sona mkhitaryan

Մարդասիրական ծրագրի և մարդասեր երիտասարդության մասին

Հարցազրույցն անցկացվում է «Mybookstore crowdfunding for books» խմբի գլխավոր համակարգող Հասմիկ Ավագյանի հետ։ Մարդասիրական խումբը նրանց համար է, ովքեր ցանկանում են գիրք գնել, սակայն գումարը չի բավականացնում։

-Ինչո՞վ էր պայմանավորված մարդասիրական խումբ ստեղծելու գաղափարը:

-«MYbookstore crowdfunding for books» խմբի գաղափարը հղացել է «MYbookstore» օնլայն գրախանութի հիմնադիրը՝ Լևոն Ստեփանյանը: Լևոնի բոլոր գաղափարները, որոնք կապված են գրքի հետ, միտված են գրքասիրությանը և գրքի տարածմանը: Ու այս մեկն էլ բացառություն չէր:

-Ինչքա՞ն ժամանակ է, որ գործում է խումբը:

-Խումբը ստեղծվել է 2018 թվականի փետրվար ամսին: Արդեն, փաստորեն, չորս ամսից ավելի է, ինչ գրքաշխարհում crowdfunding-ը իրականություն է:

-Երբ նոր էր ստեղծվել խումբը, արդյոք հե՞շտ էր խմբակիցներ հավաքելը:

-Խմբակիցներ հավաքելու խնդիր չկար, որովհետև կա ֆեյսբուքյան օգտատերերի մի զանգված, որ բավականին արագ է արձագանքում գրքաշխարհի ցանկացած նորության, հատկապես, եթե այն առաջարկվել է Հայաստանում առաջին օնլայն գրախանութի՝ «MYbookstore»-ի կողմից: Իսկ հիմա արդեն խմբի անդամներն են անընդհատ իրենց ընկերներին հրավիրում մեր խումբ, ինչի համար մենք շատ ուրախ ենք:

-Հիմնականում ի՞նչ ժանրի գրքեր են հայտագրում խմբակիցները:

-Խմբի հայտերում գերիշխողը գեղարվեստական գրականությունն է։ Միլան Կունդերա, Գաբրիել Գարսիա Մարկես․ ահա այն երկու հեղինակները, առանց որոնց խումբը արդեն չեմ պատկերացնում։ Մեծ պահանջարկ են վայելում նաև բիզնես և մարքեթինգային գրքերը, որոնցից չեմ կարող չառանձնացնել Սամվել Գևորգյանի «Քո սեփական բիզնեսը» և Վահագն

Դիլբարյանի «100 բիզնես գաղտնիքներ» գրքերը:

-Օրվա ընթացքում քանի՞ գիրք է հայտագրվում, և ինչքա՞ն ժամանակ է պահանջվում գրքի համար անհրաժեշտ գումարի հավաքման համար:

-Հայտերը խմբում շատ են, սակայն դրանք հաստատվում են հերթով: Օրեր են եղել, որ մինչև 7-8 գրքի հայտ եմ ընդունել, և գումարը արագ հավաքվել է: Միջինում խմբում օրական 3-4 գիրք է հաստատվում, իսկ դրանց գումարների հավաքման պրոցեսը տևում է մոտ մեկ ժամ: Լինում են բազում դեպքեր, երբ հաշված րոպեների ընթացքում հավաքվում է անհրաժեշտ գումարը:

-Ի՞նչ սկզբունքով է գումարը հավաքվում առհասարակ, և եթե հայտագրողը զինվոր է, ինչպիսի՞ պայմաններ են գործում: Ինչպե՞ս եք պարզում, որ հայտագրողը իրոք զինվոր է:

-Խմբում կա հստակ կանոնակարգ, ըստ որի, յուրաքանչյուր հայտագրող ինքն է վճարում իր հայտագրած գրքի արժեքի 50%-ը: Գումարի 10%-ը վճարում է մեր գրախանութը, իսկ մնացած 40%-ը հավաքվում է խմբի անդամների կողմից:

Այսպիսով, ցանկացած գրքասեր ունի հնարավորություն գնելու իր սիրելի գիրքը 50% զեղչով: Իսկ զինվորների համար պայմանները քիչ այլ են: Նրանք մեր խմբում արտոնյալ են: Գրքի գումարի որոշակի սանդղակ ունենք, որը չգերազանցելու դեպքում գրքի ողջ գումարը հավաքում է խումբը: Զինվորի անվան տակ ներկայացողներ շատ չկան մեր խմբում, բայց հավաստիացնում եմ, որ լինելու դեպքում նրանք շատ արագ բացահայտվում են, ինչի համար շնորհակալ եմ բոլոր աջակիցներին:

-Գրքերը ինչպե՞ս են հասնում հասցեատերերին:

-Հասցեատերերը իրենք են մոտենում մեր գրասենյակ, որ գտվում է Զաքյան 10 հասցեում և վերցնում իրենց գրքերը՝ իմ հաստատումից հետո:

-Croudfunding խումբը ի՞նչ առնչություն ունի «Mybookstore» գրախանութի հետ:

-Ինչպես քիչ առաջ ասացի՝ խմբի գաղափարը հենց «MYbookstore»-ի հիմնադրինն է՝ Լևոն Ստեփանյանինը, և խումբը գրախանութի սկսած բազմաթիվ ծրագրերից մեկն է:

-Լինելով խմբում գլխավոր համակարգող, ի՞նչ կարծիք ունեք, արդյո՞ք մեր երիտասարդությունը գրքասեր է:

-Շատ կարևոր հարց է, որովհետև տարիներ շարունակ այլ է եղել մթնոլորտը այս հարցի շուրջ, սակայն իմ պատասխանը միանշանակ է՝ այո: Ես վերջին տարիներին միշտ եմ այս կարծիքին եղել, իսկ խմբի համակարգողի շատ պատասխանատու գործը ստանձնելուց հետո ավելի եմ համոզվել, ու ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա իմ կարծիքը հիմնավորված է:

Երիտասարդները կարդում են, նրանք հետաքրքրված են՝ հատկապես հիմա, երբ շատ լուրջ հեղինակներ են հայերեն թարգմանվում: Իսկ իրապես հետաքրքրված ու շահագրգիռ երիտասարդը միշտ գտնում է կարդալու իր տարբերակը ու օգտվում ստեղծված հնարավորություններից, ինչպիսին օրինակ մեր խումբն է: Իսկ նրանք, ովքեր ավելի սուղ

հնարավորություններ ունեն կամ գուցե գրքեր կարդալու, բայց ոչ գնելու սիրահար են, օգտվում են մեր այլ ծրագրերից, որոնցից է, օրինակ, «MYգրադարանը», որը լի է բազմաթիվ նոր տպագրված գրքերով: «MYbookstore»-ը իր բոլոր մարդասիրական ծրագրերի արդյունքում շրջապատված է կարդացող երիտասարդներով և ոչ միայն երիտասարդներով: Մենք միշտ պատրաստ ենք նորը մատուցելու մեր հաճախորդներին ու հասարակությանը:

Anna Andreasyan

Խառը տպավորություններ

Ինչպես արդեն գիտեք, կամ գուցե դեռ չգիտեք, արդեն մեկ ամիս է, ինչ Հայաստանում եմ: Բայց մինչև հիմա չեմ պատմել իմ առաջին տպավորությունների մասին, երբ տուն հասա: Հիմա ժամանակն է: Գիտես, երբ տանը չես լինում, անընդհատ մտածում ես, որ այս կամ այն բանը կանեիր, եթե տանը լինեիր: Կամ ասում ես, որ կարոտել ես ամեն ինչ, նույնիսկ այնպիսի բաներ, որ միշտ տանել չես կարողացել:

Եվ այսպես, իմ առաջին տպավորութունները բողոքների ու մեկ-մեկ էլ գոհունակության տեսքով են:

Ուրեմն, մեր երկար ու հոգնեցուցիչ թռիչքներից հետո, 14 ժամ Վիեննայում սպասելուց հետո վերջապես Երևան բերող օդանավի մեջ ենք: Ու նույնիսկ այդ պահին մի տեսակ դեռ չէի գիտակցում, որ այս անգամ կապող թռիչք չէ, այլ իրոք տուն էի հասնում: Իհարկե, ամեն ինչ ավելի հավատալի դարձավ, երբ հեռվից երևացին Երևանի լույսերը: Չես պատկերացնի՝ ինչ տարօրինակ զգացում էր: Բոլոր հայերով իրար ձայն ենք տալիս, թե՝ տեսեք, Երևանի լույսերն են: Հետաքրքիր էր տեսնել օտարերկրացիների հայացքները մեզ այդպես ոգևորված տեսնելիս: Մեզ համար Երևան հասնելը, մեկ տարի տնից հեռու լինելուց հետո, հայրենիքը այդքան կարոտած լինելուց և այդքան շատ մեր երկրի մասին ուրիշների մոտ խոսելուց հետո վերջապես տուն հասնելն էր: Հասնել այն հայրենիքը, որով հպարտանում էինք օվկիանոսից այն կողմ:

Վերջապես վայրէջք կատարեցինք: Չեք հավատա, որ ասեմ՝ վազում էինք դեպի բոլոր անցակետերը, որ վերջապես դուրս գանք մեզ դիմավորող բազմության մեջ: Եվ չնայած մեր այդքան ոգևորությանը, կար որոշակի հիասթափություն:

Հենց մտանք «Զվարթնոց» օդանավակայան, արդեն պարզ էր, որ Հայաստանում ենք: Չնայած մեր պայծառ ու ժպիտով լի դեմքերին, բոլորը շատ ջղային էին թվում: Հիմա հասկանում եմ, որ դա ուղղակի նրանց դեմքի մշտական արտահայտությունն է: Օդանավից դուրս գալուն պես արդեն սկսվեցին. «էս ինչ շոգ ա» բողոքները, որը արդեն մեկ ամիս է՝ շարունակվում են ամեն օր, մինչդեռ ԱՄՆ-ում մտածում էի, թե ինչքան կարելի է օդորակիչը միացրած պահել, մի քիչ էլ արևի ջերմությունը վայելեք: Այս ամենի հետ էլ մամային անընդհատ թվում էր, թե ես մրսում եմ:

Հետո մի քանի օր անցնում է, ու հասկանում ես, որ Հայաստանում այդպես էլ հերթ կանգնել չսովորեցին, իսկ ճշտապահությունը դեռ շատ ճանապարհ ունի անցնելու: Ու հենց այստեղ հասկանում ես, որ մշակութային շոկի մեջ ես:

Բայց դա մեկ-երկու շաբաթվա հարց է: Հետո արդեն այդքան սթրեսի մեջ չես ընկնում, այլ ուղղակի նյարդայնանում ես հարևան տատիկի հարցաքննություններից, տրանսպորտի մշտական ուշացումներից ու բոլորի անժպիտ հայացքներից:

Դե ինչ արած, սա էլ մեր հայրենիքն է՝ իր թերություններվ հանդերձ, որ միևնույն է, թանկ է ու հարազատ, որին այդքան կարոտել էինք:

anush hovhannisyan

Իրադարձությունների էպիկենտրոնում

«Տրվում է պատմաիրավագիտական հոսքի 11-րդ դասարանի աշակերտուհի Անուշ Հովհաննիսյանին՝ դպրոցական կյանքը վառ ու գունավոր լուսաբանելու համար»: Ծափահարություններ, ու ես հաղորդավարի կողքին էի արդեն, ֆոտոխցիկը ձեռքիս, ժպիտը՝ դեմքիս:

Ավարտեցի 11-րդ դասարանը, ու հոպ-լյա, շնորհակալագիր դպրոցիս կողմից: Իրոք, անսպասելի էր: Գնահատված լինելը ամենահավես բաներից մեկն է: Հասկանում ես, որ այն, ինչ դու ես անում, իզուր չի, գնահատվում է, և ուզում ես անընդհատ ակտիվ լինել, նկարել, գրել, պատմել ամեն ինչ:

Երբ բոլորը արդեն դուրս էին գալիս, ուսուցիչներից մեկը մոտեցավ ու ծիծաղելով ասաց.

-Շնորհավոր, Գագիկ Շամշյան:

Բոլորը սկսել են նման կերպ դիմել ինձ: Դե, երևի կապված է վերջին դեպքերի հետ, երբ ցուցարարների ամեն քայլը նկարում ու լուսաբանում էի:

Ապագա լրագրողի համար, հավատացեք, շատ կարևոր է անգամ «Շամշյան» անվանվելը, քանի որ քեզ սկսում են ճանաչել ու համակերպվում լրագրողի մասնագիտությանդ հետ, հասկանում, որ իրենց պատկերացրած լրագրողը, որը միայն պատգամավորներին է հարցեր տալիս, կարող է մի օր հենց իրենց հետ հարցազրույց անցկացնել: Սկսում են հետաքրքրվել լրագրությամբ, իսկ ես ոգևորված պատմում եմ ամեն մանրամասն: Համ էլ, գիտե՞ք, ինչն եմ ամենաշատը սիրում, որ ինչ իրադարձություն լինում է, դու կենտրոնում ես, հետաքրքրվում, պարզում ես ամեն մի մանրուք:

Վերջերս շատերն են ինձ հարցնում «Մանանա»-ի ու «17.am»-ի մասին, իսկ ես սիրով բացատրում եմ, օգնում ամեն հարցում, իսկ վերջում նրանք նույնպես միանում են մեզ` թղթակիցներիս:

Գիտեք, կարծում եմ, որ դա էլ մի ձեռքբերում է, որն այս տարի ունեցել եմ:

Սոցիալական չկոնֆերա՞նս

Արդեն գրեթե մեկ տարի է, ինչ դարձել եմ ինձ համար նոր ընտանիքի մի մասնիկը՝ խելացի, նորարար ու հավես։ Խոսքը ԵՊՀ սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի մասին է։ Մեր ֆակուլտետի ամենասիրված ու սպասված միջոցառումներից է ՍոցՔեմփը, որն արդեն չորրորդ տարին է, ինչ կազմակերպվում է: Ես առաջին անգամ եմ ներկա լինելու այս կոնֆերասին կամ ավելի ճիշտ՝ «չկոնֆերանսին», և անհամբեր սպասում եմ այդ օրվան։ ՍոցՔեմփի մասին զրուցել եմ ԵՊՀ սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի 4-րդ կուրսի ուսանողուհի և ֆակուլտետի ՈՒԳԸ քարտուղար Մանյա Կիրակոսյանի հետ:

-Պատմեք Սոցքեմփի մասին. ինչպիսի՞ միջոցառում է այն, ինչպե՞ս և ե՞րբ է առաջացել ՍոցՔեմփ կազմակերպելու գաղափարը, ինչո՞ւ «չկոնֆերանս»։

-Սոցքեմփը, ինչպես մենք ենք սիրում ասել, սոցիոլոգիական «չկոնֆերանս» է, որը արդեն չորրորդ տարին է՝ կազմակերպվում է ԵՊՀ սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի ուսանողական գիտական ընկերության կողմից։ Ինչո՞ւ «չկոնֆերանս», քանի որ այն ոչ ֆորմալ և բաց հարթակ է, որը հնարավորություն է տալիս հասարակական խնդիրներով, դրանց առաջացման պատճառներով կամ լուծման եղանակներով հետաքրքրվածներին գալ, ներկայացնել իրենց տեսակետը, կիսվել ունեցած հետաքրքիր ինֆորմացիայով և գաղափարներով։ ՍոցՔեմփն առաջին անգամ կազմակերպվել է 2015 թվականին, իսկ թե ինչպես է առաջացել կազմակերպման գաղափարը, հստակ նշել չեմ կարող, քանի որ այդ ժամանակ ՈՒԳԸ թիմում ներգրավված չեմ եղել: Միայն կարող եմ ասել, որ այն ստեղծվել է սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի ՈՒԳԸ թիմի կողմից, և տարեցտարի ավելի է կատարելագործվում, և արդեն ավանդույթ դարձած միջոցառումներից մեկն է մեր ֆակուլտետում:13342958_1118727294852762_2586501685591865874_n

-Ո՞րն է Սոցքեմփի նպատակը։

-Կարծում ենք, որ հասարակագիտության ներսում շատ վատ է դիսկուրսը գիտական խնդիրների շուրջ: Բացի դա, ֆորմալ կոնֆերանսների ժամանակ ենթադրվում է, որ զեկուցողը պիտի ներկայացնի խիստ գիտական չափանիշներով զեկույց, և այդ նյութը միշտ ուղղվում է պրոֆեսիոնալ լսարանին: Ամեն դեպքում մենք կարծում ենք, որ գիտությունը ինչ-որ մասով պետք է նաև հանրայնացվի, և արդյունքում ստեղծվեց ՍոցՔեմփը:

-Ո՞ւմ համար է այն կազմակերպվում։ Ովքե՞ր կարող են մասնակցել, արդյոք սա միայն սոցիոլոգների՞ համար է։

-Սոցքեմփը կազմակերպվում է բոլորի համար՝ անկախ տարիքից, մասնագիտությունից, հետաքրքրություններից։ Սոցքեմփին որպես ներկայացնող, կամ որպես ազատ ունկնդիր ներգրավվելու համար պարտադիր պայման չէ սոցիոլոգ կամ սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի ուսանող լինելը. պարզապես այն ստեղծվել է այս ֆակուլտետի ուսանողների կողմից: Օրինակ՝ նախորդ տարիներին Սոցքեմփին զեկուցումներով հանդես են եկել դասախոսներ, ուսանողներ ինչպես սոցիոլոգիայի ֆակուլտետից, այնպես էլ այլ ֆակուլտետներից ու համալսարաններից, անգամ աշակերտներ և ուսուցիչներ են ներգրավվել Սոցքեմփին։

ՍոցքՔեմփին կարող են մասնակցել բոլոր համալսարաններից և բոլոր ոլորտներից։ Պարզապես պարտադիր պայման է սոցիալականից խոսելը. դա կարող է լինել սոցիալական ձեռնարկատիրություն, սոցիալական հոգեբանություն, քաղաքականություն, կրթություն և ցանկացած բան, որն առնչվում է հասարակագիտությանը:

-Ինչպիսի՞ զեկույցներ են լինելու: Ովքե՞ր կարող են զեկուցել։

-Չկա սոցքեմփի զեկույցների հատուկ թեմատիկ ուղղվածություն։ Դա մեր սկզբունքն է՝ երբեք չֆրեյմավորել. միակ պայմանը հասարակությանն առնչվող վերլուծական ասելիքն է: Ներկայացնողները ազատ են թեմայի ընտրության հարցում։ Իսկ զեկուցել, ինչպես արդեն նշեցի, կարող են բոլորը. պարզապես պետք է մինչև հունիսի 24-ը հայտագրվել։

-Լինելո՞ւ են հատուկ հյուրեր։ Ովքե՞ր են նրանք:

-Մեր «չկոնֆերանսը» բաղկացած է երկու մասից՝ հատուկ հյուրերի զեկուցումներ և բուն պրեզենտացիաներ: Առաջին մասում իրենց վերլուծություններով և ուսումնասիրություններով են կիսվում մեր կողմից հրավիրված մասնագետները։ Ինչպես ամեն տարի, այս տարի էլ հատուկ հյուրերի ցանկում ներառված են և՛ սոցիոլոգներ, և՛ հարակից ոլորտներից մասնագետներ։ Այժմ անուններ չեմ նշի, մեր ֆեյսբուքյան էջում՝ ավելի ուշ նրանց մասին հրապարակումներ կլինեն։11709261_931733760218784_6969503261406512591_n

-Գիտենք, որ անակնկալներ են սպասվում։ Մի փոքր պատմեք սպասվող անակնկալների մասին։

-Անակնկալներ անպայման լինելու են, բայց փակագծերը բացել ու դրանց մասին խոսել չեմ ուզում։ Այս տարի մի փոքրիկ դրամաշնորհ ունենք գերմանական մի կազմակերպության՝ DVV International-ի կողմից: Դա մեզ հնարավորություն է տվել ավելի հետաքրքիր ու նոր բաներ մտածել: Միայն կասեմ, որ այս տարվա սոցքեմփը տարբեր է լինելու։ Մենք փորձում ենք պահել այն, ինչ մեր ընկերները նախաձեռնել են տարիներ առաջ, ու ամեն տարի ավելի լավն ենք դարձնելու:

Դե ինչ, բոլորին հրավիրում ենք ամենախելառ, հավես, խաղային, բայց միաժամանակ գիտական սոցիալական «չկոնֆերանսին»՝ ձեր չզեկույցները ներկայացնելու և լսելու մյուսներինը։ Հունիսի 30, 10:00, ԵՊՀ, Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարանի նախասրահ:

Anna Andreasyan

Տուն՝ օվկիանոսից այն կողմ

Մեկ տարի առաջ այս ժամանակ անհամբերությամբ սպասում էի Ամերիկա գնալուս: Մտքումս պատկերացնում էի ամեն ինչ՝ հյուրընկալող ընտանիքիս, ապագա դպրոցս ու քաղաքս: Այդ ամենի մեջ այնքան ոգևորություն կար, անհամբերություն և մի տեսակ անհանգտություն:

Իսկ հիմա արդեն անցել է մեկ տարի: Նորից տանն եմ: Այնպիսի տպավորություն է, կարծես երազի մեջ եղած լինեի: Գիտե՞ս ինչն է հետաքրքիր և մի քիչ էլ տարօրինակ, երբ տուն էի գալիս, նույն զգացողությունները ունեի, ինչ տանից գնալիս: Այնքան անհանգստություն կար, որ մի տեսակ անբացատրելի էր: Իհարկե, գնալիս, երբ պետք է հյուրընկալող ընտանիքիս հանդիպեի, դա բնական էր, որ անհանգիստ էի: Բայց հետաքրքիր և զարմացնող էր, որ վերադառնալիս էլ նույն զգացումներն ունեի: Հարցն այն է, որ դու ընտելանում և սովորում ես այն միջավայրին, որում ապրում ես: Եվ հենց դա է դառնում սովորականը, որտեղ դու հարմարավետ ես զգում:

Ապրելով այդ մարդկանց հետ մեկ տարի, այդ միջավայրում, հենց դա է կարծես դառնում հարազատ, այն տեղը, որտեղ քեզ հանգիստ ես զգում:

Մինչ այնտեղ գնալս միշտ մտածում էի. Ինչպե՞ս կարող են անծանոթ մարդիկ՝ տարբեր ազգերից, տարբեր մտածելակերպով ու հայացքներով, ապրել ինչպես ընտանիք: Ինչպե՞ս կարող ես քեզ այդքան հարմարավետ զգալ ու հարմարվել բաների, որ մի ժամանակ անհեթեթ էին թվում: Հետո հասկանում ես, որ աշխարհի որ ծայրում էլ լինենք, ինչքան էլ տարբեր լինենք մեր մշակույթով, սովորույթներով ու հայացքներով՝ մեր նմանությունները ավելի շատ են, քան տարբերությունները, և հենց դա է մեզ բոլորիս միավորում:

Գիտես, մի ժամանակ Ամերիկա ասելով՝ պատկերացնում էի Նյու Յորքի երկնաքերերը և Լոս Անջելեսի գեղեցիկ լեռները: Հիմա Ամերիկա ասելով նախ և առաջ հիշում եմ այն պարզ և հասարակ մարդկանց, որ ինձ համար ընտանիք էին դարձել: Հիշում եմ այն փոքրիկ քաղաքը՝ շրջապատված եգիպտացորենի դաշտերով, որ տուն էր դարձել արդեն:

Եզրափակելով մտքերս՝ ուզում եմ ուղղակի ասել, որ ընտանիքը և տունը դա այնտեղ է, որտեղ կա սեր, ջերմություն և հոգատարություն միմյանց նկատմամբ: Եվ դա այնտեղ է, որտեղ դու քեզ հանգիստ և հարմարավետ ես զգում:

Լույսը կբացվի, բարին էլ՝ հետը

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Այսօր՝ լույսը բացվելուն պես, մի անուշ բույր, առանց դուռը թակելու, սենյակիցս ներս մտավ: Պաշտում եմ այդ բույրը, այն էլ առավոտ շուտ, սոված փորիս: Կարծես խաղ է սկսում ստամոքսիս հետ. «Բռնի՛ր, թե կարող ես»: Բույրը վազում է, իսկ ես՝ նրա հետևից: Վերջապես հասա այն հեքիաթային վայրը՝ հացատուն:

Տատս ու մայրս, ինչպես միշտ, մինչև մազերի ծայրը ալյուրի մեջ կորած, լավաշ են թխում: Մայրս գրտնակում է խմորը ու տալիս տատիս: Եվ այդտեղ սկսվում է իմ ամենասիրած տեսարանը. խմորը տատիս մի ձեռքից մյուսն է թռչում, հետո պառկում «բատատի» (ինչպես տատս է ասում) վրա և մտնում թոնիր: Քիչ-քիչ սկսում է կարմրել ու արձակել այն սրտամաշ բույրը, որին անկարող եմ դիմանալ: Եվ ես՝ այդ գործի համար լիովին անպիտանս, կարողանում եմ միայն մի բան անել՝ վերցնել ու խրթխրթացնելով ուտել լավաշը: Դե, կարելի է ասել, որ ես ու Չալոն նույն գործի վրա ենք, պարզապես Չալոն մի փոքր ավելի երկար է սպասում: Լեզուն դուրս գցած՝ նստում է հացատան շեմին և սպասում, թե երբ պիտի մի լավաշ պոկվի ու ընկնի թոնիրը, որ տատս հանի ու նրան տա: Բայց, մեր մեջ ասած, ձեռքիս լավաշը Չալոյի հետ եմ կիսում:

Եվ երբ կշտանում եմ քիչ թե շատ, վերցնում եմ մի քանի լավաշ ու գնում տուն:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Տաք լավաշ, պանիր, սոխ… Միասին ուղղակի անմահական է:

Եվ երբ բոլորն արդեն կշտացած են լինում, վերադառնում եմ հացատուն ու նստում թոնրից մի փոքր հեռու (տատս է ստիպում, որովհետև միշտ ասում է, թե կընկնեմ մեջը) ու լսում տատիս տված լավաշ թխելու դասերը: Եվ երբ հասնում են վերջին գնդին, տատս կանչում է ինձ: Հիմա իմ հերթն է, իմ ու Չալոյի ամենասպասված պահը: Խմորը ձեռքերիս վրա լա՜վ տանջելուց հետո ուղարկում եմ թոնիր, ընկնում է մոխիրների մեջ, բարձրանում շշի վրա, հետո գնում Չալոյի բերանը: Հիմա և՛ ես եմ երջանիկ, և՛ Չալոն:

Ani Harutyunyan

Գյուղագրություն

Գյուղական կյանքին անծանոթ մարդու համար գյուղում ապրելն անհետաքրքիր է: Եվ իրոք, գյուղում փոփոխություններ շատ քիչ են լինում, լինում են այն դեպքերում, երբ գյուղի փողոցներում նոր, անծանոթ մեքենա է հայտնվում ու երկար պտտվում, երբ տղաները գեղեցիկ, անծանոթ աղջիկ են տեսնում գյուղի փոքր, բայց իր փոքրության մեջ բոլոր պետքական ապրանքները պարունակող խանութում:

Ընդհանրապես որևէ նորության ի հայտ գալը գյուղի ինչ-որ մասի մոտ որոշակի իրարանցում է առաջացնում: Երբ գեղեցիկ աղջիկը երկար է մնում գյուղում, հաճախ է լինում խանութում, տղաներն արագ աշխատում են պարզել, թե ո՞ւմ տանն է նա ապրում: Եթե որևէ մեկի բախտը բերի, ու աղջիկն ապրի իր մոտ ընկերներից մեկի տանը, գործերը լավ կընթանան: Բայց մինչև տղաները կհասցնեն «ճշտվել», աղջիկը, որքան անսպասելի հայտնվել էր, նույնքան անսպասելի անհետանում է:

Նոր ու անծանոթ մեքենայի հայտնվելը դառնում է աղջիկների խոսակցության, իսկ բակում նստող տատիկների բամբասանքի առարկան: Գյուղի օրենքն է` եթե որևէ անծանոթ մեքենա նույն փողոցում բավականին երկար ժամանակ է անցկացնում, հատկապես` ինչ-որ մեկի տան մոտ, որտեղ «ազաբ» աղջիկ կա, ուրեմն նրա ուզողներից է: Այդ փողոցի աղջիկները սկսում են ավելի հաճախ իրար մեջ ինչ-որ բաներ փսփսալ, քթի տակ ծիծաղել, կարևոր ու անկարևոր առիթներով դուրս գալ տնից, սովորականից ավելի գեղեցկացած գնալ խանութ, երբ առնելիքն ընդամենը լուցկի ու հաց է, որի կարիքն այդ պահին ընդհանրապես չկա: Աղջիկները տանջվում են, իսկ մեքենան շարունակում է լուռ պտտվել: Բայց մեքենան աղջիկների անդորրը երկար չի խաթարում. պարզվում է, որ մեքենայի տերը պարտքատեր է, գալիս է Արմենից փողերը վերցնելու, բայց քանի օր է` նրան տանը չի գտնում: Աղջիկները նորից սկսում են հողաթափերով ու գզգզված մազերով խանութ գնալ, իսկ բակում նստած տատիկներն անցնում են իրենց սովորական թեմաներին:

Անձրևոտ օրերին գյուղի փողոցներից միայն մեքենաների անիվների ձայնն է լսվում, որ ասֆալտի մնացորդների վրայով հոսող ջրի մեջ արագ պտտվելով շտապում են վարորդին աշխատանքի հասցնել: Նման օրերին, երբ մեքենայով անցնում ես փողոցներով, միայն տեսնում ես արոտավայրից հոտը արագ տուն քշող գյուղացուն, որը թեև թրջվել է, բայց աշխատում է չշտապեցնել հորթերին, որոնք դեռ այդքան էլ լավ չեն կարողանում քայլել հոսող ջրերի միջով ու հաճախ են սայթաքում: Անձրևոտ երեկոներին գյուղում մթությունը խախտում են պատուհաններից աղոտ երևացող մոմի լույսերը: Եթե գյուղում հարցնեք անձրևի մասին, միայն շատ ռոմանտիկները կպատասխանեն, որ սիրում են այն. անգամ շատ քիչ քամու ու անձրևի դեպքում բոլորի համար ակնհայտ է, որ մոմերն արագ հանելու, հեռախոսը լիցքավորելու ու գոնե սերիալներից մեկը նայել հասցնելու ժամանակն է, քանի դեռ լույսերն անհայտ ժամանակով չեն անջատել: Բայց մութ ու ցուրտ տարիներ տեսած մեծահասակներին դա այդքան էլ չի անհանգստացնում, երիտասարդների նվնվոցն էլ երկար չի տևում:

Գյուղում ապրելն անհետաքրքիր է: Այստեղ ամեն քայլափոխի սրճարանների ու սուպերմարկետների փոխարեն բանջարանոցային այգիներ ու տնային կենդանիներ են, այստեղ քո ամեն քայլափոխի հետ իր քայլն է անում նաև հանգստությունը:

sona mkhitaryan

Շատ չենք խոսել, ճիշտն ենք խոսել

Թավշյա հեղափոխության հաղթանակի օրն էր, Հայաստանի բոլոր ծայրերից մարդիկ եկել, հավաքվել էին, որ միասին տոնեն իրենց հաղթանակը։ Օրը հագեցած էր սիրով, նույնիսկ օրվա վերջում տեղացած անձրևն էր սիրո ու համերաշխության նշան: Մարդիկ չէին վախենում, որ կարող են մրսել, հիվանդանալ, որովհետև դա այս հաղթանակի դեմ ոչինչ էր։ Ես գիտեի, որ տուն գնալիս երթուղայինի մեջ բուռն խոսակցություն է գնալու, որը կարող եմ շարադրել։

Նստեցի երթուղային, գնում էի Կիլիկիա ավտոկայան, ճանապարհները փակ էին տեղ-տեղ, բոլորը փողոցներում էին, բոլորն ուրախ էին, ու չկային ոստիկաններ, որ մեքենաների խախտումները արձանագրեին։ Ինչպես վարորդն ասաց` էսօր «պրազդնիկ» ա, էսօր կարելի ա։ Մայրուղու մեջտեղից մի կին նստեց։ Շնչակտուր բարձրանալիս ասաց.

-Վայ, ապրես, ախպեր ջան (վարորդի հետ էր), ես Նիկոլի ցավը տանեմ, հա։

Այս տողերը դարձան խոսակցության սկիզբը, որին միացան բոլորը։

-Ապրեն մեր երիտասարդները, ինչ արեցին՝ իրանք արեցին։

-Մենակ իրանք չէ, իրանց ծնողներն էլ։ Վերջապես պրծանք։ Էս ոհմակից ազատվել էր պետք։ Տղես Ռուսաստանից գալիս էր, մի քանի օր ստեղ մնում էր, ասում էր՝ մամ, էս ինչ մեղք են էս ժողովուրդը, էս երիտասարդները։ Փողոցով անցնում ես, չկա մի մարդ, որ ժպտա ու ուրախ լինի։

-Հազիվ, հազիվ։ Էս ինչ էր մեր վիճակը։ Հաստատ միանգամից մեր վիճակը չի լավանա, բայց կարևորը՝ դրանցից պրծանք, մեր արյունը խմեցին դրանք, է, խմեցին։

-Էս ժողովուրդը 20 տարի ա՝ էս օրվան ա սպասել, որ խոսի, որ քայլ անի, որ ապրի, ոչ թե գոյատևի։

-Մենակ մի բան կասեմ՝ հալալ ա, հալալ։ Բոլորիս։

Հասանք ավտոկայան, իջնում էինք.

-Այ մարդ, էս ինչքան խոսեցինք։

-Շատ չխոսեցինք է, ճիշտը խոսեցինք։

milena sedrakyan

Նոր գույներ իմ քաղաքում

Լուսանկարը` Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը` Միլենա Սեդրակյանի

Անհետաքրքիր ու անգույն քաղաքում իմ հասակակիցների համար չկա ոչ մի հետաքրքիր զբաղմունք։ Դու ստիպված ես գամվել համակարգչի ու հեռախոսի առջև ու տեղափոխվել վիրտուալ աշխարհ, որտեղ զգացմունքներդ արտահայտում են էմոջիները, իսկ ժամանակդ վատնում ես անիմաստ։ Բայց կան և մարդիկ, որոնք փորձում են քշված ու հանգած Արմավիրին գույներ տալ՝ թեկուզ և ֆոտոխցիկի էկրանի չափերով։

Պատմում եմ մի մարդու մասին, ով քայլում է Արմավիրի անտարբերության ալիքին հակառակ։ Դեռ 18 տարեկանից նա եղբոր հետ բարձրանում էր լեռներ ու սարեր, և ապրում էր մի ակնթարթ, որը պիտի անմահացվեր։ Սկզբում նա նկարում էր թվային ֆոտոապարատով ու տասնյակ օրեր էր օգտագործում դրանք մշակելու համար։ Ամեն բան սովորում էր ինքնուրույն ու ժամանակ առ ժամանակ հիասթափվում էր, բայց նրա նպատակասլացությունն ու երազանքին հասնելու ցանկությունը անսահման է։ Կարենը որոշեց մեկնել Ռուսաստան՝ գումար աշխատելու։ Նա օգնում էր ծնողներին, հետո էլ գնեց այն ֆոտոխցիկը, որն անհրաժեշտ էր իրեն։ Արմավիրում չկար ոչ մի լուսանկարիչ, և Կարենը Արմավիր բերեց իր ոճն ու ինքնատիպ լուսանկարներ ունենալու հնարավորությունը՝ առանց քաղաքից դուրս գալու։ Կարենը հասավ իր նպատակներին, ու 6 ամիս է, ինչ լուսանկարում է։ Մեծ հաջողությունների է հասել, ու բացի լուսանկարելուց՝ Արմավիրի սկաուտական խմբապետերից մեկն է։ Իր խմբի աշակերտներին սովորեցնում է լինել հայրենասեր, ստեղծագործել ու հասնել իրենց նպատակներին։

Հիմա Կարենը մտադիր է ստեղծել ֆոտոստուդիա, որտեղ ոչ միայն կլուսանկարվեն, այլ կկարողանան նաև հետաքրքիր անցկացնել ժամանակը քաղաքի ներսում։

Արմավիրում ապրում է 28800 մարդ, եթե նրանցից գոնե 1000-ը մտածեն Արմավիրի երիտասարդության ու պատանիների օգտակար ու միևնույն ժամանակ հետաքրքիր ժամանցի մասին, միգուցե ես դադարեմ բողոքել իմ քաղաքից։

jemmapetrosyan

Իմ հասակակիցներին

Վաղուց չեմ գրել, իսկ հիմա ամենալավ առիթն է, որ մի փոքր ժամանակ տրամադրեմ ու գրեմ այն ամենը, ինչ հիմա հուզում է ինձ։

Ես ինքս ՀՀԿ-ի մի մասը չեմ կազմում։ Այն ժողովրդից եմ, ով այսքան ժամանակ ցույց էր անում, այն մարդկանցից եմ, ովքեր ապրում են գյուղում, այն երեխաների թվին եմ պատկանում, որոնց ծնողները իրենցից հեռու գտնվելով՝ աշխատում են, և այն մարդն եմ, ով այսքան ժամանակ չի նեղվել իր ապրելակերպից։ Ընդհակառակը, միշտ փորձել եմ թեկուզ և շրջապատումս ցույց տալ ավելին, քան եղել եմ։ Ապրում եմ իմ կյանքով։ Չեմ նախանձում այն երեխաներին, ովքեր ինձնից ավելին ունեն։ ՀՀ հպարտ քաղաքացի եմ, որ ունեմ ծնողներ, հարազատներ ու ընկերներ։ Այսքանն էլ ինձ բավարար է, չնայած նրան, որ հայրս ինձանից հեռու է, ու ես նրան չորս ամիսը մեկ եմ տեսնեմ, կամ վեց։

Այսօր ամեն աշխատանք էլ ունի իր դժվարությունը։ Այսքան ժամանակ լուռ հետևել եմ այն ամենին, ինչ կատարվել է հայրենիքումս։ Գիտե՞ք՝ ամաչում եմ ասել, որ այս ընթացքում քաղաքում չեմ եղել, չեմ մասնակցել քաղաքում տեղի ունեցող ցույցերին, որտեղ ամբողջ ժողովուրդը մի մարդ դարձած` պայքարել է ընդհանուր գաղափարի համար։ Փոխարենը, ամեն վայրկյան հետևել եմ սոցիալան ցանցերով, հեռուստատեսությամբ` ինչ-որ բան իմանալու նպատակով։ Հնարավորություն չեմ ունեցել, և բացի այդ` փորձել եմ գյուղում ինչ-որ բան անել։ Գիտեմ` ասածս զարմանալի չի թվա, բայց մենք գյուղի երեխաներով էլ ցույց արել ենք, բայց միևնույն է` ես ամաչում եմ քաղաքում ցույցերին չմասնակցելու համար։

Այսօր բոլորը իրենց անհատական կարծիքը ունեն։ Չի կարելի դիմացինին զրկել իր սեփական կարծիքից, չի կարելի դիմացինին վիրավորել կամ սին տեղեկություն տարածելով` փորձել մեկ ուրիշի աչքին բարձր երևալ։ Մի՞թե լեզվակռիվ տալով, մեկը մեկից հետ չմնալով` հարցին լուծում կտան, երևի որ լավ մտածենք, ավելի լավ ճանապարհներ կգտնենք։

Այսօր ես ժողովրդիս կողքին եմ հոգով և սրտով, բայց չեմ մեղադրում նաև այն մարդկանց, ովքեր ՀՀԿ-ից են։ Նրանք են ընտրել իրենց ճանապարհը, ինչքան էլ մեզ դժվար լինի կամ դուր չգա, դա նրանց ընտրությունն է, մենք պետք է ընդունենք։ Նրանք նույնպես պետք է ընդունեն ու համակերպվեն այն մտքի հետ, որ այսօր, պարոն Փաշինյանի գլխավորությամբ, մենք՝ հայերս համախմբված ենք, ինչի համար ես շատ-շատ ուրախ եմ։ Եվ համակարծիք չեմ, որ այսօր թշնամին ուրախանում է՝ այս ամենը տեսնելով, հակառակը՝ սարսափում է։ Թշնամին ուրախ կլինի այն ժամանակ, երբ տեսնի, լսի կամ կարդա՝ ոնց են հայերը, մեկ ազգ լինելով, «ուտում» իրար։ Ես համարելով ինձ երեխա՝ ուզում իմ մտածելակերպին հասու մի բան ասել. եթե այսօր ուզում ենք պայքարել վաղվա ապագայի համար, ուրեմն պետք է թույլ տանք դիմացինին արտահայտել նաև իր կարծիքը, որքան էլ դա մեզ դուր չգա։ Բոլորս էլ հայ ենք, բոլորիս նպատակը մեկն է՝ ապրել այնպիսի մի երկրում, որտեղ չկա կաշառակերություն, որտեղ ազնիվ մի ճանապարհով մարդը կարող է հասնել իր նպատակին։

Շատ շուտով կգտնենք մեր երկար սպասված խնդրի լուծումը։