Մեդիա ճամբարներ խորագրի արխիվներ

vahe stepanyan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. ֆիլմերի գաղափարների քննարկում

Ճամբարի երկրորդ օրը մենք առաջարկել էինք մի շարք ֆիլմերի գաղափարներ: Եվ այսօր, երբ արդեն մեր ճամբարը հատում է իր «գոյության» կեսը, մենք քննարկեցինք և ընտրեցինք ամենահետաքրքիր գաղափարները: Դե հիմա, եթե սկսեմ ներկայացնել իմ կարծիքը, ահագին սուբյեկտիվ նյութ կստացվի:
Ինչ ասեմ, առավոտյան էլի արթնացա: Հետո արթնացրի Արտյոմին: Հետո քնեցի: Հետո արդեն Արտյոմը ինձ արթնացրեց:
Սովորական մեդիաքեմփային օր: Նախաճաշ: Ու հավաքվում ենք կոնֆերանս-դահլիճում քննարկելու ֆիլմերի գաղափարները: Նախորդ օրը մոտ քառասուն ֆիլմեր էինք առաջարկել, ու եկել է պահը, որ «ֆիլտրենք» լավ գաղափարները: Սկսեցինք
Մինչև փակեցինք չարաբաստիկ առաջին ֆիլմի թեման, արդեն հասցրեցինք հոգնել: Չեմ ուզում խորանալ, ուղղակի մի բառ՝ «Հաղարծին», և ամեն ինչ ասված է: Քանի որ Հաղարծին վանական համալիրի մասին ֆիլմեր շատ են նկարվել, մենք որոշեցինք չգնալ տրորված ճանապարհով, նկարել այնպիսի թեմա, որի մասին ուրիշները չգիտեն: Լավ, ինչևէ, շատ ծավալվեցի: Շատ-շատ թեմաներ կային: Մեր գործն էլ էր շատ-շատ: Դե, մենք էլ շատ-շատ տանջվեցինք: Գործը կամաց-կամաց առաջ էր գնում: Քննարկում էինք ֆիլմերի հետ կապված բոլոր գաղափարները ՝ իրենց դետալներով: Սկսած տեղ հասնելու գործընթացից, թե քանի ժամ կտևի ճանապարհը, արդյո՞ք անվտանգ է այն, կամ ընդհանրապես ճանապարհ կա՞ թե ոչ, մինչև այն, թե արդյո՞ք ֆիլմի գաղափարը հասկանալի կլինի դիտողին: Հետո գործը նորից սկսեց մեռնել, ու մենք դուրս եկանք քննարկումը դրսում շարունակելու: Արդյունքում մենք մի քանի ժամ աշխատելուց հետո մեր գաղափարները բաժանեցինք երեք խմբի. «կանաչներ»՝ ֆիլմեր, որոնք որոշված է նկարվել, «կապույտներ»՝ գաղափարներ, որոնք ունեն հավելյալ քննարկման կարիք, և «սևեր»՝ որոնք որոշեցինք չնկարահանել ընդհանրապես: Տեսնենք` ինչ կստացվի: Գաղափարները շատ լավն են:

Հուսով ենք, ֆիլմերն էլ գաղափարների նման լավը կլինեն: Չէ: Համոզված եմ:

marat sirunyan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. կարևոր նշանակության էպիզոդներ

Շատ հաճախ որևէ բանի վրա կենտրոնանալով մենք չենք նկատում և այդպես էլ ստվերում ենք թողնում որոշ մանրուքներ, էպիզոդիկ դետալներ, որոնք երբեմն շատ խորը իմաստով, մտորումների տեղիք տվող, հետաքրքիր բաներ են լինում:

Ճամբարի չորրորդ  օրը ես էլ մասնակցեցի ֆոտոարշավի: Ուղղությունը` Լոռու մարզի Մարգահովիտ գյուղ:

Առաջին կանգառը կատարեցինք Դիլիջան-Մարգահովիտ ճանապարի մի հատվածում` Ֆիոլետովո գյուղում, որտեղ ռուս-մոլոկանները վաճառում էին բանջարեղեն, թթուներ և նման բաներ:  Իրենք հրաժարվեցին նկարվել, բայց ասացին, որ կարող ենք նկարել երեխային, ով նստած էր տաղավարի հետևում հարմարեցված տեղում: Այդ հարմարեցված տեղը` փայտաշեն, պատուհանների փոխարեն ցելոֆան փակցված, մոտ երկու մետր բարձությամբ և կես մետր լայնությամբ մի բան էր, որի ներսում էլ հենց երեխան էր: Բջջայինով միացված մուլտֆիլմ էր դիտում:

Առաջին հայացքից` արտասովոր ոչինչ չկար, բայց երբ մի փոքր ուշադիր էիր նայում և սկսում էիր մտածել` շատ բան կար այդտեղ:
Մեկ նայում էի այն տեղին, որտեղ հարմարվել էր փոքրիկ տղան, մյուս պահին նայում էի երեխայի աչքերին, հայացքին ու հասկանում, որ իրոք երջանկությունն ամենևին էլ ճոխությունից կախված չէ:
Նայում ես այդ ամենին ու տեսնում` պարզություն, անկեղծություն, ինչ-որ տեղ միամտություն, անհոգություն նաև երջանկություն, մի խոսքով` մանկություն:

Մինչ  ես տարվել էի այդ ամենով, խմբակիցներս գնացել էին նկարելու քիչ հեռվում`դաշտում աշխատող գյուղացիներին: Իսկ ես գտա ինձ հետաքրքրող մեկ այլ բան, ու առա~ջ:
Քիչ այն կողմ` հանդամասում արածում էր մի ձի:  Մի գաղտնիք բացեմ` որքան ինձ հիշում եմ, երբևէ ձիուն այդքան մոտիկից չէի տեսել: Երբ մոտեցա, որ նկարեմ,  մի պահ վեր թռավ, ոչ` ծառս չեղավ, ուղղակի երևի հանկարծակիի եկավ: Հետո փորձեցի ավելի մոտենալ: Մեկ քայլ, երկու քայլ, երրորդն ավելի վստահ, և այդպես դանդաղորեն բավական մոտեցա նրան: Սկզբում իրեն ինձնից հեռու էր պահում, բայց մի քանի րոպե նկարելու ընթացքում քիչ-քիչ սկսեց մոտենալ: Մի փոքր անց արդեն կարծես ընկերացավ ինձ հետ: Մոտենում էր այն աստիճան,  որ զգում էի նույնիսկ շնչառությունը, քիչ-քիչ ավելի էր մոտենում ու հպվում ինձ: Նրա հայացքում մի տեսակ տխրություն կար, ճանճերն էլ հավաքվել էին աչքերի շուրջ ու բաց վերքին լցվող աղի նման տանջում էին: Նրա առջևի աջ ոտքին անցկացված էր անազատության շղթա: Բայց ախր, ինքը ծնվել է ազատության գրկում անհոգ վազվզելու, այլ ոչ թե շղթայված պահվելու, ու բանելու համար: Նրա աչքերը մեծ էին ու խորը, ասես` թախիծով լեցուն օվկիանոսներ:
Հիմա եմ հասկանում, որ նա իմ ներկայության շնորհիվ մի պահ կտրվել էր այդ ամենից: Նրան չէին հետաքրքրում ո’չ աներես ճանճերը, ո’չ էլ անգամ դիմացի աջ ոտքի շղթայակերպ դառնությունը:
Նա այլևս մենակ չէր, և ամեն կերպ փորձում էր մտերմանալ ինձ հետ: Ինձ կիպ մոտենալով երևի ուզում էր` շոյեմ իրեն, խաղամ իր հետ: Եվ ես սկսեցի այդպես էլ անել: Ձեռքս կամացուկ տարա բաշին: Չառարկեց… Մի քանի վայրկյան տևեց այդ պահը և ցավոք վերջացավ, քանի որ շտապեցրին` պետք է գնալ:
Չնայած իր ոգևորության պատճառով «թույլ չտվեց» ինձ իրենից լավ կադր ունենալ, բայց միևնույնն է, ես սիրեցի նրան: Հիմա անկեղծ` ես կարոտում եմ նրան` հայացքը, աչքերը, շնչառությունը: Մեղավոր եմ զգում ինձ, որ մենակ թողեցի նրան: Իսկ տեսնես` նա հիմա հիշո՞ւմ է ինձ:
Նա ինձ շատ բան հիշելու ու խորհելու առիթ տվեց: Դժվար թե մոռանամ նրան:

Ցավոք, շատ բաներ հասկանում ենք ուշացած: Ինչևէ, հուսամ նա նորից մենակ չի մնա… Ախր, նա հրեղեն ձի է… Բայց շղթայված…

Ինչպես արդեն ասացի` պետք էր առաջ շարժվել, այդպես էլ արեցինք…
Մարգահովիտ հասնելուն պես սկսեցինք անցնել փողոցներով: Հետաքրքրական մի բան էլ այդ ընթացքում եղավ, քայլելու ընթացքում մի քանի տան դռների ուշադրություն դարձրեցինք, մի քանիսով փորձեցինք ներս մտնել` մի բաժակ ջուր ուզել, բայց դռները փակ էին… Ամեն փակ դռան հանդիպելիս ակամայից մտածում էի արտագաղթի մասին: Բայց չմտածեք, թե բոլորն արտագաղթել էին, ոչ, ուղղակի նման պատկերներ էին… Երբ որևէ գյուղով շրջում ես ու տեսնում կողպված դռներ, որոնք էլ երբևէ գուցե չեն բացվելու, մի տեսակ հոգիդ սկսում է ճմլվել: Մի՞թե չկա մի բանալի` փակ դռներ բացելու, ինչո՞ւ ենք միայն կողպեքների մեջ գտնում փրկությունը… Ախր, դա փրկություն չէ, այլ ճիշտ հակառակը` կործանում… Ազգի ու հայրենիքի կործանում… Հուսամ, ոչ մի դուռ հավերժ կողպված չի մնա, այլ կբացվի ու նոր կյանք կբերի… Ինչպես օրինակ մեզ հանդիպած այն դռներն էին շուտով բացվելու…

Մի քանի բառ կասեմ հաջորդ երևույթի մասին և ենթադրություններն ու մտորումները կթողնեմ ձեզ… Ծանր է տեսնել մանկական կոշիկներ` կիսաքանդ, խարխուլ ու աղքատիկ կիսատան դռան դիմաց…

Բայց հոդվածս ավարտեմ դրական: Մյուս էպիզոդիկ հերոսները դրանք շներն էին: Ամեն բակ մտնելիս, կամ տան մոտով անցնելիս աչքս նրանց էր փնտրում: Պատճառն այն չէ, որ վախենում եմ նրանցից, այլ հակառակը` շատ եմ սիրում: Եվ շատ եմ  ուրախանում, որ տան բակում տեսնում եմ նրանց: Մի քանի տան բակում հանդիպեցին. բոլորն էլ լավն էին, բայց կառանձնացնեմ մեզ հյուրընկալած տան բակում ապաստանող շանը: Նա  առաջինը դիմավորեց մեզ, ուրախ թռվռոցներով ու ծամածռություններով: Ստիպեց ժպտալ… Մի տեսակ այնքան բարություն ու դրական բան զգացի այդ շնից, որքան նրա տերերից… Այսօրվանից ավելի շատ սկսեցի սիրել շներին և ընդհանրապես կենդանիներին…

Շատ մանրուքներ երբեմն ավելի նշանակալից են լինում: Հասարակ զրույցի ժամանակ էլ,  շատ կարևոր բաները հիմնականում ասվում են աննկատ` խոսքի մեջ…

Անտարբերությունը դժվար թե լավ բանի բերի:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Հայաստանի պատանիները միասին

Ֆոտոարշավներով հագեցած երրորդ օրվանից հետո պարզ դարձավ, որ հաջորդիվ մեզ սպասվում են ավելի ծանր աշխատանքներ: Արթնանալուց հետո արդեն անում եմ ինձ համար ռեֆլեքս դարձած գործողությունը` նայում եմ օրակարգին և միաժամանակ վերհիշում երեկվա մեր կատարած հիմարությունները: Երբ Միլենան մատուցողին մաղթում էր մեր իմպուլսային թեյի պես երկար կյանք, և թե ինչպես էր նրա հետ լուսանկարվում:

Դիլիջանում առավոտները բավականին սառն են, իսկակապես թվում է, թե օդը ստեղծվում է բոլոր այն ծառերի արտաշնչանքից, որոնք ապրում են այստեղ: Մեծ ուրախություն էր ինձ համար այստեղ գտնվելը, քանի որ Հայաստանի տարածքում բացի իմ Երևանից ուրիշ ոչ մի տեղ չէի եղել և անգամ պատկերացում չունեի, որ այսպիսի հրաշքներ էլ են լինում: Եվ այնքան հետաքրքիր է անցնում մեր օրը, լի վարպետության դասերով, այդքան գիտելիքներով, որ փոխանցվում է մեզ:

Այստեղի միջավայրը էլ ավելի հիանալի են դարձնում բոլոր այն մասնակիցները, ովքեր հավաքվել են այստեղ: Որոնցից ամեն մեկը մի մեծ աշխարհ է պարունակում իր մեջ: Մի առանձին գժվելու բան: Ու այստեղ չեմ կարող չնշել Անահիտի անունը: Ում արևն ամեն անգամ տեսնելուց շոյում է, ու մի փոքրիկ արև գոյացնում իր մազերի մեջ: Երևի իր երկինք աչքերը համարելով իր բնակության վայրը: Թեև այդ լույսին երկար նայելուց աչքերդ կուրանում են, մեկ է, այդ գանգրահեր աղջիկը կմնա արևի տեղում` տիեզերքի կենտրոնում, իր մտքերով, իր ժպիտով և իր արևից կարմրած այտերով: Էլ չեմ խոսում մնացածի` Միլենայի, Լիդուշի, Հռիփսիմեի, Մարիամի, բոլոր-բոլորի, և իջևանցի մեր ընկերների մասին, և ամենատարբեր մարզերից եկածների:  Այսպես երկար կարելի է խոսել, քանզի ամեն մեկը իր մեջ մի ամբողջ տիեզերք է պարունակում:

«Մանանայի» շնորհիվ Դիլիջանում համախմբվեցին տարբեր մարզերից պատանիներ և անգամ այս չորս օրվա ընթացքում դարձան լավ ընկերներ:

sona mkhitaryan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Վարսահարդար Գալյան

Հարցազրույց  Մարգահովիտ գյուղի բնակչուհի Գալյայի հետ

-Կպատմե՞ք մի քիչ ձեր առօրյայի մասին:

-Ես Գալյան եմ,վարսահարդար եմ մասնագիտությամբ: Ոնց տեսնում եք, ունենք մեծ հողամաս: Ամեն ինչ ցանում ենք հողամասում, ամեն ինչ ունենք: Պահում ենք մի քանի հավ: Ապրում եմ բալիկիս ու մամայիս հետ:

-Ձեր մասնագիտությամբ աշխատանք ունե՞ք:

-Առաջ աշխատում էի վարսավիրանոցում. էս վերջերս դուրս եկա: Հիմա հաճախորդներս տուն են գալիս, դե, ես հաճախորդներ ունեմ:

-Ձեր աշխատանքով կարողանո՞ւմ եք ձեր կարիքները հոգալ:

-Դե որոշ չափով` այո, բայց դժվարություններ շատ կան: Մամաս տանն ա,ախպերս` Ռուսաստանում աշխատում ու օգնում ա: Եթե չօգնի, բացարձակ չենք կարա ապրենք: Ես մենակ հողամասով ու օրական 1500-3000  դրամով չեմ կարա: Ստեղ նորմալ կարող են ապրել նրանք, ովքեր ապրանք ունեն, բերք ունեն, գոմը` լիքը:

-Իսկ գյուղից դեպի քաղաք հե՞շտ է գնալը:

-Շատ լավ ա էդ մի կողմից: Տրանսպորտը մշտական կա. գյուղի միջով ա գնում: Ես հիմնականում Վանաձոր քաղաքից եմ առևտուր անում, դե կպած ա մեր գյուղին: Գյուղի խանութներում համեմատաբար թանկ ա: Ստեղից մենակ առնում են էն դեպքում, երբ գումար չունեն, դե, պարտքով:

-Ձեր բալիկի ապագան ինչպե՞ս եք պատկերացնում:

-Էստեղ ինձ համար վատ չի, բայց երեխուս համար ստեղ ապագա չկա: Սաղ երիտասարդները սովորելու համար գնում են Երևան, վարձով տուն գտնում ու իրանց կյանքը ընդեղ շարունակում: Ստեղ հետաքրքիր բան չկա: Մի հատ լավ մանկապարտեզ ունենք, երկու հատ էլ դպրոց:

-Դպրոցում մասնագետների պակաս ունե՞ք:

-Հըլը մի բան էլ ավել են: Երեխեքն են շատ քիչ: Կարող ա նենց լինի, որ առաջին դասարան մի հատ լինի, կամ` չլինի:

-Իսկ ձեր գյուղում միայն հայե՞ր են ապրում:

-Հա, մենակ հայեր են: Մոլոկաններ էլ կան, բայց կողքի գյուղերում՝ Ֆիոլետովոյում ու Լերմոնտովոյում:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Դիրբար տատիկը

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Ահա և եկավ այն ժամանակը, որ պետք է գնանք ֆոտոարշավների: Գնում ենք Սեմյոնովկա գյուղ` ակնկալելով տեսնել ռուս մոլոկանների: Մոտենում ենք մի խումբ երեխաների, նրանց հետ երկար ժամանակ զրուցում ենք, նկարում ու առաջ անցնում: Մի տուն հետո հանդիպում ենք գյուղապետի կնոջը, բոլորը նրա հետ են զրուցում ու նկարում նրան: Քիչ հեռվում տեսա մի խորհրդավոր հայացք, որն ինձ էր նայում: Մոտեցա նրան ու սկսեցի հարցեր տալ նրան:

-Էհ, աղջիկս, շատ լավ ա, որ տենց բաներ եք անում: Նկարում եք, շատ լավ էրեխեք եք:

-Ապրես, տատի ջան, իսկ դուք այս գյուղի՞ց եք:

-Չէ, բալաս, եկել եմ ստեղ, ամուսնացել եմ ու ապրում եմ այստեղ:

-Իսկ այստեղ կա՞ն մոլոկաններ:

-Չէ, հա, որտեղի՞ց: Սաղ քոչել են: Ոչ մեկը չկա: Մի ժամանակ ստեղ քրդեր էլ կային, բայց հիմա գյուղում ոչ մի մոլոկան չկա:  Երբ որ իրենք մեր գյուղում էին,  գնում էինք բոլորով կաթի գործարան  ու աշխատում: Հիմա էլ ոչ մեկը չի գնում, որովհետև ջահել չկա: Մնացել ենք մեծերով:

Գյուղում մարդ չի մնացել, սաղ կամ գնացել են, կամ էլ… էհ, տղաս գնաց, էս վերջին պատերազմ ու էլ չեկավ, իսկ ամուսինս շուտ է մահացել: Այ տենց բաներ, բալաս…

Բայց չեմ դժգոհում երբեք: Իմ Հայաստանը շատ լավն ա: Մի բան ասե՞մ:

-Հա, իհարկե:

-Ես քուրդ եմ: Մենք եկել ենք Հայաստան, երբ ես փոքր էի: Ես սիրում եմ Հայաստանը`  աղջիկ ենք տալիս Հայաստանից, աղջիկ ենք տանում Հայաստանից, կնքվում ենք Հայաստանում, ամեն ինչ Հայաստանից ու Հայաստանում: Ես երջանիկ եմ, որ ամեն առավոտ կարամ զարթնեմ, շնչեմ ծաղիկների բույրը ու զգամ հայոց լեռների հզորությունը:

Մի ժամանակ շատ էին կռվում հայերն ու քրդերը, բայց հիմա շատ համերաշխ ենք: Շատ կան խնդիրներ, բայց դա ոչինչ չի փոխում, չեմ կարողանում հասկանալ այն մարդկանց, ովքեր դժգոհ են այս երկրից:

- Շատ լավ է, տատ ջան, իսկ ձեր անունն ի՞նչ է:

-Մի քիչ ամոթ եմ անում, բայց որ սենց համով բալա ես, կասեմ` անունս Դիրբար է:

Այդ պահին նա բռնում է իմ ձեռքը մի քիչ հուզված:

-Էրեխեք, արագացրեք, դեռ շատ տեղեր պիտի գնանք.-հեռվից լսվում է Լիլիթի ձայնը:

-Բալա ջան, արի մի հատ քեզ պաչեմ, էլի,- հրաժեշտից առաջ ասաց Դիրբար տատիկը:

Շատ հետաքրքիր տատիկ էր, նա այն բացառիկ տատիկներից էր, ով գոհ էր իր կյանքից, սիրում էր իր երկիրը ու ապրում էր` տեսնելով իր երկրի լուսավոր ապագան: Դրական լիցքերով  շարունակում եմ ճանապարհս:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Սեմյոնովկան և իր ժողովուրդը

Դե ինչպես նյութերից կռահում եք, մենք գտնվում ենք Դիլիջանի «Իմպուլս» հյուրանոցում` այս տարվա երկրորդ Մեդիա ճամբարին: Առաջին և երկրորդ օրերը մենք ծանոթացանք, քննարկեցինք ֆիլմի գաղափարներ, նյութեր գրեցինք, կերանք, խմեցինք, քնեցինք: 

Եկավ սպասված երրորդ օրը, և այդ օրը պետք է տարբերվեր մյուսներից` պետք է գնային ֆոտոարշավի` Սեմյոնովկա գյուղ (ասեմ, որ Հայաստանի գյուղերով շրջում եմ «Մանանա» կենտրոնի շնորհիվ, և ի դեպ, շատ հետաքրքիր է գյուղական կյանքը, ու շատ եմ հավանում):

Քայլում էինք, քայլում էինք ու հանկարծ նկատեցինք դեզ հավաքող երիտասարդների (իսկական պահն էր ապարատը գործի դնելու):

-Կարո՞ղ ենք ձեզ լուսանկարել:

-Է~հ երեխեք, նկարելու եք, տանեք մի տեղ գցեք` խայտառակ լինենք, -ասացին երիտասարդները:

-Չէ~, մենք ուղղակի սովորում ենք ֆոտո անել,- մեր սրտից ելնելով` պնդեց Լիլիթը:

-Հա~, լավ, բա հետո ի՞նչ եք անելու:

-Լավ է~, նկարեք, բայց լավ կլիներ նկարելու փոխարեն օգնեիք էս դեզը հավաքեինք,- կատակեց տղաներից մեկը:

Ու գնա~ց. չըխկ, չրըխկ, չըրխկ. ամեն կողմից, ամեն կադրից:

Հետո շնորհակալություն հայտնեցինք համաձայնվելու համար ու շարունակեցինք մեր ճանապարհը: Հանկարծ նկատեցինք, որ ներքևից ձայներ են գալիս: Իջանք և տեսանք մի գյուղական համով-հոտով ընտանիք` տատով, պապով ու թոռով: Միանգամից զրույցի բռնվեցինք:

-Բարև, էրեխեք ջան: Էս դուք որտեղի՞ց եք, -հարցրեց Գնունի տատիկը (ամենից շատ ինձ դուր եկան այդ գյուղի տարօրինակ անունները, երբ հարցնում էիր որևէ մեկի անունը, արդեն սպասում էիր, որ մի անծանոթ ու տարօրինակ բան կասեն):

- Ճիշտն ասած, Հայաստանի տարբեր տեղերից, բայց մեզ «Մանանա» կենտրոնն է միավորել, ու հիմա եկել ենք ձեզ լուսանկարելու և Սեմյոնովկա գյուղի մասին հետաքրքիր փաստեր հավաքելու:

-Հա~, մեզ էլ նկարեք, մեր տունն էլ, կարաք մտնեք բախչան էլ, մեր ցանածն էլ նկարեք: Մի անգամ ամերիկացի կամավորներ եկան` տունը նկարելու, նկարեցին, հետո էլ փող տվեցին գնացին (դե «նամյոկ» էր, էլի):

-Վա~յ, շատ շնորհակալություն, բայց մենք մենակ ձեզ կնկարենք:

Հանկարծ անկյունում նստած մի պապիկի նկատեցի ու սկսեցի լուսանկարել:

-Էն երեխան ի՞նչ ա անում- հարցրեց Գնունի տատիկը:

-Մարդուդ ա նկարում, ինչ ա անում,- պատասխանեց նրանց աղջիկը:

-Ձեր անունն ի՞նչ է,- հարցրեցի ես ծառի տակ նստած պապիկից:

Սակայն ոչ մի պատասխան չստացա, քանի որ պարզվեց, որ պապիկը կույր է տարիքի պատճառով, բայց ինձ հենց գրավել էին նրա` ծովի պես կապույտ աչքերը: Ես նույն հարցը ավելի մոտիկից տվեցի:

-Հա, աղջիկ ջան, ես Սերյոժա Ավետիսյանն եմ, 85 տարեկան:

- Էս գյուղի ամենատարեց մարդն ա, բալա ջան,- ավելացրեց տատիկը:

-Օհո~:

-Բա~, ձմերուկի պես մեծացել ա…

-Որտեղի՞ց ես, աղջիկ ջան,-հարցրեց Սերյոժա պապիկը:

-Ես Վայոց ձոր մարզի Եղեգնաձոր քաղաքից եմ, պապիկ ջան: Եղե՞լ եք Եղեգնաձորում:

-Հա~, կոլխոզի ժամանակով եկել եմ, գործ ունեի, Մալիշկա էլ երկու գիշեր մնացել եմ:

-Լավ: Հիմա շատ ա փոխվել Եղեգնաձորը:

Այդ պահին դուրս եկավ նրանց հարսը, ջուր հյուրասիրեց և առաջ անցանք:

Տեսանք մի խումբ երեխաների` բակում խաղալուց, լուսանկարեցինք: Վազեցին մտան տուն. ծիկ-վիկ էին անում: Դուրս եկավ նրանց տատիկը:

-Բարև Ձեզ: Մի քիչ Ձեր մասին կպատմեք:

-էրեխեք ջան, ես Ջավահիր տատիկն եմ, 69 տարեկան: Էս գյուղում արդեն 52 տարվա բնակիչ եմ: Էս իմ ընտանիքն ա, իմ հարսները, իմ էրեխեքը, մենակ տղաներս են բացակայում:

-Հա~, երևի Ռուսաստան են:

-Է~հ, Ռուսաստան` ընտանիք են պահում, ախր, գործ չկա: Մենակ մի տղաս ա ստեղ: Դե ընտանիքին գոնե մի տղամարդ պետք ա, չէ՞:

-Լավ, տատիկ ջան:

-Դուք բոլորդ էլ մամա, պապա ունե՞ք:

-Հա, ինչի՞:

-Իրանց պինդ պահեք: Միշտ հիշեք, որ ում էլ գտնեք, մեկ ա, ծնողները ձեզ ամենամոտ մարդիկ են մնալու:

- Լավ, շատ շնորհակալություն խորհրդի համար:

Բարձրացանք վերևի տուն:

-Բարև ձեզ, էրեխեք ջան, ոնց հասկացա` լրագրողներ եք, սպասեք մի քիչ մեր գյուղից պատմեմ:

- Հա, մոտ եք: Բայց նախ` ներկայացեք:

-Ես Գայանե Ղաջոյանն եմ, 53 տարեկան: Սկսեմ ամենասկզբից: Դե, լսած կլինեք մոլոկանների մասին: Ճիշտն ասած, հենց իրենք էլ դրել են մեր գյուղի անունը` Սեմյոնովկա: Էն ժամանակ մեր գյուղում հայերը` տեղացիները, շատ քիչ էին. հիմնականում քրդեր ու մոլոկաններ էին:

-Բա հիմա ո՞ւր են:

-Հետո գնալով ցրվեցին: Ծանր տարիներ էին: Հիմա այստեղ միայն երկու քուրդ ընտանիք կա:

-Իսկ կապ կա՞ կամ եղել ՞ա նրանց հետ:

-Տենց շփվել ենք, բայց չեմ կարող ասել, որ հիմա շփում կա: Միայն գիտենք, որ մի երկու ընտանիք Սևանի մոտերքում են տնավորվել:

-Իսկ տարբերություն կա՞, որ այն ժամանակ մայրուղին այստեղով էր անցնում, իսկ շրջանցում է գյուղը:

-Հա~, հիմիկվա ու էն ժամանակվա միջև սարերի տարբերություն կա: Էն ժամանակ ամեն մեկս մի աշխատանք ունեինք` մեկս սովխոզում, մյուսս` գրադարանում, ես էլ խանութում գործավար էի: Հիմա բոլորս էլ տանը նստած ենք, կամ էլ անասուն ենք պահում: Էս էլ մեր գյուղապետի կնիկն ա` Բելլան:

Նրանց տղայի` Արտակի հետ բարձրացանք սար` հեռվից Սևանը տեսանք, լուսանկարեցինք և շտապեցինք. մեքենան մեզ էր սպասում:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Ֆոտոարշավ դեպի Գետիկ գյուղ

Վերջապես հասավ իմ կողմից այսքան երկար սպասված    ֆոտոարշավի օրը: Մենք  շարժվեցինք Գետիկ գյուղի ուղղությամբ:  Անկեղծ ասած, սկզբում, երբ  իջանք  մեքենաներից,  չէի  պատկերացնում,  թե  ինչ  է  հնարավոր այնտեղ  լուսանկարել,  մանավանդ, երբ  փնտրում  ես  այնպիսի  բան,  որը  շարժի  դիտորդի  հետաքրքրությունը:

Ու հիմա  ես  ապշած եմ,  որովհետև հասկացա,  որ  անգամ  հասարակ  ծաղկի  միջոցով  կարելի  է  հրաշալի  լուսանկար  ստեղծել  (իմ  դեպքում  այդ  ծաղկի  լուսանկարը  դարձավ  իմ  ամենասիրելին):

Արշավի  ժամանակ  մենք  այցելեցինք  գյուղի`  մեր  ճանապարհին  հանդիպած  տներից  մի  քանիսը:  Այնտեղի  բնակիչները  շատ  հյուրընկալ  էին.  մեզ  շատ  լավ  ընդունեցին:  Գյուղի տներից  մեկում  մենք  հանդիպեցինք  գյուղի  պատանի  բնակիչներից  մեկին,  ով  առաջարկեց  ուղեկցել  մեզ:  Մենք,  իհարկե,  դեմ  չէինք.  այդ  օգնությունը  մեզ  շատ  էր  պետք:

Ամբողջ  ընթացքում  բոլորիս  տրամադրությունը  շատ  լավ  էր,  չնայած  շոգին,  ծարավին  ու  հոգնածությանը:  Բոլորս  արդեն  ճանաչում  էինք  իրար,  որը  շատ  էր  օգնում  մեր  աշխատանքի  ընթացքին.  մեզնից  ոմանք  դառնում  էին  մյուսի  լուսանկարի  հերոսը:

Այսօր  ես  ինձ  համար  բացահայտում  կատարեցի.  ես  լուսանկարել  շա՜տ  եմ  սիրում:

Վանուհի Հարությունյան
***

Երրորդ օրը ես նստած եմ բարձր-բարձր ծառի տակ, փորձում  եմ հավաքել մտքերս ու գրել: Դե, գրելը լավագույն զբաղմունքն է, չնայած պատմվածք գրել չի ստացվում, փոխարենը` հերթական էսսեն գրվեց, որը շուտով կկարդաք նաև դուք:

Ֆոտոարշավից վերադարձած առաջին խմբի աշխատանքը շարունակեցինք մենք՝ ուղևորվելով Աղավնավանք: Սկզբում փոքր-ինչ սրտնեղեցինք. գյուղ էր, որտեղ գրեթե տներ չէին երևում և խցկված էր լեռների արանքում:

Մարդկանց ժպիտներով է սկսվում գյուղը: Ու բացվում է քո առաջ նրանց հյուրընկալ տրամադրությամբ: Տրամադրությունը փոխանցվում է, ժպիտները վարակիչ են: Առաջին հանդիպած տանը մեզ ընդունում են զարմանքով, հետաքրքրասիրությամբ ու ծիծաղով:  Ամենակարևորը՝  գրեթե ոչ ոք չէր փախչում ֆոտոխցիկներից ու աղմկոտ խմբից:DSC_0447

Գյուղի տղաներից մեկը, ով ներկայացավ որպես Խաչո, ուղեկցեց մեզ, խոսեց գյուղի առօրյայից, առաջարկեց հանդիպել այս կամ այն մարդուն:

Երրորդ օրվա լուսավոր կետերից մեկը՝ Միրան պապիկը, ապրում էր Աղավնավանք գյուղի ծայրին: Նա բոլորիս ձեռքով ողջունեց ու գրկեց վերադառնալիս…

Աղավնավանքը բարի էր, ժպիտով կհիշեմ Աղավնավանքը:

Անահիտ Ղազախեցյան

Ani asryan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. աշխատում և սովորում ենք միասին

Առավոտը բացվեց, եղանակը այդքան էլ տրամադրող չէր, սակայն պայծառ օրը դեռ առջևում էր: Առավոտյան երկինքը ամպամած էր,երևի դա էր պատճառը,որ  քնկոտի տպավորություն էինք թողնում: Սկսեցինք շարժվել օրակարգով: Մեզ տեսնելուն պես մեր դասընթացավարներն ասացին. «Երեխեք, ոնց որ քնած լինեք», և  իր այս դիտողությունը փոխեց բոլորիս տրամադրությունը: Մեր մենթորները  նույնպես շատ լավն են. իրենց կենսախինդ պահվածքով փոխում են մեր տրամադրությունը, կարծես  եռանդ են հաղորդում: 

Շուշանն ու Միլենան լրագրությունից խորհուրդներ տվեցին, պատմեցին իրենց փորձի մասին: Մեզ՝ նոր թղթակիցներիս, սովորեցրեցին, թե ինչպես ավելի հմտորեն զբաղվել ֆոտոլրագրությամբ և լրագրությամբ,  և սա էլ անչափ հետաքրքիր էր:

Օրվա վերջում շարունակեցինք քննարկել ֆիլմերի գաղափարները: Դե չեմ պատմում, որովհետև դուք մի քանի օրից ձեր աչքերով կտեսնեք մեր այս օրերի աշխատանքը,  և  ինքներդ կգնահատեք:

Հետաքրքիր օրեր, որոնք անմոռանալի կլինեն  և կարևոր ազդեցություն կունենան:

artyom safaryan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Առաջ, Ծյոմ, առաջ

Ինչ մեղքս  թաքցնեմ, սպասումներս շատ էին   ճամբարից: Դեռ անցած ճամբարից երեխաները պատմում էին և խոսակցության ժամանակ անընդհատ հնչում էր այս արտահայտությունը. ՚«Տյո՚մ,  չես պատկերացնի, թե ինչ լավ էր, դու մեծ բան ես բաց թողել»: Ախ՜, որքան ցավալի էր, որ ես՝ Արտյոմ Սաֆարյանս, որն ուղղակի չի կարող առանց  հետաքրքիր իրադարձությունների, բաց է թողել այս ճամբարը: Չէ՚, ստոպ, սենց  չեղավ, պետք է շտապ մի բան ձեռնարկել…

Պարզվեց, որ ճամբար գնալու համար պիտի ակտիվ թղթակից լինել:

Ճիշտն  ասեմ, դժվար էր, բայց անքուն գիշերները տվեցին ցանկալի արդյունքը: Եկավ մի պահ, որ մոռացա ճամբարի մասին, քանի որ արդեն գրում եմ, որովհետև թղթակցելն ինձ համար հաճելի ու կարևոր զբաղմունք է դարձել:

Եվ ահա նստած նայում եմ «Batman vs Superman»-ը, ու ամենահետաքրքիր պահին հեռախոսս գցեց իր վայնասունը: Ես, սովորությանս համաձայն, նյարդայնացած վերցրի հեռախոսս ու լսեցի Լիլիթի՝ հարազատ դարձած ձայնը, որը, չգիտեմ ինչու, ինձ իմ մանկությունն է հիշեցնում: Եվ այդ խոսքերը. «Արտյոՙմ,  դու անցել ես»: Օլիմպիական հանգստությամբ ես վայր դրեցի հեռախոսս, վերջացրեցի ֆիլմը և կանգնելով հայելու առաջ ասացի «Тем, ты красавчик!» (դե սա կատակ է):

Եվ ահա Դիլիջան, «Մանանայի» մեդիա ճամբար, նոր ծանոթություններ, լիքը  երեխեք, որոնք լցված են աշխատանքից ստացվող հաճույքի սպասումներով:

Լավ, այ քո ցավը տանեմ, գլուխդ ինչ ցավեցնեմ, միանգամից կասեմ, թե ինչ ձեռ քբերումներ եմ ունեցել այս երկու օրվա ընթացքում: Հա, մի զարմացիր, այստեղ ամեն ժամը մեկ մի նոր բան ես իմանում, մի նոր բան ես սովորում:

Ինձ համար ձեռքբերումներն ունեն կարևորության սանդղակ,  որով ես սիրում եմ դրանք դասակարգել:

Դե քանի որ առաջին օրը եղել էր ծանոթություն, ուրեմն կսկսեմ հենց ծանոթություններից: Առաջինը սենյակակիցս է ՝ Վահեն: Վահեն կարգին տղա է և գրում է 17.am- ի ամենահամով- հոտով հոդվածները, նա եկել է կամավոր ու կիսում է ինձ հետ  «06» համարի սենյակը: Վահեն Մալիշկայից է, 17 տարեկան է, շատ հումորով տղա է:

Ժողովուրդ, որ մեր սենյակը տեսնեք, իսկական գրողի սենյակ է, այսպես ասած, արվեստագետի խառնաշփոթ, բայց այդպես ավելի հետաքրքիր է:  Դե, էլ ինչ մեդիա ճամբար, որում չլինեն դասընթացներ մեդիա ոլորտի մասին: Չնայած շատ ծանր գրաֆիկ է, բայց այդ հոգնածության դիմաց դու ստանում ես շատ կարևոր ինֆորմացիա և փորձ, նաև հմտանում եմ ֆոտոյի…

Հոպ, իսկ սա արդեն մյուս հոդվածիս նյութն է:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Ֆոտոարշավ դեպի Սեմյոնովկա

Ըստ ճամբարի օրակարգի, ճաշից հետո, ժամը 15:00-ին նախատեսված էր գնալ ֆոտոարշավի: Մենք գնացինք Սեմյոնովկա գյուղ ֆոտո անելու: Առաջին խմբի մեջ ես նույնպես ընդգկված էի: Գյուղը համարվում է ամենալեռնայինը և ամենաբարձրերից մեկը: Կարծեցինք, թե ցուրտ կլինի: Մեզ հետ վերցրեցինք վերարկուներ, և ճանապարհ ընկանք: Ճանապարհը երկար էր ու քարքարոտ, բայց երբ նայում էիր շուրջբոլորդ ամբողջովին անտառ էր, ամեն ինչ պատված էր կանաչ երանգով: Կես ժամ, ու հասանք տեղ: Առաջին քայլը, որ արեցինք, հարձակվեցինք գյուղի կենտրոնում գտնվող աղբյուրին: Սառը ու մաքուր ջուր, իսկական գյուղական անարատ ջուր: Գիտե՞ք, այնքան շոգ էր, որ խեղդվում էինք: Սարի վրա է, բարձր է, ցուրտ կլինի, այն էլ լավ շոգ էր: Սկզբից այցելեցինք մի տատիկի, ցանկացանք նկարել: Մեր պատանի թղթակիցներից Արտյոմը մոտեցավ նրան ու ներկայացավ:

-Տատի ջան, մենք նկարել ենք սովորում, եկել ենք Դիլիջան ճամբար ու կցանկանայինք ձեզ լուսանկարել: Հուզված էր ու չուզեց լուսանկարվել: Ասաց` զոհված զինվոր ունի, և չի կարող արտահայտվել, հուզմունքը թույլ չի տալիս: Մենք հարգելով իրեն և զոհված զինվորին, հարցեր չտվեցինք, ուղղակի նկարեցինք տան տարածքը և շարունակեցինք քայլել գյուղի շրջակայքով: Բոլոր տներում տատիկներն էին գերակշռում:

Հաջորդ տանը նույնպես մի տատիկ կար, ձեռնափայտով նստել էր քարին: Երբ մոտեցանք ու ներկայացանք, նա ուրախ-ուրախ միանգամից համաձայնեց` չիմանալով, թե մենք ով ենք: Լավ չէր լսում, խնդիրներ ուներ լսողության հետ: Կանչեց թոռանը, անունը Ռիտա էր: Անընդհատ տատն ասում էր:

-Բուլի, բուլի, բուլի,-հասկացվում էր, որ կենդանիներին է կանչում կամ ներս է քշում:

-Տատի ջան, հաջող,-ասաց Աշոտը:

-Լավ երեխեք, չի լսում ոնց որ, եկեք ձեռքով հաջող անենք,-ասաց Քրիստինեն:

Ու մենք ձեռքով անելով փորձեցինք հասկացնել, որ գնում ենք և հրաժեշտ ենք տալիս:

Երբ քարքարոտ ճանապարհով բարձրանում էինք վերև, մեզ միացան երկու աղջիկ երեխաներ: Անունները` Մարիա, ինչքան հիշում եմ, և Միլենա: Մեզ հետ էր նաև մեր թիմից՝ Միլենա Խաչիկյանը: Հենց այդ երեխան ներկայացավ, ես շրջվեցի և նայեցի Միլենին ու ժպտացի: Մեր հայացքները կարծես թե բախվեցին իրար: Փոքրիկները ուղեկցեցին մեզ ու տանում էին գյուղի գեղեցիկ տները, վայրերը: Փոքր էր գյուղը: Մի ճանապարհով մտնում էինք, իսկ մյուսով դուրս գալիս: Բոլոր փողոցները իրար կողք-կողքի էին: Այցելեցինք շատ հետաքրքիր մի տուն: Մեքենայի վրա նստած էր փոքրիկ Արամը, իսկ կողքին ընտանիքի անդամներն էին: Նույն ձևով ներկայացանք: Ոչ ոք չցանկացավ լուսանկարվել: Արամիկի մայրն ու քույրը վազեցին տուն, իսկ եղբայրը՝ Գոռը, բռնեց փոքրիկին, որ հանկարծ չընկնի մեքենայի վրայից: Այդ դիրքով էլ ստացվեցին մեր բոլոր ֆոտոշարքերը կապված Արամիկի հետ:

-Մամ, տես, ինձ նկարում են,- ծիծաղում էր երեխան և ոգևորությամբ փաստում էր ուրախության չափը: Երեխայի ժպիտը երբեք չես փոխի ոչնչի հետ:

Հաջորդ կանգառը, քանդված և վատ պայմաններով տուն էր: Դրսում աթոռների վրա դրված էր անկողնային տարբեր պարագաներ՝ բարձ, վերմակ, շորեր և այլն: Դրանց կողքին աթոռի տակ կատուներ էին: Շատ վատ տեսք ունեին: Սոված էին երևում, և բավականին հյուծված, անմխիթար վիճակում էին: Դուռը ծեծեցինք, փոքրիկներին էին լողացնում, դռնից դուրս եկան տատիկ ու ոնց որ աղջիկը: Առանց ինչ-որ մի բան ասելու, տատը չուզեց լուսանկարվել: Զայրացած էր: Մեզ պատմեց, որ տարբեր երկրներից՝  Ֆրանսիայից, Լոս Անջելեսից և այլ երկրներից եկել խոստումներ են տվել, խոստանալով գումար տալ:

-Ասացին, որ կնորոգեն բնակարանը, հարմարավետ պայմաններ կստեղծեն, բայց վերջում պազապես բան դուրս չեկավ. ուղղակի նկարելու ակնկալիքներով խոստումներ են տվել:

Նրան թվաց, որ մենք նույնպես պետք է գումար առաջարկենք, սակայն իրականում այդպես չէր: Շատ տարբեր ու հետաքրքիր թեմաներից խոսեց: Օրինակ այն, որ փոքրիկների մայրը հիվանդ է, չունեն գումար, որ հաց գնեն, դեղեր, որոշակի բուժման մեթոդներ փորձեն` հիվանդությունը բուժելու համար:Կոնկրետ չիմացանք` ինչ հիվանդության մասին էր խոսքը:: Նա շատ հյուրընկալ գտնվեց, սուրճ առաջարկեց, չնայած բոլորն էլ այդ գյուղում շատ հյուրընկալ էին, չէին զլանում մեկ գավաթ սուրճ առաջարկել: Ամեն ընտանիք իր յուրահատկությունն ուներ: Համեստ, աշխույժ, աշխատասեր, ազնիվ, բարի. ահա սրանք են գյուղացուն բնութագրող բոլոր բառերը: