Սեպտեմբերի հինգն էր, երբ դասղեկը մտավ դասարան ու նրա. «Երեխեք, նոր աշակերտուհի պետք է գա մեր դասարան այսօր»,- խոսքերը բոլորիս համար դժգոհության առիթ դարձավ։ Դե, դասարանում 16 աշակերտ էինք, ուզում էինք քիչ մնալ: Դե, քիչ քանակով լավ է, դասերն ավելի արդյունավետ են անցնում։ Բայց դասարան մտավ մի պայծառ ու արևոտ աղջնակ, ու առաջին բանը, որը անցավ իմ մտքով, հետևյալն էր. «Չնայած մեկով ավելացանք, բայց պայծառացանք»։

Ու եղավ այնպես, որ նստեցինք մի նստարանի։ Արդյոք դա՞ էր ճակատագիրը, արդյոք իրար կողքի նստելով դարձանք մտերիմնե՞ր։ Ու եկավ մի օր, երբ իմացա, որ շուտով Արուսիկը (հա, մոռացել էի ասել, որ այդ պայծառ աղջնակի անունը Արուսիկ էր) պետք է լքեր Հայաստանն անվերադարձ։ Դե հա, մտածեցի, որ մի շող կպակասի Հայաստանից։ Ու ինչքան նմանատիպ շողեր են լուսավորում այլ երկրները։

Ու որքան էլ տարօրինակ թվա, մենք իրար «մնաս բարով» մաղթեցինք կանգառում: Չէ, չէ, դա այդքան էլ հաջողություն չէր, դա ցտեսություն էր՝ սպասելով հաջորդ հանդիպմանը, հանդիպում, որը ինքներս էլ չգիտեինք՝ կլինի՞, թե՞ ոչ։ Ու այսօր, երբ Արուսիկը դասարանում չէ, ու կարող ենք մեկ սեղանով դատարկել դասարանը, դա չենք անում: Իմ կողքի նստարանը`Արուսիկի տեղը, միշտ դատարկ է մնում և սպասում է նրա վերադարձին:

Երկու շաբաթ առաջ կրկին Կոտայքի մարզային գրադարանում էի, երբ գրադարանի տնօրենը` Անահիտ Խեչոյանը, խորհուրդ տվեց մեր գրադարանում էլ «Գրքամոլ» գրական ակումբի մասնաճյուղը բացենք, և ասաց, որ հետաքրքրվեմ և նամակ գրեմ «Գրքամոլ» ֆեյսբուքյան էջին:
Հասա տուն և անմիջապես գրեցի:
Նրանք հավանություն տվեցին մեր գաղափարին, բայց ասացին, որ մեր ակումբի համար ուրիշ անուն որոշենք, որպեսզի պահպանվի ինքնատիպությունը:
Էհ, ես էլ համաձայնվեցի ու անցա հետագա քայլերին: Ֆեյսբուքում գրեցի, որ նման բան ենք ուզում անել, և ցանկացողները կարող են անդամագրվել: Արդեն յոթ հոգի ունենք անդամագրված:
Մեզ այս հարցում քաջալերում են նաև մեր քաղաքի ժամանակակից գրողներն ու բանաստեղծները, որոնք նույնպես մասնակցելու են հանդիպումներին:
Մեր թղթակից Հայարփի Բաղդասարյանի և Եվա Խեչոյանի հետ զրույցի ընթացքում որոշեցինք, որ սկզբնական շրջանում շեշտը դնելու ենք ժամանակակից գրականության վրա:
Մի քանի ընկերներ սկսեցին հարցնել, թե առհասարակ ինչ է իրենից ներկայացնում գրական ակումբը: Հիմա ասեմ. գրական ակումբները ստեղծվում են այն նպատակով, որ գրքասեր հասարակություն հավաքվի և քննարկի իրենց կարդացած գրքերը, վերլուծի որոշ կերպարների, հայտնի իր բացասական կամ դրական կարծիքը գրքի մասին: Իսկ հնարավորության դեպքում հրավիրվում են նաև տվյալ գրքի հեղինակները:
Սա, թերևս, լավագույն բանն է, ինչը հարկավոր է գրքասեր երիտասարդներին:
Ի դեպ, մի բան էլ ասեմ. վերջին շրջանում քաղաքը մի նոր շունչ է առել, իսկ միգուցե ես եմ սկսել նկատել: Եսիմ:

Բարև, իմ շատ սիրելի ընթերցող։ Ամանոր է, և գաղտնիք չէ, որ բոլորս էլ սպասել ենք ամանորյա հրաշքին։ Շատերը՝ մեծամասամբ փոքրիկները, սպասել են Ձմեռ Պապի այցի և տոնածառի տակ դրված ինչ-որ նվերի։ Շատերի համար Նոր տարին միայն գեղեցիկ զարդարած սեղանն ու հեռու բարեկամների անսպասելի այցն է, իսկ ինձ համար կյանքի նոր սկիզբ է։ Ինչքան էլ մեծանամ, մեկ է, չեմ դադարի ուղիղ ժամը տասներկուսին երազանք պահել, և մի ամբողջ տարի դրա կատարմանը սպասել։

Այս տարի երազանքս այնքան է տարբերվում անցած տարիների երազանքներիցս, որ ինքս էլ ինձ վրա զարմանում եմ։ Այս տարվա ընթացքում ուզում եմ հանդիպել մի մարդու, նրան բոլորդ էլ ճանաչում եք, բայց թե ինչքա՜ն եմ ես սիրում նրան, գիտեմ միայն ես։ «Անհնարին ոչինչ չկա»․ կրկնում եմ ամեն անգամ ինքս ինձ, երբ մտածում եմ, որ այդ հանդիպումը երազանք էլ մնալու է։ Քանի որ ես և նա գտնվում ենք մի երկնքի տակ, անհնարին չի թվում նրա հետ հանդիպումը։ Չեմ ասում` ով է նա, քանի որ ուզում եմ 2017 թվականին նրա հետ նկար տեղադրել համացանց, և այդ ժամանակ բոլորին ցույց տալ, որ սրտանց պահված երազանքները իրականանում են։
Ես ինձ տրամադրել եմ, որ այս տարին պետք է ինձ համար ամենաանմոռանալի տարին լինի, լի լինի վառ հիշողություններով, անմոռանալի օրերով և անսպառ սիրով։
Ես համոզված եմ որ իմ երազանքը իրականանալու է։ Ախր, հերիք է միայն նայել երկնքից թափվող մանր փաթիլներին, շնչել ձմռան սառը օդը, տանը առնել բնական եղևնու անփոխարինելի հոտը, նայել պատին կախված գույնզգույն լույսերին ու ապրել հրաշքի սպասումով։ Ապրել` ինքդ քեզ հրաշքի մի մաս զգալով։ Ես հավատում եմ քեզ, և համոզված եմ դու 2017 թվականին երջանիկ ես լինելու, քանի որ դու էլ ինչ որ մեկի փոքրիկ ամանորյա հրաշքն ես։

-Արմ, ընկեր Աֆյանը կանչում ա,-ինչպես արդեն կռահեցիք, պատուհանից դուրս նայելով երազում էի, ու էլի խանգարեցին․․․

Գնացի ընկեր Աֆյանի սենյակ վստահ, որ էլի կազմակերպչական աշխատանքների հետ կապված բան պիտի ասի: Այդպես էլ եղավ. «Գրել տարեվերջյան հաշվետվություն, ինչ է արել աշակերտական խորհուրդը սեպտեմբերից մինչև դեկտեմբեր»։ Եկա դասարան ու փորձեցի հիշել` ինչ է արել աշակերտական խորհուրդը, մտածեցի ու հասկացա, որ «հաշվետվություն» ասվածը չափազանց լավ է: Ինչ լավ կլիներ, եթե յուրաքանչյուրս ամեն տարեվերջ հաշվետվություն ներկայացնեինք ինքներս մեզ։

Իմ հաշվետվությունը չափազանց երկար է. ձեռքբերումներ, կատարած աշխատանքներ ու իրականացված նախագծեր։ Անձնային հաշվետվության լավագույն ենթաբաժինը ձեռքբերումներն են, ձեռքբերումներ, որոնք այսօր իմ կողքին են ընկերների տեսքով, ձեռքբերումներ, որոնք թույլ են տալիս ինձ զգալ 2015-ի ու 2016-ի տարբերությունը, և վերջապես գլխավոր ձեռքբերումներից մեկը, որը հնարավորություն է տալիս այսօր ազատ գրելու՝ «Մանանա» ու 17.am, որոնք երբեք չեն հեռանա ձեռքբերումներիս ցուցակից, տարեվերջյան ձեռքբերումներ, որոնք ուղեկից են լինելու ողջ ընթացքում՝ «Հայ մարզային երիտասարդներ», «Հրազդանի քաղաքացիական երիտասարդական կենտրոն»․․․

Կփակենք 2016-ի գիրքը`այնտեղ թողնելով շատ ու շատ բազմակետեր, իսկ նրանց, ովքեր կարդում են այս հոդվածը, կցանկանամ ջանք ու եռանդ չխնայել այդ բազմակետերը իրենց նպատակին հասցնելու․․․

Ես գրում եմ Ամանորին, ուզում եմ շնորհավորել բոլորին, բայց միայն շնորհավորելու համար չէ, որ գրում եմ:

Գեղեցիկ է այս տոնը, չէ՞: Այս օրերին բոլորս ուրախանում ենք, սպասում ենք հրաշքի, ուտում ենք սրտի ուզածի չափ մեր սիրած խորտիկները: Ասում են` հեքիաթային է Ամանորը, երևի, հեքիաթային տոն է, բայց բոլորի՞ համար: Կարծում եմ` ոչ բոլորի: Դե, ոչ բոլորն են, որ շատ են սիրում այս տոնը ու տոնից հետո եկող մնացած հինգ օրը: Չգիտեմ, երևի, կռահեցիք, թե ովքեր այդքան էլ չեն սիրում այս տոնը: Նրանք, ովքեր ամեն օր աշխատում են: Բոլոր հյուրերի առաջ սեղան են դնում, հավաքում, սուրճ պատրաստում, հետո ճանապարհում հյուրերին, հավաքում սեղանը, ափսեները լվանում, ու դեռ սեղանը չհավաքած, գալիս են մյուս հյուրերը: Սա շարունակվում է մի քանի օր:  Ու բոլորը զարմանում են, երբ լսում են.

-Այ, սրանից կեր, սա շատ համեղ է, կերած չես լինի:

Մտքում հիշում են բոլորը, թե քանի տուն մտնելիս են այս խոսքերը լսել: Մինչդեռ դուք սա եք մտածում, տանտիկինը էլի է թարմացնում սեղանը ու բոլորին հյուրասիրում:

Ախր, դուք ի՞նչ գիտեք, թե ինչքան է չարչարվել, ինչքան ժամանակ է նրանից խլել քաղցրավենիք,« բլինչիկ», աղցան և այլ ուտելիքներ պատրաստելը: Ինքը սիրով է պատրաստել ու պատրաստել է հենց ձեր` իր հյուրերի համար: Դրա համար էլ հյուրասիրում է բոլորին:

Իրականում` ամանորյա այս գեղեցիկ տոնի պատճառով չարչարվում են մայրիկները: Առավոտից իրիկուն սեղան են դնում, հավաքում, ու այս ամենը տևում է վեց օր: Պատկերացնո՞ւմ եք, մի ամբողջ տարի ճաշ պատրաստել, տուն հավաքել, հետո տարվա վերջում էլի չարչարվել, տարվա սկզբին էլի չարչարվել: Իսկ ե՞րբ են մայրիկները հանգստանում: Այ, երբ դու վերցնում ես իր պատրաստած ուտելիքից և ուտում, այդ ժամանակ էլ հանգստանում են ու ժպտում, հասկանալով, որ իրենց չարչարանքը գնահատող կա:

Բոլորը դժգոհում են, որ ամանորյա տոնի իմաստը կերակուրներն են դարձել, պետք է փոխել, մտածել այլ կերպ նշելու մասին, բայց շարունակում են նույն կերպ նշել: Միայն մայրիկներն են, որ թեև ամենաշատը իրենք են հոգնում, սակայն շարունակում են պատրաստել:

Դե ինչ, ավանդույթը չի փոխվում: Ուրեմն ի՞նչ: Կարդալուց հետո գնա, վերցրու մայրիկիդ պատրաստած ուտելիքներից, կեր ու ասա մայրիկիդ, որ աշխարհում ամենահամեղն ինքն է պատրաստում: Կտեսնես, թե ոնց կփայլեն մայրիկիդ աչքերն ու որքան կուրախանա:

Երբ ես 6-րդ դասարանում էի, միջոցառում էինք կազմակերպել, և հերթական փորձի օրն էր: Երգելու էինք «Երազ իմ երկիր հայրենի» երգը: Այդ օրը երգը կատարելու էինք համակարգչային սենյակում, որտեղ շոգ էր կամ ես էի տաք հագնված: Բանն այն էր, որ ես ինձ շատ վատ էի զգում, բայց չէի ցանկանում տեղեկացնել ուսուցչին: Դեռ ինձ զսպում էի և փորձում լավ ձևանալ: Բայց եկավ պահը, որ այլևս հնարավոր չեղավ դիմադրել, և ես կորցրեցի գիտակցությունս: Եթե չլինեին կողքիս կանգնած դասընկերներս, ապա ես մեծ թափով կընկնեի հատակին: Ես «արթնացա» այն ժամանակ, երբ ինձ վրա ջուր էին ցանում: Ընկերներս էլ խուճապահար գնում էին այս ու այն կողմ: Երբ ուշքի եկա, ոչինչ չէի հիշում: Չէի հիշում անգամ, թե ինչո՞ւ էի դպրոցում: Բայց կամաց-կամաց սթափվեցի ու սկսեցի հիշել կատարվածը: Հետո մի քանի ուսուցիչ եկան, սկսեցին հարց ու փորձ անել: Հարցնում էին, թե հաց կերե՞լ եմ,  թե՞ ոչ: Իսկ ես, ինչպես միշտ՝ գլխով բացասական շարժում էի անում: Բոլորն ասում էին, որ հաց չուտելու պատճառով եմ կորցրել գիտակցությունս: Ինչևէ: Հետո բոլորով միասին գնացինք տուն: Դասընկերներս նույնիսկ չթողեցին բռնել պայուսակս, իրենք բերեցին: Հետո խանութից գնեցին քաղցրավենիք և տվեցին ինձ, բայց ես չվերցրեցի: Նրանք գտան լուծումը. տեղավորեցին պայուսակիս մեջ: Ճանապարհին հանդիպեցինք հայրիկիս, ով իմանալուն պես՝ եկել էր իմ հետևից: Դասընկերներիս նման պահվածքը երևի հոգատարության դրսևորում էր: Ես ամեն օր մտածում եմ այդ մասին և ամեն անգամ մտքումս շնորհակալություն հայտնում նրանց:

Չգիտեմ` կհամաձայնե՞ք ինձ հետ, թե՞ ոչ, բայց այս տարին մի փոքր երկար ձգվեց: Ինձ թվում է` նույնիսկ մի քանի տարվա իրադարձություններ տեղի ունեցան այս մեկ տարվա ընթացքում: Խոսքն իհարկե Քառօրյա պատերազմի մասին է: Թվում է, թե մի ամբողջ տարի անցավ այդ մի քանի օրվա ընթացքում: Միշտ արթուն, հայացքը հեռուստացույցին կամ համակարգչին կամ էլ՝ հեռախոսին, սպասում էինք լուրի: Բայց սպասում էինք հույով ու հավատով: Մեր՝ ապագայի մասին պատկերացումները սրտերում, սպասում էինք, որ խաղաղվի աշխարհը, հանդարտվի թշնամին: Ամեն ինչ փոխվում էր վայրկյան առ վայրկյան, ու հավատացե՛ք, հենց այդ մի քանի օրում մենք` ես, դու, մեր քաջարի զինվորները, վայրկյանի փոխարեն րոպե ապրեցինք, րոպեի փոխարեն` ժամ, ժամի փոխարեն` օր ու օրվա փոխարեն` տարի:

Իսկ ի՞նչ տվեց մեզ 2016 թվականը: Կարծում եմ` ավելի շատ վերցրեց, քան տվեց: Քաջերը ապացուցեցին, որ որքան էլ աշխարհը անտարբեր լինի, որքան էլ լռի. միևնույն է՝ հայը պայքարելու է իր հողի համար ու լինելու է միասնական: 2016-ը բացահայտեց իրական հային, իր իրական որակներով: Եվ մեկ անգամ ևս ցույց տվեց, որ հայը կհաղթի, եթե հայրենիքի նկատմամբ սերը բարձր է դասում ամեն ինչից: Այս տարի մենք ապացուցեցինք, որ կարող ենք լինել միասնական: Երևացին նաև սին հայերի իրական դեմքերը, երևացին կեղծ հարևանները` առանց իրենց դիմակների: Ամենացավալին այն էր, որ այս ամենը հասկանալու համար զոհվեցին մեր զինվորները: Սրբացան իրենց հողում, իրենց մի բուռ հողում, այդ հողը պաշտպանելու ժամանակ: Նրանք չվախեցան, որովհետև գիտեին` քանի հայը կա, պիտի պահի հայրենի հողը ու ապրի միայն իր հողում:

Միակ բանը, որ ցանկանում եմ իմ հայրենիքին բերի 2017 թիվը՝ խաղաղությունն է…