Վաղուց էի լսել մեդիա ճամբարի մասին, բայց նախկինում երբեք չեմ մասնակցել: Ես նախկինում չեմ սիրել մեդիան, կինոարտադրությունը և լրագրողի գործը: Ինձ թվում էր, որ երբեք չեմ սիրի այս ոլորտները: Սակայն հասկանալով, որ ես շատ քիչ տեղեկություն ունեմ այս ոլորտների վերաբերյալ, որոշեցի գնալ ճամբար և իմանալ ավելին նրանց մասին: Այնուամենայնիվ, մտածում էի, որ մեկ օրից ավել չեմ կարող մնալ ճամբարում, որովհետև քննարկվող թեմաները չեն հետաքրքրի ինձ:

Առաջին օրն էր, մտա այն դահլիճը, որտեղ տեղի էր ունենալու սեմինարը: Մի քիչ տարակուսանք կար իմ մեջ: Գրեթե բոլորը իրար ճանաչում էին: Իսկ ես դեռևս ծանոթներ չունեի:

Սեմինարը սկսվեց: Մեզ բացատրեցին նկարահանումների հիմունքները: Մենք անգամ հարցազրույց վերցնելու փորձ արեցինք: Եվ ահա թե ինչ: Իմ բոլոր պատկերացումները մեդիայի մասին փոխվեցին: Ես հասկացա, որ մեդիան  հետաքրքիր և մարտահրավերներով լի մի կյանք է: Զարմանում եմ, թե ինչու մինչև հիմա չեմ սիրել:

Եվ ահա, ժամեր անց, մասնակցեցի վարպետության դասի: Մեր հյուրն էր ֆոտոլրագրող Արամ Կիրակոսյանը: Այդ դասից հետո, ես հասկացա, որ ինչ մասնագիտություն էլ որ ընտրեմ, լուսանկարչական սարքը միշտ կլինի ինձ հետ:

Երկրորդ օրը մեզ պատմեցին կինոարտադրության մասին: Դասը շատ հետաքրքիր էր: Մենք անգամ փորձեցինք թղթի վրա նկարել մի կադր, ըստ մեր երևակայության: Ճիշտ է, շատ սխալներ ունեի, բայց դա իմ առաջին փորձն էր: Դասը այնքան էի հավանել, որ քիչ էր մնում որոշեի դառնալ կինոռեժիսոր, կամ գոնե սցենարիստ: Բայց, քանի որ բիզնեսից շատ ոչինչ չեմ սիրում, չփոխեցի նախկին որոշումս, սակայն ինքս ինձ խոստացա, որ պարբերաբար կփորձեմ նկարել ֆիլմեր:

«Մանանա» կենտրոնը փոխեց կյանքս երկու օրում: Ես հասկացա մի շատ կարևոր բան, որ երբեք չի կարելի չսիրել մի բան հենց այնպես: Եթե չեք սիրում, փորձեք պարզել` ինչու: Համոզված եմ, որ եթե բոլորը այսպես մտածեն, բոլորի կյանքը կփոխվի դեպի լավը:

Հարցազրույց Մարգահովիտ գյուղի բնակչուհու հետ

Բոսքյանդ, Համզաչիման, Մարգահովիտ. սա նույն գյուղն է, տարբեր ժամանակ տարբեր անուններով:

-Թուրքերի ժամանակ, որ եկել են, արդեն համարյա մտնելուց են եղել մեր գյուղը, խոտերը դեղնած են էլե, թուրքերը ասել են` Բոսքյանդ: Դրանից հետո Համզաչիման ա դրվել, ճիշտն ասած, ես չգիտեմ` ինչ հիմունքներով ա դրվել: Այնուհետև  կառավարության որոշմամբ գյուղի անունը փոխվեց Մարգահովիտ,- պատմում է իմ զրուցակիցը` Մարգահովիտ գյուղի բնակչուհի, 62-ամյա Ալինա Բեկչյանը:

-Գյուղը քանի՞ բնակիչ ունի:

-4300 բնակիչ, որից  287-ը` ժամանակավոր, 3853-ը` հիմնական:

-Ի՞նչով են զբաղվում այստեղի բնակիչները:

-Անասնապահությամբ, հողագործությամբ` հիմնականում կարտոֆիլ են աճեցնում: Մեկ էլ մեր երիտասարդությունը հիմնականում արտագնա աշխատանքի է գնում:

-Իսկ կյանքը գյուղում ակտի՞վ է, թե՞ պասիվ` հիմնականում տատիկ-պապիկներ:

-Դե, գյուղ ա, էլի, բայց մենք ակտիվ երիտասարդներ ունենք, ովքեր երիտասարդական կենտրոն են ստեղծել:

-Իսկ ի՞նչ են անում երիտասարդական կենտրոնում:

-Հավաքվում են, զրուցում են, ինչ-որ ծրագրերի են մասնակցում ու շահում:

-Ի՞նչ ծրագրեր:

-Շահեցին ինչ-որ մանկապարտեզի համար ծրագիր, գույք բերեցին, խաղալիքներ երեխաների համար, մի այլ ծրագրով` պարի խմբի համար շորեր, էն մյուսով էլ` թեքահարթակներ սարքեցին:

-Կա՞ն գյուղում այնպիսի հիմնախնդիրներ, որոնք մոտ ապագայում կստանան լուծումներ:

-Շատ ունենք խնդիրներ, հիմա մի նոր ծրագիր կա, որը ուզում ա գյուղում աղբարկղերի հարցը լուծի, մերն արդեն շարքից դուրս ա էկել: Կամուրջ ունենք, երևի կամրջի շինարարությունը սկսեն: ՄԱԿ-ի ծրագրերից ա կարծեմ, Երևանից էին եկել, անունը չեմ հիշում կոնկրետ:

-Կուզենայի՞ք գյուղից գնալ ու ապրել ուրիշ տեղ:

-Ե՞ս, ես չէ, ազիզ, ես գյուղը շատ կսիրեմ, բաներ կա ինձ քաշող, ես ուրիշ տեղ չեմ կարա ապրեմ, ես ստեղ ծնվել եմ, ստեղ մեծացել:

Երբևէ մտածե՞լ եք, թե որտեղ կարող ենք հարցազրույց վերցնել, կամ ընդանրապես սովորել։ Ես մտածել եմ ու մտածելու հետ մեկտեղ սովորել։

Օրինակ, ինձ համար կապ չունի` որտեղ սովորել, կարևորը սովորելն է։ Երեկոյան ուզում էի նյութ գրել։ Հասկանալով, որ այդ հարցում ինձ կարող է օգնել Շուշանիկը (մեր մենթորներից մեկը)՝ դիմեցի նրան։ Փնտրելով նրան՝ գտա սենյակներից մեկում, որտեղ չկար սեղան և նստարան։ Ես և Շուշանիկը նստեցինք գետնին, և ես սկսեցի հարցերով տանջել նրան։ Ու ասեմ, որ նրա համար դա տանջանք չէր, նա մեծ ոգևորությամբ ու հաճույքով պատասխանում և բացատրում էր ինձ։

Այս ամենը պատմեցի նրա համար, որ իմանաք` կապ չունի որտեղ և ինչի վրա սովորել։ Կարևորը գիտելիք ստանալ և այն օգտագործել կարողանալն է։ Եվ այդ իսկ պատճառով որոշեցի, որ իր բացատրած կերպով պետք է այս ամենը գրեմ։ Դրանից բացի երեկ ցերեկը նկարահանումների դասեր էինք անցկացնում, և այդ ընթացքում որոշեցի ավելի լավ հասկանալու համար հարցազրույց վերցնել և միաժամանակ նկարել։

Քանի որ երեխաները շատ էին՝ բաժանվեցինք երեք հոգանոց խմբերի, այնուհետև պետք է հարցազրույց վերցնեինք մեկս մյուսից։ Մեր խմբում երկու աղջիկ էր՝ ես և Մերին, և մեկ տղա՝ Սերյոժան։ Առաջին հարցազրույց տվողը ես էի։ Եթե նախորդ օրինակի մեջ տեղը կապ չուներ, այստեղ որոշ չափով կարևոր էր, քանի որ նկարահանումներ կատարելու համար պետք է հարմար պայմաններ և վայրեր լինեն։ Մենք ունեինք ընդամենը մեկ ժամ, որից քսան րոպեն տեղ էինք փնտրում։ Երկար ժամանակ փորձում էի լրջանալ, բայց չէր ստացվում, չնայած դա ինձ օգնեց չլարվել և հանգիստ պատասխանել հարցերին։ Գիտե՞ք, էն ծիծաղելի իրավիճակը գնալով ավելանում էր, բայց դե սա էլ լավ անցավ։ Հա, մեկ էլ չմոռանամ ասել, որ անլրջության պատճառով ակնոցը մնացել էր ծառի վրա։ Ամենահետաքրքիրը երրորդ հարցազրույցն էր։ Ասե՞մ` ինչու։ Դե իհարկե՜, կասեմ, քանի որ չեմ ուզում խոսքս կիսատ թողնել։ Սերյոժայի հարցազրույցից հետո վախենալով իջնում էինք զառիթափը, ու մեկ էլ ի՜նչ տեսնենք։ Տեսանք, որ տանիք տանող ճանապարհ կար։ Մենք էլ օգտվելով առիթից, բարձրացանք տանիք։ Շատերը զարմացան իմանալով, թե որտեղ ենք նկարել հարցազրույցը:

Նկարահանումներ անելու համար պակաս կարևոր չի հարցազրույցի տեղը ճիշտ որոշել։ Իսկ ես հանգիստ կարող եմ ասել, որ ես և ընկերներս ճիշտ և հարմար տեղ էինք ընտրել։

Դեպի Դիլիջան ուղևորվող ավտոբուսի մեջ հանդիպեցի Վիոլետա անունով մի աղջկա, հենց սկզբից նա գրավեց ինձ, ու կարծես թե սիրտս հուշում էր, որ նա պարզապես սովորական մասնակից չէ, այլ մի քանի ժամից նա դառնալու է իմ ամենամտերիմներից մեկը:

Ավտոբուսի մեջ այդքան շատ չխոսեցի նրա հետ, բայց երբ հյուրանոցի դիմաց սպասում էինք, թե երբ պիտի բերեն սենյակի բանալիները, եկավ ու սկսեց խոսել հետս:

-Բարև, արի ծանոթանանք, իմ անունը Վիոլետա է:

-Բարև, ուրախ եմ, Միլենա:

-Բա որտեղ՞ից ես, Միլիկ: Կլինի, չէ,՞ քեզ Միլիկ ասեմ, շատ եմ սիրում:

-Հա, կլինի, բայց ես էլ պիտի քեզ Լոլո ասեմ:

Մենք որոշեցինք, որ պիտի դառնանք սենյակակիցներ, ու այդպես էլ եղավ: Սկսեցինք միասին մեր իրերը դասավորել, հագուստները ցույց տալ, նկարվել, գժություններ անել, պարել, երգել, ու հա, չեմ թաքցնի, մի քիչ էլ բամբասել:

Քանի հիշեցի ասեմ. պայմանավորվեցինք, որ սառնարանում ինչ կա, երկուսինս է, ու արդեն չորրորդ օրն է, բայց մեր գիշերվա պաշարը դեռ չի սպառվել:

Հիմա Լոլոն իմ ամենամտերիմ ընկերուհիներից է, և ես խոստանում եմ, որ մեր շփումը դեռ երկար կշարունակվի:

Ու  շուտ եմ ասել, միայն ես կարող եմ նրան Լոլո ասել:

Չէ՞, Լոլ:

Մարգահովիտ տանելու ճանապարհին տեսա, որ սարերի վրայի խոտը ամբողջությամբ հնձել և հավաքել են: Նման բան առաջին անգամ էր, որ տեսնում էի: Գյուղ գնալու ճանապարհին մոլոկանները բանջարեղեն էին վաճառում:  Հենց առաջին պատահած մոլոկանի մոտ կանգնեցինք: Ուրախ-զվարթ մոտեցանք տատիկին` նրանից հարցազրույց վերցնելու համար, բայց նա կտրականապես հրաժարվեց թե՛ նկարվելուց, թե՛ հարցազրույց տալուց: Նա վաճառում էր թթու, գազար, լոբի: Հենց իր  հետևում նկատեցինք մի ընտանիք, որ արտում խոտ էր հավաքում: Նրանք նույնպես մոլոկաններ էին՝ տատիկն էր, պապիկը և նրանց երկու թոռնիկները: Սկզբից մոտեցանք նրանց և սկսեցինք բացատրել թե մենք ովքեր ենք և ինչ ենք ուզում: Տատիկը նույնիսկ հրաժարվեց խոսել մեզ հետ, ներկայանալ: Միայն կարողացա հարցնել, թե` արդյոք սիրո՞ւմ է իր աշխատանքը: Եվ ի զարմանս ինձ, ստացա պատասխան.
-Այո՛, սիրում եմ:
Դրանից հետո նայեց մեզ և ասաց, որ մենք խանգարում ենք իրեն, և արդյոք մեզ դուր կգա՞ր, որ մեր աշխատանքը անելու ժամանակ ինչ-որ մեկը գար և խանգարեր մեզ, կամ  կթողնեի՞նք արդյոք, որ անծանոթ մարդիկ մեզ նկարեին:
Պապիկը  բարի մարդ էր և ավելի հետաքրքիր: Նրա դեմքին նայելով կարող էիր հաստատ ասել, որ նա հայ չի, և շատ ջանասիրությամբ էր անում իր աշխատանքը:  Նրանք ունեին երկու թոռներ ՝ Սաշան և Ալյոշան: Սաշան ապրում էր Ռոստովում , ուղղակի մի քանի օրով եկել էր հյուր:
Երբ արդեն հետ էինք գնում, պապիկը  ասաց.
-Կարելի՞ է ձեզ մի բան հարցնել: Ձեզ չի՞ հետաքրքրում, թե մենք ինչի՞  համար ենք այստեղ, ինչի՞  համար ենք մեր երկիրը թողել ու եկել այստեղ: Մեզ վռնդել են մեր երկրից, մեր հարազատ հողից : Իսկ դուք սիրո՞ւմ եք ձեր հողը:
Եվ այստեղ մեր դերերը  փոխվեցին: Հիմա մեզ են հարցեր տալիս:
-Այո, սիրում ենք,- ասացինք մենք»
- Ես շատ եմ ցավում, որ դուք թողնում ու հեռանում եք ձեր երկրից :
Ու մենք կարկամեցինք, հետո առանց բան ասելու հեռացանք:
Նա հակառակ իր կամքի, հեռացել էր իր երկրից, իսկ մեր հայ ժողովուրդը իր կամքով թողնում և հեռանում է այն հողից, որում ծնվել և մեծացել է:

Նստած եմ սենյակում, մտածում եմ, թե ինչ գրեմ, ինչի մասին պատմեմ: Մտածում եմ, որ արդեն բոլորը գրած կլինեն «Առավոտ» օրաթերթի լրագրող Ռուզան Մինասյանի հետ ունեցած վարպետության դասի մասին: Հիմա հաստատ կինոյի նկարահանումներից խոսել են: Վայ, բա անիմացիան: Չէ, չէ: Մի րոպե: Անիմացիայից անվերջ կարելի է խոսել, ու լիքը կարող ենք պատմել: Ասենք, օրինակ՝ ոնց էր Հովնանը ֆոտոխցիկը հարմար տեղավորում, ոնց էր Սիսակը ամեն րոպե ասում.

-Դուք իջեք, դու արի էստեղ, բարձրացիր, արագ: Հավասար ճոճվեք: Էրեխեք, կամերային չնայեք:

Ու չէինք նկատում՝ ոնց են օրվա ժամերը թռնում, ոնց է ամպերը քիչ-քիչ կուտակվում գլխիդ վերևում, ու թե ոնց է երկինքն աստիճանաբար փոխում իր գույներն ու երանգները: Ու մոտավորապես էսպես էլ անցավ մեր փիքսիլեյշնի նկարահանումները և ուրախ օրը: