Hasmik Miqayelyan

Առանց հանգստանալու իրավունքի

Վերջապես եկավ այն հաճելի պահը, երբ այս շաբաթը վերջանում է և դիմացը շաբաթ և կիրակի օրերն են:

Այնպիսի հաճույք է, երբ զգում ես, որ վերջապես հանգստանալու ես ամենօրյա ծանր դասերից:

Բայց իհարկե, ոչինչ անվերջ չէ, և այս օրերն էլ ունեն վերջ: Եվ ինչպե՞ս են վերջանում այս օրերը:

Երբ գալիս է կիրակի օրվա երեկոն, սկսում ես սովորել այնքան դաս, որ չէիր կարողանա վերջացնել անգամ մեկ շաբաթում: Իսկ ուսուցիչներին հազիվ ենք կարողանում կանգնեցնել:

Ախր, մտածում են, թե մենք ռոբոտ ենք կամ պիտի չհանգստանանք: Չէ-որ մենք էլ ունենք հանգստանալու իրավունք: Լավ, վերջ բողոքներին: Մեկ է, ինչքան էլ բողոքենք, ոչինչ չի փոխվի, նրանք միշտ էլ տնային առաջադրանքների մի մեծ կույտ են հանձնարարելու: Ի դեպ, ինչ նախանձով եմ կարդում, որ շատ երկրներում տնային առաջադրանքներ չեն տալիս…

Երանի՜ մի օր մեր երկրում էլ այդպես լինի. Շաբաթ, կիրակի` միայն հանգստանալ: Ու քանի որ վաղը դասի ենք, ես կիրակին սկսում եմ տնայիններով…

Nelli Khachatryan

Ուղերձ երևանաբնակ հասակակցիս

Բարև, երևանաբնակ իմ հասակակից ծանոթ կամ անծանոթ բարեկամ։ Մի բան ասե՞մ… Ես ապրում եմ Երևանում ՝ վարձով բնակարանում քրոջս և ընկերուհիներիս հետ: Նախանձեցիր ու մտածեցիր, որ դո՞ւ էլ էդպես կուզեիր… Ես էդպես էլ գիտեի, բայց ուզում եմ քեզ մի քիչ պատմել մեր առօրյայի մասին, հետո կորոշես` շատ նախանձե՞ս, թե՞ քիչ:

Դու ուսանող ես: Ես էլ։ Դու ավարտում ես դասերդ, գնում տուն ու կանչում` մամ, իսկ ես գնում եմ տուն ու զանգում մամային։

Դու հարցնում ես` ի՞նչ կա ուտելու, ես հարցնում եմ` ի՞նչ սարքեմ, որ ուտենք։ Ի դեպ, այ հիմա հասկանում եմ, թե մաման ինչի էր ջղայնանում, երբ իր «ի՞նչ եփեմ» հարցին պատասխանում էինք. «Դե մի բան եփի»… Հա, ինչ խոսք, շատ դժվար որոշում է: Չնայած, եթե չգիտես` ինչ եփել, ապա «մեծն փլավին» օգնության կանչիր, որն իր տեսակի մեջ շատ անտեսված, բայց ունիվերսալ ուտեստ է: Թերևս ամենահարգի ուտեստը մեր «երևանյան ընտանիքում» կարտոֆիլն է՝ իր բոլոր տեսակներով: Նպարեղենն էլ մեզ չի թողնում սոված մնալ, իսկ Ճամբարակից ուղարկված «պայոկների» ժամանակ մեր ստամոքսներին հաճելի անակնկալներ ենք մատուցում լոբով, մսով, մրգերով ու ամենակարևորը` քաղցրեղենով, ու ինչպես հայրիկս է ասում. «Ուսանողը զինվորի նման մի բան է: Իրա մոտ միշտ քաղցրն ա պակաս» (դե, երևի հասկացաք, որ հայրս զինվորական է): Չնայած համարձակվեմ չհամաձայնվել, որովհետև հաշվի առնելով այն, որ մենք ենք մեր բյուջեն կառավարում, հավատացեք, մեզ ավելի շուտ կզրկենք լույսից, քան քաղցրավենիքից։

Իսկ դուք երբևէ մի սենյականոց բնակարանում 7 հոգու, 2 թութակի ու մի ծովախոզուկի հետ մնացել ե՞ք: Ո՞չ: Իսկ դռները փակել ու փորձել գինով հարբե՞լ, կամ հեռուստացույցն ու ալեհավաքը ամբողջ տնով մեկ պտտեցնե՞լ, որ կարողանաս սիրելի ֆիլմը նայել: Ճաշը վառե՞լ եք այն աստիճանի, որ միայն մոխիր մնա…

Այս ամենը թողնելով մի կողմ, սովորում ես նոր ընտանիք կազմել… Դե, երբ դու ծնվում ես, դու արդեն ունենում ես «պատրաստի» ընտանիք: Այդ ընտանիքն արդեն կազմավորված է, դու այդ ընտանիքի փոքրիկ անդամն ես, քո մասին հոգ են տանում, ներում քո կամակորությունները, միգուցե որոշ բաներ անում քո փոխարեն: Չեք հավատա, բայց այդ ընտանիքում ես հնարավոր է քրոջս ավելի քիչ էի ճանաչում, քան այս մեկում, որը նոր ենք ստեղծել: Դե, շատ մանրամասներ նրա մասին երևի մայրիկը գիտեր, նա պատասխանատու էր մեզ համար: Հիմա բոլորս ենք պատասխանատու բոլորիս համար:

Դու սովորում ես ապրել մարդկանց հետ, ովքեր ունեն տարբեր կենցաղավարություն, սովորում ես գնալ փոխզիջումների, և չնայած ձեռք բերված նոր ընտանիքի, ավելի ես սկսում գնահատել ծնողներիդ:

Սերը

Ամսի եսիմ քանիսն է, ժամը 2 -ը, ու ես չեմ կարողանում քնել: Իմ կյանքի դժվարությունները սկսել եմ գնահատել: Նրանք ուժ են տալիս՝ ստեղծագործելու, միգուցե, դրա համար են դրանք իմ կյանքում այսքան շատ, ո՞վ գիտե:

Երբ քննություններ չունես ու մնում ես դու քեզնով, սկսում ես մտածել անձնականիդ մասին, ու արդեն դա է սկսում նվագել նյարդերիդ վրա:

Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի

Լուսանկարը` Դավիթ Չիլինգարյանի

Գիտեք, շատ եմ մտածում մարդկանց սիրելու կամ սիրվելու կարողության մասին: Եվ հարց է ծագում, թե մարդիկ ինչո՞ւ են սիրում կամ սիրվում, առանց պատճա՞ռ, թե՞ դա պայմանավորված է արտաքին գեղեցկությամբ, կամ միգուցե աչքերի մաքրության մեջ արտահայտված հոգին ու բարությունն են ազդակ ուղարկում հակառակ սեռին՝ ստիպելով սրտին արագ բաբախել. դժվար է ասել:

Կարող ես թվարկել 100 պատճառ ինչ-որ մեկին սիրելու և, ընդհակառակը, ոչ մի պատճառ նրան չսիրելու համար: Կարող ես սիրել միանգամից, պատահականորեն, ակնթարթային և անկանոն, առանց հաշիվ: Այդպես է ասում իմ սիրտը: Մինչդեռ  միտքս սաստում է՝ ասելով, որ շատերի սերը նիզակ է` արձակված սրտին՝ գնահատելով արտաքին գեղեցկությունը, ոճը, ոտքերը, լավագույն դեպքում, ժպիտը, սակայն դա էլ է ատացոլանք՝  դուրս եկած հոգուց:

Իրականում սիրող էակնեը լինում են շատ տարբեր, ինչպես նշված է Աստվածաշնչում, այր ու կին՝ մի մարմին: Նշանակում է` առանց միմյանց նրանք կես մարմին են՝ թե՛ ֆիզիկապես, և թե՛ հոգեպես անջատված մարմիններ, հետևաբար, տարբեր արժեքներից: Ամեն մեկը մեկի մոտ է գտնվում: Եվ դա է պատճառը, որ  սիրեցյալներից ամեն մեկը գնահատում և հավանում իր սիրելիի այն հատկանիշները, որոնք ինքը չունի: Դա երևի կյանքի պարադոքսներից մեկն է:

Սերը միակ բանն է, որ կարող է քեզ կտրել ներկայից, քաոսից ու տանել ապագա, առանց թևերի քեզ տիեզերք հասցնել, ստիպել առանց ձայնի երգել, առանց ցատկի ցատկոտել և առանց տանջանքի երազել:

Եղե’ք այնպիսին, ինչպիսին կաք, չէ որ դուք ինչ-որ մեկի կեսն եք, թույլ տվեք նա գտնի իր կեսը ձեր մեջ:

zara gevorgyan

Չեմպիոն հավը

Մեր տանից արագ-արագ վազում եմ դեպի պապիկիս տուն։ Արդեն պետք է բակ մտնեի, մեկ էլ ճանապարհիս մի հավ հայտնվեց.

-Վա~յ, դե դեմիցս են կողմ գնա, շուտ տեղ հասնեմ` դասերս մնացին։

Պայուսակս պապիկիս տանն էր: Դե, ես էլ վազում էի, որ դասերս անեի։

Բայց ոնց զգացվեց, հավը ինձնից էլ էր շտապում։ Ես էլ որոշեցի պայքարի մեջ մտնել հավի հետ։ Ի վերջո, է հավը հաղթեց ու ինձնից շուտ մտավ բակ:

-Օֆ, դե լավ։

Ներս մտա, վերցրեցի պայուսակս, հանեցի գրքերս։ Սկսեցի լրացնել օրագիրս.

-Հայոց լեզու, Քիմիա, Ֆիզկ…

«Աշուն է եկել այգիս» (բջջայինս էր):

-Ալո…

-Զար, ձեր տա՞նն ես։

-Չէ, տատ, եկել եմ ձեր տուն։

-Հա, դե մառանը կաստուրկա կա: Մեջը թեփ լից, մե քիչ էլ ջուր խառնա, շաղա ու տուր հավերին։

-Տատ, բա թեփը որտե՞ղ ա:

-Գարաժն ա, մի հատ կլոր ամանի մեջ։

-Լավ, եղավ։

Գնացի մառան, վերցրեցի ամանը, հետո մտա ավտոտնակ, թեփը լցրեցի, ջուրը խառնեցի, տարա հավերին։

-Վախ, մամա ջան, էլի ես հավը: Տեսնես` հիմա ի՞նչ ա ուզում: Մի անգամ հաղթեց, գիտի` էդ ա, որ կա։

Մի խոսքով, կերը լցրեցի հավերի առաջ, ու էլի իմ մրցակիցը, հաղթելով իր ընկեր հավերին, առաջինը հասավ կերի մոտ։

-Վայ, խեղճ հավ, ես էլ ասեմ` ինչի էր շտապում: Դե ասա` սոված էր, էլի:

Լավ, գնամ դասերիս։ Հիմա արդեն հանգիստ խղճով:

Ֆիզկուլտուրա, Հանրահաշիվ, Հայ գրակ., Հասարակ., Ռուսաց լեզու։

Artyom Avetisyan

Հանուն ինձ

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լույսը նոր էր բացվել, երբ արթնացա և մի փոքր ընդմիջումից հետո նկատեցի, որ մայրիկս պատրաստվում է հաց թխել: Նա որոշել էր հացը թխել գազօջախով, բայց իմ երկար թախանձանքներից ու խնդրանքներից հետո նա ձեռնամուխ եղավ հացը թխել թոնրով:

Ես նրան ասում էի, որ եթե նա թոնրով չթխի, ապա իմ ամբողջ մեկ շաբաթվա ճամբարի դասերը կընկնեն ջուրը, իսկ եթե թոնրով թխի, ապա ես նրա վերաբերյալ հետաքրքիր նյութ կգրեմ և ֆոտոներ կանեմ:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Դե ինչ, ես նրան կարողացա համոզել, բայց համոզելու հետ մեկտեղ նա ինձ մի քանի աշխատանք հանձնարարեց, որ անեմ: Ես նրան օգնեցի ցախ և փայտ կոտրատելու ժամանակ, օգնեցի բացել երդիկը, որպեսզի թոնրի ծուխը դուրս գա:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Այդ ընթացքում իմ մտքում մի հիանալի միտք ծագեց, բայց ես դա նրան ասացի այն ժամանակ, երբ արդեն թոնիրը վառած էր: Ես խնդրեցի մայրիկին, որ նաև գաթա թխի՝ խոստանալով, ճամբարի բոլոր մասնակիցները մեզ հյուր կգան: Ճիշտ է, ես գաթա չեմ սիրում, բայց նրան համոզեցի, որ թխի, որովհետև այդ դեպքում ամեն ինչ հիանալի և հետաքրքիր կընթանար:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Մայրս մեծ չարչարանքով կատարեց այդ ամենը, որովհետև դժվար է սոված ու ծարավ գործ անել, նստած տեղում, այն էլ` ծխի մեջ: Անգամ ես չէի կարողանում մի քանի րոպե այնտեղ մնալ նկարելու համար:

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Լուսանկարը՝ Արտյոմ Ավետիսյանի

Երբ մայրս ավարտեց իր գործը, ինձ առաջարկեց փորձել իր թխած գաթայից, ու չնայած ես ամբողջ կյանքում գաթա կերած չկայի, շատ հաճույքով էի ուտում, ինչպես նաև մեծ հպարտությամբ էի գնահատում նրա կատարած անթերի աշխատանքը:

Հիմա դուք էլ կարող եք տեսնել, թե ինչերի է ընդունակ մայրական սերը:

aharon sahakyan

Ես ձանձրանում եմ

Ես երբեմն շատ եմ տխրում: Եվ կարծում եմ որ ունեմ դրա համար շատ լուրջ պատճառ: Եվ պատճառն այն է, որ ես մեր ընտանիքում միակ երեխան եմ: Շատերը կարդալով գրածս երևի կզարմանան, մտածելով` դրանից էլ լավ բա՞ն: Չէ որ ամեն ինչ միայն իմն է, ամեն ինչ արվում է ինձ համար և ամենակարևորը` բոլորի ուշադրության կենտրոնում միայն ես եմ: Բայց դա այդքան էլ այդպես չէ: Ճիշտ է, չեմ թաքցնի, սրանից մի քանի տարի առաջ ես էլ այդպես էի մտածում, և նույնիսկ երբ ինձ հարցնում էին, թե ցանկանում եմ եղբայր կամ քույր ունենալ, ես վստահաբար պատասխանում էի` ոչ, քանի որ տեսնում էի, որ ընտանիքս ինձ համար ոչինչ չի խնայում, անում է ամեն ինչ, որպեսզի ես ոչնչի կարիք չունենամ, և բոլորը նախանձում են ինձ: Բայց տարեցտարի մեծանալով ես զգացի, որ ինձ քույր ու եղբայր ուղղակի անհրաժեշտ են:

Կար ժամանակ, երբ հորեղբորս ընտանիքն ապրում էր մեզ հետ, և նրա երեխաներն ինձ համար հարազատ քույր ու եղբորից չէին տարբերվում: Եվ այդ ժամանակ ես բոլորովին չէի մտածում այդ ուղղությամբ, քանի որ կարծում էի` նրանք միշտ ինձ հետ կլինեն: Սակայն ամեն ինչ փոխվեց այն պահից, երբ նրանք տեղափոխվեցին Իսպանիա` մշտական բնակության: Սկզբում ինձ համար շատ դժվար էր, ոչ մի կերպ չէի հարմարվում նրանց բացակայությանը, սակայն մխիթարում էր այն փաստը, որ հորաքրոջս երեխաները կլրացնեն այդ բացը: Բայց դա էլ կարճ տևեց: Նրանք էլ մեկնեցին ԱՄՆ: Այնուհետև մեկնեց մորաքրոջս ընտանիքը, և հենց այդ ժամանակ ես հասկացա, որ միայնակ եմ, ու շատ տխուր է ինձ համար: Ճիշտ է, ես թե բակում, թե դպրոցում ունեմ շատ լավ ընկերներ, ովքեր ոչնչով չեն զիջում հարազատ քույր ու եղբորը, բայց միևնույն է, ես զգում եմ նրանց կարիքը:

Գրելով այս մասին ես իմ հոգու խորքում չեմ դադարում մտածել, որ կգա այդ բաղձալի պահը, և գոնե զարմիկներս կվերադառնան, ու մենք միասին կլինենք:

rafayel najaryan

Կարևոր որոշում

Ես մինչև 6-րդ դասարան սովորել եմ գերազանց: Քանի որ հայրս ինձ համարյա չի մերժում, ես նրան խնդրեցի ինձ գնել համակարգիչ: Եվ երբ գնեց համակարգիչ, ես քիչ-քիչ սկսեցի չսովորել, և դրա համար շատ եմ ափսոսում: Ամբողջ օրը համակարգչային խաղերով էի տարված:

Երբ 17-ի անձնակազմը եկավ մեր դպրոց, ես փորձում էի ակտիվ լինել և, արդյունքում, իբրև խրախուսանք ստացա Պատանի թղթակցի երկու բլոկնոտ և շատ ոգեշնչվեցի: Ցանկացա լինել նրանց խմբից: Ես հիմա 10-րդ դասարանում եմ սովորում, բայց խոստովանում եմ, այնքան էլ լավ չեմ սովորում: Ես և ընկերս՝ Հակոբը, լավ չենք սովորում, բայց պայքարում էինք, որպեսզի ընգրկվենք 17-ի թիմում: Առաջին անգամ հասկացա, որ գիտելիքներս պակաս են, բայց նաև` որ ինձ խրախուսել են, հավանել են մտածողությունս, ուրեմն, կարող եմ: Եվ մեր աշխատանքը ապարդյուն չանցավ: Մեզ ընտրեցին մեր գյուղից մասնակցելու դասընթացին: Բացի մեզանից մեր գյուղից ընտրվել էին ևս 5 հոգի: Դասընթացի ժամանակ էլ ակտիվ էինք, ամեն ինչ անում էինք, որպեսզի հետ չմնանք լավ սովորողներից, և քիչ թե շատ ստացվում էր: Երբ վերջացավ դասընթացը, ես և Հակոբը մի քանի հարցազրույց վերցրեցինք, բայց նորից վախենում էինք քերականությունից, որին երկուսս էլ համարյա չէինք տիրապետում: Նայում էինք դասագրքերը, հարցնում էինք ուրիշներին: Ճիշտ է, սխալներով, բայց գրում էինք: Երբ մտնում էինք 17.am, տեսնում էինք, որ տառասխալներն ուղղված են, զարմանում էինք, չնայած, երկուսս էլ հասկանում էինք, որ աշխատակիցների ձեռքի գործն է: Բայց հետո ուշադիր նայում էինք սխալների ուղղումն էլ: Այս մի երկու ամսվա մեջ մենք քերականություն էլ սովորեցինք:

Լավ եմ հիշում այն օրը, երբ զանգեցին, ասացին, որ ես պետք է մասնակցեմ ճամբարին: Ես շատ էի զարմացել և ուրախացել: Զարմանալին այն էր, որ երկուսս էլ վատ էինք սովորում, բայց մեր ուժերին հավատացել էին: Մենք հասկացանք, որ կարևորը նպատակն ու նպատակին հասնելու համար աշխատանն է: Դա ևս մի բան էր, որ ինձ սովորեցրեցին «Մանանա» կենտրոնում:

Ճամբարից հետո ես հասկացա, որ միակ կարևոր բանը աշխատանքը չէ, և մարդ պետք է նաև լավ սովորի, որ հստակ իմանա իր անելիքն ու ամենակարևորը` ճիշտ անի իր ամեն մի քայլը: Եվ ես իմ առջև դրեցի մի հստակ որոշում, որ ես պետք է լավ սովորեմ: Խորհուրդ եմ տալիս բոլոր այն երեխաներին, ովքեր չեն սովորում, սովորեն: Երբեք էլ ուշ չէ սովորելու և կյանքում լավ մարդ դառնալու համար:

hranush suchyan 1317-2

Ծաղկավանքի կռիվը

Կարմիրգյուղի և Սարուխանի սահմանի վրա կա մի մատուռ, որը կոչվում է Ծաղկավանք: Ամեն տարի` Զատկի առավոտյան, այստեղ էին այցելում գյուղերի ուխտավորները: Զատկի առավոտյան, լույսը բացվելուն պես, հարսներն ու աղջիկները խումբ-խումբ իրենց օրվա պաշարով հասնում էին ուխտատեղի: Ուխտավայր էին գնում նաև գյուղի երիտասարդ տղաներն ու դպրոցականները:

Ուխտավորների երթը նման էր մի ուրախ թափորի: Ուխտավայրում էին հավաքվում նաև Սարուխան գյուղի հավատացյալները: Այստեղ մեծ խնջույք էին կազմակերպում, ուտում-խմում, երգում-պարում էին: Եղել են տարիներ, երբ այստեղ մեծ վեճեր են ծավալվել, նույնիսկ բանը հասել է տուրուդմփոցի:

Կարմիրգյուղցիները պնդում էին, թե սուրբը իրենցն է, սարուխանցիները՝ հակառակը: Եվ այսպես շատ երկար տարիներ մեծ վեճեր են եղել երկու գյուղերի երիտասարդների միջև:

Կարմիրգյուղցիներից մեկը պատմում է. «Սարուխանցիքի խեդ կռվում ինք Ծաղկավանքի ղմար. մենք ասում ինք` մերն ա, ընդոնք ասում ին իրանցն ա: Սարուխանցիքը մեզի լարում ին մինչև մեր գեղի գլոխը, մենք՝ հիրանցը: Այ տենց կռվում ինք… Սապնաքար ինք սարքում՝ լժիկ քար էր, թել ինք փաթթում, ուժեղ ֆռռցնում ինք ու շպրտում հիրար վրա:

Մեր գեղից մեկը զիս էր քշում, ըտու կաբինգի գլխին սիրուն տեղ ինք սարքե, քար ինք լցում, մեկը քշում էր, մե քանիսս էլ` քարերն ինք շպրտում: Սարուխանցիքը մեզի ասում ին` ժաժիկ (մանրացրած, կանաչիով պանիր) ուտող, իսկ մենք հիրանցը՝ իշի քիվթա ուտող: Որովհետև մեր գեղից մեկը էշ էր մորթե, տարեր էր Սարուխան, ծախեր էր: Այ տենց կռվում ինք էն ամն ինչով, ինչը հնգնում էր ձեռներիս տակը: Բայց հիրար խեդ ոխ չինք պախում: Մինակ էտ օրն ինք կռվում, իսկ հաջորդ օրը էթում ինք կերուխում ինք անում ու բարիշում ինք… Բայց հիմի արդեն ժամանակները փոխվեր են, մարդիկ էլ են փոխվե, էլ սրբերի խամար կռիվ չեն անում…»:

Sofya Tadevosyan

Պապս

Այս մարդուն չճանաչելու և միայն նրա գործերին նայելու դեպքում երբեք չեք հավատա, որ նա ունի ընդամենը մեկ ձեռք՝ ձախը, և այդ ձեռքի վրա ընդամենը չորս մատ:

Եղիազարյան Գագիկ Բալաբեկի: Իմ պապիկը: Մարդ, ում ճանաչում և հարգում են ոչ միայն Գագարինում, այլև ամբողջ Գեղարքունիքի մարզում: Ծնվել է 1925 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Դդմաշենում:

Սովորել և ավարտել է տեղի դպրոցը՝ գերազանց առաջադիմությամբ: Ինչպես յուրաքանչյուր երիտասարդ, պապս էլ էր երազում ընդունվել համալսարան, ստանալ բարձրագույն կրթություն, աշխատել, և ի վերջո, ընտանիք կազմել: Սակայն սկսվեց Հայրենական պատերազմը: Իսկ ինչպես հայտնի է, յուրաքանչյուր պատերազմ կիսատ է թողնում մարդկանց երազանքները: Գալիս է, որպեսզի մի հարվածով վերացնի ներկայի, անցյալի ու ապագայի սահմանը: Որպեսզի բոլոր մարդկանց կյանքը կիսի մինչ և հետպատերազմյան շրջանների:

1943 թվականն էր, և նոր դպրոցն ավարտած պապս իրենց գյուղի 28 կամավորների հետ զինվորագրվեց: Այդ թվականի հուլիսի 6-ին մեկնեցին Կուրսկի ճակատամարտ, իսկ մինչև այդ վերապատրաստվել էին Դիլիջանում, որտեղ պապս ստացել էր կրտսեր սերժանտի կոչում: Դաժան մարտեր էին մղում Կուրսկի մոտ, որտեղ որոշվում էր երկրի լինել-չլինելու հարցը:

Պապս կռվում էր Սիվաշյան-շտետինյան 15-րդ հրաձգային դիվիզիայում:

-Պապի, իսկ հիմա հիշո՞ւմ ես, թե ինչ մարտերի ես մասնակցել,- հարցնում եմ ես:

-47-րդ հրաձգային գնդի կազմում մասնակցել եմ Կուստորնոյի, Մալոարխանգելսկի, Յասնայա Պոլյանայի, Ստուդենեցի, Լոնի, Օսիպովիչի…,- անընդհատ թվարկում է նա, իսկ ես ընդհատում եմ և հարցնում պատերազմում ապրած իր ամենադժվար օրվա մասին:

Պապս հոգոց է հանում և սկսում է պատմել.

-Դնեպրի վտակ Սոժայի գետանցումը…

Պապիկս սևանցի էր, Հրազդանի ափին մեծացած մարդ, ով հաճախ կռիվներ էր վարել գետի ալիքների հետ, կռվել ու հաղթել: Դրա համար էլ իր գնդացրային ջոկին հանձնարարել էր ռադիոբարձրախոսը անցկացնել գետի մյուս ափը:

Իսկ 1944 թվականի հոկտեմբերի 15-ին Ռիգայի ծովափում ընկել էին ռմբակոծության տակ, ու հենց այդտեղ էլ պապիկս կորցրել էր աջ թևը: Մոտավորապես չորս ամիս նա անցկացրել է հոսպիտալում, հասել է մինչև հեռավոր Վլադիվոստոկի հոսպիտալը, իսկ պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենի գյուղ:

Պատերազմն ավարտվեց, բայց աշխատել էր հարկավոր, ապրել ու նորից կառուցել այն, ինչ պատերազմը քանդել էր և վերացրել: Վերադառնալով հայրենիք` դարձավ Դդմաշենի ակումբի վարիչ: Աշխատելով մեկ տարի՝ անընդհատ մտածում էր ուսումը շարունակելու մասին: 1951 թվականին ընդունվել է Խ. Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի աշխարհագրության ֆակուլտետը և այն ավարտել է 1955 թվականին: 1956 թվականին նշանակվել է նախկին Ավանի՝ ներկայիս Գագարինի դպրոցի տնօրեն և աշխատել է մինչև 2004 թվականը:

Ահա թե ով է իմ պապը:

Mariam Eghoyan

Հետաքրքրվում ենք ավտոդպրոցով

Միշտ ցանկացել եմ ծանոթանալ ավտոդպրոցի առօրյային, ցանկացել եմ տեղյակ լինել այդ դպրոցում իրականացվող դասերի մասին: Այդ դպրոցը, որտեղ միայն տեղ են գտել ավտոմեքենաները, նրա սարքավորումները և ճանապարհային երթևեկության մասին դասերը, ինձ միշտ հետաքրքրել է:

Գավառի թիվ 2 միջնակարգ դպրոցում սկսվեցին ապամոտաժման աշխատանքները, և մենք ավտոդպրոցի հարկի տակ հյուրընկալվեցինք: Ես հնարավորություն ունեցա մի քանի հարցեր ուղղել ավտոդպրոցի փոխտնօրեն Արայիկ Միսակյանին և անձամբ տեղեկանալ ավտոդպրոցի գործառույթներին: Եվ այսպես, եթե դուք էլ եք հետաքրքրվում ավտոդպրոցով, ուրեմն եկեք բացահայտենք այն միասին:

-Ո՞ր թվականին է կառուցվել և սկսել գործել ավտոդպրոցը:

-Ավտոդպրոցը սկսել է գործել 1959թ.-ից: Սակայն ավտոդպրոցի ներկայիս մասնաշենք է տեղափոխվել 1973թ.-ին:

-Իսկ դուք որքա՞ն ժամանակ եք աշխատում այստեղ:

-Ավտոդպրոցում աշխատում եմ 2001թ.-ից:

-Ավտոդպրոցը համարվում է ուսումնական հաստատություն. եթե զուգահեռներ անցկացնենք ավտոդպրոցի և հանրակրթական դպրոցի միջև, ի՞նչ ընդհանրություններ և տարբերություններ կան:

-Ընդհանրությունը կայանում է նրանում, որ երկու ուսումնական հաստատություններում էլ մենք կրթում ենք մեր ապագա սերունդներին տարբեր մասնագիտություններով, շփվում ենք տարբեր մտածելակերպ ունեցող երեխաների հետ: Եվ բոլորս կամենում ենք հասնել ցանկալի արդյունքի:

-Մի փոքր խոսենք դասերի մասին: Այստեղ ի՞նչ առարկաներ են ուսուցանվում:

-Ավտոդպրոցում ուսուցանվում է ավտոմեքենայի կառուցվածք, ավտոմեքենայի տեխսպասարկում, ճանապարհային երթևեկության կանոնների ուսումնասիրում, առաջին բժշկական օգնություն և գործնական ավտովարում:

-Իսկ դասերը քանի՞ րոպեով են իրականացվում:

-Ինչպես հանրակրթական դպրոցում, այնպես էլ ավտոդպրոցում դասերը իրականացվում են 45 րոպեով:

-Այժմ անդրադառնանք աղջիկների ավտոդպրոցում սովորելուն: Դուք աղջիկ շրջանավարտներ ունեցե՞լ եք:

-Այո, բազմաթիվ աղջիկ շրջանավարտներ ունենք, ովքեր դասերին մասնակցում են ըստ ցանկության՝ առանձին խմբակներով: Նրանք ևս ուսումնասիրում են և՛ ավտոմեքենայի կառուցվածք, և՛ ճանապարհային երթևեկության կանոններ, և՛ առաջին բժշկական օգնություն, և՛ գործնական վարում են սովորում:

-Իսկ դուք ի՞նչ դիքորոշում ունեք այդ հարցի վերաբերյալ:

-Աղջիկների մեքենա վարելը, հատկապես մեր ժամանակներում, շատ անհրաժեշտ է, և իմ կողմից միանշանակ ընդունված, քանի որ նրանք ևս՝ ինչպես տղաները, մեքենա վարելով կարող են օգնել իրենց ընտանիքին, քրոջը, եղբորը և ընդհանրապես առօրյայում շատ մեծ նշանակություն ունի աղջիկների մեքենա վարելը:

-Իսկ որքա՞ն է ավտոդպրոցում սովորելու տևողությունը:

-Հիմնականում սովորելու տևողությունը կախված է սովորողի ընդունակությունից: Որքան շուտ սովորի մեքենա վարել, այնքան սովորելու տևողությունը կարճ կլինի: Իսկ զինակոչիկների համար գոյություն ունի ծրագիր, որը տևում է չորսուկես ամիս:

-Այստեղ ինչպե՞ս են գնահատվում սովորողների գիտելիքները:

-Այստեղ զինակոչիկներին՝ մեր ապագա զինվորներին, տրվում է ավարտական վկայական: Գնահատումը կատարվում է 5 բալանոց համակարգով: Իսկ արդեն ժողովրդական տեսության մասնագետների գնահատականը իրենց գիտելիքներն են, որոնց միջոցով հանձնում են քննություն:

-Խոսենք կարգերի մասին: Ի՞նչ կարգեր են տրվում և ինչի՞ հիման վրա:

-Կարգերը բաժանվում են հետևյալ խմբերի. B կարգ, որը թույլ է տալիս վարել մարդատար մեքենաներ, մինչև 8 տեղանոց, C կարգ, որը թույլ է տալիս վարել բեռնատար ավտոմեքենաներ, որոնց բեռների զանգվածը չի գերազանցում է 3.5 տոննան, և D կարգը վերաբերում է ընդհանուր տրանսպորտային միջոցներին, օրինակ, ավտոբուս, միկրոավտոբուս: Վկայականի տրման դեպքում պետք է լրացած լինի վարորդի 21 տարին: Զինակոչիկների պարագայում` 19 տարեկանից արդեն կարելի է ստանալ D կարգ, այսինքն, շրջանավարտը ընդհանուր տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունք է ստանում: Կցորդով (E կարգ) երթևեկության դեպքում պետք է լրացած լինի 18 տարին և տրված լինի համապատասխան ավարտական վկայական:

-Ներկայումս որքա՞ն է ավտոդպրոցում սովորողների թիվը:

-Ներկայումս ավտոդպրոցում սովորողների թիվը 49-ն է:

-Ինչպե՞ս ընդունեցիք այն փաստը, որ մենք հյուրընկալվելու ենք ձեր հարկի տակ:

-Դա մեզ համար շատ հաճելի էր: Ուրախալի է այն փաստը, որ մենք կարողացանք օգնել Գավառի Հացառատ թաղամասի դպրոցներից մեկին:

Իսկ մենք ավտոդպրոցին ցանկանում ենք անխափան և բարեհաջող աշխատանք: