«Երևան» ամսագրի մասին իմացել եմ 2012թ.: Տեսնելով, թե ինչ հետաքրիր ու սիրուն ամսագիր է, սկսեցի ամեն ամիս սպասել նոր համարին: Իսկ երբ «Երևանում» ստիկերներ տպեցին, ես սկսեցի ավելի անհամբերությամբ սպասել նոր համարի թողարկմանը: Որպեսզի ավելի շատ բան իմանամ «Երևանի» մասին, զրուցեցի «Երևանի» խմբագրի՝ Արտավազդ Եղիազարյանի հետ:
-Ինչպե՞ս է ստեղծվել «Երևանը»:
-2000-ականների երկրորդ կեսին Երևանում բացվեց «Երևան պրոդաքշնս» ընկերությունը, որը հրատարակում էր ռուսալեզու և անգլալեզու «Երևան» ամսագրերը: Կոչվում էր՝ «Ереван- журнал с акцентом»: Անգլերենը տարածվում էր Լոս Անջելեսում, ռուսերենը՝ Ռուսաստանում և ԱՊՀ երկրներում: Այսինքն՝ ի սկզբանե ստեղծվել էր դրսում ապրող հայերին Հայաստանի մասին հետաքրքիր բաներ ցույց տալու համար. հետաքրքիր հայերը, հաջողակ հայերը, Հայաստանի սիրուն հատվածները և այլն:
Եվ ահա մի օր «Երևան պրոդաքշնսի» սեփականատերերից Գոռ Նահապետյանն ասաց, երևի ժամանակն է, որ «Երևան պրոդաքշնսը» ստեղծի «Երևան» ամսագիր Հայաստանի համար:
Ես այդ ժամանակ աշխատում էի ռուսերենով «Երևանում»՝ որպես խմբագիր: Ինձ՝ որպես թիմի ամենաքիչ ռուսախոս և առավել հայախոս անդամի, առաջարկեցին զբաղվել հայերեն «Երևան» ամսագրով:
Այն ժամանակ Մոսկվայում շատ հանրաճանաչ և սիրված էր «Большой город» ամսագիրը, որը տարածվում էր անվճար, ուներ մեծ ֆորմատ և պատմում էր Մոսկվայի մասին: Երկար մտածեցինք կոնցեպտի մասին: Ազդվեցինք և ոգեշնչվեցինք «Большой город»-ից և գլխավոր սկզբունքներից մեկը, որ ընդունեցինք ու պահպանում ենք՝ շոուբիզնեսի մինիմալ ներկայությունն ու քաղաքականության գրեթե բացակայությունն է: Բացի այդ՝ մեզ հուզող ցանկացած խնդրի մասին հանգիստ խոսելն ու լեզվի բնական լինելն է կարևոր: Հաճախ հոդվածների հերոսները սովորական մարդիկ էին, օրինակ, տաքսիստների մասին խորագիրը, որն այդքան սիրվեց մարդկանց կողմից: Եվ մենք որոշեցինք, որ եթե մենք պատմում ենք սովորական մարդկանց մասին, իրենց լեզուն, իրենց խոսքը պետք է լինի այնպիսին, ինչպիսին կա: Դա չի նշանակում, որ չենք խմբագրում տեքստերը, բայց այնպես ենք անում, որ մարդ կարդա ու պատկերացնի՝ հերոսն իրականում ինչպիսին է:
2011-ին երկու փորձնական թողարկում արեցինք: 2013թ-ից արդեն տպաքանակը մեծացրինք և ավելի կայուն սկսեցինք հրատարակվել:
Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի
-«Երևանի» քանի՞ համար եք տպագրել:
-57, Գյումրիին նվիրված համարը 57-րդ համարն էր: Սկզբում տպագրում էինք տարեկան տասը թողարկում: Ըստ էության՝ ամսագիր էր՝ բառի բուն իմաստով: Հետո «Երևան պրոդաքշնսը» փակվեց, և ծրագրերը առանձնացան իրարից: Մենք սկսեցինք հայթայթել մեր համար տպագրության գումարը ու մինչև հիմա այդ ռեժիմի մեջ ենք: Հիմա տպագրում ենք տարեկան 5-8 թողարկում: Ինչքան որ ստացվի:
-Ինչպե՞ս եք որոշում ամսագրի թեմաները:
-Շատ տարբեր մոտեցումներ կան: Ժամանակի ընթացքում կուտակվում են հոդվածները, ու հասկանում ես, որ այս մի քանի հոդվածով, այս ֆոտոսեսիայով կարելի է կոնկրետ թեման լավ ձևակերպել ու հասունացնել: Երբեմն ստանում ենք առաջարկ ինչ-որ հովանավորից: Օրինակ՝ Գյումրիին նվիրված համարը, երբ մեզ դիմեցին կառավարությունից: Գյումրիում կազմակերպում էին սեպտեմբերի 21-ի տոնը, ու դա Գյումրիի մասին համար անելու լավ առիթ էր: Մենք դեռ 2012թ.-ից ուզում էինք Երևանից բացի ուրիշ քաղաքի մասին համար անել ու հենց Գյումրին էինք քննարկում: Այս դեպքում առաջարկը համընկավ մեր ցանկության հետ:
Կոմիքսների համարը, որը մեր այս տարվա շատ սիրելի թողարկումներից է: Մենք վաղուց ուզում էինք ինչ-որ կերպ անդրադառնալ կոմիքսների գաղափարին, որովհետև իմ և անձնակազմի կարծիքով այն հետաքրքիր արվեստի ճյուղ է: Բայց չէինք պատկերացնում՝ ինչպես անել: Եվ այդ ժամանակ էր, որ ծանոթացանք Շամիրամ Կարապետյանի հետ, որը շատ հրաշալի կոմիքսային արտիստ է և իր ստուդիան ունի «Թումոյում»: Ինքն էլ ասաց. «Իսկ եկեք «Նյու Յորք թայմսի» պես անենք մի թողարկում, որտեղ հոդվածների փոխարեն կոմիքսներ լինեն»: Համարյա մի տարի աշխատեցինք և ստացանք այն, ինչ որ ստացանք:
-Ովքե՞ր են գրում «Երևանի» համար:
-Մենք ունենք մեզ հետ միշտ աշխատող մեկ հաստիքային, երիտասարդ լրագրող՝ Մարգարիտ Միրզոյանը: Մնացածը մեր հետ արդեն մեծամասամբ բավական երկար աշխատող ֆրիլանս լրագրողներ են, որոնցից ոմանց հիմնական աշխատանքը լրագրությունը չէ, բայց հաճույքով գրում են մեզ համար:
-Ինչպե՞ս եք գովազդներ ստանում:
-Դժվարությամբ: Զանգում ենք, գրում ենք: Մեզ շատ օգնեց 2017թ. «Յուքրաֆտի» հետ համագործակցությունը, երբ առաջին անգամ ստիկերներ տպեցինք: Այդ ստիկերները բում արեցին քաղաքով մեկ: 4000 տպաքանակը շատ արագ սպառվեց, և շնորհիվ «Յուքրաֆտի» հետ այդ ծրագրի, մեզ հիմա պարբերաբար զանգում են և առաջարկում են ստիկերների ֆորմատով գովազդային համագործակցություն:
Մենք հիմա հասել ենք այն վիճակին, որ մեր գործընկերներից շատերը իրենք են մեզ հետ կապվում: Միշտ փորձում ենք թեմատիկ գործընկերներ գտնել: Օրինակ՝ 2018թ-ին «Սիրահարների այգու» տասնամյակն էր: Մենք կապվեցինք Պողոսյան հիմնադրամի հետ, և այնպես ստացվեց, որ հիմնադրամը մեզ աջակցեց ֆինանսապես: Մի կողմից ստացվեց գովազդային թողարկում հիմնադրամի համար, մյուս կողմից՝ «Սիրահարների այգին» կարևոր է քաղաքի համար, ու «Երևանը» ոչ թե փողի համար արեց այդ թողարկումը, այլ որովհետև մենք ուզում էինք ինչ-որ կերպ նաև մեր կողմից նշել այդ առիթը: Իդելական տարբերակն է, երբ թեման և գործընկերը համընկնում են իրար հետ:
-Ինչպե՞ս որոշեցիք ստիկերներ սարքել:
-Դիզայնը «Երևան» ամսագրի գուցե ամենաուժեղ կետն է: Մարդիկ մեր այս կամ այն թողարկումը հիշում են շապիկով, և մենք ուզում էինք յուրահատուկ բան անել: Որոշեցինք այդ համարը անել հինգ տարբեր շապիկներով՝ նույն թողարկումը, նույն տպաքանակը՝ միայն շապիկներով տարբերվող: Այն ժամանակ ստիկերները Հայաստանում այդքան տարածված չէին: Այդ համարի համար հավաքեցինք մեր ծանոթ բոլոր ամենալավ դիզայներներին ու խնդրեցինք, որ ամեն մեկը իր սիրած նկարը տա: Եվ այն, ինչ ստացվեց, գերազանցեց մեր բոլոր սպասելիքները: Լինում էր, որ մարդիկ ուղղակի ստիկերները համարից պոկում տանում էին: Իհարկե ցավալի է, որովհետև մարդիկ համարը վերցնում էին, և պարզվում էր, որ մեջը ստիկեր չկար: Մենք հետո շատ երկար ամիսներ ավելացած, առանձին ունեցած ստիկերները բաժանում էինք ու դրանից հետո ուղղակի աշխատում ենք, եթե թեման այնպիսին է, որ ենթադրում է ստիկերի առկայությունը, անպայման ներառել համարում:
-Ինչո՞ւ եք «Երևանը» անվճար բաժանում:
-Իմ սիրած հարցն է: Հայաստանի շուկան շատ փոքր էր՝ այն ժամանակ էլ, հիմա էլ: Վաճառքից ստացված գումարը ամեն դեպքում զգալի չէր լինում: Ամսագիրը վաճառելու համար պետք է բավական շատ գործողություններ անել՝ պայմանավորվել ընկերությունների հետ, գին նշանակել, խանութներ տանել, սպասել մինչև այնտեղ կվաճառվի ամեն ինչ և այլն: Բացի այդ՝ կրպակներում և սուպերմարկետներում դրված ամսագիրը չէր լինի այն, ինչ հիմա «Երևան»-ն է: «Երևանի» այցեքարտերից մեկը Երևանին մոտիկ լինելն է: Իսկ ավելի մոտիկ բան, քան սրճարանները, որտեղ մարդիկ առավոտները գնում են սուրճ խմելու կամ երեկոյան գնում են գինի խմելու, չկա:
Դա նաև բիզնես պլանի մի մասն էր: Մենք ուղղակի ի սկզբանե դրեցինք մեր խաղադրույքը գովազդատուների վրա, որովհետև ակնհայտ էր, որ ոչ թե վաճառքն է, այլ գովազդներն են կարևորը:
Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի
-Ովքե՞ր են ձեր ընթերցողները:
-Ես մոտավոր դիմանկար ունեմ մեր ընթերցողների, բայց կարող է սխալվում եմ: Իմ պատկերացմամբ այն մարդիկ են, ովքեր երիտասարդ են կամ միջին տարիքի: Այն մարդիկ են, ովքեր հետաքրքրվում են Երևանի ճակատագրով, ապագայով ու ներկա իրավիճակով: Հետաքրքրված են, որպեսզի Երևանը դառնա ավելի լավ քաղաք: Այն մարդիկ են, ովքեր գուցե իրենք են ինչ-որ բան փոխել քաղաքում: 2011թ.-ից, այսինքն՝ մեր ամսագրի գոյության ժամանակներից սկսած, կարծում եմ՝ մեր հասարակությունը դեպի լավն է փոխվել, հաստատ ապատիան պակասել է: Դրա ապացույցներից մեկն այն էր, ինչը տեսանք անցած տարվա ապրիլին:
-Ո՞րն է «Երևանի» հիմնական նպատակը:
-Հետաքրքիր, ոչ շատ փուչիկային ժամանց ապահովելը մեր ընթերցողների համար: Նաև, երբ ես հիմա նայում եմ մեր անցած ճանապարհին, ինչ-որ առումով վերապահումներով իհարկե, այս պահի դրությամբ 2010-ականների երևանյան կյանքի, իրադարձությունների, մարդկանց, պատմության ֆիքսումն է: Եթե մի օր փակվենք, մոտ 50 տարի հետո մարդիկ կարող են վերցնել «Երևանի» 57 համարները, թերթել ու բավականին շատ բան պատկերացնել այն մասին, թե ինչպիսին էր քաղաքը և քաղաքացիները այս ժամանակ: Մեր թիմի համար կարևոր է անմահացնելը այն ամենալավ, ամենակարևոր երևույթները, իրադարձությունները և մարդկանց, որոնք հիմա մեր քաղաքում են:
-Ո՞րն է «Երևանի» ձեր սիրած համարը:
-Ես շատ եմ սիրում Գյումրին, դիզայներական համարը, կոմիքսներն եմ շատ սիրում, որովհետև շատ էին տարբերվում մեր սովորական ֆորմատից, ֆոտոյին նվիրված թողարկումը, սուրճը: Նաև թաղման արարողությունների մասին համարը, որովհետև մենք այդտեղ հաջողացրեցինք շատ բարդ թեմայի մասին խոսել նորմալ, հանգիստ, մեզ հատուկ ֆորմատով, ամեն դեպքում՝ առանց մեզ դավաճանելու:
- Ձեր կարծիքով՝ երևանցիներին դո՞ւր է գալիս «Երևան» ամսագիրը:
-Ոնց որ թե հա: Մեր համարները մինչև հիմա սպառվում են: Կարծես թե ընթերցողը չի պակասում: Ուղղակի, ցավոք, տպաքանակը միշտ չէ, որ հերիքում է: Հիմա 4000 օրինակ ենք տպագրում: Կարծես թե ընթերցողները ավելի շատ են, որովհետև օրինակ, Գյումրիի թողարկումը լույս տեսնելուց հետո ինձ մինչև հիմա գրում են՝ որտեղի՞ց գտնենք, վերջանում է, չենք հասցնում, բայց դե, ինչ արած: Հենց ֆինանսական հնարավորություն ունենանք, ավելի մեծ տպաքանակով կտպենք:
-«Երևանի» հետ կապված՝ ի՞նչ նոր մտքեր ունեք:
-Այս պահին մեր բոլոր մտքերն ուղղված են հաջորդ համարին, որը ես հույս ունեմ, նոյեմբերի սկզբին արդեն լույս կտեսնի: Դեռ չեմ ասի թեման, բայց ինչպես միշտ՝ հետաքրքիր ենք անելու: Հուսով եմ՝ այն մարդիկ, ովքեր նույնիսկ չեն մտածել, որ այդ թեմայով կարելի է հետաքրքրվել, ամսագրի շնորհիվ կհետաքրքրվեն:
