիշի:
-Տատիկիս մասին էի նյութ գրել: Ու հիմա, երբ կորցրել եմ իրեն, ամեն անգամ կարդալիս` իմ մեջ ամեն ինչ փոխվում է, ալեկոծվում: Կային մարդիկ, որ կարդում ու ասում էին. «Վ՜այ, ինչ լավ ես գրել, ինչ լավ ես ներկայացրել»: Բայց նյութը իրական էր, ու ես հիշում եմ ամեն մի պահը, էդ ամեն ինչը զգացել եմ:
Իսկ բացի իմ նյութից՝ շատ կան, ընկերներս հոդվածներ են գրում, օրինակ՝ Մարիամը Նալբանդյան, Շուշանիկը Հարությունյան, Լիլին Նալբանդյան, Լուսինեն Կարապետյան…շա՜տ կան: Լավ նյութ ասածը՝ ամեն մարդու համար կարող է տարբեր լինել: Օրինակ ինձ համար, եթե նյութի մեջ ինչ-որ մի օգտակար նախադասություն կա, ինչ-որ մաս պիտանի է ընթերցողի համար, լավ է:
-Ո՞ր ոլորտի մարդկանց հետ ես նախընտրում հարցազրույց վարել:
-Մարդկանց հետ խոսելը հետաքրքիր է, եթե լրագրող ես, պիտի կարողանաս մարդկանց մեջ ինչ-որ հետաքրքիր բան գտնել: Օրինակ, եթե դու խոսում ես նկարչի հետ, դու պետք է իր աշխարհը մտնես, եթե գրողի հետ ես խոսում, բառերը կամ փիլիսոփայությունը վերցնես, այսինքն, ամեն մարդ ասելիք ունի, և դու պիտի կարողանաս ճիշտ բան քաղել մարդուց:
-Ամենից շատ ո՞ր նյութերդ են քննարկվել:
-Գյումրու մասին էի գրել` կոլորիտով նյութ էր: Ներկայացրել էի Գյումրու մշակույթը և բարբառը: Ֆեյսբուքում շա՜տ մեծ արձագանք ունեցավ, մարդիկ անընդհատ մեկնաբանություններ էին թողնում, share էին անում, ու նյութը բավականին շատ տարածվեց: Իսկ երբ սովորելու էի գնացել Միացյալ Նահանգներ, էնտեղ նյութ գրեցի հայրենասիրության մասին, որ հայերը չպիտի թողնեն Հայաստանը ու գնան, ու եթե գնան էլ ՝ հետ գալու պայմանով: Էլի մեծ արձագանք գտավ, որովհետև խառը ժամանակներ էին, ու մարդիկ կարդում էին ու ասում. «Հա՛, էս մեկը ճիշտ է»:
-Ի՞նչ որ բան կա, որ կցանկանայիր ավելացնել:
-Քեզ, որպես 17.am-ին նոր միացած թղթակցի ցանկանում եմ, որ միշտ կարողանաս գրել, նկարել ինչ-որ բաներ, ու իրենք քեզ համար դառնան սիրելի, սա լինի սիրածդ գործը: Հայաստանում միշտ էլ քննարկվող նյութեր, երևույթներ կան: Կարևորը, որ սիրես գործը ու արժանի շարունակողը լինես: Թող, որ միշտ, ես ու դու գրելու բաներ ունենանք, և թող, որ միշտ, թեկուզ էն ամենա անհետաքրքիր բանը կարողանաս հետաքրքիր կերպով վերլուծել:
Հետո մտա ֆեյսբուք, Ժորան էր գրել: Միանգամից հիշեցի նրա պարելը ու սկսեցի ծիծաղել:
Մեր շարքերում է նաև մի «կրեատիվ» երիտասարդ, ով ունի շա~տ հետաքրքիր ազգանուն` Արշակ-Շահբազյան (լավ է հնչում, չէ՞): Էրեխեքից մեկը, լսելով Արմանի (էդ էլ իր անունն է) ինքն իրեն ներկայացնելը, չզսպելով հետաքրքրությունը` ասաց.
-Կա՞ մի դերասան, թեկուզ աշխարհահռչակ, որ կուզեիք իր հետ աշխատել։