arevik manukyan

Հրազդանյան լճակները

Գարնանային ցուրտ, բայց հաճելի օր էր։ Կարծեմ շաբաթ օր էր։ Դե, ինչպես սովորական մարդիկ, այդպես էլ ես, արթնացա, լվացվեցի, նախաճաշեցի և անցա տան գործերին։ Գործերի ընթացքում նայեցի պատուհանից, ու կարծես ցեխաջրերը լճակներ լինեին, անցնելով պատուհանից շարունակեցի աշխատել։ Արդեն ժամը 3-ը կամ 4-ը կլիներ, եկան ընկերներս և հրավիրեցին դուրս՝ խաղալու։ Դե ինչպե՞ս մերժեի ընկերներիս։ Արագ-արագ հագնվեցի, և իջանք բակ։ Սկզբում խաղացինք՝ «հալամուլա», «անուն գոռոցի», իսկ հետո գնացինք զբոսնելու։ Ես էի, Ալեքսն էր, Նարեն էր և Եվան։ Անեկդոտներ պատմելով զբոսնում էինք։ Ահա հասավ անեկդոտ պատմելու իմ հերթը։ Պատմեցի վերջացրեցի, Ալեքսին շատ էր դուր եկել, և անվերջ ծիծաղում էր։ Մեկ էլ հո՜պ, Ալեքսը ընկավ ցեխաջրերի մեջ։ Նարեն ծիծաղելով գոռաց․

-Ալեքսը ընկավ հրազդանյան լճակի մեջ, հա՜-հա՜…

Ես զարմացած հարցրի․

-Հրազդանյան լի՞ճ։

-Արև, ինչո՞ւ ես զարմանում, երբ անձրև ա գալիս, ու ցեխաջրեր են գոյանում, ես դրանք անվանում եմ լճակներ,- ասաց Նարեն։

-Վա՜յ, Նարե-Նարե,- ասացի ես ծիծաղելով, և մենք շարունակեցինք զբոսնելը, իսկ Ալեքսը վազեց տուն՝ հագուստը փոխելու։

Այս օրերին դարձյալ անձրևներ են սպասվում, «լճակները» էլի ափերից դուրս կգան:

Զայրույթի պահին

Լուսանկարը` Արաքս Ահարոնյանի

Լուսանկարը` Արաքս Ահարոնյանի

Երբ երկնքին նայելիս երկինք չես գտնում, այլ թվում է, թե վերևից ինչ-որ գորշ բան է գլխիդ կախ ընկել ու կարծես ջանում է ճնշել, հասկանում ես, որ գարնանը հատուկ մռայլ օրերից մեկն է։ Ինչպես մեզ էին ասում, երբ դեռ փոքր էինք՝ ամպերը հավաքվել են ինչ-որ հարց լուծելու:

Լուսանկարը` Արաքս Ահարոնյանի

Լուսանկարը` Արաքս Ահարոնյանի

Այսօր հերթական մռայլ օրն էր, վերևում ամբողջը գորշ երկինքն էր, որ անսպասելի ճայթում էր գլխավերևումդ: Վերջապես սկսվեց կատաղի անձրևը, սակայն եղանակի զայրույթը անձրևով չմեղմացավ, այլ ավելի կատաղի դրսևորվեց՝ կարկուտի տեսքով: Միշտ այդպես է, չէ՞, զայրույթի պահին տուժում են նաև անմեղները, իսկ այս դեպքում այդ անմեղները գյուղացիներն են: Եղանակի զայրույթը սպանում է մարդկանց գուցե թե վերջին հույսը:

Լուսանկարը` Արաքս Ահարոնյանի

Լուսանկարը` Արաքս Ահարոնյանի

Նոր ծաղկած ծառերը կամ չհասած պտուղները թափվում են գետնին: Կարկուտը գյուղացու սիրտն է դաղում: Հերթական դաժան գարնանային կարկուտը, որ գյուղացուց խլեց բերքի մեծ մասը:

janna araqelyan hrazdan

Ցորյանի ծովեր

Մի քանի օր առաջ ուսուցչուհին տեղեկացրեց մեզ, որ գրականության ամփոփիչ գնահատականը դրվելու է միայն բանավոր հարցումից հետո: Ապա մեզ թելադրեց տոմսերի հարցերը: Հակառակ իմ սովորության, ես ուրբաթ օրը նստեցի, տանջվեցի այդ տոմսերի համար: Շաբաթ, կիրակի օրերին ինքս ինձ ասում էի.

-Էս էլ էսպես: Ի՞նչ մնաց սովորելու: Հը՞ն: Վայ, վայ, վայ: Մնաց ամենաբարդը՝ Դանիել Վարուժանի  «Ցորյանի ծովերը»: Լավ, է, դա էլ վաղը կսովորեմ;

Ամեն օր այդպես էի ասում, բայց սովորեցի ընդամենը երկու տուն;

Եվ եկավ սպասված օրը. քննություն է: Երրորդը ես պետք է պատասխանեմ: Աստված եմ կանչում, որ միայն թե «Ցորյանի ծովերը» չընկնի: Եվ ահա ուսուցչուհու ներկայությամբ քաշեցի տոմսը. համար 9: Ուսուցչուհին ասաց.

-Ժաննա, գրիր,-թելադրեց երկու հարց, մի պահ կանգ առավ  և երրորդ հարցը թելադրեց,- «Ցորյանի ծովեր»:

Միայն թե այդ պահին իմ դեմքի արտահայտությունը տեսնեիք: Բախտս գոնե բերել էր այն հարցում, որ առաջին և  երկրորդ հարցերին շատ լավ պատրաստ էի:

Քննությունից հետո բոլորը հարցնում էին.

-Հը՞: Ո՞նց պատասխանեցիր:

Ախ, եթե իմանայի, որ դա կընկնի…

1000 ու մի ջրափոսերի քաղաք

Լուսանկարը` Միլանա Գևորգյանի

Լուսանկարը` Միլանա Գևորգյանի

Մենք ապրում ենք Հրազդանում: Ապրում ենք մի այնպիսի քաղաքում, որտեղ ճանապարհները 3D են: Հիմա ասեմ, թե ոնց մեր «բախտը բերեց» այս հարցում: Ուրեմն ավագանու ընտրությունների ժամանակ տեղ-տեղ ասֆալտ արեցին: Էնպիսի ասֆալտ, որ չուտես-չխմես, էդ ասֆալտի վրայով քայլես: 

Լուսանկարը` Միլանա Գևորգյանի

Լուսանկարը` Միլանա Գևորգյանի

Ու քանի որ չափից շատ ‹‹սիրում›› ու մտածում են մեր մասին մեր իշխանությունները, որոշել են Հրազդանում չվերանորոգել ճանապարհները, որ ոտքներս դնենք թե չէ, միանգամից կոտրվի: Դե կոտրված ոտքով կարող ես քեզ համար հանգիստ պառկել տանը, հանգստանալ, գիրք կարդալ կամ հեռուստացույց դիտել: 3 մետր փոս գնացած ընտիր ճանապարհների շնորհիվ կարող ենք մեր հագուստը անձրևային եղանակներին ներկել նոր գույնով՝ ասենք, ցեխագույնով: Մեզ մոտ նաև գործում է «հատուկ ակցիա»: Շնորհիվ փոսերում գոյացած լճակների կարող ենք դուրս գալ փողոց, և՛ լողանալ, և՛ լողալ սովորել, արևային եղանակներին էլ կարող ենք արևայրուք ընդունել: Անգամ ասեմ, որ եթե շատ փնտրենք, ձուկ էլ կարող ենք գտնել: Եթե այդքան ժամանակ լճակները գոյություն ունեն, ուրեմն հաստատ բուսական ու կենդանական աշխարհ կլինի մեջը: Բակերում արդեն ոչ թե ավտոմեքենաներ են կայանում, այլ նավակներ: 2000-ական թվականներին Հրազդանում անձրևային եղանակներին կոշիկները չկեղտոտելու համար պոլիեթիլենային տոպրակներ էին հագնում ոտքերին: Դե ինչ, ոնց հասկանում ենք, հինը չի ուզում լքել մեզ: Չնայած հիմա էլ կարող ենք հագնել կրկնակոշիկներ ու անունն էլ դնել՝ fashion Հրազդան:

Լուսանկարը` Միլանա Գևորգյանի

Լուսանկարը` Միլանա Գևորգյանի

Համոզված եմ, որ եթե «Տիտանիկ» նավը մեր ժամանակներում գոյություն ունենար, ապա հենց մեր ջրափոսերից մեկում վաղուց խորտակվել էր։

Անձրևը

Լուսանկարը` Ժորա Պետրոսյանի

Լուսանկարը` Ժորա Պետրոսյանի

-Եվիկ, ինչի՞ ես տխուր:

-Որովհետև անձրև ա գալիս:

-Բայց անձրևն ի՞նչ կապ ունի:

-Մամ, իմ տրամադրությունը անձրևի ժամանակ ընկնում ա, չեմ սիրում անձրև:

-Բայց ինչի՞: Անձրևն աշխարհի ամենասիրուն բաներից ա:

-Էէէէ, մամ….

Նորից անձրև է մեր Չարենցավան քաղաքում… Անտարբեր դեմքով մոտենում եմ փակելու պատուհանը, ու հանկարծ, կայծակնային արագությամբ մտքովս անցնում է. «Բայց սիրուն ա»…

Ախր, իրոք սիրուն ա: Անձրևաջրերի առուները, ծառերից թափվող հազարավոր ծաղկաթերթերը, կայծակը, շենքի դիմացը նստած դժգոհ դեմքով, թրջված կատուն, անակնկալի եկած տղան, որ հեծանիվով մնացել է անձրևի տակ, կողքի շենքից այն տարօրինակ կինը, որ օրեկան մի քանի անգամ լվացք է փռում (այն էլ՝ նույն լվացքը): Սիրուն ա էն 90-ականների մեքենան, որ արդեն մի քանի տարի տեղից չի շարժվել: Սիրուն ա «Ջանիկ կլուբը»: Կհարցնես՝ էդ ո՞րն ա: Էդ մեր թաղամասի ամենահայտնի դեմքի՝ Ջանիկ պապի ավտոտնակն ա, որտեղ հավաքվում են մեծերը՝ նարդի ու շախմատ խաղալու: Սիրուն են մեր շենքի հինգերորդ հարկում բույն դրած ճնճղուկները: Սիրուն ա կողքի շենքի ծառը, որի պտուղները երբեք չեն հասնում, քանի որ ծառը կրում է «6-րդ թաղի ցոգոլի ծառ» պատվանունը: Ու շատ ու շատ սիրուն մանրուքներ, որոնք նկատելու համար պետք է ուղղակի նկատել:

Ինչ որ մեկն այս վայրկյանին իր կեսի հետ քայլում է անձրևի տակ՝ թրջված, խառնված մազերով ու թաց հագուստով: Քայլում է ու մտածում, որ պետք է մինչև վերջ թրջվել, որովհետև այս անձրևը եզակի է, չկրկնվող: Մեկ ուրիշը, կոստյումը մինչև վերջին կոճակը կոճկած, փողկապն ուղղելով քայլում է փողոցով ու անիծում անձրևը՝ իր պլանները խանգարելու համար: Շտապում է, քայլում այնպես, որ չթրջվի: Իսկ անձրևը նույնն է, նույնն է ամենուր, աշխարհի որ ծայրին էլ լինես՝ քո անձրևը չի փոխի իր էությունը:

Հ.Գ. Նյութս բաց պատուհանի մոտ եմ գրում: Հիմա կհարցնես՝ «Չե՞ս մրսում», իսկ ես կասեմ՝ «Չեմ մրսում, ուղղակի խառնվում եմ անձրևի շշուկին»:

arsine

Ասպետական շաբաթը

Սովորական մի օր էր, որը ոչ սովորական ընթացք ունեցավ իմ և դասընկերուհուս համար: Չեմ հիշում, թե շաբաթվա ո՞ր օրն էր, բայց մի բան հստակ դաջվել է մտքումս՝  հայոց լեզվի ժամ էր: Չնայած դա դեռ առաջինն էր, բայց մեր «10.1» հասարակությունն արդեն հասցրել էր հոգնել շտեմարանային վարժություններ գրելուց և դաս պատմելուց: Ոմանք ձեռքերը բարձ դարձրած, ոմանք էլ շշուկով խոսելով, փորձում էին հանգստանալ դասի վերջին հինգ րոպեներին, երբ հանկարծ բացվեց դուռը, և ներս մտավ մեր ուսուցիչներից մեկը՝ ասելով.

-Տնօրենը Արսինեին և Մարիաննային կանչում է:

Հինգ վայրկյան դասարանում քար լռությունից հետո, երկուսս կանգնեցինք և անորոշ դեմքերով շարժվեցինք դեպի դուռը: Իհարկե, դժվար է ասել և բացատրել, թե  ի՞նչ էինք զգում այդ պահին, երբ մի նախադասության մեջ լսեցինք մեր անունները՝ տնօրենի անվան  կողքին, բայց մի բան հստակ էր՝ մի ուրիշ կարգի լարված էինք:

Քայլում էինք, նայում իրար վախեցած դեմքերով, հետո մի պահ կանգ առնում: Փորձում էինք հիշել ամբողջ ապրիլ ամսվա մեր գործերը, գնահատականները, բայց դրանցում ոչ մի վատ բան չգտնելով, որ կարող էր մեզ տանել տնօրենի  կաբինետ՝ շարժվում էինք առաջ: Եվ ահա հասանք «վախի սենյակ» կոչվածին: Այո՛, դա տնօրենի կաբինետն էր, որտեղ չի երազի հայտնվել և ոչ մի աշակերտ, բայց վստահ կարող եմ ասել, որ գոնե մեկ անգամ մեզանից  յուրաքանչյուրը ցանկացել է տեսնել այն ոչ թե դրսից, այլ ներսից: Ի  զարմանս մեզ, այնտեղ բացի մեզնից էլի աշակերտներ կային և մեր պես լարված ու վախեցած էին:

-Արսին, մի հատ բացատրի ինձ, թե ինչ ա էստեղ կատարվում,- ամեն վայրկյան կրկնում էր Մարիաննան,  և քանի դեռ ես չէի հասցրել հասկանալ այդ հարցի պատասխանը՝ շատ էի լսելու նրա լարված ձայնը: Մինչ ներս  մտել ականջներիս էին հասնում խոսակցության պատառիկներ, որոնցից հստակ առանձնանում էին՝ «Հայ ասպետ»  բառերը: Ամեն ինչ պարզ դարձավ, մեզնից ոմանց շուտով բախտ էր վիճակվելու մասնակցելու խաղին, իսկ մյուս ներկաներին՝ պարզապես մեկ շաբաթ «վայելելու» այդ գերծանրաբեռնվածությունը:

-Էրեխեք, ընկեր Փանոսյանը կանչում է, ներս եկեք, -ասաց ընկեր Ժանետան և մեզ ուղեկցեց այնտեղ: Վերջ, բոլորս արդեն ներսում էինք և մենակ չէինք՝ ուսուցիչներ էլ կային: Հիմա կսկսվի աշակերտների ընտրությունը տարբեր առարկաների համար: Բնականաբար բնագիտական առարկաների շարքում չհայտնվեցի, իսկ արդեն հումանիտարներում պարբերաբար լսվեց անունս: Երբ արդեն մեր բոլորիս անունները բաշխվեցին տարբեր առարկաներում, ժամանակն էր ստանալու բոլորովին նոր դասացուցակը: Սա նման չէր մեր պատկերացրածին, որ թվերի առջև պետք է լինեն առարկաների անվանումներ, ո՛չ, այն լրիվ ուրիշ էր: Առաջին իսկ օրվանից ստացանք շատ-շատ հանձնարարություններ. խաղին հաշված շաբաթներ  էին մնացել, իսկ դասագրքերի պարունակությունը ծով էր:

Ծանրաբեռնված առաջին շաբաթն արդեն անցյալում էր: Հերթական  օրերից մեկն էր,  հա, հիշեցի. ուրբաթ էր ու չորրորդ ժամն էր, գնում էի «Պագանինի» թեմայից  առաջադրանք ստանալու, երբ ներս մտնելուն պես լսեցի ընկեր Մուրադյանի հետևյալ խոսքերը.

-Արսինե ջան, մենք այլևս միասին չենք աշխատի: Դու և մի քանի աշակերտ չեք ընդգրկվել հիմնական կազմի մեջ:

Իհարկե, մնացածի հետ մի քիչ տխրեցինք, բայց հետո մի լավ թեթևություն զգացինք: Դուրս գալով դասարանից, հասկացանք, որ ևս մեկ հիանալի և անմոռանալի շաբաթ ավարտվեց: Մենք միշտ կհիշենք այս յոթ օրերը և իհարկե ընկեր Մուրադյանի վերջին խորհուրդները.

-Սա վերջ չէ, չենք տխրում, չենք հուսահատվում, սա  դեռ նոր սկիզբ է: Այսօրվանից կենտրոնանում ենք դասերի և պարապմունքների վրա:

Իրոք, այդ օրից մենք՝ դուրս մնացածներս, վերադարձանք մեր դպրոցական բնականոն  կյանքին, դասերին, պարապմունքներին և իհարկե, լիովին տրվեցինք քննական թեստերին…

laura sekoyan

Բանջարի սեզոնը

Գաղտնիք չէ, որ գարնանը բոլոր գյուղերում սկսում են մաքրել այգիները աշնանից մնացած տերևներից։ Այգիները մաքրելը հաճելի գործընթաց է, և հաճախ երեխաները ծնողներին համոզում են, որ այդ գործը իրենք անեն։ Այդ իրավիճակն էր նաև մեր տանը։ Ես և տանեցիները մաքրում էինք այգին, երբ ձեռնոցները ձեռքին եկավ մեր հարևան Սոֆիկ տոտան։

-Հարևան ջան, բարլուս… Էս ի՞նչ լավ գործի եք։
-Բարև, Սոֆիկ տոտա…
Ես ու եղբայրս շարունակեցինք մաքրել այգին, երբ տատիկը մոտեցավ ցանկապատին, և նրանք սկսեցին ինչ որ բան քննարկել:
Մի քանի օր անց առավոտյան տատս ինչ-որ տեղ էր պատրաստվում գնալ, բայց թե ուր՝ չիմացա։ Երբ դասից տուն եկա, տատիկիս հարցրի, թե ինչ է պատրաստել ուտելու, նա ինձ ասաց, որ բանջար է տապակել։ Ես զարմացա, որովհետև սառնարանում պահած բոլոր բանջարները ձմռան ընթացքում կերել էինք, և տանը բանջար չկար։ Մի մասն էլ տվել էինք մեր ծանոթներին ու հարազատներին։ Տատս նկատեց զարմանքս և պատմեց ողջ եղելությունը։ Առավոտյան նա պատրաստվում էր Սոֆիկ տոտայի հետ գնալ դաշտ։ Նրանք գումար էին հավաքել, որպեսզի մեքենայի մեջ գազ լցնեն և տանից ուտելիք էին վերցրել։ Եվ քանի որ դեռ բանջարը լավ չէր աճել, շուտ էին վերադարձել տուն։

Դրանից հետո որոշ ժամանակ անցավ, և հարևաններով հավաքվել էին մեր տանը սուրճ խմելու։ Ինչպես ասում են, խոսքից խոսք բացվեց, և բոլորի խոսակցության թեման դարձավ այդքան ցանկալի բանջարը։ Բոլորը պատմում էին հետաքրքիր դեպքեր, որոնք բանջարի գնալուց է պատահել։ Ոմանք էլ հիշում էին, թե անցյալ տարի ինչ լավ բանջար էին բերել և ինչ համեղ պահածոներ էին պատրաստել։ Արդյունքում որոշեցին շաբաթ օրը գնալ բանջարի։ Որոշեցին շաբաթ օրը գնալ, քանի որ մյուս օրերին թաղի տղամարդիկ աշխատանքի էին, ու իրենց ավտոմեքենայով սար տանող չէր լինի։ Բոլորը գումար հավաքեցին՝ մեքենան գազ լցնելու համար, և որոշեցին, թե ով ինչ ուտելիք է իր հետ վերցնելու։ Գնացին բանջարի։ Կանայք տարբեր բանջարներ էին բերել, իսկ տղամարդիկ սունկ էին հավաքել։ Հաջորդ օրը հարևանները հավաքվել էին մեր բակում և մաքրում էին բանջարը։ Ինչպես միշտ բոլորը գովում էին իրենց բերածը` ցույց տալով բանջարի հաստ զոխերը։ Իսկ տղամարդիկ նույն օրը երեկոյան հավաքվել էին սունկ ուտելու։ Բոլորը սպասում են ամռան գալուն, որ լավ բանջար հավաքեն ու պահածոյացնեն, շատերն էլ դրանք թարմ-թարմ պահում են սառնարանում։ Իսկ թաղի փոքր տղաները սպասում են ոլոռի սեզոնին, որ գնան ոլոռի դաշտեր ու ոլոռ բերեն վաճառեն։ Ախ, այդ ցանկալի ամառն ու ցանկալի բանջարը, Սոլակ գյուղի լավագույն սեզոնը…

karine nahapetyan

Երբ համարյա 19 տարեկան ես, բայց ոչ մի բանի հավես չունես

Վահեի համանուն նյութից ոգեշնչված

Առավոտ՝ 09:22 րոպե, քոլեջ,  մեր օրեր:
Մտնում եմ լսարան և եթե կանգնեմ դռան հետևում, ապա դասախոսիս. «Ու՞ր է Կարինեն» հարցին, կլսեմ կուրսեցիներիս. «Հեսա ներս կմտնի»,- պատասխանը: Բոլորը քաջատեղյակ են, թե կոնկրետ երբ եմ «ժամանում» քոլեջ:
Մտնում եմ լսարան, դասախոսս հարցնում է.
-Ինչո՞ւ ես ուշանում:
Ես էլ ամեն անգամ (արդեն ամաչելով) ասում եմ, որ տրանսպորտ չկար, անկախ նրանից, որ տրանսպորտի խնդիր վերջերս կարծես թե չկա: Հո չե՞մ ասելու, որ Մորփեոսը խայտառակ ձևով ծաղրում է ինձ:
Նստում եմ տեղս, Երվանդի հետ քննարկում Էլիֆ Շաֆաքի «Ստամբուլի բիճը». ամեն օր անդրադառնում ենք մի կերպարին:  Դասամիջոցներին կուրսեցիներիս խորհուրդ ենք տալիս, որ անպայման կարդան դա և նայեն «Շերլոկ» սերիալը: Իրականում ոչ ես, ոչ էլ Երվանդը երբևէ չենք դիտել այդ սերիալը: Դե, ասում են, որ լավն է: Հավանաբար, լավը կլինի, էլի:

Եթե պատմության դասաժամն է լինում, Երվանդին «կրիկի» մեջ եմ գցում՝ ասելով, թե բա՝ հնարավոր է, որ Երվանդունիների տոհմից լինես…

Գալիս է վերջին, կամ ինչպես ես եմ ասում՝ քնելու դասաժամը:
Մորփեոսը կրկին գողանում է ինձ իրականությունից: Քնում եմ, բայց ենթագիտակցությանս  20%-ը  արթուն է մնում. լսում եմ. «Երվանդ, արթնացրու Կարինեին»:  Երվանդն էլ, չուզելով, թեթևակի հրում է ինձ ու ասում՝ հել, Կար:  Ախր, ինքն էլ գիտի, որ երազումս, հավանաբար, «Deep Purple»-ի  համերգին եմ կամ էլ, ասենք, բարձրագույն մաթեմատիկայի ողջ դասընթացը սերտել-վերջացրել եմ, որովհետև ինձ մոտ միայն «Deep Purple»-վելն ու մաթեմատիկայի դասերը սերտելն է լավ ստացվում:
Արթնանում եմ: Արդեն գնալուս ժամանակն է:
Հասնում եմ տուն ու զբաղեցնում թագավորական գահս: Մարդիկ, հավանաբար, այդ գահը պատկերացնում են որպես ոսկեզօծ աթոռ՝ թանկագին քարերով զարդարված: Իրականում՝ սովորական կենցաղային աթոռ է, թագավորությունս՝ համակարգիչը, ենթաթագավորությունս՝ ֆեյսբուքը:
Սկսում եմ X-երորդ անգամ նայել «Разрущение» ֆիլմի այն հատվածը, որտեղ հնչում է Ազնավուրի «La Boheme», ժամանակակից իրանական գրականության նոր թարգմանություններն եմ անցկացնում աչքիս տակով, բնականաբար, մաթեմի դասն եմ սովորում, լսում «Soldier of fortune» երգը 2:47-ից սկսած:

Առավոտ՝ կրկին 09:22 րոպե, քոլեջ, կանգնած եմ լսարանի դռան հետևում:
Չէ, հաստատ ասելու եմ, որ տրանսպորտը նորմալ ա աշխատում, հաստատ ասելու եմ, հաստատ:

Lilit Grigoryan

Կարծրացած «ճշմարտությունը»

Ուզում եմ բացահայտել ինձ համար վերջերս պարզ դարձած մի «ճշմարտություն», սուտ ճշմարտություն, թե՝ սովորողը չունի ապագա, աշխատանք չի կարող գտնել: Կարծրատիպ է սա դարձել, ու սրանից ես շատ եմ բորբոքվում: Ինքս էլ դպրոցում լավ եմ սովորում, ընդհանրապես շատ եմ սովորում, ու մեծ-մեծ հույսեր ունեմ պայծառ ապագա ունենալու հետ կապված: Բայց մի կողմից էլ, որ էսպիսի բաներ չե՞ն ասում… Դե արի, ու նույն նախանձախնդրությամբ շարունակիր:

Չէ՛, ինչքան էլ արհամարհես այդ կարծիքները, չի ստացվում լիովին արհամարհել: Խոսում են փաստերով, ասում. «Ես դպրոցն ավարտեցի մեդալով, համալսարանը կարմիր դիպլոմով, չունեմ հիմա գործ: Ո՞ւմ է պետք սովորելը, կյանքդ վայելի՛»: Սպանում են քեզ այս խոսքով, սպանում այն, ինչ ծրագրել ես, ջարդում են վարդագույն ակնոցներդ, ջարդում ու փշրում այն, ինչի համար շարունակում ես ապրել:

Ի՞նչ, մտածող մարդ չմնա՞ այս աշխարհում: Բոլորը փողի ոտքերը սրբե՞ն: Ու ցավոք, էսպես են խոսում մեզանից մեծերը, ովքեր պիտի քաջալերեին մեզ: Վերջապես մեզանից շատերը դառնալու են Ազգային ժողովի պատգամավորներ, նախարարներ, շատերն էլ բժիշկներ, ուսուցիչներ, գիտնականներ: Դե, իհարկե, մենք երևի պիտի փողի հետևից վազենք ու սովորենք կողոպտել, խաբել… Իսկ այդ նույն մարդիկ այդ ժամանակ կասեն, թե մենք «կաշառակեր էլիտար մասսան» ենք, մենք փչացնում ենք հասարակությունը, խաբում ժողովրդին: Դե բա էլ ի՞նչ սովորենք հնից:
Անընդհատ մտահոգությունների մեջ եմ, բայց արդեն որոշել եմ, որ այդպիսի կարծիքներն ինձ համար երբեք չհանձնվելու, ավելի առաջ շարժվելու դասեր եմ դարձնելու: Մի տեսակ՝ հրման կետ: Սա խորհուրդ կտամ բոլորին:

Ու մի բան ևս. եթե մենք ունենք գիտելիքներ, խելացի ենք, սեր ունենք սովորելու նկատմամբ, մենք ենք դառնալու այս երկրի լավագույն շինարարները, մենք ենք մեր երկրին պայծառ ապագա խոստանալու փոխարեն պայծառ դարձնելու մեր երկիրը, մենք ենք երկրի ուժը: Թող սխալ չհնչի, բայց մենք նաև հարուստ ենք լինելու, չմտածե՛ք: Մենք և՛ ունենք հոգևոր հարստություն, և՛ կունենանք նյութականը՝ բարեկեցիկ կյանքի համար: Այդքան մի՛ մտահոգվեք և նման մարդկանց մի լսեք: Գիտելիքը միշտ էլ ուժ է:

araqs aharonyan kotayk

Նախընտրում եմ մնալ իմ ստեղծած աշխարհում

Հարցազրույց մի ռոմանտիկ աղջկա հետ

Այսօր որոշեցի հարցազրույց անցկացնել ընկերներիցս մեկի հետ, ով ցանկացավ մնալ անանուն: Քանի որ ինձ մշտապես հետաքրքրել է նրա խիստ ռոմանտիկական տեսակը՝ կփորձեմ այսօր ապաքողարկել նրա ռոմանտիկ խառնվածքն ու փորձել հասկանալ նրան: 

-Ինչո՞ւ ես քեզ համարում ռոմանտիկ մարդ և ի՞նչ ես հասկանում ռոմանտիկա ասվածի տակ առհասարակ: 

-Ռոմանտիկան դա այն է, ինչը պարունակում է գաղափարներ և զգացմունքներ: Սիրո մեջ շատ կարևոր է ռոմանտիկ կողմը: Այն նպաստում է սիրո ամրապնդմանը և երկարեցնում է դրա «կյանքը»: Առհասարակ ռոմանտիկ մարդիկ աշխարհին այլ կերպ են նայում, անգամ ամենաչնչին բանի մեջ սեր են դնում և փոխանցում դիմացինին, դա կլինի իր սիրած էակը, թե՝ ընկերուհին, այդքան էլ կարևոր չէ։ Պետք է ռոմանտիկ լինել ամեն ինչում։ Ես, երևի թե, այս ամենի մեջ ինձ գտնելով եմ ինձ համարում ռոմանտիկ մարդ։

-Կարծրատիպ է, որ ռոմանտիկները սիրում են անձրևն ու անձրևի տակ ոչ թե թրջվում են, այլ՝ վայելում այն: Ի՞նչ կասես, քո դեպքում այդպե՞ս է:

-Այո, այդպիսի բան կա: «Որոշ մարդիկ զգում են անձրևը, իսկ որոշները` թրջվում»,-այսպես էր ասում Բոբ Մառլին` սիրո երգիչը: Ինձ համար անձրևը սիրո խորհրդանիշն է: Ես նույնպես սիրում եմ զբոսնել ու վայելել անձրևը։

-Եթե այդպես է, ապա պետք է որ սիրես նաև աշունը, քանի որ անձրևն ու աշունը պայմանավորում են միմյանց, և աշունը համարվում է տարվա ամենից ռոմանտիկ եղանակը:

-Այստեղ ես ինքս ինձ մի փոքր հակասում եմ, քանի որ շատ սիրելով անձրևը՝ այդքան էլ աշունը չեմ սիրում: Այն մի փոքր տխրություն է պատճառում ինձ: Այ, արևային անձրևը իր մեջ պարունակում է այն, ինչը կցանկանար տեսնել յուրաքանչյուր ռոմանտիկ մարդ:

-Երբեմն մարդիկ ասում են, որ ռոմանտիկ լինելու համար մարդ պետք է սիրահարված լինի: Ի՞նչ կասես այս մասին: Արդյոք պե՞տք է սիրել կամ լինել սիրահարված ռոմանտիկ լինելու համար:

-Ռոմանտիկ լինելու համար պարտադիր չէ սիրահարված լինել, ռոմանտիկա կարող ենք գտնել մեզ շրջապատող առարկաների, երևույթների մեջ։ Ռոմանտիկայի մեջ բուն գաղափարը սերն է, իմ կարծիքով կարևոր չէ սիրել ինչ-որ մեկին, որպեսզի դառնաս ռոմանտիկ մարդ։ Մենք կարող ենք սիրել բնությունը, մեր իսկ ստեղծած գործերը։

-Սիրո՞ւմ ես երազել:

-Այո, շա՜տ: Երազելով մենք ինքներս ստեղծում ենք այն աշխարհը, որը կցանկանայինք տեսնել։ Իմ ընկերներից շատերը ասում են՝ այդքան մի երազիր, վերադարձիր իրականություն, բայց իրականությունը երբեմն այնքան ցավոտ է, որ ես նախընտրում եմ մնալ իմ ստեղծած աշխարհում, երազել, կտրվել հոգսերից ու նոր վերադառնալ դառն իրականություն։

-Ռոմանտիկները սովորաբար շատ ավելի զգացմունքային են: Չի՞ խանգարում դա քեզ՝ որոշումներ կայացնելիս:

-Այո, ինձ շատ է խանգարում կարևոր որոշումներ կայացնելիս, քանի որ շատ դեպերում շարժվում ես սրտով, այլ ոչ թե՝ բանականությամբ։ Կարծում եմ՝ զգացմունքային մարդկանց մոտ լսել-չլսելու հարց չկա, միանշանակ նրանք չեն լսում բանականությանը, թեև քաջ գիտակցում են, որ իրենց սրտի թելադրածը սխալ ընտրություն է իրենց համար։