Այգեձորյան օրագիր (Մաս 1)

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Նորից աչքերիս առաջ մեր հին ու հարազատ Այգեձորի անտառներն են: Սահմանամերձ գոտու՝ Շամշադինի շրջանում գտնվող այս հրաշագեղ գյուղը հայտնի է իր ջերմ հյուրընկալությամբ:

Ահա մոտենում ենք այն ծանոթ տանը, որի պատերը ջերմություն են շնչում: Մեզ դիմավորում է Գյոզալ տատը: Իհարկե, երկար-բարակ բացատրելու կարիք չկա, Գյոզալ տատի անունն իր մեջ ամփոփում է այս կնոջ ընդհանուր բնութագիրը: Ժամանակները փոխվում են, իսկ նա միշտ նույնն է՝ ծաղկավոր գլխաշոր, երկար ծամ, չարչարված ձեռքեր ու հոգատար հայացք: Նրա ամուսինը՝ Յուրիկ պապը, իր կնոջ բացարձակ հակապատկերն է՝ տաքարյուն ու ըմբոստ տղամարդ, և գուցե հենց այս հակադրությունն է նրանց փոխըմբռնման ու բազմամյա միության գլխավոր գրավականը:

Գյուղը փոխում է էությունդ, կենսակերպդ և անգամ մտքերիդ ուղղությունը: Ի տարբերություն քաղաքի՝ գյուղն իր կյանքը սկսում է լուսաբացի հետ, և առավոտյան ժամը 5-ին արթնանալն իրենից բացարձակ դժվարություն չի ներկայացնում:

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Առավոտյան արթնանալուն պես վազում եմ այգի, քաղում սիրածս ամառային խնձորներից, ու խնձորները ձեռքիս, իջնում գետի ափը: Սա առավոտը սկսելու լավագույն տարբերակներից է:

Երբ վերադառնում եմ՝ Գյոզալ տատն արդեն սեղան է գցում: Հողամասից բերված թարմ կանաչու բույրը տարածվում է սենյակում, տատը կտրում է տնական պանիրը, սեղանին դնում նոր թխած հացն ու իր ձեռքով հավաքած ուրցի թեյը: Բացվում է Այգեձորյան առավոտը:

elizabet harutyunyan

Առանց վարդագույն ակնոցի

-Էլիզա, տանից դուրս գալուց առաջ Ռուդիկ ձյաձյային սուրճ կդնես։

Ռուդիկ ձյաձյան արհեստավոր վարպետ է, նա վերանորոգում է մեր բնակարանը: Մայրիկիս այս խոսքերն ինձ ստիպեցին արագ շարժվել, որ չուշանամ։

Շենքի մուտքի մոտ հարևաններից մեկի երեխան ուսով հարվածեց մյուս հարևանուհու ուսին և ներողություն խնդրեց: Տուժողը ժպտաց և անցավ։ Ուսով հարվածողը Վարդուհին էր, մեր շենքում բնակվող մի աղջիկ, որը շատ բարի է և քաղաքավարի։ Այս տեսարանն ինձ հիշեցրեց Վարդուհու բարեհամբույր բարևների մասին։ Միշտ ինձ կամ մորս հանդիպելիս բարևում է և անգամ հետաքրքրվում, թե ինչպես ենք։ Նրա սիրալիր բարևներին մարդիկ պատասխանում են կա՛մ արհամարհանքով, կա՛մ էլ չեն պատասխանում։ Նա տարբերվում է շրջապատի մարդկանցից, ունի առողջական խնդիրներ, բայց այդ խնդիրներին զուգահեռ՝ ունի այնքան բարություն, որքան չունի ոչ մեկն այդ շենքերից։
Մի քիչ ավելի հեռու գնացի շենքից, և պատահեց այնպես, որ այդ երկուսի ճանապարհներն էլի խաչվեցին։ Այս անգամ Վարդուհին իր մոր հետ էր: Աղջիկն էլի պատահաբար կպավ տիկնոջ ուսին։
-Վարդուշի՛կ, առաջ ընկի, անուշադիրի մեկն ես։
-Ոչինչ, տիկի՛ն, մի՛ զայրացեք,- տուժողի պատասխանն ինձ դուր եկավ։
-Չէ, դե գիժ ա, էլի, կներեք։
Այս պատասխանն աղջկա մոր շուրթերից լսելն ինձ համար շոկային էր։ Տուն վերադարձա բավականին ուշ, բայց միանգամից մայրիկիս հարցրի Վարդուհու մոր մասին: Մայրս պատմեց, որ Վարդուհին հաճախում է հատուկ դպրոց։ Իսկ այդ կինը նրա հարազատ մայրը չէ: Նա ամուսնու աղջկան կոչում էր «գիժ»։
Շատ անգամներ ֆիլմերում և մուլտֆիլմերում խորթ մայրերը չեն սիրում խորթ երեխաներին, իսկ պատմություններում, որոնք ես էի կարդացել, լավ էին վերաբերվում և իրենց հարազատներին հավասար սիրում էին։ Ես տեսել էի ֆիլմ, մուլտֆիլմ, կարդացել գրքեր և պատմություններ: Նախընտրում էի իրականությունը չտեսնել։
Վաղն էլի կգա, էլի կլինի առավոտ, և էլի մայրս կհանձնարարի մեր վարպետին սուրճ մատուցել, և ամեն անգամ շենք մտնելիս կտեսնեմ այդ աղջկան, մի քիչ կհուզվեմ, ուղղակի կժպտամ և կանցնեմ։

laura sekoyan

Հիմա էլ ճտերը

Ամռանը Սոլակում երբեք անգործ չես մնում, միշտ մի հետաքրքիր զբաղմունք կարելի է գտնել։ Այդ ամառային զբաղմունքների շարքում կարելի է նշել ճտեր գնելն ու պահելը։ Այս ամսվա սկզբից ավելի հաճախակի են դառնում ավտոմեքենաների ազդանշանների ձայները։ Դրանք ոչ միայն միրգ և բանջարեղեն վաճառող ավտոմեքենաների ձայներն են, այլ նաև հավի ճտեր վաճառող։ Ինչպես միշտ՝ բոլորը գովում են իրենց բերած ճուտիկներին այնպես, կարծես աշխարհում դրանցից բացի ուրիշը չկա։ Բայց իրենց գոված ճտերն ունեն շատ «գովելի» գներ։ Վերջերս էր, որ տատիկս ճտեր գնեց մի մեքենայից, ու կարծես թե գոհ է իր վճարած գնից։ Հետաքրքիր է գյուղում ականատես լինել, թե ինչպես են գնորդները փորձում ճտերի գինն իջեցնել ու իրենց գրպանին համար գին ասել։ Բայց առավել հետաքրքիր ու զվարճալի է այն պահը, երբ գինն իջեցնում են ու կանչում իրենց հարևաններին ու բարեկամներին, որ էժան գնով գնեն։ Գնելուց հետո բերում են տուն, մի լավ զննում, ուրախանում իրենց արած գործի վրա ու մտածում, թե որտեղ պահեն ճտերին։ Տղամարդիկ էլ արդեն մտածում են, թե ինչ առիթով են մորթելու դրանց ու մի լավ ճաշկերույթ կազմակերպելու։ Բայց այդ նպատակին հասնելու համար պետք է ճտերին պահելու համար վանդակներ սարքեն։ Դա այնքան էլ երկար չի տևում։ Ընդամենը մեկ ժամ, և ճտերն արդեն ապրելու տեղ ունեն։ Կողքից դիտելով՝ սկսում ես մտքերով գնալ հեռուն ու հասկանում ես, թե ինչքան աշխատասեր են գյուղացիների ձեռքերը։ Տեսնում ես, թե ինչպես է գյուղացին իր ձեռքերով իր այգու մեջ փոքրիկ ֆերմա կառուցում։

Ճտերի համար ապրելու տեղ ստեղծելուց հետո հարևաններն սկսում են «պայքարել», որ իրենց ճտերը չափերով ավելի մեծ լինեն, քան մյուսներինը։ Դրա համար բոլորը կերակրում են նրանց արհեստական կերերով, իսկ մի փոքր փարթամանալուց հետո՝ տնական թեփով, ցորենով ու գարիով։ Հաճելի է նստել դրսում ու լսել ճտերի, փոքրիկ բադերի, հնդկահավերի ձայները։ Ճտերը, բադերն ու հնդկահավերը հաճախ են դառնում սուրճի սեղանի շուրջ խոսելու ու քննարկելու թեմա։

AnnaHovhannisyan

Թող գան մեր Հայաստան

Իմ ամենասովորական օրերից մեկն էր: Դասից գնացել էի պարապմունքի և տուն էի վերադարձել ուշ երեկոյան: Տանն ամեն մեկն զբաղված էր իր գործով, իսկ ես գրքերն ու տետրերը վերցրել, նստել էի սեղանի մոտ: Իբր դաս էի անում, բայց իրականում սավառնում էի իմ երազանքների աշխարհում: Մտքումս միայն ապագայում սպասվող ուսանողական ծրագրերն էին, որոնք տանում են արտերկիր, խոստանում փայլուն ապագա: «Ի՜նչ լավ կլինի. կգնամ, կսովորեմ ու հենց այնտեղ էլ կկառուցեմ իմ կյանքը: Հայաստանում ի՞նչ կա, որ…»,- մտածում էի ես:

Այդ պահին, երբ ես իրականությունից կտրված մտածում էի ապագայիս մասին, մայրս խոսում էր Ռուսաստանում բնակվող բարեկամների մասին: Ասում էր, որ շատ են կարոտել:

Ու հանկարծ լսվեց քրոջս բարձր ու զրնգուն ձայնը, որը կարծես արթնացրեց ինձ:

-Թող գան մեր Հայաստան,- բռունցքը վեր պահած բղավում էր նա:

Կարծես մի վայրկյանում կոտրվեց վարդագույն ակնոցս: Ես եմ Հայաստանիս ապագան, ո՞ւր եմ գնում: Թող նրանք գան մեր Հայաստան:

karine nahapetyan

Ես սկսել եմ նեղանալ իմ երկրի համար

Վերջերս Եվայի հետ Հրազդանի դրամատիկական թատրոնի տնօրենի հետ թատրոնում նստած խոսում էինք: Եվան ասաց, որ գնում է Ամերիկա մի տարով: Պարոն Սարգսյանը հարցրեց, թե արդյո՞ք ծնողները դեմ չեն կամ, ասենք, կհարմարվի Եվան Ամերիկայում: Դե, Եվան էլ ասաց, որ զուտ սովորելու համար է գնում: Ես ուշադիր նրանց էի լսում ու շատ կտրուկ ասացի.
-Ուզում եմ ապրել ու մնալ Հայաստանում:
-Հալալ ա քեզ,- պատասխանեց պարոն Սարգսյանը:
-Ու հա, ես ուզում եմ հենց մեր գյուղում ապրել:
-Կարինե ջան, քո բախտը բերել ա, որ դու գյուղում ես ապրում. բոլոր մարդկային խառնվածքները քո աչքի առաջ են, կարող ես վերլուծել, գրելիք դարձնել, իսկ ի՞նչ անի այն երեխան, ով ծնվել է քաղաքում և իր ողջ կյանքում իր շենքի դիմաց որևէ հյուրանոց պիտի տեսնի: Չէ, հաստատ իմացած եղիր, որ բախտդ բերել է:

Հավատացեք, որ մեր քաղաքում լիքը խնդիրներ կան, որոնց մասին, վստահ եմ, դեռ շատ կխոսվի, դե, բնական է: Չկարծեք, թե ես դրանք չեմ տեսնում կամ չեմ խոսում դրանց մասին, բայց էդ ամենը չի խանգարում, որ ես իսկապես սիրեմ ու ձուլվեմ գյուղաշխարհին կամ, առհասարակ, քաղաքին:
Բայց սրա հետ զուգահեռ քայլում է մի այլ երևույթ. Ռուսաստանից ամառը հյուր եկած դեռահասների մի ստվար զանգված կա, ովքեր մեզ հարցնում են՝ ո՞նց եք էստեղ գոյատևում, ո՞նց եք սովորում եմ մի դպրոցում, որտեղ ճաշարան, դռնապահ կամ նորմալ պայմաններ չկան: Սկսում են զարմացած քեզ ն այել ու դրանով իսկ հասկացնել, որ, չէ, ինքը էստեղ չէր ձգի: Նման դեպքերում եմ ես հարցնում եմ՝ հայերեն գրել-կարդալ գիտե՞ս, տեղյա՞կ ես՝ ինչեր են կատարվում երկրի ներսում կամ, առհասարակ, երկրի հետ:
Հետո սկսում եմ քրքրել իրեն. տարբեր հարցեր եմ տալիս արվեստից, գրականությունից, գրքերից, ֆիլմերից ու հասկանում եմ, որ էս էրեխեն իր դպրոցից դուրս բան չգիտի, իր Black star-ից էն կողմ ոչ մի ճաշակով երգչի կամ խմբի չի ճանաչում, գրքեր չի կարդում, նորմալ ֆիլմեր չի դիտում, բայց դրա փոխարեն մարդը Հայաստանին «անտեր երկիր» պիտակն է կպցրել:

Անկեղծ եմ ասում, ես նման մարդկանց առաջ ինձ երբեք ու երբեք վատ չեմ զգացել: Որովհետև արի ու տես, որ իրենց ասած «անտեր երկրում» կամ, ինչպես իրենք են ասում, «քոսոտ» գյուղում մարդ կարող է զարգանալ, աճել, ճաշակ ձևավորել…
Ինձ պետք չեն իրենց ռուսաստանները և ամերիկաները, ինձ պետք են այն ճամփաները, որոնք ինձ միշտ տանելու են դեպի մեր տուն:
Ես սկսել եմ նեղանալ իմ երկրի համար և այն երազանքների համար, որոնք պետք է ու պիտի հենց էս երկրում իրականանան:

Ամեն օրը յուրովի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Դրսում նստած` հիշում եմ արդեն անցյալում մնացած պարապմունքասթրեսային օրերը: Հիշում եմ` մտածում էի, երազում էի, որ քննություններից հետո սկսվելու են «թույն» օրերը…

Հիմա, երբ ամեն ինչ վերջացել է, թվում է, թե սկսվել են անհոգս, անկրկնելի օրերը, բայց միևնույն է, ես ու ընկերներիցս շատերը շարունակում ենք պարապմունքային ուրախ հուշերով ապրելը: Համոզված եմ, որ շատերս ունեցել ենք, իսկ ովքեր շարունակում են նույն կերպ ապրել, խորհուրդ կտամ, ինչպես ընկերս ասաց. «Ազատվեք այդ հուշերից, շարունակեք փնտրել նորը, որովհետև դրանք ավելի շատ կխանգարեն, քան կօգնեն (որը դեռ այդքան էլ լավ չի ստացվում…):

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

 

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Սակայն այս հարցում պապս վարպետ է: 86 տարեկան հասակում չի դադարում աշխատել, գտնել նոր զբաղմունքներ, ինչպես «Գևորգ Մարզպետունու» մեջ «անհանգիստ մարդը» (Լավ, է… Էլի պարապմունքներս հիշեցի):

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Երբ հարցնում եմ, թե՝ պապ, ի՞նչ կա, ինչո՞ւ ես տխուր, սկսում է հիշել կոլխոզում, սովխոզում անցած-գնացած օրերը, ու դրանց հաջորդում է ամենասիրած արտահայտությունը` «Էն ժամանակ թուրս աջ ու ձախ կտրում էր»… Բայց հետո անմիջապես թեման փոխում է` հիշեցնելով, որ գործերը շատ են, արագացնեմ, չենք հասցնի (նույնիսկ այն դեպքում, որ անելու բան ընդհանրապես չկա): Միշտ փորձում է գործունյա մարդու տպավորություն թողնել, որը, ի դեպ, շատ լավ էլ ստացվում է:

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Ահա և լուծումը, որը պապս օգտագործում է ութսունվեց տարի շարունակ՝ ամեն օրը սկսելով յուրովի:

«Հայաստանի երեխաները» լուսանկարչական մրցույթի հաղթողներ

tamara harutyunyan

Լսեք նրան

Լուսանկարը` Թամարա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Թամարա Հարությունյանի

Պարզվեց՝ ես ունեմ մի ժամ 36 րոպե հայտս գրելու համար: Գիտեք՝ իրականում մի կողմից լավ եղավ, որ էլի վերջնաժամկետից մի ժամ առաջ ամեն ինչ թողեցի, որովհետև արդեն հասկացել եմ, որ էսպիսի պայմաններում գրածս նամակներն ամենաանկեղծն են լինում: Ու ես հիմա որոշում եմ ինքս ինձ հետ խոսել այս նամակում, նայել մեր դիմացի շենքի պատուհաններին ու գրել,  ու հուսամ՝ խոսակցության մեջ ձայնս կլսվի:

Իրականում, գիտե՞ք, չեմ ուզում փիլիսոփայել, իհարկե հասկանում եմ, որ դա հիմա մեծ թրենդ է դարձել, բայց ես արդեն համոզվել եմ, որ ինձ համար ամենաթանկ բանը էն ամենապարզն է, պարզունակը չէ, բայց պարզը, ամենամարդկայինը, ամենամաքուրը, ամենաիսկականը:  Հիմա մտածում եմ. բա լավ, ի՞նչն է ինձ հուզում:

Գիտեք՝ անցած տարվանից սկսեցի Երևանում լուսանկարներ  անել (գիտե՞ք հայերեն էս բառը ոնց եմ սիրում. լույս ու նկար, մեջը էնքան տաքութուն կա), բայց գիտե՞ք, խնդիրն ինչ է. ես երևանցի չեմ: Ես որոշեցի լսել, թե էս քաղաքն ինչ է խոսում, ինչ է պատմում, ինչն է ցավում: Հա, ես որոշեցի օտարի աչքերով նայել ինձ արդեն հարազատ քաղաքին: Չնայած ես ու Երևանը շատ ենք կռվում,  ու ինքը միշտ ինձ տարօրինակ իրավիճակների մեջ է դնում: Դե ասենք՝ էնպես է անում, որ մոլորվեմ ու ուշանամ կարևոր հանդիպումներից, բայց ամեն ինչից անկախ, մենք լավ ենք  «յոլա գնում»:

Ինչ էի է ուզում ասել: Հա, ինչն է ինձ հուզում: Ասեմ. մարդիկ էլ չեն լսում քաղաքին, ականջները փակել  ու ման են գալիս: Ախր, Երևանն էնքան բան ունի պատմելու…  Մեկ-մեկ նույնիսկ խեղճը գոռում է, բայց լսող չկա:  Ախր, կարոտում է իր մարդկանց, ես աչքերից զգում եմ, մի տեսակ տխրություն կա: Մի կողմից էլ, քաղաքը դատարկվել է: Մի մարդ ասում էր . «Էս Սովետը ախմախ երկիր էր, բայց մի լավ բան ուներ. սահմանները փակ էին, ընկերներս չէին արտագաղթում»:

Նկարը, որ դրել եմ, մեր դիմացի շենքն է, ու ամեն գիշեր հիանում եմ իրեն նայելով: Բայց ինքն էլ իր պատմություններն ունի: Ժամանակին ավելի շատ պատուհաններից էին լույսեր վառվում, ու շենքը ավելի շատ էր հրճվում, որ իրեն վառվող պատուհանների լույսերով զարդարում էին: Իսկ հիմա…Դե, երևի հասկացաք:

Շատ չփիլիսոփայեմ, արդեն ասացի՝ չեմ սիրում: Սիրում եմ անկեղծությունը, ու ասածս ամենևին չի նշանակում, որ փիլիսոփաները կեղծ մարդիկ են:

Բարև, մենք մի ընտանիքից ենք

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Իմ քաղաքում՝ Չարենցավանում, հաճախ են էլեկտրաէներգիան անջատում: Համընդհանուր դժգոհություն առաջացնող այս երևույթն իրականում իր հետ բազմաթիվ դրական հետևանքներ է բերում: Հիմա բացատրեմ:

Լույսերն անջատելուն պես մեզանից յուրաքանչյուրը հարցական երանգով կանչում է նրան, ով մոտակայքում է և կարող է օգնել: Իմ դեպքում՝ «մա՞մ» կանչելուց և մորս հանգստացնող «ջան»-ը լսելուց հետո սկսում եմ քայլեր ձեռնարկել: Պարզվում է, որ այդ պահին ինձ ամենից մոտ գտնվողը եղբայրս է: Անվստահ քայլերով, մթության մեջ ոտքը սեղանին խփելով կամ գետնին ընկած մատիտի վրա սայթաքելով՝ հասնում ենք իրար, ու սովորական օրերին մեր միջև եղած լարված «քաղաքական իրավիճակը» մոռացվում է, քանի որ երկուսս էլ օգնության կարիք ունենք: Այժմ, երբ երկուսը գտան իրար, անհրաժեշտ է կողմնորոշվել տեղանքում և գտնել չորսի հանդիպման կետը: Մայրս վառում է մոմի լույսը, ու մենք չորսով վերջապես հանդիպում ենք: Հեռուստացույց չկա, ինտերնետ չկա, աշխարհից ու տնից կտրվելու բոլոր հնարավոր ճանապարհները փակ են: Միակ բանը, որ կարող ենք անել՝ հավաքվել սեղանի շուրջը, մոմի լույսի տակ հեքիաթ կարդալ կամ ուղղակի զրուցել:

Երբեմն այնքան ենք հեռանում ընտանիքի անդամներից, որ լույսերի անջատումն ի ուրախություն բոլորիս է լինում: Քանի որ «լույսերը տարել են»՝ ցանկացած քայլ իրենից օգնության կարիք է ենթադրում, անգամ լվացվելու համար պետք է մեկը, ով համբերատար կկանգնի կողքիդ ու կպահի մոմը:

Լույսերի անջատումը տևում է մեկ ժամից ոչ ավելի, բայց բոլորս ուզում ենք, որ այս անգամ այն ավելի երկար տևի: Սակայն լույսերը շուտով միանում են, մոմը հանգչում է, 4-ի հանդիպման կետը ցրվում է, ամենքս վազում ենք մեր հեռախոսի կամ համակարգչի մոտ:

Իսկ լույսերը… Լույսերն անջատվում են հենց այն ժամանակ, երբ անհրաժեշտություն է առաջանում քաղաքի բոլոր բնակիչներին հիշեցնել իրենց ընտանիքի մյուս անդամների գոյության մասին:

narine gabrielyan

Վախն ու սպասումները

Հարացազրույց FLEX միջազգային ծրագրի 2015-2016 թթ. շրջանավարտ Նարեկ Սահակյանի և 2016-2017 թթ. շրջանավարտ Գոհար Փիլիպոսյանի հետ:

-Փոքր-ինչ ներկայացրեք ծրագրի պատմությունը: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Ծրագիրը ստեղծվել է 1992 թվականին: Հայաստանում մոտ 900 շրջանավարտ կա: Հաղթողները 10 ամսով մեկնում են ԱՄՆ՝ ծանոթանալու ամերիկյան մշակույթին, մարդկանց, մեր հասակակիցների ապրելաոճին: Ծրագրի շրջանակներում մասնակիցները ներկայացնում են իրենց երկիրը (ինչն անում են հպարտորեն), զարգացնում անգլերենը և ձեռք բերում առաջնորդի հմտություններ:

-Ի՞նչ փուլերից է բաղկացած ծրագիրը: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Առաջին փուլը 15 րոպե տևողությամբ թեստ է: Երկրորդը՝ 3 ակնարկ 45 րոպեում: Երրորդը, համեմատած նախորդների հետ, մի քիչ բարդ է, բայց միևնույն ժամանակ՝ հետաքրքիր: Այն կազմված է 40 րոպեում գրված 2 ակնարկից, մեկ ու կես ժամ տևողությամբ թեստից, հարցազրույցից և խմբային խաղից:

-Ի՞նչ զգացողություններ եք ունեցել արդյունքներն իմանալուց հետո: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Հենց հեռախոսահամարը տեսա, սիրտս ուժեղ բաբախեց: Երբ անհանգիստ եմ, անընդհատ շարժվում եմ: Հյուրասենյակում հետ ու առաջ քայլելով՝ իմացա, որ հաղթել եմ: Կանգ առա ու միանգամից սկսեցի արտասվել:

-Ինչպե՞ս վերաբերվեցին ծնողներդ հաղթող դառնալուդ փաստին: 

Նարեկ Սահակյան.

-Դպրոցում էի։ Անգլերենի դասի էի, երբ զանգ եկավ։ Հարցրի ուսուցչից ու դուրս եկա։ Իմ դպրոցում բոլոր պատերն ապակուց են, ու երբ դրսում խոսում էի և իմացա, որ հաղթել եմ, դասարանում գտնվող ընկերներս, ինձ տեսնելով, արդեն գուշակել էին, թե ինչ զանգ է դա։ Չեմ կարող նկարագրել, թե ինչ զգացումներ էին։ Երևի ընկերներս ավելի լավ կբացատրեն։ Միայն կասեմ, որ անսպասելի լուր էր։

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Ծնողներս երկուսն էլ հեշտությամբ ընդունեցին այն փաստը, որ ինձ երկար ժամանակ չեն տեսնելու: Հայրս, առանց մի վայրկյան տատանվելու, տվեց իր համաձայնությունը: Մայրս, թեկուզ միշտ ասում էր, որ թույլ չի տա գնալ, նույնպես շատ ուրախ էր ինձ համար: Ի դեպ ասեմ՝ ես «Ֆլեքսին» գրանցվել էի առանց նրանց տեղեկացնելու: Եկա տուն ու ասացի, որ նման ծրագիր կա: Մի քիչ զարմացան, բայց ընդունեցին լուրը:

Նարեկ Սահակյան.

-Ծնողներս կարծես ինձնից ավելի շատ էին ուրախացել: Ինձ հարցրին՝ պատրա՞ստ եմ արդյոք մեկ տարի ապրել իրենցից հեռու՝ ԱՄՆ-ում։ Պատասխանս դրական էր, ուստի նրանք դեմ չգնացին։ Շատերն էին հարցնում՝ ո՞նց, թողնելու եք, որ մի տարով գնա Ամերիկա՞, չե՞ք կարոտի, բա դասե՞րը, էդպես ո՞նց կլինի… Բայց, փաստորեն, եղավ, այն էլ՝ ինչքան լավ:

-Մի փոքր պատմեք Ամերիկայում ձեզ հյուրընկալող ընտանիքների և նահանգի մասին: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Նահանգիս մասին չէի էլ լսել մինչ գնալս: Ապրում էի Այովա նահանգում՝ Ջոնսթոն քաղաքում: Առաջին բանը, որ գրավեց իմ ուշադրությունը օդանավակայանից տուն գնալիս, եգիպտացորենի անծիր դաշտերն էին: Հյուրընկալող ընտանիքս իմ հայկական ընտանիքի նման մեծ է, բայց մի քիչ անսովոր. ինձ հասակակից երեխաներ չկան: Ունեմ 4 հյուրընկալող քույր և եղբայր: Նրանք 3, 5, 8 և 10 տարեկան են: Դե, կարող ես պատկերացնել, թե տանն ինչ է կատարվում: Քայլում ենք խաղալիքների վրայով, գտնում ենք կոնֆետի թղթեր գրեթե ամենուր և անպայման դիտում այն, ինչ իրենք են ուզում, այսինքն՝ «Դիսնեյ» ալիքը (Disney channel), որին, անկեղծ ասած, դեմ չեմ: Իսկ հյուրընկալող ծնողներս երիտասարդ են և եռանդուն: Սիրում են դրսում ժամանակ անցկացնել և հյուրասեր են: Միշտ օգնել են ինձ այս տարվա ընթացքում, երբեք անուշադրության չեն մատնել: Նույնիսկ օգնել են, որ այցելեմ իմ երազանքների քաղաքը՝ Նյու Յորքը:

Նարեկ Սահակյան.

-Ապրել եմ Փենսիլվանիա նահանգի Միդվիլ քաղաքում։ Ոչ շատ մեծ տիպիկ ամերիկյան քաղաք էր։ Մարդիկ չափազանց բարի և ընկերասեր էին. անգամ հարևան տատիկ-պապիկների հետ էի ընկերացել։ Մեկ ավագ դպրոց ունեինք, որը շատ մեծ էր։ Սա ինձ համար առավելություն էր, քանի որ քաղաքի գրեթե բոլոր հասակակիցներիս ճանաչում էի։ Իսկ հյուրընկալող ընտանիքիս անդամները հիանալի մարդիկ էին։ Ունեի հայր, մայր և եղբայր, նաև 3 կատու և 2 շուն։ Հյուրընկալող ծնողներս երկուսն էլ աշխատում էին, սակայն միշտ բավականին ժամանակ մնում էր, որպեսզի շփվեինք միմյանց հետ, հետաքրքիր ժամանակ անցկացնեինք։ Անչափ ուրախ եմ, որ հենց այդ ընտանիքում եմ մեկ տարի ապրել, քանի որ միայն այդ մի տարում շատ-շատ բաներ եմ սովորել և ինքնազարգացել։

-Հե՞շտ եք հարմարվել նոր միջավայրին: Արդյոք եղե՞լ են դժվարություններ: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Բնավորությանս գծերից մեկը նոր միջավայրին արագ հարմարվելն է: Դրա հետ կապված խնդիր չեմ ունեցել: Իսկ դժվարությունները, բնականաբար, ի հայտ են եկել տարվա ընթացքում: Ամենասկզբում ուտելիքի և մի քիչ էլ լեզվի հետ եմ խնդիր ունեցել: Ամեն բան նոր էր, փորձում էի ամեն ուտելիք, որն առաջարկում էին, ուղղակի մեր հայկականի նման չէր հագեցնում քաղցը: Մինչդեռ մենք ասում ենք. «հաց ու պանիր, կեր ու բանիր»: Իսկ լեզուն ոչ թե չէի հասկանում, այլ անսովոր էր անընդհատ անգլերեն լսելը, երբեմն հոգնում էի և անկախ ինձնից մարդկանց կամ հայերեն էի պատասխանում, կամ հայերենով հարց տալիս: Բարեբախտաբար դա երկար չտևեց, երևի 2-3 շաբաթ: Ամենադժվար ամիսը եղել է դեկտեմբերը: Կարոտում էի ամեն ինչ` երկիրս, ընտանիքս, տունս, քաղաքս, ընկերներիս, լեզուս, ուտելիքը: Մի խոսքով, ֆիզիկապես ԱՄՆ-ում էի, ամբողջ մտքով և հոգով՝ տանը:

Նարեկ Սահակյան.

-Բնականաբար, ամեն ինչ այդքան էլ հեշտ չէր։ Ամբողջովին նոր միջավայր, այլ մարդիկ, այլ մշակույթ, այլ կենցաղ։ Բայց ես բավականին արագ հարմարվեցի նոր միջավայրիս։ Մի քանի շաբաթ հետո արդեն ինձ տանն էի զգում, ու հյուրի կարգավիճակն անցել էր։ Դա երևի նաև հյուրընկալող ընտանիքիս շնորհիվ էր, քանի որ նրանք հյուրընկալելու մեծ փորձ ունեին և գիտեին՝ ինչպես ճիշտ վարվել։

-Ի՞նչ տվեց քեզ ծրագիրը: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Ծրագիրն ինձ պարգևեց կյանքիս ամենախենթ տարին: Ձեռքբերումներս ահռելի են: Եթե ծրագրից առաջ ինձ տեսնում էին որպես մեծ երազանքներ ունեցող աղջիկ, ապա հիմա կտեսնեն ձևավորված անհատ, որը հասկանում է՝ ինչ է անհրաժեշտ իրեն և ինչ «աշխարհը փոխելու» պոտենցիալ ունի: Բայց ամենակարևորը հարազատ դարձած ընկերներս են աշխարհի տարբեր ծայրերից, որոնց շատ դժվար էր «մնաս բարով» ասելը, Հայաստանի «Ֆլեքսի» ընկերներս ու նաև ամերիկյան հյուրընկալող ընտանիքս: Ապրելով բոլոր հարազատներիցս ու ընկերներիցս հեռու՝ օտարության մեջ, առաջին հերթին ինքնուրույնություն ձեռք բերեցի, այսինքն՝ ես ավելի վստահ եմ լուծում իմ խնդիրները, քան կանեի առաջ: Դարձել եմ ավելի ազատամիտ, շատ ավելի լայն եմ աշխարհն ընկալում: Նախքան մասնակցելս ես ինձ տեսնում էի որպես ՀՀ քաղաքացի, իսկ հիմա գումարում եմ նաև «աշխարհի քաղաքացի» կամ «global citizen» լինելու գաղափարը:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք այս տարվա հաղթողներին: 

Գոհար Փիլիպոսյան.

-Նրանց, ովքեր ընտրվել են որպես հաղթող, կասեմ, որ վայելեն ամեն մի վայրկյանը, ԱՄՆ-ում բաց չթողնեն ոչ մի ընձեռնված հնարավորություն: Դժվարություններ լինելու են, բայց թող ամեն անգամ մտաբերեն, որ իրենց հենց այնպես չեն ընտրել:

Նարեկ Սահակյան.

-Եթե դեռ նոր եք դիմելու FLEX-ին, ապա միշտ հիշեք, որ պետք է լինեք հնարավորինս բաց և նորություններին պատրաստ մարդ։ Երբեք մի կեղծեք ձեր «եսը», եղեք այն, ինչ կաք։ Իսկ եթե չհաջողվի անցնել մյուս փուլ, ապա առանց ժամանակ կորցնելու աշխատեք ձեզ վրա, որպեսզի մյուս տարի մասնակցեք և հաղթեք։ Քննության ժամանակ չմոռանաք լինել անկեղծ։