Astghik hakobyan

Փոփոխություններ

Հինգշաբթի օրը, դպրոցում, վերջին ժամին ամբողջ 9-րդ դասարանը բուռն քննարկումների մեջ էր։

Ցավալի լուրն արդեն հայտնի էր բոլորիս․ քննակարգը փոխվել է՝ գրականություն, պատմություն, օտար լեզու․ այս առարկաների քննությունները լինելու են բանավոր, իսկ որ ամենավատն է՝ բնագիտական չորս առարկաներից էլ հարցեր են լինելու մի թեստում։ Այլ կերպ ասած, քննություն պետք է տանք համ կենսաբանությունից, համ քիմիայից, համ էլ ֆիզիկայից ու աշխարհագրությունից։ Բոլորս դժգոհ էինք: «Հենց էս տարի՞ պետք ա սենց լիներ, երբ մենք ենք քննական դասարանը»,- այս էր բոլորի մտքում։

Այսպիսի վատ տրամադրությամբ էլ գնացինք տուն։

Ուրբաթ օրը՝ երկրորդ ժամին, համաշխարհային պատմության դաս էր։ Ընկեր Վարդանյանը դասարան մտնելուց ու բարևելուց հետո ասաց․

-Երեխանե՛ր, հիմա ձեր դասղեկը կգա, ձեզ բան ունի ասելու։

Դե, սպասում ենք։ Րոպեներ անց եկավ դասղեկն ու հայտարարեց․

-Էրեխեք, քննակարգի մեջ էլի փոփոխություններ են էղել․․․ Աստված ձեր ձայնը լսեց, բնագիտական առարկաների քննությունը ընտրովի է լինելու, որը ընտրեք՝ դրանից էլ քննություն կտաք։

-Ջաա՜ան,- լսվեց ամեն կողմից։

-Լավ, հիմա հերթով, համարներով ասում եք, թե չորս բնագիտական առարկաներից որն եք ընտրում։ Ես կնշեմ, ցուցակն էլ չի փոփոխվելու։

Բոլորը բավականին շուտ կողմնորոշվեցին ու ասացին նախընտրած առարկան։ Հերթը հասավ 8-րդ համարին՝ ինձ։ Ես չէի կողմնորոշվում, թե որն ընտրեմ։

-Աստղիկ, արագացրու։

«Լավ, հիմա ի՞նչ ասեմ»։

-Աստղ, քեզ չեմ մեղադրում, այդ չորս առարկան էլ հավասար սովորում ես, դրա համար էլ չես կարողանում շուտ որոշել,- լսեցի դասընկերուհուս բացատրությունը։ Բոլորն ինձ էին սպասում, իմ պատասխանին։

-Ես ընտրում եմ․․․ Կենսաբանություն,-վերջապես ասացի ես։

-Աստղիկ ջան, այնքան հանդիսավոր արտասանեցիր՝ քիչ մնաց ծափահարեինք,- ծիծաղելով ասաց դասղեկս։

Դե․․․ Հուսով եմ կենսաբանությանս քննությունը լավ եմ հանձնելու։

Ալիքների վրայով սահողները

-Դավ, գնում ենք ձեր պարապմունքները նկարենք:

-Հա, շուտ արա, կամերաները վերցրու:

Վերցրեցինք տեսախցիկներն ու ֆոտոխցիկները և ճանապարհ ընկանք: Ուղևորվեցինք դեպի Սևան քաղաք: Ճանապարհներին ձյուն էր, բայց մեզ չխանգարեց, որ հասնենք Հրազդան գետի այն հատվածը, որտեղ թիավարում և կոփվում էին բազմաթիվ երեխաներ, մեծահասակներ և հաշմանդամություն ունեցող երկու պատանիներ, որոնք նույնպես թիավարում էին հատուկ հարմարեցված նավակներով:

Եղանակը չափազանց ցուրտ էր, իսկ նկարահանումները կատարվում էին դրսում: Հասնելուն պես մեզ դիմավորեց Սևանի ջրային սպորտաձևերի մարզիչ Ավետիք Մալխասյանը: Մարզիկները իրենց մկաններն էին տաքացնում, որպեսզի սկսեն թիավարել: Մեր խմբի կեսը վերցնում էր հարցազրույց, մյուս մասը` նկարում ամբողջ ընթացքը:

Լուսանկարը` Կարեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Կարեն Կարապետյանի

Երբ մարզիկները հանեցին իրենց նավակները հին, կարծես ավերված տնակից, մտածեցի, որ այս պայմաններում մարզվող երեխաները ավելի շատ կձգտեն դառնալ աշխարհահռչակ մարզիկներ և հպարտացնել մեզ: Չնայած այս վատ պայմաններին, զարմանալի է, որ դպրոցի տված սաները տարբեր մրցախաղերում բարձր են պահել իրենց դպրոցի պատիվը, աշխատասիրության, մարզիչի անձնվեր աշխատանքի շնորիվ հասել լուրջ արդյունքների:

Նկարահանման ընթացքում սառնամանիքը ու բուքը ինձ ստիպում էին մտածել հաջողության և առաջընթացի ձգտող մարզիկների` թիավարողների դժվարությունների մասին: Ոմանք հիասթափվում են ցրտից և սարցակալած ոտքերից, անհարմար պայմաններից, Հայաստանում մարզաձևի ոչ լայն տարածում ունենալուց, բայց նրանք, ովքեր հավատարիմ են և պայքարող, այդ թվում և իմ ընկեր Դավիթը, մի օր օլիմպիական պատվանդանին են կանգնելու, հնչեցնելու են մեր երկրի օրհներգը ու ժպիտով են հիշելու, թե ինչից են սկսել:

Բայց մինչ այդ հարկավոր է ուշադրություն դարձնել ակումբին, նրա պայմաններին, օժանդակել, որպեսզի քիչ լինեն հիասթափվողները:

Hasmik Miqayelyan

Նախաքննական տրտունջ

Այս տարին դպրոցական տարիներից ամենավատ տարին է իմ և ընդհանրապես մեր ամբողջ դասարանի համար: Քննություններ ունենք համարյա բոլոր առարկաներից: Մենք հույս ունեինք, որ գոնե բնագիտական առարկաները ընտրովի կլինեին, բայց ոնց որ ասում ենք, ու բոլորն էլ ասում են` փոփոխությունները ջարդվեցին մեր գլխին:

Բանավոր քննություններ: Ես արդեն մի անգամ տվել եմ բանավոր քննություն և դա շատ բարդ է: Միայն հանձնաժողովի անդամների ուշադիր նայելն արդեն շփոթեցնում է: Եթե երաժշտական քննությունը այդքան բարդ էր, ինչպե՞ս ենք հանձնելու դպրոցական քնությունները: Միայն այդ մասին մտածելն արդեն վախ է առաջացնում: Մտածում եմ` ինչպես ենք հասցնելու այդքան դաս կրկնել. 7-րդ դասարանից սկսած պետք է կրկնենք և ոչ միայն կրկնենք, այլ նաև նորից սովորենք, որ կարողանանք հանձնել բանավոր քննություններ:

Լավ է, գոնե բնագիտական առարկաները և մաթեմատիկան գրավոր են, բայց բնագիտական 4 առարկաներից քննություն կա: Ֆիզկուլտուրան էլ մի կողմից մտցրեցին քննությունների մեջ: Անգամ օտար լեզուները բանավոր են:

Չգիտեմ, ինչպես ենք հասցնելու այդքանը պարապել, կամ ինչպես ենք բոլոր դասերը հիշելու:

Artyom Avetisyan

Մսյո Ջեկը

Կիրակի օր էր, լեցուն իր անհաջողություններով և տխրությամբ: Ինչո՞ւ եմ ասում` անհաջող և տխուր, որովհետև այդ օրը ճակատագրական եղավ իմ հավատարիմ ընկերոջ՝ Ջեկի համար: Ջեկը իմ շունն է՝ հավատարիմ, հասկացող, հպարտ ու խորհրդավոր, ինչու ոչ, նաև բարի: Բայց միաժամանակ Ջեկը կարող է լինել գազազած, ոմանց համար` թշնամի և սարսափ, իսկ դա այն դեպքերում, երբ նրան վնաս են պատճառում, վատ են վերաբերվում և նման այլ դեպքերում: Հենց դա է պատճառը, որ նրան անվանում եմ Մսյո Ջեկ: Երբ նայում ես նրա աչքերին, կարծես թե լցված են թախիծով, տխրությամբ և այլ դառնություններով, որովհետև շունը մտածում է, որ ցանկացած պահի կարող ես իրեն ցավ պատճառել: Ջեկը օժտված է լավ հիշողությամբ, և հիշում է, թե ով է իրեն վատ վերաբերվել ու նույն կերպ է վարվում նրանց հետ:

Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի

Ջեկը ունի նաև ընկեր` Բարոնը, որը համեմատած Ջեկի հետ, շատ տաքարյուն է և հարձակվում է ցանկացածի վրա: Նա ունի իր զոհին բռնելու խորամանկությունները: Բարոնը թաքնվում է թփերի, արտերի, առվակների, ջրատար խողովակների մեջ և անակնկալի է բերում թե՛ իր զոհին, թե՛ անցորդներին, և դժվարությամբ է նրանց բաց թողնում, քանի դեռ ես կամ ընտանիքիս մյուս անդամները չենք միջամտել:

Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի

Երբ ես ձայն եմ տալիս` Մսյո Ջեկ, Բարոնը բաց չի թողնում առիթը և Ջեկի հետ մոտենում է ինձ: Բայց ասեմ, որ ես ավելի շատը սիրում եմ Ջեկին, որովհետև կարծես թե կյանք տեսած ծեր մարդու հոգի ունենա, որովհետև ցավ տեսած և ապրած կենդանի է, որովհետև նա ավելի հասկացող է: Ինչու ասացի` ցավ տեսած և ապրած, որովհետև հենց այդ կիրակի օրն էր, որ նա հազիվ փրկվեց մահի ճիրաններից:

Այդ օրը նա վրաերթի ենթարկվեց: Երբ մեքենան հարվածեց Ջեկին, նա լացելով և նվնվալով մտավ անտառ ու մինչև հինգշաբթի օրը ո՛չ նրանից լուր ունեի, ո՛չ էլ նրան տեսա: Ջեկը անհետացել էր: Շրջապատումս բոլորն ասում էին, որ հնարավոր է` նա սատկել է: Ճիշտ է, ես առաջին երկու օրը հույսս չէի կորցնում, որ Ջեկը կվերադառնա, բայց երրորդ օրը դա էլ մարեց:

Եկավ հինգշաբթի օրը, երբ դասերից հոգնած և տխուր վերադառնում էի տուն, մտքում հիշելով, որ Ջեկը սովորաբար ուրախ հաչոցով ինձ դիմավորում էր, հանկարծակիի եկա, երբ տեսա Ջեկին: Նա վազելով փաթաթվեց ոտքերիս: Ես բոլորին հայտնում էի այդ լուրը, բայց ոչ մեկն ինձ չէր հավատում:

Ջեկը տուն էր վերադարձել ողջ, բայց այդքան էլ առողջ չէր, որովհետև այդպիսի ուժեղ հարվածից հետո հավանաբար նրա ծնոտը վնասվել էր: Խեղճ Ջեկ, վիրավոր ու սոված քանի օր էր մենակ մնացել անտառում: Ես նրան այնքան կերակրեցի, որ դարձել էր գնդլիկ բոքոնիկ և այլևս չէր կարողանում ուտել հավելյալ կերը:

Ջեկն սկսեց ցատկոտել և խաղալ Բարոնի հետ: Բարոնը ինձնից ավելի շատ էր ուրախացել:

Ասեմ, որ Ջեկի բացակայության ժամանակ Բարոնը դռան մոտից չէր շարժվում, ոչ մեկի վրա չէր հարձակվում և շատ քիչ էր ուտում իր բաժին կերը: Թեև Բարոնը բակում էր, բայց այնքան տխուր էր, որ չէր հսկում, և անցորդների համար այդ մի քանի օրը մեր բակով անցնելը դարձել էր խաղուպարի նման մի բան:

Մսյո Ջեկը վերադարձել է, և այժմ բոլորս շատ ուրախ ենք և շատ հոգատար ենք վերաբերվում թե՛ Ջեկին, թե՛ Բարոնին:

Կուբիշ պապը

Հարցազրույցս վարել եմ մեր գյուղի` Լիճքի, միակ կոշկակար Սիրական պապիկի հետ, ով իր 10 երեխաներին մեծացրել է հենց կոշկակարի արհեստով:

-Պապ, քանի՞ տարեկան ես:

-Ես 75 տարեկան եմ, բալա ջան, ունեմ 10 երեխա, մեկ աղջիկս էլ մահացել է:

Լուսանկարը` Լիլիթ Խլղաթյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Խլղաթյանի

12 տարեկան էի, պատահական ոտքս սայթաքեց ու ընկա, դրանից հետո կյանքումս ամեն-ինչ փոխվեց: Ամեն օր հիվանդանոցներ, բայց այդպես էլ բժիշկները չկարողացան ոտքս բուժել: 12 տարեկանից կաղում եմ…

-Պապ, իսկ ո՞նց եղավ, որ որոշեցիր դառնալ կոշկակար:

-Երբ ընկա ու ոտքս վնասեցի,այլևս չկարողացա գնալ դպրոց, մինչև յոթերորդ դասարան գնացի ու վերջ: Հա, ինչ էի ասում: Ինձ կոշկակարություն սովորեցրել է պապս, իսկ դրանից հետո սովորել եմ Երևանում:

Էդքանից հետո էլ եկա գյուղ, ու դե տեսնում եք, էս «բուդկում» եմ այդ օրվանից գյուղում, ինձ բոլորը «Կուբիշ» են ասում:

-Պապ, ինչի՞ «Կուբիշ»:

-Հենց սկսեցի կոշիկներ պատրաստել, այդ ժամանակվանից սկսեցին Կուբիշ կոչել: Չեմ էլ հիշում, թե ով և ոնց ասեց, բայց գյուղում հիմա բոլորը ինձ այդպես են կոչում: Արդեն անսովոր է դարձել իսկական անունս լսելը:

-Կոշկակարի արհեստը շահավե՞տ գործ է:

-Չէ, երբեք կոշկակար չէի դառնա, եթե առողջ լինեի: Ոտքս, որ չցավեր, ավելի լավ գործ կանեի: Երկու տարի սովորել եմ կոշկակարություն և կարող էի իմ ձեռքով կոշիկներ պատրաստել, բայց ոտքս այդտեղ էլ խանգարեց, և այդ ծանր գործը չկարողացա անել:

-Պապ, իսկ հիմա կոշիկներ բերո՞ւմ են, որ վերանորոգես:

-Դե հա, կան, մեկ-մեկ բերում են: Դե, ստացած փողին էլ արաղ եմ առնում ու խմում: Սիրում եմ խմել:

-Լինո՞ւմ է, որ սարքում ես, ու փողը չեն տալիս:

-Հա լինում ա, շատերին եմ կոշիկ կարել ու գնացել են, ու այդպես էլ փողը չեն տվել: Բայց չեմ նեղվում. երևի հնարավորություն չունեն, որ չեն տալիս…

-Իսկ ամեն կոշիկի համար որքա՞ն գումար եք վերցնում:

-Դե, նայած կոշիկ ու նայած, թե ում կոշիկն է:

Լուսանկարը` Լիլիթ Խլղաթյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Խլղաթյանի

-Այսի՞նքն, պապ:

-Հարուստից շատ եմ փող վերցնում` աղքատ, չունևոր մարդուց` քիչ: Բայց, բալա ջան, աղքատ մարդը ավելի առատաձեռն ա, քան հարուստը: Լինում ա ժամանակ, որ աղքատը վճարումը սպասվածից ավելի շատ ա անում: Հարուստներ էլ կան, որ չեն էլ ուզում լսել վճարելու մասին:

Ամեն դեպքում իմ աշխատանքն է, ու սիրով եմ անում:

-Լավ, պապ ջան, մենք գնանք, արդեն ուշ է, քեզ էլ առողջություն:

-Հաջողություն, բալա ջան, առողջությունը ձեզ լինի: Դուք եք մեր սերունդը, մեր ապագան: Ես` ի՞նչ. արդեն բիձա մարդ եմ:

Լուսանկարը` Լիլիթ Խլղաթյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Խլղաթյանի

Մի քանի խոսք էլ ասեմ հենց Կուբիշ պապի մասին: Նա շատ բարի և ժպտերես մարդ է, և ես մեծ ուրախությամբ անցկացրեցի այս հարցազրույցը:

heghine grigoryan

Երկու ծնունդ մեկ օրվա մեջ

Ամեն տարի պապիկիս ծննդյան օրը մտերիմներով հավաքվում ենք: Չնայած ցուրտ ձմռանը տունը լցվում է սիրով ու ջերմությամբ: Սեղանի շուրջ նստած բոլորը շնորհավորում էին պապիկիս` բաժակ բարձրացնելով ու կենաց ասելով: Պատահաբար խոսք բացվեց պապիկիս «երկրորդ ծննդյան» մասին: Ոմանք ինչպես և ես հարցական հայացքներով նայում էինք հոբելյարին: Եվ նա բոլորիս հետաքրքրասիրությունը բավարարելու համար` սկսեց պատմել իրեն հասած պատմությունը` իր իսկ ծննդյան օրվա մասին: Իր պատմությունը սկսեց նրանով, թե ինչպես ցրտաշունչ ձմռան մի օր`յայլայում ծնվել է ինքը: Ես մինչ այդ չէի լսել, որ այդ ժամանակները Մարտունու շրջանում գյուղացիներից շատերը ձմեռներն էլ սարում են անցկացրել: Ինչևէ: Սարի պայմաններում նորածին երեխային և  բուժօգնության կարիք ունեցող ծննդկանին պահել հնարավոր չէր, ուստի պետք էր նրանց անհապաղ գյուղ ուղարկել: Ձեռքի տակ եղած միակ տրանսպորտը սահնակն ու ձիերն են եղել: Մորն ու երեխային հնարավորինս տաք հագցնելով` նստեցնում են սահնակին ու գյուղ ուղարկում: Տուն հասնելուն պես սահնակից իջեցնում են մինչև ոսկորները սառած երիտասարդ մորն ու զարմանքով նկատում, որ երեխան չկա: Սառած և ուժասպառ տատիկս չէր նկատել, թե ինչպես է փոքրիկը սահնակից վար ընկել: Բոլորը խուճապի են մատնվում չիմանալով` ի՞նչ անել և ո՞նց: Վերջապես մի քանի տղամարդ հավաքվում են ու ճամփա ընկնում դեպի յայլա` նորածնին գտնելու նպատակով:

Ամբողջ ճանապարհին` աչքները չորս արած, այդ սառնամանիքին, ձյան ներքո նրանք հասնում են մինչ յայլա` այդպես էլ չգտնելով երեխային: Հուսահատ հետ են դառնում ` սրտներում երեխային գտնելու հույսի մի փոքրիկ նշույլ ունենալով: Հետդարձի ճամփին նրանցից մեկը ձյան մի թումբ է նկատում և, կարծես ներքին ուժի դրդմամբ, սառած մատներով ձյունը հետ է տանում: Եվ ի զարմանս բոլորի, ձյան մեջ  սառած ու կապտած երեխան էր ընկած `սառցակալած բարուրում: Անհանգստությունն ավելի է մեծանում, և բոլորը շտապում են կյանքի նշույլներ ցույց չտվող երեխային անհապաղ գյուղ հասցնել: Տուն հասնելով փոքրիկին սկսում են տաքացնել և, ի զարմանս շատերի, երեխան սկսում է շարժվել: Հետո աստիճանաբար կազդուրվում է:

Պապիկս մի օրում երկու անգամ է «ծնվել»: Պատմությունը լսելուց հետո բոլորը սկսեցին մեկնաբանել ու կարծիքներ ասել:

«Ինչ լավ է, պապիկ, որ քեզ գտել են: Առանց քեզ  չեմ էլ ուզում պատկերացնել այս կյանքը»,- մտածում էի ես` նայելով երջանկությամբ շրջապատված պապիկիս:

aharon sahakyan

Վատ ձեռագրիս պատճառով

«Ա´յ տղա, մի քիչ սիրուն գրի, էլի, մարդ չի ուզում տետրիդ նայի»:

Սրանք այն խոսքերն են, որ ամեն օր լսում եմ մայրիկիցս: Չնայած ես արդեն 8-րդ դասարանում եմ սովորում, բայց մայրս սովորություն ունի ամեն երեկո տնային աշխատանքներս ստուգել: Անկեղծ ասած, դա ինձ այնքան էլ դուր չի գալիս, նույնիսկ վիրավորական է, մի տեսակ անվստահություն եմ զգում, բայց դե, ինչ արած, սովորություն է:

Սակայն պետք է խոստովանեմ, որ ձեռագիրս իսկապես ահավոր է: Ուսուցիչներս արդեն հարմարվել են, էլ դիտողություն չեն անում, բայց միշտ ասում են, որ ձեռագիրս ու ես իրար հեչ չենք սազում:

Այսօրվա նման հիշում եմ: Տարրական դասարաններում էինք սովորում: Ինձ հետ նույն դասարանում էր սովորում նաև հորեղբորս աղջիկը` Անին, ով ուներ արտակարգ գեղեցիկ ձեռագիր: Եվ ամեն անգամ` տնային աշխատանքներն ստուգելիս, ընկեր Մարգարյանը հիանում էր նրա ձեռագրով` ասելով, որ ես օրինակ վերցնեմ նրանից: Ես նախանձ չեմ, բայց այդ պահը դուրս չէր գալիս, ես չարանում էի քրոջս հանդեպ: Եվ ամեն անգամ դասերի ավարտից հետո վիճում էի Անիի հետ, հանդիմանում նրան` գեղեցիկ գրելու համար և համոզում, որ ինքն էլ ինձ նման գրի: Սակայն նա չէր համաձայնում, ասում էր, որ չի կարող այդպես գրել: Բայց հավատացե´ք, ես պատրաստ էի նույնիսկ ինքս գրել նրա տետրում, միայն թե նրան չգովեին: Եվ երբ վիճում էինք, տարբեր ճանապարհներով էինք տուն գնում: Ընտանիքիս անդամները տեսնելով մեր առանձին – առանձին տուն հասնելը, անմիջապես գլխի էին ընկնում, որ քրոջս գովել են: Եվ սկսվում էր հերթական դաստիարակչական քարոզչությունը, որ Անին իմ քույրիկն է, որ ես պետք է ուրախանամ, որ իրեն գովում են, և այլն: Բայց ես մնում էի անդրդվելի: Հաջորդ օրը` էլի նույնը:

Այսօր քույրիկս արտասահմանում է, էլ ինձ հետ նույն դասարանում չի սովորում, բայց ամեն ինչ կտայի, որպեսզի նա նորից իմ կողքին նստեր, գեղեցիկ գրեր, և թող նրան ամեն օր գովեին:

taguhi mlqeyan

Որդու վերադարձը

Սովորական լուսաբաց էր, բայց մի տեսակ անհանգստություն կար մեջս, չգիտեմ` ինչից էր։ Ես ամեն կերպ ցանկանում էի չարտահայտել, սակայն միևնույնն է, չէր ստացվում։ Եվ անհանգստությունս կրկնապատկվեց այն ժամանակ, երբ լսեցի տատիկիս լացի ձայնը, որը գալիս էր մեր բակից։ Նա բարձր լացում էր, իսկ ես չէի հասկանում, թե ինչ էր կատարվում բակում։ 

Միանգամից դուրս թռա տանից և ի՞նչ տեսնեմ, հորեղբայրս էր եկել, որը յոթ տարի է` իր ընտանիքի հետ բնակվում էր Ռուսաստանի Դաշնությունում։ Հորեղբայրս՝ Վաչագան Մլքեյանը, եկել էր Հայաստան՝ մեզ ոչինչ չասելով: Մենք շատ զարմացանք, երբ տեսանք նրան։ Տատիկս չէր կարողանում զսպել հուզմունքը, այդ պատճառով բարձրաձայն լացում էր:

-Տատիկ, խնդրում եմ հանգստացի և ասա տեսնեմ, արդյո՞ք դու գիտեիր, որ որդիդ Հայաստան է գալիս այսօր առավոտյան։

-Իհարկե չգիտեի, տղաս ինձ անակնկալ մատուցեց՝ Հայաստան գալով։ Չեմ կարող բառերով բացատրել ու նկարագրել իմ զգացմունքները, դա պետք է զգալ` ինձ հասկանալու համար:

-Իսկ տատ, ինչքա՞ն էիր կարոտել քո որդուն և ինչքա՞ն ժամանակ է հարկավոր այդ կարոտը առնելու համար։

-Կարոտը այնպիսի բան է, որ չափ ու սահման չունի, չես կարող ասել, թե ինչքան ես կարոտել: Դե դու պատկերացրու յոթ տարի չտեսնես որդուդ, և անակնկալ ձևով հայտնվի դիմացդ։ Ժամանակ, ի՞նչ ժամանակի մասին կարող է խոսք լինել, ինչքան էլ ժամանակ տան` կարոտը առնելու համար, մեկ է, ծնողը միշտ կարոտում է իր զավակներին, անգամ եթե իր կողքին լինեն։

Եվ ես, տեսնելով տատիկիս թաց աչքերը, չշարունակեցի նրան հարցեր տալ: Ամբողջ օրվա ընթացքում հետևում էի նրան և տեսնում էի, թե ինչքան երջանիկ է իմ տատը։

Բայց օրը դեռ ավարտված չէր, առջևում մեզ աշխատանքով լի օր էր սպասվում։ Եվ, ահա, արդեն երեկո էր, խառնաշփոթ էր տիրում մեր տանը։ Շատ հյուրեր ունեինք, որովհետև հորեղբորս գալու կապակցությամբ գառ էինք մորթել, «մատաղ» էինք արել։ Եվ այդ իրարանցման մեջ ես միայն ուշադրությունս սևեռել էի տատիկիս վրա և զգացի, որ նրա երջանկությանը չափ ու սահման չկա: Մենք բոլորս երջանիկ էինք։ Բոլոր գավաթները ծփում էին, կենացները գնալով քաղցրանում, ամենուրեք տիրում էին գեղեցիկ ժպիտները, ջերմ-ջերմ խոսքերը, մի խոսքով, ամեն ինչ հիասքանչ էր։ Հավաքվածներն այնքան էին տարվել քաղցր զրույցով, որ չնկատեցինք, թե ինչպես դարձավ ուշ գիշեր։ Մարդիկ կամաց-կամաց սկսեցին միմյանց հաջողություն մաղթել և խմել վերջին բաժակը, որը իր բարեմաղթանքով ու կենացով ծաղկեցրեց տատիկս.

-Ցանկանում եմ բոլոր ծնողներին, ովքեր օտարության մեջ ապրող զավակներ ունեն, թող ապրեն այս ուրախ պահը, թող նրանց զավակներն էլ գան տուն: Այս վերջին բաժակով ուզում եմ խմել օտարության մեջ գտնվող բոլոր զավակների ու նրանց վերադարձին անհամբերությամբ սպասող ծնողների կենացը: Խմենք, թող անուշ լինի:

zara gevorgyan

Մի փունջ ջրծաղիկ

Երբ իմացա, որ մորաքրոջս տղան վարակվել է  ջրծաղիկով, անմիջապես բղավեցի.

-Ջան, Դանիել, երնեկ քեզ: Ես էլ եմ ուզում վարակվել, մի քանի օր դասի չգնալ։

-Մե փունջ ջրծաղիկ նվիրե՞մ քեզի…

-Հա~,- ասում էի ես  ու աշխատում էի շատ շփվել նրա հետ: Չնայած չէր ստացվում հաճախ շփվել։

Անցավ մի քանի օր։

-Դիանա, հլը նայի` էս ի՞նչ ա ձեռքիս դուրս տվել, ես երևի ջրծաղիկ եմ,- ասում էի քրոջս:

-Վա~յ, դե ոչ մի ջրծաղիկ էլ չես,- ամեն անգամ բարկացած պատասխանում էր նա:

Ու այսպես ամեն առավոտ ինձ հայելու մեջ զննելուց հետո դիմում էի քրոջս: Բայց մի երկու օր առաջ մորաքրոջս տղայի «նվերը» տեղ հասավ, ես էլ վարակվեցի ջրծաղիկով: Ոչ միայն ես, քույրս էլ, եղբայրս էլ, մորաքրոջս երկու տղաներն էլ…

Սկզբում շատ էի ուրախացել, բայց հետո… Հետո սկսվեցին դաժան օրերը։ Ջերմության բարձրացում, գլխացավ, գլխապտույտ, քոր… Մի խոսքով, դժոխք։

Հիմա նրանցից շատերը, ովքեր չէն անցել այդ դժոխքի միջով, երանի են տալիս, իսկ ես երանի եմ տալիս այն օրերին, երբ առողջ դպրոց էի գնում։

-Է~հ, ախր էս ջրծաղիկ չի, էս լրիվ «ջրցավիկ» ա…

Եղանակը

Մեզ դեռ ճամբարի ժամանակ էին ասել, որ նոյեմբերի 17-ին պետք է նկարենք մեզ շրջապատող կյանքը: Սկզբում ես արդեն մտքումս պատկերացնում էի, թե ինչ կնկարեմ: Ես պատկերացնում էի, որ կգնամ այն վայրը, որը մենք անվանում ենք «ակումբ», որտեղ ամեն օր հավաքվում են մեր` Ցամաքաբերդ գյուղի տարեց մարդիկ: Տարբեր խաղեր են խաղում՝ նարդի, բլոտ և այլն: Ես որոշեցի նրանց նկարել, հետո պատկերացնում էի, որ կգնամ խաղահրապարակ, որտեղ հավաքվում են երեխաները, ֆուտբոլ, պահմտոցի և տարբեր խաղեր են խաղում, նրանց էլ կնկարեմ:

Երբ նկարահանման օրվան մնացել էր մեկ օր, հիշեցի, որ իմ ֆոտոխցիկը լիցքավորված չէ: Ես արագ դրեցի լիցքավորման և քնեցի: Առավոտյան արթնացա ու տեսա, որ ձյուն է եկել: Հիշեցի, որ նախորդ օրը համացանցում կարդացել էի, որ ձյուն է գալու, բայց իմ բնավորության համաձայն, ուշադրություն չէի դարձրել: Այդ ժամանակ հօդս ցնդեցին նկարահանման հետ կապված իմ բոլոր պատկերացումները:

Ինչպես ամեն օր, մի կերպ արթնանալով, գնացի դպրոց՝ հետս վերցնելով լիցքավորված ֆոտոխցիկս։ Դասերի ժամանակ մտածում էի, թե ինչ կարելի է նկարել: Դասերն ավարտվեցին, և ես այդպես էլ չորոշեցի, թե ինչ եմ նկարելու: Բոլորս տուն էինք գնում: Դպրոցի ճանապարհը լի էր աշակերտներով: Ես մտածեցի, որ եթե այդ տեսարանը նկարեմ, գեղեցիկ կլինի: Արագ հանեցի ֆոտոխցիկս և նկարեցի։ Հետո որոշեցի գնալ ակումբ՝ մտածելով, որ գոնե մի երկու հոգի կլինեն այնտեղ, և ես նրանց կնկարեմ: Գնացի, մարդ չկար: Գնացի տուն: Ճանապարհին հանդիպեցի մեր դպրոցի երկրորդ դասարանի աշակերտներին: Նրանցից մեկին հարցրեցի.

-Անունդ ի՞նչ է:

-Մարիամ:

-Մարիա՛մ, դու ձնագնդիկով խաղալ գիտե՞ս:

-Հա՛, գիտեմ,-ծիծաղելով ասաց նա:

-Ինձ ձնագնդիկով կխփե՞ս, քեզ նկարեմ:

-Չէ…

-Ինչո՞ւ:

-Չեմ ուզում:

Երկար համոզելուց հետո վերջապես խփեց ինձ, և դա եղավ իմ ամենաստացված նկարներից մեկը:

Ես գնացի տուն, մտածում էի` էլ ինչ նկարեմ: Դրսից ձայներ էին լսվում: Ես գնացի դուրս ու տեսա, որ մի քանի հոգի սահնակով սահում են: Շատ ուրախացա և արագ վազեցի այդ կողմ: Նրանք սարից իջնում էին, ես նրանց նկարում…

Եվ եկավ այն ժամը, որ ես պետք է գնայի պարապմունքի, ճանապարհին նկարեցի թռչուններին, հետո նկարեցի տրակտորով գործ անող մարդկանց և ավարտեցի նկարահանումներս:

Ճիշտ է, ձյան պատճառով ես քիչ նկարներ ունեցա, բայց ամեն մի նկարը մի պատմություն էր պատմում։ Պարապմունքս ավարտելուց հետո եկա տուն և նկարներս արագ ուղարկեցի «17.am-ին»: Պարզվեց՝ ես պիտի վիդեո նկարեի: Շատ տխրեցի, որովհետև շատ գեղեցիկ վիդեոներ կարող էի նկարել: Բայց ինձ 17-ից հուսադրեցին. « Ոչինչ, հաջորդ անգամ կնկարես»: Ավարտվեց իմ օրը, ու ես հասկացա, որ եղանակի տեսությանը անպայման պետք է հետևել, որպեսզի այսպիսի խնդրի առաջ չկանգնեմ։