laura sekoyan

Գնումների հետևից

Կարելի է մի փոքր խոսել գարնան շնչով լցված տրանսպորտից։ Գարնանը բոլոր խանութներում նոր գարնանային հագուստների տեսականի են ստանում, ինչը առիթ է գյուղից դուրս գալու ու մի որևէ բան գնելու համար։ Գնումները ավելի են հետաքրքրանում, երբ մեքենայի փոխարեն գնում ես հասարակական տրանսպորտով։ Տրանսպորտում կարող ես իմանալ ամեն ինչ, նույնիսկ այն, ինչը քեզ ընդհանրապես հետաքրքիր չէ կամ ուղղակի պետք չէ։ Այստեղ կարող ես իմանալ` ով նշանվեց, ով ամուսնացավ, ում հետ և ինչպես։ Կարող ես իմանալ մի ամբողջ ընտանիքի պատմություն։ Տեղեկանում ես, թե ինչը ինչքան է թանկացել կամ էժանացել։ Իմանում ես հաջորդ օրվա կամ շաբաթվա եղանակի մասին և նմանատիպ այլ բաներ։ Տրանսպորտում լսում ես այնպիսի երաժշտություն, որը տանը երբեք չէիր լսի։ Այստեղ հանդիպում ես այնպիսի մարդկանց, որոնց ճանաչում ես, բայց տարիներով չես տեսել։ Ու լավն այն է, որ երկար ընդմիջումից հետո, միևնույնն է, կամ դու ես տոմս հանում նրանց համար, կամ նրանք`քեզ։

Տրանսպորտում հնչող բարձր երաժշտությունը հաճախ ստիպում է քեզ այլ կանգառում իջնել։ Օրինակ` այսօր մի տղա այնքան գոռաց, որ վարորդը կանգառում կանգնի, բայց բարձր երաժշտության պատճառով վարորդը չլսեց։ Բոլոր ուղևորները ծիծաղում էին, իսկ այդ ծիծաղից մի երկու կանգառ հետո վարորդն արգելակեց։ Այդ տղան հազիվ իջավ ու վազելով հետ գնաց դեպի իր կանգառը։

Տրանսպորտում միշտ տեղ չկա, ուղևորների մեծ մասը կանգնած են մնում։ Եվ այդ պատճառով մի հարց միշտ անլուծելի է մնում` ով տեղ զիջի, որ իրենից մեծը նստի։ Այժմ երիտասարդները մեծերից շատ են ցանկանում նստել, և հիմնականում տեղ չեն զիջում մեծերին։ Երիտասարդների մի մասը հեռախոսով խաղ է խաղում, մյուս մասն էլ խորասուզվում է պատուհանից դուրս տեսարանի մեջ ու իբր չի տեսնում մեծահասակին։ Ամեն դեպքում, ինչքան էլ գեղեցիկ տեսարան լինի պատուհանից դուրս, խաղի որ աշխարհն էլ հաղթելիս լինես, միևնույնն է, պետք է միշտ տեղդ զիջես մեծահասակին։

Ինչևէ, եթե ուզում ես նոր հագուստ գնել, նոր տեղեկություններ իմանալ, ճշտել հաջորդ շաբաթվա եղանակը, ապա լավագույն միջոցը հասարակական տրանսպորտ նստելն է։

emma miqayelyan-2

Ամեն մարդ իրա դարդին

-Ո՞ւր ա Էմման, երեխե՛ք,- դասարանում բարձրաձայն գոռաց Ալիսը։

-Ստեղ եմ, ի՞նչ ա եղել,- արդեն ձանձրացած ասացի ես։

-Է՛մ, իմանաս՝ ինչ եմ իմացել…

-Ի՞նչ ես իմացել,- անտարբեր ասացի ես։

-Ուրեմն լսի, իմացա՞ր, որ Սյունեն ու Ռոբը ընկերություն են անում, բա տեսա՞ր՝ ինչ ծաղիկներ էր բերել դպրոց Ռոբը, որ Սյունեին նվիրեր ծննդյան կապակցությամբ։

Գլուխս ցավից պայթում էր, համարյա չէի լսում, ականջիս մեկ-մեկ բառեր էին հասնում՝ընկերություն, ծաղիկ, նվեր։ Ի՞նչ էր խոսում՝ չէի հասկանում, այսինքն՝ չէի լսում, որ հասկանայի։ Մտքերով հասել էի 7-րդ երկինք։ Մտքերս կիսատ թողնում ու մտածում եմ՝ ինչպես կանցնի մեր բաց դասը։ Հետո լսում էի տարօրինակ ձայներ. ստամոքսս հարցնում էր.

-Տեսնես՝ մամադ ի՞նչ ա եփել։

-Է՛մ, դու լսո՞ւմ ես։

-Հա, հա,- վստահ պատասխանում եմ ես, բայց գաղափար չունեմ, թե ինչ էր պատմում։

-Ուրեմն տատիկս, երբ Ռուսաստանից եկավ, գիտե՞ս՝ ինձ ինչ էր բերել…

Մտածում եմ՝ ընդհատեմ, բայց կնեղանա, է, լավ, թող խոսի՝ հանգստանա, թեթևանա, ես էլ մտածեմ՝ որ գնամ տուն, ինչ պիտի պատրաստած լինի մաման։ Երանի «ժարիտ» լինի… Մի կտոր թխվածք լինի շոկոլադով, չեմ հրաժարվի, ա՜խ, էս ոնց ա բղավում ստամոքսս։ Մտածմունքներս ընդհատվեցին, հնչեց զանգի ձայնը.

-Է՛մ, դե վաղը կբերես, հա՞, չմոռանաս,- ասաց Ալիսն ու վազեց դասարանից դուրս։

Թե ինչ պիտի բերեի՝ չգիտեի…

laura sekoyan

Գարուն է Սոլակում

Սովորականից ավելի աշխուժություն, կանանց միամսյակ, շատ վաճառված ծաղիկներ ու արդեն դատարկ դրամապանակներ, այս ամենը խոսում է նրա մասին, որ եկել է սպասված գարունը։ Մի շարք մայրերին նվիրված միջոցառումներ, գարնանը վերաբերող պատի թերթեր, դեռ չավարտված օլիմպիադաներ, անվերջ դասեր ու պարապմունքներ։ Դպրոցական կյանքը շատ աշխույժ է այս շրջանում, հատկապես՝ ավագ դասարաններում։ Մոտ է այդքան սպասված գարնանային արձակուրդը, կազմակերպվում են խնջույքներ ու առաջին հանրապետության հարյուրամյակի առթիվ միջոցառումներ։

Աշխուժացել է կյանքը նաև Սոլակում։ Տաք եղանակը հնարավորություն է տվել ծառերը ավելորդ ճյուղերից մաքրելու, նոր տնկիներ տնկելու ու պատվաստներ անելու։ Բոլորը բարձրանում են արտերի վիճակը պարզելու, ու աչքաչափով էլ բերքատվությունն են որոշում։ Այս ժամանակահատվածում գյուղի մեծերին ավելի հաճախ կարելի է տեսնել բակերում, մշակույթի տանը կամ որևէ պատի տակ հավաքված։ Երիտասարդները ևս աշխուժացել են, հաճախակի են դուրս գալիս շրջելու, խնջույքներ են կազմակերպում ձորում, որտեղից էլ ձնծաղիկներով են վերադառնում։

Կանանց տոնի կապակցությամբ շատ տղաներ էին ձոր իջել ձնծաղիկ հավաքելու, որպեսզի նվիրեն իրենց մայրերին, քույրերին, տատիկներին և աղջիկներին։ Գյուղացիների այս շրջանի մտավախությունը ցրտահարությունն է, որը սպառնում է նոր բողբոջող ծառերին։ Գարունն արդեն մտել է իր հունի մեջ, և մարդիկ սպասում են մարտ ամսվա գժություններին, քանի որ այս ամիսը շատ անկանխատեսելի է։

anahit gasparyan charencavan

Մենք քեզ երբեք չենք մոռանա

 Տարրական դպրոցից հետո առաջին անգամ իջնելով մարզադահլիճ, ծանոթացանք մեր երիտասարդ ուսուցչի` ընկեր Գարիկ Մովսիսյանի հետ: Հիշում եմ այդ պահը: Ծանոթանալիս շարք պետք է կանգնեինք ու ոչ մի կերպ չէինք կարողանում, կամ ուղիղ չէր ստացվում, կամ էլ մեջքներս ուղիղ չէինք կանգնում զգաստ հրահանգից հետո, իսկ որոշներն էլ դժվարանում էին մեկ-երկու հաշիվ տալ: Բայց մեր բոլոր սխալները դեռևս անծանոթ ուսուցիչս շտկում էր հումորով: Այդ օրը երևի ավելի շատ ծիծաղեցինք, քան ֆիզկուլտուրա արեցինք: Հրաշալի ժամ էր: Հաջորդ օրվանից օրերն ու րոպեներն էինք հաշվում, թե երբ է նորից լինելու ընկեր Մովսիսյանի ժամը, իսկ զուգահեռ դասարանները միշտ ասում էին.

-Երանի ձեզ, որ ընկեր Մովսիսյանն է դաս տալիս:

Չէ, ճիշտ էին, իրոք երանի նրանց, ովքեր ճանաչել են նրան: Բարի ու ընկերական այս ուսուցիչը առողջ ապրելակերպի ջատագովն էր ու լավագույն օրինակը:

Ամեն մի աշակերտ դառնում էր նրա ընկերը: Բոլորի մասին մտածում էր, բոլորի վրա հայրաբար բարկանում, երբ կարիքը կար, սրտացավորեն աջակցում ու խորհուրդներ էր տալիս: (Շատ աշակերտներ նշում են, որ նրան են պարտական իրենց ձևավորված մարդ տեսակի համար): Երբեմն, երբ դասի թեման մեր սրտով չէր լինում, ու սկսվում էր բողոքների շարանը, նա չէր բարկանում, այլ ուղղակի բացատրում էր.

-Երեխեք ջան, դասի պլանը 9 ժամ հանդբոլ է, հետո նոր կսկսվի բասկետբոլը: Չենք կարող չանել: Վատ խաղ չի, հետաքրքիր է, որ կանոնները սովորեք, խաղն էլ կսիրեք: 9 ժամը ի՞նչ է որ, արագ կանցնի, էդ ընթացքում տաքերն էլ կընկնեն, դուրս կիջնենք:

Վերջ: Բոլորը` մոռանալով, որ 5 րոպե առաջ բողոքի գիրք էին գրում, սկսում են խաղալ ու ծիծաղել, ինչը ամեն դասի անբաժան մասն էր:

Գիտե՞ս, նա գաղափար ուներ սպորտի բոլոր տեսակներից ու ճյուղերից, կարատե էր դասավանդում, ինքն էլ կարատեիստ էր` սև գոտի: Բասկետբոլի խմբակ ուներ, թեթև ատլետիկայի մրցումներ էր անցկացնում, դպրոցում շախմատ ու շաշկիի մրցաշարեր ու ձեռքի ուժի մրցումներ էր անցկացնում:

Նրան հարգելով, նրանից օրինակ վերցնելով ու նրան լսելով բոլորը սկսել էին հետաքրքրվել սպորտով, ոչ ոք չէր էլ պատկերացնում, որ կարելի է վնասակար սովորություն ձեռք բերել կամ առողջ ապրելակերպ չվարել, չէ որ ընկեր Գարիկը ասել էր` չի կարելի:

Անվերջ կարող եմ պատմել նրա մասին:

Եթե ճանաչում ես նրան` արցունքներիդ միջից մի ժպիտ կհայտնվի դեմքիդ, որովհետև նրա հետ միայն հնարավոր էր ծիծաղել` երկար ու անսպառ: Բայց նրա հիվանդության մասին լուրը մի մեծ հարված էր յուրաքանչյուրիս համար:

Վերջին շրջանում ամբողջ Չարենցավանը իր հետ հավասար վատառողջ էր, անհանգիստ: Ոչ ոք չէր պատկերացնում, որ կլինի այն, ինչ եղավ: Երբ լսեցի այդ բոթը, չհավատացի: Մինչև հիմա ոչ ոք չի հավատում: Ես ամենաշատն էի սպասում հրաշքի, հավատում էի, որ լավ կլինի, բայց այդ հրաշքը այդպես էլ տեղի չունեցավ: Ու մնաց միայն մի անպատասխան հարց. ինչո՞ւ…

Քաղցկեղը 21-րդ դարի ամենամեծ չարիքն է: Այդ ագահ հիվանդությունը փնտրում է, գտնում ամենալավերին ու տանում իր հետ: Իսկ հետո որքան ուզում ես հարցրու` ինչու՞, ո՞ւր, պատասխան չկա…

Կան մտքի և հոգու տիտաններ, ովքեր իրենց (անկախ նրանից` կարճ, թե երկար) կյանքում միշտ դառնում են էտալոն, ուսուցիչ, վարդապետ ու սենսեյ: Նրանց կորցնել չի կարելի, բայց դու ուղղակի մարդ ես` անզոր ու համակերպվող մարդ:

Հիմա կանգնած եմ պատուհանի մոտ: Անձրև է: Քանի օր է՝ երկինքն էլ չի հանգստանում:

Փոքր քաղաքը կորցրեց Մեծ Մարդու:

31 ծաղիկ թառամեց այդ օրը` նրա կյանքի ամեն մի ապրած տարվա համար…

Նա այնքա՜ն ծաղիկներ է տնկել իր հարազատների ու աշակերտների հոգիներում, այնքա՜ն գարուն է կրել իր ամեն օրում…Դրանում էլ կայանում էր ու կայանում է նրա մեծությունը:

Վստահ լինելով, որ երկնքից նայում ու ժպտում ես, անսահման սիրով ու կարոտով ասում ենք` մենք քեզ երբեք չենք մոռանա, մեր սիրելի Ուսուցիչ…

emma miqayelyan-2

Մի դրվագ իմ կյանքից

-Բա՛րև, երեխե՛ք,- մտավ դասարան ու բարձրաձայն գոռաց դասարանի հումորիստն ու դերասանը:

Դասարանում ես էի և ընկերուհիս:

-Բա՛րև, Արմե՛ն,- չոր ու կոպիտ պատասխանեցի ես:

-Էմմա՛ ջան, ինչ եմ քեզ արել, որ մուննաթ ես գալիս,- Արմենը բարկացավ:

-Էս իմ խոսելու ձևն ա, չես ուզում լսել՝ մի բարևի, հազար անգամ եմ ասել՝ ես մուննաթ չեմ գալիս, մի նեղացեք, ես սենց եմ խոսում բոլորի հետ,- ասացի ես զայրացած:

Արմենը լարվածությունը կոտրեց իր դերասանական տաղանդով։ Սկսեց նմանակել ուսուցիչներին, դե, ես հո հետ չէի՞ մնալու, ես էլ սկսեցի կատակել: Դասարան մտավ դասղեկը, բոլորս զգաստացանք:

-Արմե՛ն, քեզ հետ խոսելու բան ունեմ, արի էստեղ,- ասաց դասղեկս:

Արմենը վախեցած մոտեցավ ուսուցչի սեղանին՝ արդեն գույնը գցած: Զրուցեցին, վերջացրին, ոնց կլինի՝ չիմանանք, թե ինչ էին խոսում երկուսով:

-Արմե՛ն, ի՞նչ էր ասում, ջղայնացա՞վ, հո չե՞ն հեռացնում դպրոցից,- շնչակտուր հարցաքննում եմ Արմենին:

-Վա՜յ, Էմմա՛, քեզ ինչ, առավոտից դու ես կոպտում, հիմա էլ ես մուռս կհանեմ,- ասաց Արմենն ու գնաց դուրս:

Առաջին ժամին գրավոր ենք գրում:

-Էմմա՛, Էմմա՛, Է՛մ…

-Ասա՛, Արմե՛ն,- շշուկով, բայց էլի կոպիտ ասացի ես:

-Մի հատ մեր 5-ն ու 6-ը ասա:

-Ինչի դու ասեցի՞ր ինձ՝ ինչ էիք խոսում դասղեկի հետ,- ասացի ես՝ համարյա գոռալով:

-Լավ, կասեմ, դու մենակ օգնի՝ գրավորս գրեմ, «2» եմ ստանալու:

-Լա՜վ, էլ պետք չի ասել, թելադրում եմ՝ գրի…

elada petrosyan

Ժամանակի մեջ ճանապարհորդող նամակ

Նամա՞կ, արդեն հետաքրքիր է… Այն էլ՝ ժամանակի մեջ ճանապարհորդող։ Նամակը ուղղված է մի մարդու, որին երբեք չեմ տեսել, չեմ զգացել նրա տված ջերմությունը, բայց շատ եմ լսել նրա մասին: Թե՛ ազգականները, և թե՛ ընկերները պատմում են նրա մարդկային հատկանիշների, բարության և մարդկային վեհ տեսակի մասին։ Չգիտես՝ ինչու, միշտ բարի նախանձով եմ նայում իմ հասակակիցներին կամ այն փոքրիկներին, ովքեր զգում են այդ մարդու ներկայությունն ու ջերմությունը…

Երանի նրանց, ովքեր շատ վաղ հասակում այդ մարդու ձեռքը բռնած՝ գնացել են մանկապարտեզ կամ դպրոց։ Խանութ գնալիս նա առանց երկմտելու կատարել է իրենց բոլոր քաղցր քմահաճույքները, իսկ երբ իրենք մեծացել են, արդեն հասկացել են, որ պետք է լսեն նրա տված բոլոր խորհուրդները։

Ես մեծ ոգևորությամբ կլսեի նրա անցած ուղու, կյանքի առավել հետաքրքիր պատմությունների, դեպքերի և երիտասարդական խորամանկությունների մասին պատմությունները։ Իսկ ամեն մի կարևոր քայլն անելուց առաջ էլ պարտադիր կստանայի նրա օրհնությունը։

Չէ՛, չէ՛, հայրս չէ, ո՛չ էլ մայրս է, բայց ծնողին հավասար մի մարդ է նա, շատ կարևոր մի անձնավորություն, ում ցանկանում եմ ժամանակի մեջ ճանապարհորդող նամակով փոխանցել մի շատ կարևոր հաղորդագրություն․ «Եթե այս աշխարհում հրաշքներ կան, թող գոնե մեկ օրով իմ կողքին հայտնվես, իսկ ես էլ՝ մանկանամ։ Դու մեկ օրով խենթ մանկանս ընկեր լինես, ներես չարաճճիություններս, տանես քմահաճույքներս ու ձեռքիցս բռնած՝ ինձ դպրոց տանես, պապի՛կ»։

tina maqoyan kotayq

Ես քո նվերն եմ

Ես ատում եմ կայարանները… Ոչինչ չասող հայացքներ ու ձանձրացնող լույս՝ քայքայված միջանցքներում: Մարդիկ, ճամպրուկներ… Ոտնաձայներ, փնթփնթոցներ… Լաց: Ծիծաղ: «Ես քեզ սիրում եմ»-ի նման մի բան ու շշուկներ: Խիզախության բացակայություն՝ անկեղծ խոսելու: Պապ, ես մոռացել եմ, թե ինչ է խիզախ լինելը: Ես լրիվ սատանայացել եմ էս «մարդկայինների» կողքին:

Ինչ-որ ծանոթներ, օտարներ… Պարզապես ջնջել բոլորին: Ինձ ինչ-որ բան ամբողջ ժամանակ խանգարում է գրկել քեզ ամուր: Երևի քեզ հետ նուրբ լինելու անկարողությունը: Չէ՞ որ կարելի է դիպչել ու չզգալ ակնթարթները: Երանի ես ինձ մոտ տաք քամիներ ունենայի՝ քեզ համար: Հա, իշխանություն չունեն ոչ ժամանակը, ոչ նպատակները, ոչ մտքերը: Գնացել ես դու: Շրջանցել էս հիմար անդունդը, հիմար մտահղացումները, տարածությունը… Ու ասել, որ ես՝ դու եմ:

Պապ, կարծես արցունքները նորից կաթեցին:

Պապ, չեմ սովորել առանց քեզ ապրել:

Պապ, եթե կարող ես՝ արագ վերադարձիր… Ես ատում եմ հրաժեշտները:

Էս դատարկ խոստումների կողքին, քո արագ «մնաս բարով»-ների կողքին… Պապ, ես պարզապես ուզում եմ, որ պետք լինի ամեն ինչ տալ՝ ժպիտիդ համար: Դրա համար էլ, գիտե՞ս, դիմանում եմ: Դու ինչ-որ բան ես ասում՝ տաքուկ, քնքուշ… Իսկ ես կուզեմ գոռալ, որ իմ անպետք սիրտը հավերժ քո կարիքն ունի:

Պապ, քո աղջկան ալիքներն են ծածկել: Անկե՞ղծ՝ սիրում եմ քեզ: Երբեք չեմ ասել դրա մասին: Ապրածս արդեն 17 տարիների ընթացքում և ոչ մի անգամ: Բայց գիտես, չէ՞, որ ամենասիրելիներին ամենադժվարն է ասել ամենակարևորը: Քո ուսերից ավելի ապահով տեղ չունեմ ես: Կուզե՞ս ես աստղերին դիպչեմ: Կուզե՞ս հասնեմ էնպիսի բարձունքների, որ հետո մենակ հպարտանաս ու ժպտաս: Մենակ ոչ լացել, պապ… Քո աղջիկը մեծանում է հոր կարիքը սրտում:

Սիրելի ափի հինգ մատնահետքերը մնացին կեղտոտ ապակուն: Ու ես գիտեմ՝ պետք է պաշտպանել ընտանիքը, անձդ ու ձեռքերը… Ես կանեմ էն, ինչ կասես, մենակ դու շոյի մազերս, ինձ տար զբոսանքի:

Ես մի օր կգամ, ու մենք միասին գրքեր կկարդանք, ինձ ֆիզիկայի դասերս կբացատրես, տիեզերքի մասին կպատմես ու երկրաչափությանս խնդիրները կլուծես, իսկ ես փակվող աչքերով կհետևեմ քեզ՝ էդպես էլ չհասկանալով էդ գրողի տարած մաթեմատիկան: Սուրճ կեփենք ու կժպտանք իրար: Մեր տաք բնակարանում մաման մեզ համով բաներ կսարքի: Բայց ամենը, ինչ հիմա մնաց՝ դա քո հեռացող հայացքն է, ու հեռացող մեքենայի ձայնը: Ես քեզ հետ եմ, միշտ, լսո՞ւմ ես: Պարզապես հաճախ ժպտա: Դու ժպտում ես՝ ամեն ինչ փոխվում է:

Բայց ես… Ատում եմ հրաժեշտները: Էդ ահռելի տարածությունները: Էդ սարսափելի լուռ հրաժեշտները: Նրանք նորից ինձնից քեզ խլեցին:

Շնորհավոր ծնունդդ, պապ: Ավելի ճիշտ՝ մեր ծնունդը:

Հիշո՞ւմ ես, պապ, պատմում էիր, որ աշխարհով մեկ էիր եղել, երբ իմացել էիր, որ վերջապես աղջիկ ես ունեցել: Ասում էիր, որ բժիշկները տխուր մոտեցան քեզ ու ասացին, որ, ոչինչ, աղջիկն էլ է երեխա, մի մտածեք: Իսկ դու ու մաման շատ էլ ուրախ էիք, որովհետև արդեն երկու տղա ունեիք, ու ինձ երկար էիք սպասել:

Պապ, միշտ կատակում էիր, որ եթե ես տղա ծնվեի՝ անունս Նվեր էիր դնելու… Որովհետև ես ծննդյանդ օրվա նվերն էի՝ մամայի կողմից:

Շնորհավոր, պապ, 52-ամյակդ:

emma miqayelyan-2

Հը՞ն, թատրոն գնացի՞ք…

Պարի խմբով գնում էինք Գավառ՝ նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ թեկնածուին դիմավորելու:

-Երեխե՛ք, հլը հրապարակը նայեք, ի՜նչ սիրուն մարզկենտրոն ա,- հիացած բարձրաձայնեցի ես:

-Մեր Հրազդանը կերազի հասնի սրանց, հլը ծաղիկները ի՜նչ սիրուն են, ուզում եմ՝ մերն էլ սենց լինի,- երազելով ասաց կողքիս աղջիկը:

-Մեր հրապարակում ո՞ւր ա տեղ, ավելի շատ ընտրական շտաբ կա, քան ծաղկանոց,- ասաց տղաներից մեկը:

-Երեխե՛ք, աչքիս գամ Գավառում ապրեմ, ոնց որ աչքս մնաց ծաղիկների վրա,- ասաց վարդի անունով աղջիկը:

-Երեխե՛ք, ցուցանակներին նայեք, ուր էր մեզ սենց բախտ՝ մենք էլ ունենայինք սրանցից,-ասաց աղջիկներից մեկը:

Տղաներից երկրորդն ավելացրեց.

-Մենք մեր փողոցների անունները չգիտենք, որ մի հյուր ենք ունենում տան ճանապարհը խանութներով ու գազալցակայաններով ենք բացատրում, գոնե կսովորենք։

Համերգն ավարտվեց․ հույս ու երազանք Գավառում թողած՝ վերադարձանք Հրազդան:

Ապրիլ ամիսն է՝ համերգով գնում ենք Գյումրի: Մայրս 88-ից առաջ եղել էր Գյումրիում ու հիմա, երբ կրկին այստեղ է, ասում է, որ Գյումրին շատ է փոխվել, գեղեցկացել, բայց ցավի հետքերը դեռ կան:

Ավտոբուսի պատուհաններից «կախվել ենք», բերաններս բաց է մնացել, ի՜նչ գեղեցկություն:

-Մա՛մ, նայի ի՜նչ սիրուն ծաղիկներ են, ինչ խնամքով են էտում ծառերը,- նախանձելով հիանում եմ ես:

Մայրս նախատում է.

-Մի քիչ տեսած քեզ պահի:

-Ախր, նայի, խոտերը սարքով են կտրում:

-Էմմա՛, մենք էլ ունենք, հիշացրու՝ ցույց տամ,- մայրս ծիծաղում է:

-Մա՛մ, մենք ունենք, բայց մեր քաղաքապետարանը չունի, մեր հրապարակի խոտերը ոչ թե սարքով են հավասարեցնում, այլ կովերը՝ իրենց ատամներով: Որտե՞ղ կա մեր մարզկենտրոնից, մերը միակն է և անկրկնելին, մնացածը դժբախտ են՝ իրենց հրապարակում կով չեն տեսել, դե թող իրանք էլ մեզ նախանձեն,- ասացի ես:

Մտնում ենք Գյումրու Վարդան Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոն՝ մի գեղեցկություն, մի մշակույթ, մի արվեստ ու մի պարային համար: Շուտ դուրս եկանք, համերգը չէր ավարտվել: Նկարներ էինք անում, ինչ պատահի նկարում էինք՝ ծառ-ծաղիկ, նույնիսկ՝ այգեպանին, նրանից էլ չունենք մեր քաղաքում: Թատրոնի դիմաց Մհեր Մկրտչյանի արձանն է կանգնած, նայում եմ ու նախանձում, ինչի մենք էլ չունենք:

Մի օրում այնքան էր շատացել Գյումրու հանդեպ նախանձս, որ նույնիսկ ինձ էի նախանձում, որ տեսել եմ Գյումրին:

Վերադառնալիս ցուցանակներին ենք նայում, նույնիսկ դրանցից էլ էր մշակույթ կաթում, իսկ մեր քաղաքում՝ «Կազինո Senator 2 կմ Ծաղկաձորում»:

Գյումրուց դուրս էինք գալիս, ցուցանակի վրա Մհեր Մկրտչյանի նկարն է, որ հարցնում էր.

-Հը՞ն, թատրոն գնացի՞ք…

Երեխաներով շրջվեցինք, մի անգամ էլ նայեցինք Գյումրուն ու ասացինք.

-Այո՛, գնացինք:

Երբ արդեն զինվոր ես

Narek SoghoyanԿուրսանտ Սողոյան

Մինչ Վահեն մտածում է, թե ինչպես կարելի է վերնագրել նյութը, ես արագ-արագ վերհիշում ու գրում եմ այս մեկ ամսվա մեջ մեր տեսածը և զգացածը։ Կարծում եմ՝ Վահե զինվորը կհետաքրքրի բոլորին, դե, ես էլ մեծ սիրով կպատմեմ նրա մասին՝ իհարկե, հաշվի առնելով, որ չօգտագործվի ոչ մի ռազմական գաղտնիք։

Ես արդեն մի քանի օրվա զինվոր էի, երբ զորամասի անձնակազմը համալրվեց նոր զինվորներով, որոնց թվում էր նաև Վահեն։ Ինձ մոտ մինչ նրանց գալը սպասողական վիճակ էր․ մտածում էի՝ գոնե այս անգամ տղաների մեջ լինի հարազատ մեկը։ Մինչ այդ Վահեին մի անգամ էի տեսել, ու երբեք չէի կարող պատկերացնել, որ ես ու Վահեն կարող ենք ծառայակից ընկերներ դառնալ։ Անկեղծ եմ ասում՝ նրա հենց առաջին հայացքը հարազատ էր։ Ու հենց այդ պահին էլ հասկացա, որ նույնիսկ մեկ անգամ քեզ հանդիպած մարդը բանակում շատ հարազատ է թվում։

Հետաքրքիրն այն էր, որ այդքան մտամոլոր հայացքների մեջ միայն Վահեն էր ժպտում։ Նույն ժպիտով նա ամեն անգամ ինձ հանդիպում էր ֆեյսբուքիս պատին՝ իր նոր, հետաքրքիր ու մեկ-մեկ էլ ծիծաղելի նյութերով։

Որպեսզի չձանձրացնեմ ընթերցողին, կարճ կասեմ, որ 17-ցի Վահե Ստեփանյանը լավ զինվոր է։ Չգիտեմ՝ որքանով ստացված կլինի այս նյութը, որովհետև չգիտեմ՝ հիմա ինչ է գրում Վահեն, իսկ մտահղացումն այն է, որ ստացվի ամբողջական նյութ՝ 2 կտորից։ Բայց անկախ ամենից՝ կարծում եմ, որ երկուսիս պատկերացումներն էլ նույնն են բանակային կյանքի վերաբերյալ, և ոնց էլ չլինի՝ նման բաներ կգրենք։ Խոսելով տղաներից՝ կասեմ, որ բոլորն էլ լավ են, որովհետև բոլորիս ճակատագրերը մի քանի ամսով նույնն են։ Էստեղ կարոտում ենք հասարակ ամեն մի բան։ Բայց ժամանակը կորած էլ չենք համարում, որովհետև գիտակցում ենք, որ սրանք մեր կյանքի կայացման կարևոր տարիներ են։ Երևի թե էսքանը։ Վահեն գրում է, իսկ ես՝ երևի վերջ։

vahe stepanyanԿուրսանտ Ստեփանյան 

Քանի որ ես ու Նարեկը պայմանավորվեցինք առանձին գրել, հետո միացնել գրածները, ես չգիտեմ՝ Նարեկն ինչի մասին է գրում։ Կարող է պատահի՝ մտածում ա, թե ինչ եմ ես մտածում ու գրում ա հենց դրա մասին։ Լավ, դա էական էլ չի։ Ես սկզբից էլ էս մտահղացմանը անփառունակ վախճան էի կանխատեսել։ Չեմ հիշում՝ որերորդ օրս էր բանակում, երբ Նարեկի հետ ծանոթացա 2-րդ անգամ։ Մի անգամ էլ ապրիլին Սուրոն էր ծանոթացրել (հատուկ շնորհակալություններ, համ էլ՝ բարլուս, ի՞նչ կա)։

Հա, ես բանակում եմ, Նարեկն էլ հետս։ Արա, դե փոքր ա էլի Հայաստանը։ 17-ցիներով նույն տեղում ենք ծառայում, էն էլ՝ ոչ հասարակ զորքերում։

emma miqayelyan-2

«Ռուբիկ-կուբիկ»

Երբ նոր էի սկսել «ռուբիկ-կուբիկ» հավաքել, ինձ նայելիս ասում էին.

-Է՛մ, կորցրինք քեզ:

-Էս երեխեն աննորմա՞լ ա:

Երբ տեսնում էին, որ ուրիշներին եմ սովորեցնում, ասում էին.

-Քո ներվերը հանա՞ծ ա:

Ի պատասխան միշտ հնչում էր.

-Այո, հանած են:

Ու սկսում էի նյարդայնացնել:

Սկսեցի հավաքածուս մեծացնել, արտերկրից պատվերներ էի անում: Այս ամենը տեսնելով՝ ընկերներս մոտենում էին ու խնդրում.

-Է՛մ, որ խնդրեմ՝ ինձ էլ կսովորեցնե՞ս:

-Ուզում ես դու էլ խելացի գժերի շարքին դասվե՞ս,- մի քիչ նեղացած ասում էի ես:

-Լավ, կներես, ընդունում եմ սխալս:

-Ընդունում եմ սխալդ, բայց չեմ ներում:

Հաջորդ օրը գալիս էին «կուբիկը» ձեռքներին.

-Է՛մ, կսովորեցնե՞ս:

-Իհարկե, սիրելի՛ս, արի, կողքիս նստի:

Երեք ժամ անց առաջին շարքը վերջացնում էինք ու տուն էինք գնում: Ճանապարհին ասում էին.

-Մնացածն էլ վաղը կսովորեցնես, էսօրվա համար հերիք էր, գլուխս ցավեց:

«Կուբիկս» ձեռքիս՝ տուն եմ գնում: Մտա բակ, շունս աչքերը չռել, ինձ էր նայում, սկսեց հաչել. կուբիկս նրան էլ էր դուր եկել: Սկսեցինք միասին խաղալ, վազվզել: Շունս բարձրացավ հետևի ոտքերի վրա, թաթով հարվածեց և շնորհավորեց նոր «կուբիկս»՝ այն կոտրելով: Զայրացած ու լացակումած բղավեցի շանս վրա. խեղճը վախից չորացել էր: