Ամեն ինչ մեր գլխին եկավ, այո, այո, հենց այդպես, ինչպես միշտ՝ բոլորս բողոքում ենք, որ ժամանակները մեր օգտին չեն շարժվում։

Միասնական քննություննե՜ր, բոլոր-բոլորն իրար են խառնվել։

Ուզում եմ խոսել փոփոխությունների դրական ու բացասական հետևանքների մասին։ Դրական հետևանք․ և այսպես, բոլորն իրենց «ջանից դուրս են գալու», որպեսզի կարողանան տալ միասնական քննությունները։

Այս հետևանքին միանգամից հաջորդում է բացասականը․ այստեղ առաջ է գալիս «զուբրիտ» հասկացությունը, մենք ամեն ինչը «սովորելու» ենք շա՜տ լարված։ Հանձնելու ենք քննությունները և հետո միանգամից մոռանալու մեր սովորածը։

Մենք միշտ բողոքում ենք ամեն ինչից, ամեն բան մեր աչքերում շա՜տ բարդ է երևում, ավելի բարդ, քան իրականում է։ Մենք մեկ կամ երկու տարի առաջ բողոքում էինք բանավոր քննություններից, թե բարդ են, բայց արի ու տես, որ դրանից բարդ էլ կարող է լինել։ Հիմա վախենում եմ բողոքել միասնական քննություններից, վախենում եմ այն մտքից, թե սրանից բարդ է՞լ ինչ կարող է լինել, դե, օրինակ բանավոր քննություն մաթեմատիկայից, սարսափելի է հնչում, չէ՞։

Տրամադրվեք լավը մտածելով, մի՛ մտածեք վատի մասին, կարող են ավելի ու ավելի վատ ու բարդ երևույթներ էլ լինել, և մենք կհաղթահարենք դրանք, այնպես որ, երևի բարին էլ հենց սա է։ Երևի…

Զանգում են, չէ, զարթուցիչն է, տեսնես` ի՞մն է, թե երեխեքից մեկինը: «I won’t a be the one», չէ, ատում եմ էս երգը, ինչի՞ Վարդը չի անջատում: Տեսնես` քանի՞սն է: Գոնե ժամս էս անգամ նայեմ, պարզվի` հետ ա: Բայց չէ, ոնց որ պիտի վեր կենամ, թե՞ 5 րոպե էլ քնեմ: Ոչինչ, մազ չեմ սանրի: Ինչո՞ւ էդ 5 րոպեն 10 րոպե է ցույց տալիս ժամացույցիս վրա հերիք չի, մի բան էլ իրականում մի քանի վայրկյան է տևում: Լավ, ոչինչ, կհասցնեմ, մազ չեմ սանրելու:

…Բանալի վերցնե՞մ, չնայած, չէ, երեկոյան եմ գալու: Կանգառում ինչո՞ւ մարդ չկա: Օֆ, ժամս ինչի՞ ա էլի հետ ընկել, 15-ը հաստատ անցել ա, մյուսը 15 րոպեից կգա: Ընդամենը 5 երգ ականջակալներով ու կգա: Բայց ամեն դեպքում ժամս ուղղեմ:

Ինչպես միշտ, խցանում ու լիքը մարդ: Բա որ ես էլ, օրինակ, 2-րդ մասիվում ապրեի, ու բոլոր երթուղայինները վերևի մասիվներից սենց միշտ լիքը հասներ ու չկարողանայի խցկվե՞լ: Լավ ա, որ իրականությունը մեկն ա: Գիրքը, երգերն ու խաղերը ոնց որ ժամանակի կատալիզատոր լինեն: Քո կամքից անկախ շաբաթը 6 ժամ քիմիայի նստելու արդյունքն էլ կատալիզատոր բառի հիշելը կլինի, էլի:

Էս ինչի՞ է էսպես ժամիս նայում, մենակ ժամ չհարցնի: Համոզված չեմ, որ ժամացույցս էլի հետ չի ընկել, իսկ եթե հեռախոսիս ժամով էլ ասեմ, կմտածի` ժամս չի աշխատում՝ ձևի համար ա:

…Ռացիոնալ կոտորակները ոնց համարակալենք, թվազույգով էլի: Բարձր ասա, է, լավ չէ: Էս դասախոսները էսօր ինչի են բոլորը նույն ռետինե հողաթափ հիշեցնող կոշիկներով: Կարո՞ղ ա, որ գյուղի դպրոցներում աշակերտներին կոշիկներ էին բաժանում, դասախոսներին էլ են տվել: Չնայած դժվար: Էս ի՞նչ լեզվով ա գրում, բան չեմ հասկանում: Դասին դեռ 10 րոպե կա, հուսամ ժամս էլի հետ ա: Չէի ուղղել: Լավ, ընդամենը 3 երգ: Չէ, էս հնարքը չի անցնում, երբ մենակ պատկերացնում ես, բայց չես լսում:

…Մենակ չասեն` գնանք բուֆետ: Ուրիշ մարդկանց հետ հաց ուտելը ինչի՞ եմ էսքան ատում, համ էլ` ամսվա վերջ ա, փող չկա: Ավելի լավ ա` գիրքս կարդամ, հուսամ` էս էլ կիսատ չեմ թողնի, թե չէ` կիսատ գրքերս ավելի շատ են, քան վերջացրածներս: Չէ, բայց էդքան էլ դուրս չի գալիս, աչքիս էլի կիսատների շարքին դասվի, չնայած հիմա կարդամ՝ ժամանակս անցնի:

…Երկու ժամ դասերից հետո ինչո՞վ զբաղվեմ, մինչև աշխատանքի գնամ: Դաս անեմ, բայց տարին նոր ա սկսել, ի՞նչ դաս: Էս գրադարանի աստիճանները թե ինչի ա էսքան շատ: Կանտոր-Բերնշտեյնի թեորեմը: Այնշտայնի պատենտն ա աչքիս: Դեռ 20 րոպե ա անցել, փաստորեն, մասնագիտական գրքերը ժամանակի համար մի քիչ անորակ կատալիզատորներ են:

Ավելի լավ ա` Սվետին զանգեմ, հետո միասին աշխատանքի գնանք: Ժամս դեռ ճիշտ ա: Նյութս չգրեցի, դասախոսությունն էլ կիսատ մնաց: Լավ, գնամ տուն` կանեմ:

…Էսօր երեխեքը մի քիչ շատ են ու մեծ, էդ լավ ա, պատմածներիս ռեակցիա կտան: Ինչ լավ երեխա ա էդուարդը: Ընդմիջում անց 30 գնամ: Արդեն անց 28 ա: Լավ դե, երկու րոպե ա էլի: Բա դասի ժամանակ էդ երկու րոպեն ինչի՞ ա էդքան երկար տևում, ոնց որ հեչ մի երգի տևողություն չլինի: Եվս 10 երգ, ու տուն գնալու ժամանակն ա:

…Ժամս… Լավ, կարևոր չի: 10-ից հետո ժամ պետք չի գալիս, շատ ա ուզում` թող տենց հետ էլ մնա:

Նյութն ու դասերն էլ վաղվան մնացին: Աշխատանքի չեմ:

Քանի որ այս տարի ավարտում եմ դպրոցը, ուսումնական տարին սկսելուն պես սկսվեցին նաև դիմորդական պարապմունքները: Մեր դասարանում արդեն բոլորը կողմնորոշվել են մասնագիտության հարցում, ինչպես նաև ես: Մեզնից յուրաքանչյուրը պարապում է տարբեր առարկաներ, բայց բոլորիս մոտ մի առարկան համընկնում է. բոլորս պարապում ենք հայոց լեզու և գրականություն: Ինչը հասցնում ենք, կատարում ենք տանը, իսկ հանձնարարությունների մյուս մասը կատարում ենք դպրոցում:

Սկսելով պարապմունքները, առաջին հանձնարարությունը հետևյալն էր․ սովորել 25 հոմանիշային զույգ, որտեղ ամեն խմբում կա 6 բառ: Ամբողջ օրը սովորելուց և բաց թողածն էլ դպրոցում լրացնելուց հետո գնացի պարապմունքի: Հաջող պատասխանեցի, ստացա նոր հանձնարարություն՝ 25 հոմանիշային զույգերին ավելացնել ևս 25-ը: Հաջորդ օրը, երբ գնացի դպրոց, նկատեցի, որ ընկերուհիս սովորում է այն հոմանիշային զույգերը, որը ես արդեն սովորել եմ և պատասխանել: Արագ տեղիցս վեր թռա, թուղթը վերցրի ձեռքից և ուշադիր բառերին նայեցի, տեսնեմ՝ բոլորը նույնն են: Համոզվելով, որ նույն բառերն են, շատ ուրախացա և արագ ասացի ընկերուհուս.

-Լուս, ճիշտ ա՝ տարբեր ուսուցիչների մոտ ենք պարապում, բայց նույն հանձնարարությունն ենք ստացել: Ես սրանք արդեն սովորել եմ, որ չմոռանամ, արի` ես քեզ հարցնեմ, որն էլ չես սովորել՝ իրար հետ կփորձենք սովորել:

-Հա՜, ուխ, դե արի կողքիս նստի:

Արագ վերցրի տետր, գիրք ու թռա ընկերուհուս մոտ: Սկզբում շատ լավ էր ընթանում պարապմունքը. այն բառերը, որոնք պետք է օգնեի ընկերուհուս սովորել, ստիպեցին մեզ ծիծաղել, զայրանալ, որ դժվար է, չենք կարողանում սովորել, բայց միևնույն ժամանակ, սկսեցինք պարապելու նոր մեթոդ մշակել: Որպեսզի բառերը ընկերուհիս հեշտ սովորեր, ես նրան մի փոքր հուշում էի, իսկ նա գուշակում էր բառը, հետո ստիպում էի մի քանի անգամ կրկնել, երբ ամբողջը ասում էր, հանձնարարում էի ինքնուրյուն նորից կարդալ, իսկ երբ դա էլ էր վերջացնում, նորից սկզբից հարցնում էի: Առաջին բառը սկսեցինք ծիծաղելով.

-Լուս, նայի, որ զանգում ես, մեկ-մեկ ասում եմ, որ հենց նոր աստիճաններից ի՞նչ արեցի…

-Սայթաքեցիր։

-Ապրես, ճիշտ ա, դե դրան ավելացրու ան նախածանցը ու բառ կազմիր:

-Հա, Օֆելիկ, հիշեցի՝ անսայթաք-անգայթ, չէ՞:

-Հա, անցանք առաջ․ բավիղ:

-Մի վայրկյան, հեսա ասեմ՝ բավիղ, բավիղ, բավիղ, բավիղ․․․

-Ահա՜,- բացականչեցի ես,- նայի, էս ո՞ւր եմ մտել, չեմ կարողանում դուրս գալ։

-Հա, լաբիրինթոս:

Եվ այսպես ուրախ տրամադրությամբ էլ շարունակում ենք մեր պարապմունքները: Բոլորիս հուզում է այն, որ բարեհաջող հանձնենք քննությունները և ընդունվենք: Ճիշտ է, շատ ենք հոգնում, բայց գիտակցում ենք, որ պետք է լավ սովորենք և պարապենք, որպեսզի կարողանանք ընդունվել:

Փոքրիկ պատմություն իմ բեյջերի մասին

Շատերին է հայտնի, որ Դավիթը բեյջերի համար գժվում է։ Բեյջերի կոլեկցիա եմ հավաքում, հիմնական մասը` ճամբարներից, նաև այլ միջոցառումներից, ինչպես օրինակ՝ Սևանի երաժշտական փառատոնից և այլն։ Ամենասիրելիներս վիքիբեյջերն են, որովհետև դրանք յուրահատուկ են, ինչպես Վիքիճամբարը։ Վիքիից արդեն երեքն ունեմ, վերջինը ստացել եմ օգոստոս ամսվա Վիքիճամբարից, որը առաջին ճամբարից հետո ամենալավ ու ամենահավես ճամբարն էր։

Ամեն անգամ «բեյջ» բառը լսելիս հիշում եմ Սարգիսին, որի աչքից երբեք չի վրիպում առանց բեյջի որևէ ճամբարական։ Ընկերներիցս շատերն էլ են հավաքում, ոմանք էլ ասում են, թե անիմաստ է, բայց էն պահը, երբ կոլեկցիային էլի բեյջ ես ավելացնում ու հիշում էն պահերը, երբ կրել ես բեյջը, ուղղակի հավես է։

Շատերը հիմա երեխայի տեղ կդնեն ինձ, բայց դե, սիրում եմ բեյջերը։

2018 թվականի օգոստոս ամսին Բելգիան հյուրընկալեց 61 երիտասարդների 35 տարբեր երկրներից։ Ամբողջ աշխարհից եկած մասնակիցների թվում էինք երկու հայերս՝ «Մանանա» կենտրոնից ես ու Սուրենը։ Այս ծրագիրը նվիրված էր Առաջին համաշխարհային պատերազմի 100-ամյակին և ոգեկոչում էր բոլոր նրանց հիշատակին, ովքեր զոհվել էին կռվի դաշտում կամ հենց իրենց տներում, ովքեր անհայտ կորած էին ճանաչվել, գնացել էին ու այլևս չէին վերադարձել։

Հինգ օրերի ընթացքում 16-20 տարեկան երիտասարդները միջազգային շփումը հասցրին նոր մակարդակի։ Շփվում էինք լրիվ անկաշկանդ, խոսում էինք բոլոր հնարավոր թեմաներից, քննարկում էինք ամեն տեսակի հարց։ Անկախ ազգությունից ու լեզվի իմացության մակարդակից՝ մենք հավասարապես մասնակցում էինք բոլոր միջոցառումներին, տարատեսակ խաղերին ու զբաղմունքներին, որոնք ուղղված էին պատերազմի մասին հնարավորինս շատ գիտելիքներ ստանալուն։

Հինգ բազմազան օրերի վերջում եկավ նաև այն պահը, երբ մենք պիտի ներկայանայինք, ցույց տայինք այն ամենը, ինչ սովորել ենք այս ընթացքում և ինչ հասկացել ենք այդքանի արդյունքում։ Փակման միջոցառման կազմակերպումը ամբողջովին դրված էր մասնակիցների ուսերին։ Ու չնայած այդ ծանրաբեռնվածությանը՝ մենք կարողացանք պատվով դուրս գալ դրա տակից։ Բոլորը (հատկապես մենք) շատ գոհ մնացին թե՛ մեր թատերական խաղից, թե՛ նկարահանված ֆիլմից, թե՛ պատրաստած ուտելիքից և անգամ մատուցման ձևից։

Սկզբում հաճելի խոսքեր էինք լսում բոլոր ներկաներից ու հյուրերից, իսկ հետո արդեն մասնակիցներով իրարից էինք շնորհակալություն հայտնում իրար հետ անցկացրած ժամանակի համար։ Այս օրերի ընթացքում հասկացանք, որ խաղաղությունը հենց մենք պիտի բերենք ու տարածենք, որովհետև ապագայի սերունդը մենք ենք։ Ու այդ հաղորդագրությունը մեր մտքերում՝ վերադարձանք տուն՝ խոստանալով նորից հանդիպել։ Անպայման։

Եղբայրս՝ Ռոբերտը, ծառայում է ԼՂՀ-ում արդեն 1 տարի 1 ամիս: Նրա արձակուրդ գալուն սպասում են բոլոր նրանք, ովքեր ճանաչում են իրեն:

Ամեն անգամ դիրքերից իջնելիս արձակուրդի հույս ունենք: Ոչ մի անգամ չարդարացավ այդ հույսը, սպասում ենք ու սպասում:

Երբ ամբողջ օրը չի զանգում, մտածում ենք՝ ստացվել է, գալիս է: Բայց երբ երեկոյան զանգում է, այդ հույսը ևս մարում է: Վերցնում ենք հեռախոսը ու հարցնում.

-Հը, Ռոբ, ի՞նչ կա:

-Դե, նույնը, էլի, արձակուրդի հույս չկա:

Ու էսպես ամեն օր, ախր, կարոտել ենք…

Վերջին անգամ 7 ամիս առաջ եմ տեսել եղբորս, անարդար է, չէ՞: Ամեն անգամ 2 շաբաթով բարձրանում է դիրքեր, ասում է՝ կիջնենք դիրքերից, կգամ, էլի, ու չի գալիս:

Որ զանգում է, ասում է.

-Պատմեք, գյուղում ի՞նչ կա։

Պատմում ենք, մե՜ծ զարմանքով ասում է.

-Ինքան բան է փոխվել, կարո՞ղ է գամ`՝ չճանաչեմ,- ծիծաղում է:

-Դե, էնքան չես գա, մինչև չես ճանաչի, էլի:

Ասում եմ.

-Ռոբ, որ սովորում էիր, ամեն շաբաթ սպասում էինք, հաստատ գիտեինք, որ կգաս:

-Դե հիմա, սա էլ կանցնի:

Ու էլի նա իջել է դիրքերից, ու մենք էլի հույսով սպասում ենք արձակուրդի լուրին: