Ինչպե՞ս փոխել ամեն ինչ, ինչպե՞ս դառնալ ուրիշ, ինչպե՞ս մոռանալ և մի քանի րոպեով վերանալ: Դառնալ անտարբեր և համարել, որ աշխարհում բացի քեզանից էլ ոչ ոք չկա, դու ես միայն և քո մտքերը: Այն մտքերը, որոնց մեջ կարող ես ուղղակի խորտակվել, որովհետև նրանք այնքան շատ են: Շատ են և տարբեր, բազմաբովանդակ և բազմաոճ: Սկսում եմ մտածել պարապմունքներիս մասին, և այդ պահին հարձակման են անցնում ստեղծագործական մտքերը, նրանք կարողանում են հաղթել և հարմար դիրքավորվել: 

«Մի՞թե հնարավոր է ապրել առանց նրա,
Մի՞թե առանց նրա կավարտվի կյանքը,
Մի՞թե միայնակ ապրել չենք կարող,
Նա թող գնա, առանց նրա ազատ եմ…»

Բայց շատ չանցած գալիս է այն միտքը, որից առավել շատ էի խուսափում՝ ապագա, ընդունելություն, մասնագիտություն…

Բայց այս ամենի մեջ ամենածիծաղելին այն է, որ ես հասցնում եմ միանգամից մտածել բոլորի մասին էլ: Գլխուղեղիս յուրաքանչյուր բլթով սկսում եմ ծանրութեթև անել, հասկանալ, կամ էլ` չհասկանալով «թերթել» այդ էջը, և անցնում եմ հաջորդին: Հաջորդ մասում ինձ անհամբեր սպասում են գլյուկոզը, զարկերակը, պլանարիան և կրկին ապագան…

Սովորական մտքեր, որոնք ինձ պաշարում են ամեն օր: Եվ ես, ինչպես բարեհամբույր անձնավորություն, նրանց դիմավորում եմ առանց բողոքելու և առանց կոպտելու: Նրանք արդեն իմն են, իմ սեփականը…

Ընդունում եմ յուրաքանչյուրին էլ, առանց տարբերություն դնելու, միայն նա է գալիս առանց հրավերքի: Բայց ես չեմ կարող բարկանալ նրա վրա, քանի որ նա կգնա և այլևս չի գա, իսկ ես առանց նրա չեմ կարող: Հերթական անգամ նա եկավ, և առանց դուռը թակելու ներս մտավ: Նա դրա իրավունքն ունի, ես եմ նրան նման արտոնություններ ընձեռել: Այդ խորհրդավոր «նա»-ն իմ Մուսան է:

«Կապված ենք առհավետ…
Նա կգա-կգնա, բայց ես չեմ սովորի ատել,
Չեմ սովորի ստել և արհամարհել,
Կդառնամ միայն խաբկանքների «օթևան»:
Կդառնամ անսիրտ, բայց «հալվող» սրտով…»

Հիմա գրում եմ և կրկին իմ գլխուղեղում պայքար է գնում:

-Ինչո՞ւ նա: Բա ե՞ս, իսկ Միտոքոնդրիո՞ւմը:
-Ես եմ կարևորը, դուք երկրորդական եք:

Ծիծաղելի է, սակայն հենց այսպիսինն է իմ գլխուղեղը: Այն օրգանը, որն ամենակարևորն է մարդու ապրելու և գործելու համար: Այն օրգանը, որը ղեկավարում է մարդու գործունեությունը, ուրից դուրս են գալիս 12 զույգ խառը գանգուղեղային նյարդեր: Հիմա կրկին հարձակում սկսվեց: Մեկ րոպե…

MnO2+4HCl= MnCl2+ Cl2+ 2H2O

Ահա, սա էլ արեցի: Հիմա ի՞նչ ես ուզում, այ, իմ օրգան:

«Մեկ րոպեում 16 շնչառական շարժում,
Մեկ րոպեում 75 սրտի կծկում…»

Կրկին նա եկավ` Մուսան: Ես ամեն բան մի կողմ եմ դնում ու լսում նրան:

«Կյանքը կփոխի, ժամանակը կօգնի,
Հոգին կընդիմանա, բայց կտրվի,
Կյանքը կավարտվի…
Հոգիս կարտասվի…»

Այս պարապելը շատ հաճախ մտածելու տեղիք է տալիս, ավելի շատ քան հիմա:

-Ականջս սառեց…

Ախր, դա ականջդ չէ: Դա ականջախեցիդ է: Հա, չեմ վիճում, հնարավոր է, որ այնպես մրսած լինես, որ ականջդ սառչի ամբողջությամբ՝ ներքին, միջին ականջներով հանդերձ: Բայց այս պահին դա ուղղակի ականջախեցիդ է: Դա արտաքին ականջի մաս է, որը ապահովում է ձայների ընկալումը:

Է՜խ, պարապե՞լ, թե՞ ոչ: Դա օգնո՞ւմ է, թե՞ վնասում: Գիտի միայն պարապող անձը:

-Լաուր, վերջապես դու էլ դարձար 16 տարեկան, շնորհավոր,- Լաուրան երևի մեր դասարանի ամենափոքր աշակերտն է, և բոլորս սպասում էինք հենց նրա ծննդյան օրվան, որ վերջապես թեկուզ մի քանի օրով նա դառնա մեր տարիքին, քանի որ այդ տարի գրեթե բոլորս դառնում էինք 17 տարեկան:

-Տասնվե՜ց, տասնվե՜ց, տասնվե՜ց, չիմացանք, թե ինչպես գլորվեց…,- սկսեց երգել Լաուրան, ով ամեն անգամ 16 թիվը լսելիս սկսում էր երգել այս երգը… Նույնիսկ արդեն անտանելի էր դարձել, և բոլորս զգուշորեն, կամ թաքուն էինք ասում այդ թիվը:

-Մերոնք նոր ծնված երեխուն ոնց էլ չեն վախեցել ու տանը մենակ են թողել,- ասաց Լաուրան, ով հենց իրեն նկատի ուներ, քանի որ այնպես էր ստացվել, որ իր ծնողները այդ օրը տանը չէին լինելու, իսկ Լաուրայի ծնունդը նշելու էին հաջորդ օրը,-աղջիկներ, պարապմունքներից հետո եթե ազատ լինեք, եկեք մեր տուն «գործ» անելու, համ էլ ծննդիս օրով մենակ չեմ լինի:

Ամենամոտը Լաուրիկենց տանը ապում էինք ես, Սվետան և Մանեն: Մանեն Երևանում էր, այնպես որ ես և Սվետան երեկոյան այցելեցինք հոբելյարին: Նախ գնացինք մի քիչ առևտուր արեցինք… Մեզ հարիր առևտուր, այսինքն՝ քաղցրեղեն, հետո գնացինք տուն ու անցանք գործի… Ավելի ճիշտ, անցան գործի, քանի որ ես հիմնականում նկարում կամ խանգարում էի, բայց ինձ համար էլ գործ ճարեցին, այնպես որ ես ադիբուդի էի պատրաստում: Քանի որ մնացած մանրամասնությունները չեն հետաքրքրի, անցնեմ բուն նյութին:

Զանգ է գալիս տան հեռախոսին, Լաուրան պատրաստվում է վերցնել այն, երբ … «Բարով արագիլ, բարի արագիլ»… Չէ, երբ հիշում եմ, զգում եմ, որ այդ բառերը երգվում էին մեր համար ոչ այնքան բարով, քանի որ ձայնը գալիս էր շատ խուլ տեղից ու անընդհատ կտրտվելով, և բացի այդ հիշեցնեմ, որ այն գալիս էր հեռախոսից:

-Երեխեք, էս ի՞նչ ա, վախենում եմ,- անկեղծ ասած իրոք վախեցել էինք:

-Լավ, ինչի՞ եք վախենում, կարող ա` գլխներիս սարքում են,- փորձում էինք իրար հանգստացնել, երբ քիչ անց նորից զանգ եկավ ու նորից նույն ձայնը:

-Ո՞նց, էս ձենը հեռախոսը դեռ չվերցրած էր գալի՞ս, մամայիս եմ ուզում,-արդեն իրոք վախեցած ասացի ես, որ քիչ առաջ փորձում էի հանգստացնել:

-Լավ սպասեք, խուճապի չենք մատնվում, ամեն ինչ լավ ա, հիմա գնում ենք հեռախոսի մոտ ու հասկանում, թե ինչ ա խախտվել դրա մեջ,-փորձում էր սառնասրտությունը չկորցնել Սվետան:

Խիզախություն ենք հավաքում և նորից գնում հեռախոսի մոտ, երբ զանգում են, բաց այս անգամ սկսում է ինչ-որ տատիկ խոսել:

-Հա, երեխեք, էս հաստատ ինքնապատասխանիչն ա միացել,-ուրախացած ասաց Լաուրան ու շունչ քաշեց, բայց երբ էլի միացավ «Բարով արագիլը», երեքով վազեցինք խոհանոց ու դուռը փակեցինք:

Լաուրան որոշեց զանգել ծնողներին, իմանալու, թե երբ են գալու, և պարզվեց, որ մեքենայի միջից զանգելով տան հեռախոսին, իրոք, մի քանի զանգից ավտոպատասխանիչն է միացել, իսկ երգը ուղղակի մեքենայի միջից եկող ձայնն է եղել: Դե հանգստացանք, ու որոշեցինք, որ ես ու Լաուրան տանում ենք Սվետային ճանապարհելու:

-Սպասեք, բա ճանապարհին ինչո՞վ ենք զբաղվելու,-ասացի ես ու վերցրեցի հացամանը, որի մեջ լցնում էի ադիբուդին, որ հովանա,-այ հիմա գնացինք:

Արդեն բավականին մութ էր, այնպես որ մենք և մեր ադիբուդով լիքը հացամանը չէինք երևում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ մեքենա էր անցնում, և լույսերը ընկնում էին մեր վրա:

-Պահի էդ հացամանը, խայտառակ եղանք,-ասում էր Լաուրան, իսկ ես ծիծաղելով ասում էի.

-Վերջը…

-Չասես,-հասկանալով ինչ եմ պատրաստվում ասել, ասաց Լաուրան:

-Էսօր դարձար…

-Ասացի` չասես.: Սվետա, պահիր ինձ:

-16 տարեկան:

-Տասնվե՜ց,տասնվե՜ց, տասնվե՜ց…

Չգիտեմ, ուրիշ վայրերում կա՞ այս՝ կարելի է ասել, տարօրինակ, բայց զվարճալի սովորությունը թե ոչ, բայց Ճամբարակում Նոր տարին նոր տարի չի լինի, եթե դեկտեմբերի 31-ի գիշերը փողոցներում չտեսնես մի խումբ մրոտ դեմքերով պատանիների և ծխի մի մեծ ամպ: Չգիտեմ, ձեր մտքով ինչ անցավ, բայց ես խոսում եմ անիվ վառելու մասին:
Հայրս պատմում է, որ իրենք բարձրանում էին բարձր սարեր, որպեսզի բոլոր տեղերից տեսանելի լինի, և նույնիսկ այդ անիվներով տվյալ տարվա տարեթիվն էին գրում և վառում, պատկերացնում եմ` ինչ գեղեցիկ է եղել: Քեռուս տղան, ով 23 տարեկան է, պատմում է, որ իրենք անիվները վառում և սարերից գլորում էին, իսկ ահա եղբայրս, ով 12 տարեկան է, այս տարի առաջին անգամ մասնակցեց այդ «պատվավոր» արարողությանը, սակայն նա և իր ընկերները այս տարի բավարարվել էին միայն քաղաքի ոչ այնքան բանուկ վայրում դրանք վառելով: Ինչպես նկատում եք, այդ ավանդույթի «էվոլուցիան» մի քիչ հետ է ընթանում, բայց ամեն դեպքում չի կորցնում իր արդիականությունը:
Ինչպես նշեցի, եղբայրս առաջին անգամ այս տարի էր մասնակցում: Նա և իր ընկերները սեպտեմբերից արդեն սկսել էին անիվների «որսը»: Անիվներ էին բերում ամենահավանական և անհավանական վայրերից: Դեկտեմբերի 31-ին Դավիթը դուրս եկավ տնից մեծ ոգևորությամբ և վերադարձավ… Լավ, նրա վերադարձը պատմեմ մի քիչ մանրամասն: Նա բացեց տան դուռը, բոլորիս հայացքները կանգ առան նրա վրա: Բոլորս մտածում էինք, որ ամեն դեպքում մենք տնից ճանապարհել էինք սպիտակամորթ Դավիթի, բայց այժմ մեր առջև կանգնած էր սև դեմքով մեկը: Անզուսպ ծիծաղը պատեց բոլորիս: Եղբայրս զարմացած գլուխը թեքեց այն կողմը, որտեղ հայելին էր դրված, հայացքը իրենից փախցրեց, և երևի իր սեփական տեսքը չճանաչելով, անջատեց քիչ առաջ միացրած լույսը: Վազեց լոգարան ու դուռը փակեց, սակայն նրա ամեն շարժումը մայրիկի համար դաժան փորձություն էր, քանի որ ինչին կպնում էր, թողում էր իր սև հետքը: Երկար համոզելուց հետո կարողացա գոնե մե անգամ նկարել նրան, և ամեն անգամ այդ նկարին նայելով, երևի նա կհիշի իր առաջին մասնակցությունը այդ ամանորյա զվարճանքին: