Հետաքրքիր մարդիկ խորագրի արխիվներ

virsavia

Ինչպես ապրել

Հարցազրույց մայրիկիս՝ Օֆելյա Դանիելյանի հետ:

-Մայրիկ, կպատմե՞ս քո մասին: Որտե՞ղ ես ծնվել: Ի՞նչ ընտանիքում:

-Ծնվել եմ Լեռնային Ղարաբաղի փոքր մի գյուղում՝ Մադաթաշենում: Հայրս ֆերմայի վարիչ էր աշխատում, իսկ մայրս տնային տնտեսուհի էր: Մեծ, բազմազավակ ընտանիքում եմ ծնվել. 6 երեխա ենք՝ 5 քույր, 1 եղբայր: Ես 4-րդն եմ :

-Մանկության տարիներին ինչպիսի՞ երեխա ես եղել՝ խելո՞ք, թե՞ չարաճճի:

-Խելոք… Կարելի է ասել, ընկճված էի առողջական խնդիրների պատճառով, ու միշտ ես ինձ առանձնացնում էի իմ հասակակիցներից: Միշտ մենակ էի մնում, առանձին:

-Ի՞նչ բնավորության գծեր ես ունեցել, որոնք միգուցե փոխանցվել են պատանեկություն և նույնիսկ երիտասարդություն:

-Հպարտություն կար շատ մեջս, որ մինչև երիտասարդություն հասել է: Հպարտ էի, որ հայ եմ, հպարտ էի, որ շուտ եմ կողմնորոշվում ուսուցիչների առաջադրանքները կատարելուց, որ լավ էի սովորում: Չգիտեմ ինչու, հպարտություն կար մեջս, բայց հետագայում կոտրեցի այն:

-Պատանի տարիքում ի՞նչ նախասիրություններ ես ունեցել:

-Սիրել եմ շատ կարդալ: Առանձնանալ ու կարդալ:

-Իսկ ընթերցասեր Օֆելյան դպրոցում ինչպե՞ս է սովորել:

-Գերազանց: Տասը տարի գերազանց եմ սովորել, բայց մի քննության պատճառով ոսկե մեդալ չեմ ստացել:

-Դպրոցում արդեն կողմնորոշվե՞լ էիր, թե ինչ ուղղությամբ ես շարունակելու ուսումդ:

-Արդեն 2-րդ դասարանում, երբ շարադրություններ էինք գրում այդ թեմայով, գրում էի, որ ուզում եմ ուսուցչուհի դառնալ: Եվ մինչև հիմա էլ, երևի եթե այդ արխիվները պահպանված լինեին, կհամոզվես դրանում, որ մանկուց երազել եմ դառնալ ուսուցչուհի, որովհետև սիրել եմ երեխաների հետ շփվել:

-Ի՞նչ մասնագիտություն ընտրեցիր:

-Հետագայում ընտրեցի մաթեմատիկա, ավարտեցի համալսարանի մաթեմատիկայի ֆակուլտետը:

-Կպատմե՞ս որևէ հետաքրքիր դեպք քո ուսանողական կյանքից:

-Իմ ընդունելիության քնությունների ժամանակ, երբ քննությունից դուրս էի գալիս, ոչ մեկը չկար իմ հարազատներից, որ հարցներ` ինչ ես ստացել: Իսկ հայրիկիս սարից տուն գալուց գյուղացիներն են շնորհավորել, որ աղջիկդ ընդունվել է:

-Գիտեմ, որ հենց այդ տարիներին ես ծանոթացել հայրիկի հետ: Խնդրում եմ, պատմիր, թե ինչպես և որտեղ եք ծանոթացել:

-Բանակից ինքը նոր էր եկել, ու եկավ տեսնելու իր տատիկին: Պապիկն էլ նոր էր մահացել, եկել էր ցավակցելու: Հեռու ազգակիցներ էինք, և մեր տուն էլ էր գալիս: Ու չգիտես ինչու, զգացմունքներ առաջ եկան, առաջարկություն արեց: Այդ ժամանակ դեռ 10-րդ դասարանի քննություններն էի տալիս: Ավարտեցի, ընդունվեցի ուսումնարան: Սկզբում ասում էր, որ որպես բարեկամներ նամակներ գրենք իրար:
Հետո այդ նամակագրական կապը շարունակվեց այլ ուղով: Երեք տարի նշանված մնալուց հետո ամուսնացանք: Տեղափոխվեցինք Արմավիրի մարզի Բաղրամյան գյուղ և ինչպես տեսնում ես, մինչև հիմա էլ այս գյուղում ենք ապրում:

-Ի՞նչն էր քեզ նրա մեջ այդքան գրավել:

-Իր խորագիտությունը, ամեն հարցի վերաբերյալ ձևավորված աշխարհայացքը: Ամեն հարցի շուրջ ինքը կարող էր խոսել անվերջ:

-Իսկ ծնողներդ ինչպե՞ս են վերաբերվել նրան, որ իրենց ուսանող աղջիկը նշանվի, ամուսնանա:

-Կտրականապես դեմ էին: Ուզում էին , որ ուսումս շարունակեմ: Բայց հետագայում խնդիրներ առաջ եկան, և ուսումս թողեցի, փոխեցի հեռակա ու փախա:

-Յուրաքանչյուր երիտասարդ աղջիկ երազում է հարսի շոր հագնել, մեծ շուքով նշել իր ամուսնությունը: Չե՞ս փոշմանում արդյոք, որ այդ քայլին ես գնացել:

-Ես էլ, ինչպես բոլոր աղջիկները, սիրել ու երազել եմ, որ հարսի շոր հագնեմ, բայց քանի որ ամուսինս ասում էր, որ հարսանիքի օրը չեմ թողնի, որ հարսի շոր հագնես, դրանից հիասթափվել եմ:

-Ձեր ընկերության տարիներից կպատմե՞ս մի դեպք, որը երբեք չես մոռանա:

-Ուսանողական տարիներին նա հաճախ էր գալիս, գրեթե ամեն ամիս: Ես հանրակացարանում էի մնում: Գալիս, ինձ վերցնում ու երկուսով գնում էինք թատրոն, կինո, իսկ հետո գնում էինք զբոսայգի: Երիտասարդական զբոսայգի կար, նույնիսկ հատուկ նստարան ունեինք, որին միշտ նստում, երազում էինք, ապագա պլաններ էինք կազմում: Էդպես… Նույնիսկ նկար ունենք, որ այդ նստարանի վրա գրված ա՝ Наша скамейка: Դա երբեք չեմ մոռանա:

-Գեղեցիկ պատմություն է: Արդեն 32 տարի է, ինչ ամուսնացած ես, կասե՞ս, ինչպես են անցել այդ տարիները: Արդյոք հե՞շտ են եղել դրանք:

-Չէ, շատ դժվարություններ ենք տեսել, շատ դժվարություններ ենք հաղթահարել, ու դա էն բանի շնորհիվ, որ սիրելով ենք ամուսնացել: Ավելի քան 20 տարի գնում է Ռուսաստան՝ արտագնա աշխատանքի, էդ ընթացքում շատ դժվարություններ եմ հաղթահարել՝ երեխաներին մեծացնելը, ծանր տնտեսությունը…

-Ուզում եմ նշել, որ 4 երեխա ես մեծացրել, որոնցից երկուսին բացարձակ մենակ ես դաստիարակել: Առօրյա կյանքում կա՞ն ոլորտներ, որոնցում ամենաշատն ես զգում ամուսնուդ կարիքը:

- Տնտեսական հարցերում շատ եմ զգացել իր կարիքը: Իրականում երեխաների դաստիարակությունն էլ շատ դժվարությունների հետ է կապված: Պիտի էնպես դաստիարակեի նրանց, որ նույնիսկ երկար տարիներ չհանդիպելուց հետո էլ կարողանան սիրեն իրենց հորը, կարողանան ընդունել նրա խորհուրդներն ու խրատները, չօտարանան իրարից:

-Կա՞ն ինչ-որ խորհուրդներ, որ կյանքիդ փորձից ելնելով, կցանկանաս տալ այսօրվա երիտասարդներին:

-Ապրեք սկզբունքներով, հաղթահարեք կյանքի դժվարությունները, կարողացեք համբերություն զարգացնել, որովհետև ոչինչ հեշտ չի տրվում: Էն, ինչին հասնելու համար դժվարությունների միջով եք անցնում, երբեք չհիասթափվեք դրանից, ու շարունակեք միշտ առաջ նայել:

Kristina Epremyan

Հայ կնոջ ամուր և անկոտրում ոգին

Մորաքույրս՝ Խաչատրյան Աննան, Երևանի բնակիչ է։ Նա ծնվել է Անիի շրջանի (այժմ՝ Շիրակի մարզ) Սարակապ գյուղում։ Գյուղը սահմանակից է Թուրքիային։

-Մորաքույր, որտեղի՞ց են Ձեր արմատները։

-Պապս և տատս Անիի տարածքից են (այժմ՝ Թուրքիայում): Տատս մեզ միշտ պատմում էր 1918թ-ի՝ Սարդարապատի ճակատամարտի փախեփախի մասին, որի անմիջական մասնակիցը հենց ինքն է եղել:
Այդ ժամանակ նա եղել է 30-36 տարեկան։ Ունեցել է մեկ աղջիկ։ Պապս գտնվել է ԱՄՆ-ում՝ Կոլումբիա քաղաքում։

-Իսկ ինչու՞ էր Ձեր պապը ԱՄՆ մեկնել։

-Նա գնացել էր արտագնա աշխատանքի։ Գյուղում այդ տարիներին մարդիկ այնքան էլ լավ չեն ապրել։ Տատս ասում էր, որ գյուղի տղամարդիկ հավաքվում էին և փորձում աշխատանք գտնել երկրից դուրս՝ գյուղում թողնելով կանանց ու երեխաներին։

-Հետաքրքիր է։ Իսկ ի՞նչ է պատմել Ձեր տատը հենց 1918թ-ի դեպքերի մասին:

-Քանի որ իրենց գյուղը գտնվում էր Անի քաղաքին շատ մոտ, մինչև կոտորածը, թուրքերի կողմից բազմիցս ենթարկվել էր հարձակումների։ Հիշում եմ տատիս խոսքերը․ «Գիշեր էր։ Թակեցին մեր տան դուռը։ Ալեքսանը՝ պապուդ եղբայրը, բացելով այն, տեսավ իր թուրք ընկերոջը, ով թաքուն եկել էր հաղորդելու թուրք հրոսակախմբերի մոտալուտ հարձակման մասին։ Նա զգուշացրեց րոպե առաջ լքել գյուղը, որպեսզի անզեն ժողովուրդը սրի չքաշվի։ Ալեքսանը որոշեց գնալ փաշայի մոտ բանակցությունների՝ իր հետ վեցնելով իմ ոսկեղենի մեծ մասը։ Նա պիտի ժամանակ խնդրեր փաշայից, ժողովրդին գյուղից դուրս հանելու համար։ Փաշան տվել էր մի քանի ժամ ժամանակ։

Հորերը, որոնք լիքն էին ցորենով, ծածկել էի աղբանոցի աղբով, որ հետ վերադառնալուց հաց ունենանք։ Սելերի վրա տեղավորեցինք այն, ինչ հնարավոր էր, և ճանապարհվեցինք դեպի Էջմիածին։ Ծերերը մնացին գյուղում, նրանք հրաժարվում էին լքել իրենց գյուղը։ Ալեքսանը՝ թողնելով մեզ, միացավ Անդրանիկի զորքին (Անդրանիկ Զորավար): Փախուստի ճանապարհը շատ դժվար էր։ Ինձ հետ էր մեր հարևանի հարսը իր նորածին երեխան գրկին։
Ճանապարհին ջուր տեսնելով կանգ առանք։ Բոլորը ուժասպառ էին։ Մի փոքր հանգստանալուց հետո շարունակեցինք ճանապարհը։ Բավականին առաջ էինք գնացել, երբ հանկարծ շրջվեցի և նկատեցի, որ նորածինը մոր գրկում չէ։ Հարցրի՝ ուր է երեխան, իսկ նա ասաց, որ իրեն հազիվ է քարշ տալիս, և երեխային թողել է ջրի ափին։ Ես կանգնեցրի այդ բոլոր սելերը, ամբողջ ճանապարհը ոտքով հետ գնացի ու վերադարձրի երեխային՝ բարկանալով մոր վրա։

Դժվարությամբ հասանք Էջմիածին։ Երևան տանող ճանապարհը փակ էր, իսկ հետևից գալիս էր թուրքի ոհմակը։ Անձրև էր, ցուրտ։ Ինձ հետ էր նաև իմ երեքամյա աղջիկը՝ Լիան, ով շատ հիվանդ էր։
Բոլորս հավաքվել էինք եկեղեցու մոտ, բայց մեզ ներս չէին թողնում՝ դարպասները փակ էին։

Ականատես եղանք Թումանյանի այն պատմությանը, երբ նա կաթողիկոսին բացել տվեց եկեղեցու դռները և մեզ ներս տարավ։

-Իսկ այդ ի՞նչ պատմություն էր։

-Կաթողիկոսը հեգնանքով ասել է նրան. «Դու գիտե՞ս, թե ում հետ ես խոսում։ Ես Ամենայն Հայոց կաթողիկոսն եմ», իսկ Թումանյանը պատասխանել է՝ «Ես էլ Ամենայն Հայոց բանաստեղծն եմ։ Պետք է մտածել այս ժողովրդի մասին»։

Այսպես բացվել են եկեղեցու դռները, և մարդիկ խուճապահար ներս են լցվել։

-Իսկ հետո՞, հետո ի՞նչ եղավ։

-Տատս հիշում էր. «Մեջքիցս հանեցի ոսկե գոտիս, որ մի կտոր հաց կարողանամ գնել երեխայիս համար։ Երկու օր հետո աղջիկս՝ չդիմանալով ցրտին ու սովին մահացավ։ Նրան թաղեցինք հենց Սուրբ Գայանե եկեղեցու բակում։
Ժողովուրդը խուճապի մեջ էր։ Ողջ Էջմիածինը լի էր գաղթականներով՝ մեծ ու փոքր՝ իրար վրա լցված։ Մարդիկ ջանում էին փախչել, հեռանալ, փրկվել… Հանկարծ մի ձիավոր հայտնվեց, մի հայ կին։ Սուրը ձեռքն էր առել և կոչ էր անում. «Տղամարդի՜կ, վեր կացեք, մի՞թե պիտի թողնեք ձեր կանանց ու երեխաներին սրի քաշեն։ Ուշքի եկե՜ք, պիտի պայքարել, ոչ թե փախչել…»։ Նա կարծես մի արիական ոգի դրեց բոլորի մեջ։ Բոլորը ոտքի ելան, զենք առան ու գնացին դեպի պայքար։

-Իսկ ի՞նչ եղավ Սարդարապատի ճակատամարտից հետո։

-Տատս շարունակում է. «Մինչև ճակտամարտի ավարտը մնացինք Էջմիածնում։ Հաղթանակից հետո, երբ արդեն ամեն բան գրեթե հանդարտ էր, վերադարձանք գյուղ. բարեբախտաբար այն չէր անցել թուրքերի տիրապետության տակ։
Գյուղի տեսարանը ամենասարսափելին էր։ Ծերերը և նրանք, ովքեր չէին հասցրել փախչել, դաժանաբար սպանվել էին, մորթվել։ Նրանց մարմինները լցված էին թոնիրների, ցորենի հորերի մեջ։ Մի մասին էլ հավաքել էին ու այրել մարագներում»։

Տատս դրանից հետո ունեցել է վեց երեխա, որոնց պահել են մեծ դժվարությամբ, կարելի է ասել՝ չքավորության մեջ։

Միշտ հիշում էր այս դեպքը, պատմում էր, որ մենք էլ իմանայինք, թե ինչ են արել մեր ժողովրդին։

Պատմում էր հայ կնոջ ամուր և անկոտրում ոգու մասին։ Եվ հիմա էլ մենք, այսքան տարի հետո, տեսնում ենք նույն վայրագությունը, կարծես վերապրում այն, ինչ եղել է մեկ դար առաջ։

«Իսկ ես ասում եմ` բարությունը կփրկի աշխարհը»

Հարցազրույց տատիկիս՝ Լուիզա Գալուստյանի հետ

Տատիկս թիֆլիսահայ է: Փոքր տարիքում ընտանիքով տեղափոխվել են Հայաստան։ Բախտս անչափ բերել է, որ նրա նման բարի, կամեցող ու մոդայիկ տատիկ ունեմ։ Նա ամեն հարցում ինձ աջակցում է, և իմ երկրորդ մայրիկն է։ Նա միշտ ինձ ու եղբորս ասում է. «Սկզբում դարձեք լավ մարդ, հետո` լավ մասնագետ»: Ես միշտ կառաջնորդվեմ նրա այս և մյուս խորհուրդներով:

-Տատ, ինչքա՞ն ժամանակ ես Թբիլիսիում ապրել և ի՞նչ լեզվով ես խոսել:

-Այնտեղ ապրել եմ հինգ տարի: Թբիլիսիում խոսում էինք վրացերեն, ռուսերեն և հայերեն: 1960 թվականին տեղափոխվել ենք Հայաստան, ապրել ենք Երևանում, Պռոշյան փողոցում:

-Որտե՞ղ ես սովորել:

-Սովորել եմ Երևանի համար 78 դպրոցում:

-Ինչպե՞ս ես սովորել:

-Եղել եմ հարվածային սովորող, առարկաներից սիրել եմ ռուսերենը, անգլերենը և պատմությունը:

-Ունեցե՞լ ես ընկերներ, ինչո՞վ էիք զբաղվում ազատ ժամանակ:

-Իհարկե, ունեցել եմ: Մեր բակի երեխաները շատ լավն էին, իմ ամենամոտ ընկերուհին՝ Անահիտ Առաքելյանը, ում հետ մինչև հիմա դեռ կապի մեջ եմ, վաստակավոր տիկնիկագործ է: Մենք հանդեսներ էինք կազմակերպում փոքրերի հետ, հրավիրում էինք ծնողներին (որպես հանդիսատես), ճամբար էինք կազմակերպում: Ծննդյան տոների ժամանակ, գնում էինք Անահիտի հայրիկի՝ Ժորա քեռու մոտ, նա կտորի վրա ծաղիկներ էր նկարում, և մենք մեր ընկերներին էինք նվիրում:

-Փոքր տարիքում ի՞նչ էիր ցանկանում դառնալ:

-Փոքր ժամանակ ուզում էի դառնալ անգլերեն լեզվի թարգմանչուհի, դերասանուհի, բայց ցավոք ոչ մի մասնագիտություն չունեցա: Ես մայրիկիցս սովորել եմ կարուձեւ անել, նա դերձակ էր: Մայրս համեստ էր, խելոք, բարի: Նա եւ’ լավ մայր էր, եւ’ լավ կին:

-Ո՞մ հետ էիր ապրում:

-Ընտանիքում հինգ հոգի էինք՝ հայրս, մայրս, եղբայրս, քույրս և ես: Մենք շատ համերաշխ էինք, երբեք չէինք վիճում: Բայց երբ մեծացանք, քույրս և եղբայրս սկսեցին անընդհատ վիճել, իսկ ես միշտ հանգիստ բնավորություն եմ ունեցել:

-Մանկությունից ի՞նչ պատմություն է տպավորվել:

-Փոքր ժամանակ խաղում էինք «Բանիս-փլավ»: Տարաները շարում էինք ու քարերով խփում, գցում: Մի անգամ էլ պատահմամբ մեր հարևան Միսակի գլխին խփեցի և վիրավորեցի: Մայրը եկավ մերոնց վրա կռիվ, շատ ղըժղըժ կին էր: Ես վախից մտել էի մահճակալի տակ, բայց հաջորդ օրն ամեն ինչ մոռացած Միսակի հետ այդ խաղն էինք խաղում: Այն ժամանակ շատ տարածված խաղ էր:

-Ինչպե՞ս ես ծանոթացել պապիկի հետ:

-Գնում էի ընկերուհուս տուն: Վերելակով բարձրանալիս այն փչացավ, և նա եկավ դռները բացեց, որ ես դուրս գամ, այդպես էլ ծանոթացանք: Պապիկդ մի ռադիոհաղորդավար ընկերուհի ուներ: Հարսանիքի օրը նա ռադիոյով պատմում էր մեր այդ պատմությունը. «Վերելակի դռները բացվեցին, և դուրս եկավ մի վախեցած աղջնակ, նա Լուիզան էր»…

-Ըստ քեզ, ի՞նչ խնդիրներ ունեն այսօր երիտասարդները:

-Հիմա բոլորը սովորում են, բայց չեն կարողանում իրենց մասնագիտությամբ աշխատանք գտնել: Հարգանք չկա մեծերի նկատմամբ և հետո, նրանց խոսելաձևը՝ ժարգոնով…

-Ի՞նչ խորհուրդ կտայիր երիտասարդությանը:

-Ազնիվ լինեն, շատ գրքեր կարդան, քաղաքը կամ իրենց բնակավայրը մաքուր պահեն և սիրեն, կիրթ ու բարի լինեն, ներողամիտ… Նախ, լինեն լավ մարդ, հետո` լավ մասնագետ: Ասում են՝ գեղեցկությունը կփրկի աշխարհը, իսկ ես ասում եմ՝ բարությունը: Սիրեն և պահպանեն մեր հայրենիքը թշնամուց:

Աստված օրհնի մեր զինվորներին:

Ani Kirakosyan

Տատիկիս անուշ բարբառը

Հարցազրույց տատիկիս` Աիդա Կիրակոսյան հետ

 -Տատ ջան, ուզում եմ քեզ հետ զրուցել, իմանալ ինձ հուզող հարցերի պատասխանները:

-Սա բալես, ինչ հարց գուզես` տուր:

-Տատ ջան, Գյումրին քանի՞ անուն է ունեցել:

-Սկզբում եղել է Կումայրի, հետո` Ալեքսանդրապոլ, Լենինական, Գյումրի:

-Իսկ քո մանկության տարիներին ինչպե՞ս է կոչվել քաղաքը:

-Մեռնիմ ջանիդ, երբ օր ես փոքր էի, մեր քաղաքը կոչվեր գը Լենինական:

-Լավ, տատ ջան, իսկ որտեղի՞ց  են եղել ծնողներդ:

-Հորս պապը գաղթել է Ալաշկերտից ու բնակություն է հաստատել Ղուկասյանի շրջանում, բայց պատերազմի տարիներին գյուղերի մեծահասակներին հավաքագրել-տարել են Լենինական` նորաբաց գործարաններում աշխատելու: Իսկ մորս ծնողները գաղթել են Էրզրումից: Մերս ծնվել է Կրասնոդար քաղաքում: Երբ օր մորական պապիկս ջահել մահացել է, իրանք տեղափոխվել են Լենինական: Նորաբաց Մսի կոմբինատում մտել են աշխատելու մորական տատիկս ու հորական պապիկս: Հետագայում, երբ հերս բանակից եկել է, մտել է Կոմբինատ աշխատելու ու ընդեղ է հանդիպե մորս: Ամուսնացել են ու քիչ-քիչ տուն-տեղ են եղե: Բայց հըմի ո’չ Մսի Կոմբինատը կա, ո’չ էլ հին Լենինականը:

-1988 թվականի երկրաշարժը շատ բան փոխեց Գյումրիում: Իսկ ինչպիսի՞ն էր Լենինականը նախքան երկրաշարժը:

-Լենինականը ուներ մեծ Մսի Կոմբինատ, հսկայական Տեքստիլ Կոմբինատ, Հղկող հաստոցների մեծ գործարան, Միկրոէլեկտրաշարժիչ գործարան և այլն: Ըդոնք երկրին կուդային արդյունաբերության 90%-ը: Մարդիկ կաբռեին ուրախ, հարուստ, երջանիկ, կրթություն կստանային: Բայց էդ ամենը ավիրվավ մէ քանիմ րոպեյվա ընթացքում:

-Ին՞չ ազդեցություն թողեց Սպիտակի երկրաշարժը գյումրեցիների վրա:

-Երկրաշարժը օր եղավ, մենք մեր աչքերով տեսանք ըդքան զոհեր, վիշտ ու արհավիրք: Կային ընտանիքներ, օր լրիվ զոհվան: Բայց էլի լեննագանցիք էնքան  թասիբ ունեին, օր նորից ընտանիքներ կազմեցին, երեխեք ունեցան, տներ սարքեցին, 30 տարի դոմիկների մեջ ապռան, բայց իրանց հումորը  չկորցրին ու, հակառակը, սաղ դառնությունները իրանց մեջ թաղելով` նորից վերածնվան:

-Տատ, դու ապրել ես ևհին Գյումրիում, ևնոր: Կա՞ն  արդյոք  տարբերություններ: Ի՞նչն  է  քեզ դուր գալիս Գյումրի քաղաքում:

-Հինն ու նորը կապ չունի: Բոլոր ժամանակներում էլ ընձի շատ դուր է եկել Լեննականի ժողովուրդը` հյուրասեր,  թասիբով,  կամեցող,  ուրախ ու  հանաքչի:

-Իսկ ի՞նչ կասես երևույթների մասին, որոնք քեզ դուր չեն գալիս:

-Բալես, լեննականցիք, անկախ ժամանակաշրջանից, մեծախոս են, միամիտ ու շատ տաքարյուն:

-Ո՞ր ավանդույթն է քեզ դուր գալիս, և ո՞րն է մինչ օրս պահպանվել:

-Լեննականցիք շատ ավանդապաշտ, ադաթներով ու հին սովորույթներով մարդիկ են: Ազիզ ջան, շատ շուտ ադաթ է էղե, օր աղջկան ուզեցել են նշանել, նախօրոք տարել են բաղնիք, լողցրել են, օր էդ աղջկա լավ ու վատ կողմերը տեսնին: Բայց ընձի դուր գուկա ուզնգան էրթլու ադաթը, որը մինչև հըմի ժողովրդի մեջ կա:

-Իսկ  ինչպե՞ս  կբնութագրես գյումրեցի տղաներին:

-Մեր տղեքը շատ հայրենասեր են, աշխատասեր, նամուսով ու թասիբով ու երբեք չեն թողնի, օր մեգը կբնի իրանց ազաբ աղջիկների պատվին:

-Մտածե՞լ ես երբևէ թողնել հարազատ Գյումրին:

-Ես երբեք չեմ ուզեցե թողնիմ  Լենինականը ու հմի էլ չեմ ուզե, քանի օր արդեն ես 65 տարեկան եմ, չեմ ուզե երտամ ուրիշի հողի մեջ  մեռնիմ: Գուզեմ իմ հանգրվանս գտնիմ իմ ծնված հողում:

 -Սիրո՞ւմ ես գյումրեցու բարբառը: Մտածե՞լ  ես երբևէ փոխել բարբառդ:

-Ես ուր էլ երտամ, որ քաղաքն էլ աբռիմ, երբեք չեմ փոխե իմ լեզուս, քանի օր շատ կսիրեմ մեր բարբառը, վռազըմ կարծիք կկազմեն, օր սոնք լավ մարդիկ են:  Ես ծնվել ու մեծցել եմ Լենինականում ու կմնամ մինչև վերջ պատվավոր լեննականցի: Հերիք է, օր Ֆրունզի երկրացին եմ…

Միշտ հիշե, մեռնիմ ջանիդ, ուր էլ էրտաս, ինչ էլ դառնաս, հանկարծ չմոռանաս, օր դու ծնվել ես Լենինականում: Մինչև վերջ հոգով ու սրտով մնա լենինականցի:

Մեր անմահ զինվորը` Սաշա Գալստյանը

Սաշա Վաչագանի Գալստյան. զոհվել է Արցախյան քառօրյա պատերազմում:

Սաշան ծնվել է 1996 թվականին Արմավիրի մարզի Մեծամոր քաղաքում: Սաշան բարի, հավասարակշռված, հոգատար, մեծահոգի, համեստ, խելացի և ընկերասեր երիտասարդ էր: Սիրում էր շփվել և նոր ընկերներ ձեռք բերել, լսել, օգնել և խորհուրդներ տալ մարդկանց: Չկար Սաշին ճանաչող և չսիրող գոնե մեկ մարդ: Մանկուց երազում էր բժիշկ դառնալ և հետաքրքրված էր բժշկությամբ:Սաշը ընկերների և ծնողների հպարտությունն էր: Դպրոցն ավարտելուց հետո որոշեց մանկության երազանքը ի կատար ածել և քրտնաջան աշխատանքի շնորհիվ հասավ նպատակին: Սովորել և կարմիր դիպլոմով ավարտել էր Արմավիրի բժշկական պետական քոլեջը: Հետո ընդունվել էր Երևանի «Հայբուսակ» համալսարան և առաջին կուրսն ավարտելուց հետո զորակոչվել բանակ:

Չէր սիրում ընտանիքին նեղություն տալ: Ճանապարհածախս անգամ չվերցնելու համար, ծնողներից թաքուն, դասերից հետո գնում էր ավտոլվացման կետ և մեքենաներ լվանում:

Բանակում շատ լավ էր ծառայում և հպարտությամբ էր կրում զինվորական համազգեստը: Սաշան իր լավ ծառայության համար ստացել էր նաև սերժանտի կոչում: Ուրախությանը չափ չկար: Ծնողների հետ վերջին անգամ խոսել է ապրիլի մեկին, ասել, որ դիրքեր է գնում, ամեն ինչ լավ է, և պետք չէ անհանգստանալ:

Նա եղել է առաջին գծում: Նրան հրամայել են նպաստավոր դիրք զբաղեցնել  և  գնդացիրով կրակ բացել հակառակորդի ուղղությամբ: Նա գերազանց կատարել է առաջադրանքը և ճնշել հակառակորդին իր դիպուկ հարվածների շնորհիվ: Սակայն Սաշը գլխից ծանր վիրավորվում է: Կապի միջոցով փորձել են կազմակերպել նրա տարհանումը, սակայն կրակը գնալով ուժեղացել է: Բժիշկները չեն կարողացել մոտենալ և փրկել Սաշի կյանքը:

Սաշան տան միակ տղան էր, և, ինչպես մեծերն են ասում, այդ օջախի կրակը մարեց: Ունի երկու քույր՝ Անահիտը և Լուսինեն: Երկուսն էլ իրենից փոքր էին:

Լուսինեն վերջերս է երեխա ունեցել, սակայն փոքրիկին նա այդպես էլ չտեսավ:

Սաշայի հայրը՝ Վաչագան Գալստյանը, մեկ այլ հարցազրույցի ժամանակ ասել է.  «Ինչ ունեի` հայրենիքիս տվեցի»:

Ինձ հիմա հուզում է Գալստյանների ընտանիքի վիճակը: Ինչպես ասացի, Սաշան տան մինուճար տղան էր, և ծնողները մեծ հույսեր էին կապում տղայի հետ: Մորը և քույրերին խոստացել էր վերադառնալ, աշխատել և թեթևացնել նրանց հոգսը: Հիմա ընտանիքը դժվար կացության մեջ է, սակայն շնորհակալ եմ այն բարերաներին, ովքեր վարկերի մի մասը փակեցին:

Ինչն այս  աշխարհում  ամենաթանկն է` Սաշան տվեց հայրենիքին: Գիտեմ, այս բառերը չեն մեղմելու կորստյան ցավը, սակայն ես ու ամբողջ հայությունը շնորհակալ ենք Սաշային, Սաշայի ընտանիքին և ծնողներին, որոնք մեծացրել և դաստիարակել են նման հերոսի:

Ծնողների հետ այդպես էլ չհամարձակվեցի զրուցել, սակայն զրուցեցի Սաշայի զարմիկի` Մարգար Մկրտչյանի հետ:  Մի քանի ամսից Մարգարը նույնպես կզորակոչվի բանակ:

- Սաշն ինձ համար միակն էր… Նա իմ մեծ եղբայրն էր, խորհրդատուն: Քանի Սաշը կար, ես հանգիստ էի, որ ցանկացած հարցում ինձ կօգնի:

-Իսկ ինչպե՞ս իմացար այդ ցավալի լուրը:

-Ապրիլի չորսին, ժամը երեքը կլիներ, հայրս ասաց: Մի պահ աշխարհը կանգ առավ, ոչ մի բան չէի զգում: Փորձում էի հավատալ, սակայն մինչ օրս չի ստացվում: Կորցրել եմ ուրախ լինելու  զգացումը, կարծես մի բան ներսումս կոտրվել է:

-Սաշի բնավորության ո՞ր գծերն էին քեզ դուր գալիս:

-Անձնազոհությունը, հոգատարությունը, բարությունը, ամենակարևորը` կարեկցելու և սիրելու կարողությունը:-Կպատմե՞ս որևէ հետաքրքիր դեպք Սաշայի հետ կապված:

-Մի օր իրենց ամառանոցի մոտերքում զբոսնում էինք և խոսում տարբեր թեմաներից: Մոտակայքում կար մի լիճ, դրա կողքով անցնելիս ոտքս սայթաքեց, և ընկա լճի մեջ: Այդ պահին Սաշն ինձ օգնելու փոխարեն բարձր ծիծաղում էր: Երբ դուրս եկա, նրան հարցրի. «Այ ախպեր, բա որ խեղդվեի, ի՞նչ էիր անելու»: «Կկանգնեի մի բարձր բլրի վրա ու կգոռայի` ուռա ՜ ուռա՜…»: Սակայն մի քանի ամիս հետո նա իր կյանքը տվեց, որ ես կյանք ունենամ…

-Եթե իմանայիր, որ այս դեպքը լինելու է, ի՞նչ կասեիր Սաշին:

-Կասեի… Կասեի` ինձ էլ հետդ տար…  Ինչքան էլ ցավով տանեմ եղբորս մահը, կուզեի բոլորին մի բան ասել: Երբ կորցնում եք հարազատ ու թանկ մարդու, այդ ժամանակ էլ մի հուսահատվեք: Մենք քրիստոնյաներ ենք, և Աստված է միայն, որ կարող է մխիթարել մեզ:

Պահանջված բնակիչը, որ բոլորը ունեն

Նրա մասին կարելի է խոսել անվերջ ու անդադար, որովհետև ինքն էլ ուրիշների մասին խոսում է անվերջ ու անդադար…

Առավոտ է: Նույնիսկ մենք ` աշակերտներս, դեռ չենք արթնացել, իսկ նա շքամուտքի մոտ է:
Շագանակագույն վերարկուն հագին, սև, պլպլացրած կոշիկները ոտքերին, ձեռքերը «բաքսի քաշած» գրպանները դրած (ա՜խր, ձմռանը շա՜տ ցուրտ է. հնարավոր չէ այսքան ժամանակ դրսում կանգնել. հաստատ ջեռուցվում են գրպանները), խաժ աչքերն էլ չորս արած` կանգնած է: Հա՛,ճաղատ չէ ու ոչ էլ գլխարկ է դնում: Բա որ վեհանիստ սանրվածքը փլվի՞:

Լուսանկարը` Մանե Սարգսյանի

Լուսանկարը` Մանե Սարգսյանի

Էս մարդը բարևում է նույն տան բոլոր անդամներին. հանկարծ մի լուր բաց չթողնի: Շենքի բոլոր բնակիչներին աշխատանքի ճանապարհելուց հետո շտապում է կողքի բակ. բա ամոթ չէ՞, կանայք չե՞ն ասի` ինչ մարդ է , տո՜, կասեն, թե գործի էլ չի ճանապարհում իրենց ամուսիններին, բարև էլ չի տալիս, իրենց երեխաների հագ ու կապին էլ հավելյալ ուշադրություն չի դարձնում: Պատկերացնո՞ւմ եք, անգամ գործն է լրաբեր. տաքսի է քշում: Մարդկանց փոխադրում է, հետն էլ նորություն ստանում. մասնագիտություն եմ ասել` երկուսը մեկում…

Սուտ են ասում, թե հաղորդակցման առաջին միջոցները նամակներն ու հեռագրատներն են եղել. Ալյոշն է եղել, հենց էն նույն «տելեֆոն» Ալյոշը…
Հետո Ալյոշը կասի.
-Հա՜յ, հու՜յ, կեսօր է արդեն, ախչի, Թամար, բարձրացի՛ր տասնչորս, տե՛ս նորություն, բան հո չկա՞:

Թամարն էլ կգնա, սուրճ կխմի, հետո գալուց էլ հետը լիքը նորություն կբերի, որ Ալյոշի համար հէչ նորություն չեն, արդեն հնաբանություն են, նախորդ շաբաթվա թերթի պարունակություն, անցած էտապ: Չնայած լավ մտածելու դեպքում դրանք կարող է նորացնել, ճոխացնել, ծաղկացնել. Դե, դա իր ոճն է:

…Օ՜ֆ, մեղք է էս մարդը, գոնե հաց ուտո՞ւմ է…
Վա՛յ, վա՛յ, քիչ էր մնում մոռանայի, որ սա եմ գրում (արդեն ժամը երկուսն է ), վերելակը մեկ էլ աշխատում է. հաստատ ինքն է :

Գիշերը լուրերի պակասից խեղդվել է (լուրապակասամանիա ունի), որոշել է նորությունների որսի դուրս գալ:
Վա՜յ, վա՜յ …

Նարե Շարմազանովա

Բջնեցի Ռիմա տատը

Ռիմա տատին հանդիպեցի Բջնիի սուրբ Աստվածածին եկեղեցում: Բնիկ բջնեցի է, բազմազավակ մայր: Ջերմ ընդունեց այնքան, որ ակամայից անցա դու-ի: Երեսուն տարի է` որբևայրի է: Ծնվել է 1939թ.-ին : Պատմում է, որ «սովետի ժամանակ» շատ խեղճ են ապրել.

«Ոտներս բոբիկ, տրեխները հագներիս, չանթիկները վզներիս գնում էինք դպրոց, բալա ջան: Իսկ հիմա, Աստծուն փառք, ապրում ենք: Մենակ խաղաղություն լինի աշխարհին: Որ ասենք` բջնեցիքը զբաղված են, զավոդում աշխատում են, տենց բան չկա: Հիմնականում զբաղվում ենք անասնաբուծությամբ ու հողագործությամբ»:

-Տատ, գո՞հ ես այսօրվա Հայաստանից. հիմա՞ է լավ, թե՞ այն ժամանակները:

-Ո՞նց կարանք համեմատենք հիման ու էն ժամանակները: Հիմա աշխարհը զարգացել ա: Գիտությունը զարգացել ա, մարդիկ զարգացել են: Բոլորը դեպի առաջ են գնում` հետ չեն գնում: Սովետի ժամանակ ի՞նչ կար, բալա ջան: Անասունով ենք ապրում, անասունով ենք զբաղված կամ եզով, գութանով` ցուրտ նեղ օրվա համար: Էն որ ասում են` եզո ջան, եզո ջան, էդ լրիվ դրա համար ա:

Դա մութ ու խավար երկիր էր: Հիմա զարգացել ա գիտությունը: Երեխաները առաջադիմում են: Հագնվում են լավ, կուլտուրական, մաքուր: Աստծուն փառք, որտեղ տեսնում ես` ապրուստը թափած: Մենակ պետք ա աշխատես: Ապրուստը ծովի պես կա: Եթե պառկես քնես, քեզ ո՞վ կտա: Պիտի աշխատես, պիտի ստեղծես, թե չէ, քեզ ո՞վ կտա: Դրա համար հիմիկվանը ավելի լավ ա ,հագուստի կողմից էլ, ուտելիքի կողմից էլ, բայց ունենաս էն պայմանները, որ աշխատող ունենաս տնիցդ: Գոնե երկու հոգի աշխատող ունենաս տնիցդ: Մնացածը դե թոշակով-մոշակով յոլա կգնանք»:

Ռիմա տատը հպարտությամբ է նշում` հինգ երեխաների մայր է: Բոլորին ամուսնացրել, «տնավորել» է: Որդու համար է անհանգիստ. «Զինվոր ունեմ Ղարաբաղում: Էս տասը օր ա, Ղարաբաղում ա, զանգի ենք սպասում»: (հուզվում է):

-Երևի դրա համա՞ր ես եկել եկեղեցի:

-Ինձ Աստծո տուն բերել ա իմ հավատքը: Միշտ էլ հավատացել եմ, միշտ էլ քրիստոնյա եմ եղել: Շատ օգնել ա ինձ Քրիստոս: Երբ ասել եմ` Աստված ջան, մի ճար արա, մի բան արա, Աստված իմ կողքին ա եղել: (կրկին հուզվում է)

-Հաջորդ անգամ Բջնի գալուց, տատ, կգամ քեզ հյուր, կարո՞ղ եմ:

-Անպայման կգաս, արևիդ մեռնեմ: Իմ թոռի թայ ես:

-Իմ անունը Նարե է, ինձ կհիշես:

-Նարինե անունով թոռ ունեմ:

-Նարինե չէ , Նարե, Նարե:

-Մարգարիտ անունով էլ ունեմ …

ani avetisyan portret

Դասը վարում է ոստիկանը

Այսօր յուրահատուկ օր էր մեր դպրոցի և հատկապես մեզ՝ Արագածոտնի մարզի Ոսկեհատ գյուղի աշակերտներիս համար: Ավագ դասարաններում դասը վարում էր ոստիկանը: 

Հանրակրթական դպրոցներում անցկացվող այդ ծրագրի մասին շատ էի լսել, բայց մեր դպրոցում այն առաջին անգամն էր: Ճիշտ է, անչափահասների տեսուչի հետ հանդիպումներ երբեմն լինում են, երբ  զրուցում ենք մեր իրավունքների ու պարտականությունների  և այլնի մասին, բայց այս անգամ խոսակցության նյութն ավելի լայն էր, ընդգրկուն: Խոսում էինք մեզ հուզուղ թեմաների մասին, տալիս հարցեր, որոնք վերաբերվում էին ինչպես օրենքներին ու իրավական ակտերին, այնպես էլ ոստիկանական, իրավաբանական կրթության, դրանց նրբությունների ու հետաքրքիր կողմերի մասին, մի խոսքով՝ խոսում էինք ամեն ինչից, իսկ ամենակարևորն այն էր, որ մեր զրույցը չուներ ոստիկան-քաղաքացի բնույթ: Զրույցն ընկերական էր, անմիջական, ինչի արդյունքում հանգիստ կարողանում էինք տալ մեզ հուզող ցանկացած հարց ու ստանալ պատասխան՝ գործի գիտակից:

Ճիշտ է, երբ ասում են, որ ոստիակնի դերը մեծ է հանրակրթական դպրոցներում, հատկապես երբ ոստիկանը աշակերտի ավագ ընկերն ու խորհրդատուն է լինում, էլ ավելի կարևոր աշակերտների կյանքում՝ իրավական նորմերին, ՀՀ օրենքներին, դրանց առավելություններին ու թերություններին ծանոթացնելու և, հետևաբար՝ որպես պատրաստի քաղաքացիական անձ նոր կյանք մուտք գործելու համար:

Ուրախալի է, որ այսօր աշակերտի կողքին են ու նրան ճիշտ ճանապարհի վրա դնելու համար դպրոցների հետ համագործակցում են ոստիկանն ու հոգևորականը, միաժամանակ նաև ավելի հետաքրքրացնելով աշակերտական կյանքը:

նարեկ բաբայան

Իսկական մարդը

Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչպիսին կուզեիք լիներ ձեր կյանքը։ Չնայած, ի՞նչ եմ հարցնում։ Իհարկե, բոլորն էլ մտածած կլինեն իրենց ապագա կյանքի մասին։ Ոմանք ուզում են դառնալ հայտնի, ոմանք՝ միլիոնատեր, ոմանք ընհանրապես ուզում են համեստորեն ապրել իրենց տրված կյանքը և այլն։ Չգիտեմ դուք ոնց, բայց ես երազում եմ բարեհաջող ընդունվել համալսարան, ստանալ լավ կրթություն, ունենալ ընտանիք և աշխատել  ընտրածս մասնագիտությամբ։ Ճանաչածս մարդկանցից այդպիսի «կյանքի գրաֆիկն» ամենալավը արտահայտվում է պապիկիս մոտ։ Նրան ճանաչելով, իրոք կարող ես ասել՝ «կյանքը հաջողվել է»։

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

Պապս գերազանց աառաջադիմությամբ ավարտել է դպրոցը, չնայած նրան, որ մոր մահվանից հետո ապրել է իր տատիկի հետ, առանց ծնողի։ Հետագայում ուսումը շարունակել է Կալինինգրադ քաղաքի ոստիկանական ուսումնարանում։ Ի դեպ՝ նա սովորել է այն ժամանակ, երբ ամուսնացած է եղել և ունեցել է 2 երեխա։ Եկեք խոստովանենք, որ ոչ բոլորը կգնային նման քայլի, ոմանք ուղղակի կանցնեին ինչ-որ աշխատանքի` ընտանիքը պահելու համար։ Դե լավ, չշեղվենք թեմայից։ Պապս ոստիկան է եղել բավականին երկար ժամանակ՝ մոտ 23 տարի ու հասել է մինչև մայորի կոչման։ Հետագայում, իհարկե, անցել է թոշակի։
Ի դեպ՝ մոռացա նշել, որ պապս ինքնուս քանդակագործ է։ Քանդակագործությամբ սկսել է զբաղվել այն ժամանակ, երբ որոշել է իր ձեռքով քանդակել ավտովթարից զոհված մոր գերեզմանաքարը։ Սրանով սկսել է նրա կյանքի, այսպես ասած, երկրորդ «մեծ շրջանը»։ Որոշակի ժամանակ հմտանալով այդ գործում վստահ կարող եմ ասել, որ դարձել է ավելի լավ վարպետ, քան բազմաթիվ համապատասխան կրթություն ստացած մարդիկ են։
Դե իհարկե, այդ տաղանդը չէր կարող ստվերում մնալ։ Նա ունեցել է բազում պատվերներ։ Ինչպես ասում են՝ լավագույն աշխատանքը, դա լավ վարձատրվող հոբին է։ Բացի պատվերներից նա սեփական կամքով ու միջոցներով քանդակել է երկու խաչքար մեր` Մալիշկա գյուղի հիմնադիրների և Վահան Տեր-Առաքելյանի պատվին։ Դե, այսքանից հետո, ինչքան էլ կրկնվող արտահայտություն լինի, ինչպե՞ս չասեմ, որ հպարտանում եմ նրանով։
Քանի որ այս կյանքը իդեալական լինել ուղղակի չէր կարող, վատ բան վերջիվերջո եղավ։ Ցավոք, սուր կաթվածի ու գլխուղեղի բարդ վիրահատությունից հետո պապս հիմա բավականին ծանր վիճակում է։ Իմ կարծիքով, այն հրաշքը, որով պապս փրկվեց, նրա քանդակած խաչքարներն էին․․․

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

Հիմա պապս համեմատաբար ավելի լավ է, որոշակի օգնությամբ կարողանում է քայլել, ազատ խոսում է և այլն։ Եվ իհարկե՝ ես էլ, նա էլ, անհամբեր սպասում ենք այն օրվան, երբ նորից մուրճն ու դուրը կվերցնի ձեռքը։

Նարե Շարմազանովա

Պատահական հերոսը

Կյանքը հիմնված է պատահականությունների վրա. ամեն ինչում և ամենուր գործում է պատահականության սկզբունքը, որը նախախնամող ձեռքով լինում է ճիշտ ժամանակին և ճիշտ տեղում: Ուրեմն, պատահականությունը օրինաչափություն է, որ հաճախ պարզապես չենք տեսնում: Պատահական հանդիպում ենք մարդկանց, որոնցից ոմանք դառնում են այն առանցքը, որի շուրջ պտտվում են մեր մտքերն ու սիրտը: Այդ օրը ես չկարողացա շրջանցել պատահականությունը:

Օրն այդ արտառոց էր, ոչ միայն ինձ պաշարած անակնկալ պատահականության պատճառով, որը մի քանի րոպեում փոխեց այն սովորական դարձած բթացնող ռիթմը, որի մեջ ընկած վազում եմ ամեն օր, ամեն րոպե, այլ որովհետև ազատ ժամանակ ունեի, և կարող էի անցկացնել ընտանիքիս հետ:

Ամեն ինչ շատ սովորական էր` մայրիկիս, եղբորս հետ զբոսնում էինք, որոշեցինք սրճարան մտնել: Սովորական սրճարան` իր սովորական այցելուներով, աշխատանքային ռիթմով. բոլորը զբաղված էին իրենց հոգսերով` վայելելով հանգստի պահը: Հենց մեր կողքին բոլորովին այլ իրականություն էր. մոտ քսան տարեկան մի տղա կերակրում էր հաշմանդամի սայլակին գամված տատիկին: Մենք բոլորս ապշած նայում էինք: Միշտ չէ, որ մեր առօրյայում այդպիսի բաներ են տեղի ունենում: Այսօրվա իրականության մեջ, երբ ծնողները երեխային հանձնում են մանկատանը` բախտի քմահաճույքին թողելով նրա ապագան, երբ երեխաները իրենց ծնողներին անարգելով ծերանոց են տանում: Երբ անզգամությունը դարձել է նորմալ բոլորի համար: Դու սկսում ես ինքդ քեզ հարց տալ. արդյո՞ք միայն հաշված մարդիկ են այդ ամենը նկատում և արձագանքում: Ինչո՞ւ ոչ բոլորը: Ինչո՞ւ է ամեն բացասական բանը դարձել սովորական, նորմալ , իսկ բարի գործը ՝ արտասովոր: Իրեն այդ մտքերով ծանրաբեռնող մարդը տեսնում է մեկին, որն աննկարագրելի քնքշությամբ հոգ է տանում իր մերձավորի մասին առանց որևէ վարձք պահանջելու: Բոլորի համար աննորմալ է, երբ մարդն առանց որևէ սպասելիքի, վարձատրության սիրում է:

Լուսանկարը՝ Նարե Շարմազանովայի

Լուսանկարը՝ Նարե Շարմազանովայի

Գուցե իմ պատահական հերոսն էլ զարմացավ իմ զարմանքի համար. նկատեց, որ աչքս չեմ կտրում իրենցից: Ինձ համար միևնույն էր` ինչ են մտածում բոլորը. այդ պահին պատահական հերոսը օրինաչափորեն հաստատեց վաղուց գլխումս թափառող միտքը. միևնույն է` ինչ է անում կամ ասում մեծամասնությունը, իսկ ինչ եմ անում ես ինքս:

Մի պահ վերադառնալով իրականություն` հանդիպեցի մայրիկիս ոգևորված աչքերին: Այլևս պետք չէին այն խոսքերը, որ հաճախ են ասվում` սիրիր մերձավորիդ: Դրանք այնքան իրական էին իմ հերոսի դեպքում:

Ահա և իմ հերոսը իր հերոս տատիկի հետ: Նա չնկատեց` ինչպես ես հետևից վազեցի ու նկարեցի: Գիտեմ` սխալ է առանց մարդուն տեղեկացնելու նկարահանելը, բայց այս դեպքում կանոններն ավելորդ էին:

Շատ կուզեի, որ պատահական հերոսը կարդար այս նյութը և իմանար, որ իր հետ իմ պատահական հանդիպումը քանդեց կյանքի վատ օրինաչափությունների շղթան: