Մեր ազգանունը ամբողջ մարզում միակն է: Բայց պապիկս ասում է, թե այս ազգանունը ամբողջ Հայաստանում է միակը` Կուրեխյան: Եվ դրա համար է, որ բոլորը նրան դիմում են ազգանունով` Կուրեխյան: Վայքում և հարակից գյուղերում չես գտնի 40-ն անց մի մարդ, որ չճանաչի պապիկիս, նույնիսկ, երբ հարևանները տաքսի են պատվիրում, ասում են` եկեք «ավտոբուսի շոֆեռ Հայկազենց տան մոտ»: Պապիկիս անուն-ազգանունը սկզբից եղել է Հայկազ Բաղդասարյան: Այն գյուղում, որտեղ ինքն է ապրել, եղել է նաև Վաչիկ Կուրեղյան անունով մարդ: Նրանք եղել են նույն տարիքի: Վաչիկ Կուրեղյանը ինչ-ինչ պատճառներով անհետ կորավ:

Բանակում ծառայելուց հետո պապս վերադարձավ հայրենիք: 20 տարեկան հասակում, երբ արդեն պապիկը գնաց անձնագիր ստանալու, նրա անուն-ազգանունը շփոթեցին և գրեցին Վաչիկ Կուրեղյան` Հայկազ Բաղդասարյանի փոխարեն: Նա ստիպված եղավ ծառայության մեկնել  նորից արդեն որպես Վաչիկ Կուրեղյան: Նա ծառայել է 4 տարի 3 ամիս: Այնտեղ նրանից խլեցին անձնագիրը, մի կերպ վերադարձավ տուն և դիմեց նոր անձանգիր ստանալու: Արդեն ինքն ուզեց, որ գրեն ոչ թե Հայկազ Բաղդասարյան կամ Վաչիկ Կուրեղյան,այլ` Վաչիկ Կուրեխյան: Ինչո՞ւ Կուրեխյան, ոչ թե` Կուրեղյան, նա բացատրում է այսպես`«Հոպարս ասում էր, եթե ուզում ես դնել Կուրեղյան. բեր ղ տառը փոխենք խ-ով, թող դառնա Կուրեխյան,Կուրեխ  համ էլ մեր պապի անուննա», էդպես էլ արեցին: Ի վերջո, Բաղդասարյան Հայկազը դարձավ Կուրեխյան Վաչիկ: Ծառայության ժամանակ նա սովորեց ավտոդպրոցում, եղավ հրամանատարի անձնական վարորդը: Վերադարձավ տուն, մի քանի տարի աշխատեց հովիվ, հետո 60-ական թվականներին սկսեց վարել տարբեր տեսակի բեռնատար մեքենաներ, բայց տեսնելով, որ այդ գործը իր համար շատ հոգնեցուցիչ է, խնդրեց իրեն տալ ավտոբուս` որևէ ուղղությամբ վարելու համար: Նրան չմերժեցին` ստացավ ավտոբուս և սկսեց վարել Ազիզբեկով-Ջերմուկ ուղղությամբ մոտ 2 տարի (Ազիզբեկովը Վայքի հին անունն է): Հետո տեսնելով, որ պապիկս շատ լավ վարորդ է, նրան  հանձնեցին ավելի լավ ավտոբուս` արդեն Ազիզբեկով-Երևան ուղղությամբ վարելու համար: Բացի դրանից վարել է նաև տուրիստական ավտոբուս: Ընդհանուր թվով, պապիկս վարել է երեք ավտոբուս, մեկ տաքսի, երեք բեռնատար մեքենա և մեկ «Վիլիս» մակնիշի ավտոմեքենա: Վերջին մեքենան եղել է դեղին գույնի «Պազիկ» ավտոբուսը: Պապիկը դա վարում էր այն ժամանակ, երբ արդեն ԽՍՀՄ-ը փլուզման եզրին էր: Սովորության համաձայն, նա միշտ իր մեքենաները կանգնեցնում էր տան մոտ, ոչ թե  ավտոպարկում, բայց մի գիշեր որոշում է կանգնեցնել այնտեղ, քանի որ նրան ասել էին, թե ստուգողներ պիտի գան: Ցավոք, դա սուտ էր: Հենց այդ գիշեր կայանատեղից գողացան նրա ավտոբուսը: Պապիկիս խոստացան, որ կվերադարձնեն ավտոբուսը, սակայն շուտով ԽՍՀՄ-ը  փլուզվեց: Իհարկե, պապիկի պատմությունը այս ամենով չի ավարտվում: Ես դրանք կպատմեմ հաջորդիվ:

Լուսանկարը` Անուշ Ավագյանի

Գարուն էր: Գարուն, որn այդպես էլ իր հետ գարուն չբերեց Սարգսյանների ընտանիքի համար:

- Որդիս, լավ կնայես մորդ, մինչև որ գամ:

Վերջին խոսքերը եղան հոր, որն ասաց որդուն:

Անցել էր մի քանի ամիս, և կարծես թե ամեն ինչ լավ էր ընթանում: Հեռախոսազանգ…

Լսափողը վերցրեց Հայկը:

-Չէ… Պապ ջան… Ինչի՞ համար, Տեր Աստված: Ասում էինք` մի գնա…,- և նրա աչքերը լցվեցին արցունքով:

-Ի՞նչ է պատահել, տղաս:

-Մամ…,- Հայկը լռեց:

Հայրը բարձրահարկ շենքի տանիքում աշխատելիս ցած էր ընկել: Նրան հնարավոր չէր եղել փրկել:

Զանգ, որ փոխեց ամեն ինչ:

Ընտանիքի կյանքը բարելավելու, օրվա հացը վաստակելու համար՝ ինչպես և բոլոր հայրերը մեր օրերում, մեկնել էր արտերկիր`աշխատելու:

Չգնա՞ր, բայց դա նույնպես ելք չէր:

Մի գնա… Ինչքան հեշտ, և միևնույն ժամանակ, ինչքան դժվար է ասել այդ խոսքերը, և մի՞թե այդ մի գնան ինչ որ բան կփոխեր:

Բայց իմ ընթերցող,՝դու, որ կարդում ես, դու չգնաս:

Լուսանկարը՝ Սոնա Ղևոնդյանի

Մի քանի օր առաջ համացանցում մի աղջիկ գրեց ինձ: Ես նրան չճանաչեցի: Ապա նա ինձ ասաց.

-Ես Նաստյան եմ, քո հարսիկը:

Այս խոսքերը կարդալով հիշեցի եղբորս արկածները:

Այն ժամանակ մենք ընտանիքով ապրում էինք Ռուսաստանում: Մենք մանկապարտեզի արձակուրդներին  ցանկանում էինք գալ Հայաստան և, գնալով մանկապարտեզ, բոլորին ասացինք, որ գնում ենք Հայաստան: Եղբայրս վերջին օրերին տխուր էր և ասում էր, որ չի ուզում ընկերներին թողնել ու գնալ Հայաստան:

Մի օր մեր տուն զանգ եկավ: Մայրս վերցրեց լսափողը, լսեց և  ծիծաղելով ասաց` անպայման կասեմ, չէ, մի անհանգստացեք: Ամեն ինչ լավ կլինի: Երբ նա անջատեց հեռախոսը, հարցրեցի, թե ինչ էր եղել: Նա պատասխանեց.

-Էս ախպերդ գնացել ա մանկապարտեզ, Նաստյային ասե լա.«Նաստյա, ինչ իրեր ունես` հավաքի: Գալիս ես ինձ հետ Հայաստան: Մամայիդ էլ ասում ես, որ Վովայի հետ ես գնում»… Ու հիմա Նաստյան գնացել ա տուն ու շոր ա հավաքում, ասում ա. «Ես գնում եմ Հայաստան Վովայի հետ>>:

Մենք սկսեցինք համոզել եղբորս, որ Նաստյային ասի, որ չգա…

Ի վերջո, նրանք հասկացան և իրար հրաժեշտ տվեցին: Նաստյան եղբորս նվիրեց մի թևնոց, իսկ մյուսը պահեց իր մոտ… 

Լուսանկարը` Դավիթ Ասլանյանի

Էլի ականջակալներս վերցրի ու …

-Հաջող, մամ, ես գնացի
-Այդքան շո՞ւտ: Դեռ 8:05 է:
-Դե, տնօրենն ասաց, որ հաջորդ անգամ նախավարժանքին չհասնեմ, դպրոցի շուրջը երեք շրջան պիտի վազեմ … Գիտե՞ս ինչքան մեծ է մեր դպրոցը:
-Լավ, բարի օր քեզ:
-Քեզ էլ, մամ…
Բայց ես այնքան էլ չէի ուշանում, պարզապես սկսել եմ դանդաղ քայլել ու հիանալ փոքրիկ ու հանգիստ քաղաքովս: Ասեմ, որ ապրում եմ Վայքում: Ընկերներս ամեն օր ասում են, որ օրերն են հաշվում, թե երբ պետք է վերջացնեն դպրոցը ու գնան Երևան՝ ուսումը շարունակելու, իսկ ովքեր արդեն Երևանում սովորում են, ասում են, որ օրերն են հաշվում, թե երբ է արձակուրդ լինելու, որ գան Վայք: Սրանից կարելի է լավ հետևություն անել. ուղղակի սիրել այն վայրը, որտեղ ապրում ես: Իսկապես հրաշալի տեղ է Վայքը, երբ այս ժայռերին ու քարերին նայում ես տուրիստի աչքերով: Քանի որ տուն-դպրոց ճանապարհը երկար է, և ես նախընտրում եմ դպրոց հասնել քայլելով, ճանապարհի կեսից փոքրիկ քաղաքը սկսում է ակտիվանալ: Փոքրիկ քաղաք, որտեղ իրար հետ կողք-կողքի ապրում են տարբեր տարիքի ու խառնվածքի մարդիկ: Մարդիկ, ովքեր նարդի են խաղում, մարդիկ, ովքեր հաց են առաքում, մարդիկ, և ինձպեսներ, ովքեր ուղղակի քայլում են , հիանալով փոքրիկ քաղաքի գեղեցիկ անկյուններով: Եվ իսկապես այն շատ գեղեցիկ է, յուրօրինակ գեղեցկություն ունի: Երբ նայում ես Վայքի ընդհանուր համայնապատկերին, աչքերի խորքում ժպիտ պահած տխուր մարդու կերպար ես պատկերացնում: Նա կարոտում է իրենից հեռացողներին և անհամբերությամբ սպասում նրանց վերադարձին:
Օ՜, իմ սիրած երգը  Louis Armstrong What A Wonderful World: Ինչ լավ է, որ ականջակալներս վերցրի, այլապես առանց մտքում մենախոսելու կհասնեի դպրոց :
Այս երգի հնչյունների տակ ուղղակի անհնար է չընկնել մանկության գիրկը: Մանկություն , որտեղ ամեն ինչ այնքան անրջային էր , այնքան հեքիաթային: Մանկություն, երբ ծնողների հետ քայլում էինք փողոցով ու վայելում գիշերային քաղաքի լույսերը: Տարիքն է ուղղակի մեծանում  ու, չգիտես ինչու, տարիքիդ hետ մեկտեղ  մարում են քաղաքի լույսերը ևս: Ու ամենացավալին այն է, որ ես էլ, ընդամենը մեկ տարի հետո ստիպված կլքեմ այս քաղաքը, լոկ այն պատճառով, որ ցանկանում եմ ուսումս շարունակել,  ցանկանում եմ բարձրագույն ուսում ստանալ…
-Լուսինե, նորից ուշացար…
-Կներեք ընկեր Հակոբյան, էլ չի կրկնվի:

…Այս փոքրիկ ու դժգույն քաղաքում,
Քամին է միայն լուռ ոռնում,
Քաղաքը շշմում ու լուռ քնում,
Անուշ երազ է տեսնում իր քնում:

Քնի մեջ այգիներն են գալիս,
Շենքերն են ուրախությունից լալիս:
Հիշում է փոքրերին խաղալիս,
Մեծերին էլ անհոգ քայլելիս:

Հիշում է փառքերն իր երբեմնի,
Հիշում է ջահերն իր արթմնի,
Հիշում ու տխուր լալիս,
Քաղաքում անձրև է գալիս:

Լուսանկարը՝ Սերինե Հարությունյանի

 Ես ապրում եմ Գեղարքունիքի մարզի Վահանում՝ իմ հարազատ և շատ սիրելի գյուղում: Դպրոց հաճախում եմ Ճամբարակում: Շատ եմ սիրում իմ բնակավայրը, քանի որ այստեղ եմ ծնվել և մեծացել: Բոլոր մեծ մարդիկ միշտ դժգոհում են մեր ապրելավայրից՝ ասելով, թե սա ապրելու տեղ չի, և բոլորը ուզում են ապրել ուրիշ տեղ: Երևի պատճառը աշխատանք չունենալն է, բայց ոչ պետական, այլ գյուղատնտեսական: Ճիշտ է, բոլորն էլ ունեն անասուններ և հող, բայց միևնույնն է, դժվար է: Ինչ որ տեղ հասկանում եմ նրանց, սակայն շատ եմ ցավում, երբ մեծ մասը գնում է արտագնա աշխատանքի, իսկ ոմանք էլ՝ ուրիշ տեղ ապրելու: 

Ես չեմ ուզում լքել իմ բնակավայրը, սակայն միաժամանակ էլ պետությունը չի ստեղծում բարենպաստ նախադրյալներ ապրելու համար (աշխատատեղեր, ժամանցի վայրեր և այլն):