Հոդվածիս վերնագիրն արդեն ամեն ինչ ասում է: Այո, այո, ես խոսելու եմ արդեն շա՜տ լայն տարածում ու ճանաչում վայելող սփիներներից, խոսելու եմ մեր առօրյայի մասը կազմող երևույթներից։

Գրեթե մեկ տարի առաջ բոլորը խոսում էին պոկեմոններից, տարված էին այդ խաղով։ Երիտասարդների հետ խոսելիս միշտ թեմա կլիներ պոկեմոններից խոսելու: Բոլորն ունեին իրենց հեռախոսների մեջ այդ խաղը, սակայն եկավ մի պահ, որ հոգնեցին այստեղ-այնտեղ պոկեմոն որսալուց, և խաղը մոռացվեց։ Այսօր չես գտնի մեկին, ով խոսի պոկեմոններից: Ինձ թվում է՝ անգամ խաղացող չկա։

Պոկեմոնների կորստին ի պատասխան, չուշացավ հնդկական սերիալների աղմուկը: Ազգովի քննարկում էին, բոլոր կայքերը խոսում էին, անգամ մեր թղթակիցներից մի քանիսն էին գրում դրանց մասին, բայց այսօր կարծես սովորական է դարձել, թվում է, թե արդեն հարմարվել ենք։

Հնդկական սերիալներին հետևեց նախընտրական աժիոտաժը։ Եվ ինչպես ես գրել էի իմ «Նախընտրական Հայաստան» հոդվածում. «Տեսնես, երբ ավարտվեն ընտրությունները, ավարտվեն հետընտրական քննարկումները, հայաստանցու առօրյան էլ ի՞նչը կլցնի»։ Հետընտրական Հայաստանում հայերի մեծ մասի առօրյան լցվեց եվրատեսիլյան քննարկումներով։ Դե հա, մենք այդ երաժշտական տոնին լուրջ կարևորություն ենք տալիս։

Իսկ այժմ հստակ կարող եմ ասել, որ հայաստանցու առօրյան սփիներներն են լցրել: Եթե մենք չենք օգտագործում դրանից, ապա վստահ եմ, օրվա ընթացքում փողոցում կտեսնենք շատերին, ովքեր կենտրոնացած պտտեցնում են:

Շատ մարդիկ պնդում են, որ սփիներները հանգստացնում են մարդկանց նյարդերը, սակայն նրանք, ովքեր դեմ են դրան, ասում են, որ այդ խաղալիքը ունենում է հակառակ ազդեցություն:

Սփիներների մասին կարդալիս իմացա, որ լայն տարածում են գտել նաև ԱՄՆ-ում: 2017 թվականին Ամերիկայում սպիներների նկատմամբ հետաքրքրության աճը հասցրեց նրան, որ շատ երեխաներ և անչափահասներ սկսեցին դրանք օգտագործել նաև դպրոցներում: Դպրոցներից հայտնում էին, որ երեխաներն անգամ վաճառում և փոխանակում են դրանք: Boston Globe-ին տված հարցազրույցում Նյու Հեմփշիր նահանգի 6-րդ դասարանի ուսուցիչը պատմել է, որ երբ արձակուրդներից նոր էին վերադարձել, ընդամենը մի քանի երեխաներ ունեին սպիներ, հետո դրանք հայտնվեցին ևս մի քանիսի մոտ, որից հետո դրանք նորաձև դարձան:

Փաստորեն ողջ աշխարհում է տարածում գտել:

Դե ինչ, տեսնենք սփիներները երբ կարտագաղթեն Հայաստանից, և այս անգամ ինչ նոր մոլուցք է փոխարինելու գալու:

Անջատեք արևը։
Ամեն առավոտ նույն միտքը գլխումս արթնանում եմ՝ հաճախ կատակելով, որ արևը պաշտոնապես իմ զարթուցիչն է դարձել։

-Բարև, Ռիմա տոտա ջան։
-Բարև, Սեդուլ ջան։
Ամեն Աստծո օր ինձ դասի է ճանապարհում մեր շենքի կողքին համեղ բլիթներ վաճառող տատիկը:

-Բարև, երեխեք, անգլը գրե՞լ եք,- սովորական խոսակցություն մեր կուրսում։

-Բարև Ձեզ, որ խնդրեմ՝ ինձ պաղպաղակ կտա՞ք։
-Բարև, թիթիզ ջան, իհարկե։
Հասցրել եմ նաև ընկերանալ քոլեջի մոտ գտնվող խանութի աշխատողների հետ։

-Ալո, Անուշ, արագ կանգառ արի, վատ եմ։
Ու ընդամենը մի րոպեից հեռվում նշմարվում է վազող ընկերուհիս, որը հասնում է կանգառ ու սկսում նեղանալ ինձնից՝ իր հետ նման կատակներ անելու համար։

-Մա՞մ, ո՞նց ես։
-Լավ, իմ աղջիկ, դո՞ւ։
-Հիանալի, մամ, ու գիտե՞ս՝ ինչի, որովհետև եղանակն էլ է շատ լավը, ու գիտե՞ս՝ դա ինչ է նշանակում, որ…
-Չէ, Սեդ, ոչ մի դուրս, դաս արա, քննությունների ես։

-Տատ, ի՞նչ կա ուտելու։
-Համով բորշ եմ պատրաստել, բալես։
-Ահա՜, էսօր էլ սոված մնացի։

-Բարև աշխատավոր պապիկին։
-Բարև, ինձ հենց հիմա «կոֆե» դնող գեներալ։
Սովորական պապիկ-թոռնիկ հարաբերությունները մեր տանը։

-Ի՞նչ կա էդքան էդ հեռախոսի մեջ։
-Մամ, «Մանանայի» երեխեքի հետ եմ զրուցում, սպասիր։
-Ո՞ւմ հետ։
-Մամ, «Կանաչիկի»։
-Հա՜, Սոնա՞ն։
Մայրիկիս արդեն ծանոթացրել եմ բոլոր-բոլորի հետ։

Իսկ գիշերը պառկում եմ ու սկսում կարդալ 17.am-ում նոր տեղադրված նյութերը։ Լիլիթի վերջին նյութն ինձ շա՜տ դուր եկավ: Նա գրում է, որ «Մանանայի» շնորհիվ Հայաստանի բոլոր կետերից արդեն ծանոթներ ունի։ Իրոք որ, էլ Մալիշկա, էլ Մարտունի, էլ Ակնալիճ, Աբովյան, Գյումրի, Բաղանիս, Երևան, Սոլակ և այլն։

Իսկ առավոտյան նորից.
-Գրողը տանի, անջատեք այս արևը։

Սիրում եմ ամառային արձակուրդներս անցկացնել գյուղում: Մշտական մաքուր օդ, անխախտելի խաղաղություն ու անսահման կանաչ: Գյուղի բոլոր անկյունները շատ եմ սիրում, հատկապես՝ մեր տան մոտի բլրակը: Միշտ բարձրանում եմ բլրի վրա, նստում ու հիանում եմ գյուղիս աննկարագրելի գեղեցկությամբ: 

Գյուղում մի դաշտ ունենք, որը «սպիտակ դաշտ» ենք անվանում: Սպիտակ՝ որովհետև այնքան երիցուկներ են աճում, որ այդ փոքրիկ հողակտորն ամբողջովին սպիտակում է:

Մի հետաքրքիր ավանդույթ ունենք գյուղում: Երբ երիցուկներն արդեն ծաղկում են՝ գյուղի երիտասարդ, սիրահարված աղջիկները հավաքվում են և գնում դաշտ՝ գուշակության:

-Սիրում է, չի սիրում, սիրում է, չի սիրում…

Միշտ հետաքրքրվում էի, ուզում էի գնալ, բայց չէի ուզում ցավեցնել երիցուկներին:

Հուլիսյան մի ամառային առավոտ էր, շուտ էի արթնացել, որոշեցի գնալ «սպիտակ դաշտ»՝ մտածելով, որ ոչ ոք այնտեղ չի լինի:

Երբ հասա, հաճելիորեն զարմացա. տեսա մի փոքրիկ աղջնակի՝ խուճուճ մազերով ու երկնքի պես կապույտ աչքերով: Մի փունջ երիցուկներ գիրկը դրած՝ իր փոքրիկ մատներով պոկում էր երիցուկների թերթիկները.

-Սիրում է, չի սիրում, սիրում է, չի սիրում…

Մոտեցա, նստեցի կողքին, ժպտացի ու ասացի.

-Արի միասին անենք:

Զարմացած նայեց ինձ, բայց միանգամից համաձայնեց.

-Արի՛:

-Սիրում է, չի սիրում, սիրում է…

Վերջին թերթիկը պոկելով՝ կարծես այդքան էլ չհավատաց.

-Էլի փորձենք, էլի՜:

-Բա մեղք չե՞ն:

Ասածիցս հետո երկուսս էլ լռեցինք: Լռության մեջ լսվում էր միայն երիցուկների խշշոցը:

-Լսո՞ւմ ես:

-Ի՞նչը,- զարմացավ փոքրիկը:

-Խշշոցը:

Լռեց, աչքերը փակեց ու սկսեց ուշադիր լսել: Դեմքին ժպիտ հայտնվեց, բայց հանկարծ տխուր նայեց ինձ.

-Որ պոկեմ տերևները, «ռամաշկաները» էլ չեն խոսա: Ափսո՜ս են:

Հունիսի 13-ի գիշեր… 2։14… Անհանգիստ գիշեր էր։ Չէի քնում ես, չէր քնում կատուս, ու չէին քնում դրսի շները։

Քնելու բազում փորձերից հետո վեր կեցա անկողնուցս։ Տունը լուսավոր էր, կարծես արդեն արևը  դուրս էր գալիս լուսավորելու քաղաքի ճանապարհները, բայց դեռ ժամանակը չէր, դեռ խոր գիշեր էր, և հենց այս պատճառով ինձ վախեցում էր տան լուսավոր լինելը։ Առանց սենյակների լույսերը միացնելու ես ուղևորվում էի դեպի այն սենյակ, որտեղ սովորաբար քնում էր կատուս։ Այդ սենյակը կատվիս գրավել էր նրանով, որ պատուհանները մեծ էին, և քանի որ մենք չէինք օգտվում այդ սենյակից, վարագույր չկար կախված, և հենց այդ ժամին լուսինը նայում էր դեպի այդ պատուհանը։ Այսպիսով այդ սենյակը ինձ ավելի լուսավոր թվաց։ Ես կիսախավարի միջով գնում էի, չգիտեմ՝ ինչու էի այդ կողմ գնում, բայց գնում էի: Երևի հույս ունեի, որ այդ սենյակում կտեսնեմ ննջող կատվիս, բայց ես այնտեղ չգտա նրան։ Որոշեցի դուրս գալ և փնտրել: Երբ շրջվեցի դեպի դուռը, երկու լուսնի լույսով ողողված աչք ինձ էին նայում, և ես մի ակնթարթ վախեցա, ապա հասկացա, որ գտել եմ նրան, ում գնում էի փնտրելու։

Կատուն առաջ ընկավ, դուրս եկավ սենյակից, իսկ ես՝ նրա հետևից։ Նա հետ նայելով գնում էր, որպեսզի համոզվեր, որ ես գալիս եմ։ Նա ինձ տարավ խոհանոց և բարձրացավ պատուհանի մոտ, հայացք գցեց դեպի ինձ և հասկացրեց, որ պետք է բաց անեմ պատուհանը։ Ես մի պահ նայեցի լուսնին։ Այդ պահին լուսնի դիմացով արագ հոսանքով անցավ ամպերի մի կույտ, այնքան խիտ դասավորված մեկը մյուսին, որ կաթնային լույսը, որը լուսավորել էր իմ դեմքը, մթագնեց, բայց ընդամենը մի քանի վայրկյանով։ Այսօրվա լուսինը յուրահատուկ էր, ստիպում էր հիանալ իրենով։
Ես բաց արեցի պատուհանը, կատվիս երկար սպասել չտվեցի։ Նա թաթերը դուրս դրեց, և ձգեց իրեն դեպի ձախ, շուռ տվեց գլուխը դեպի ինձ։ Ես անհանգստացա: Իմ մեջ կռվում էին հետաքրքրասիրությունն ու վախը, ցանկանում էի դուրս նայել և տեսնել՝ ինչն է անհանգստություն պատճառում կատվիս, բայց վախենում էի, որ դրանից հետո մի քանի գիշեր էլ վախից չի հաջողվի քնել։

Մտքերիս մեջ ընկղմված լսեցի ձայներ, շան հաչոց, հետո՝ մյուսը։ Մի քանի վայրկյան անց շները մեկը մյուսին հերթ չէին տալիս։ Որոշեցի դուրս նայել։ Դրսում շուն չկար, նրանց ձայները լսվում էին հեռվից։ Փչեց ուժեղ քամի, որը կատվիս հետ հրեց դեպի տուն: Նա իջավ, իսկ ես մնացի, մնացի ապշած գիշերային բնության բուրմունքից, տեսարանից և հասկացա, որ մաքուր օդը լինում է միայն գիշերը, երբ բնությունը մնում է միայնակ, առանց մարդու։
Վերադառնալով անկողին, վերցրի հեռախոսը և սկսեցի գրել: Կարծես արդեն առավոտ է, և շները հանգստացել են։