Վերջերս կարդում էի մեր ժամանակների երիտասարդ գրողների ստեղծագործությունները, ու ասեմ, մեծամասամբ հիասթափություն ապրեցի արդի գրականությունից: Ներկայիս գերագույն խնդիրներից մեկը, որ ինձ հուզում է, դա լճացող գրականությունն է: Նկատել եմ, որ մեր սերունդը բաժանվել է երկու մասի. կարդացողներ և չկարդացողներ: Բայց այստեղ էլ հարցն այն է, թե ընթերցողներն ի՞նչ են կարդում: Ասում են` ազատության դար է, ազատ մտքեր պիտի լինեն, ազատ խոսք, բայց այդ ազատությունն արդեն վերածվում է այլասերության, իսկ վերջինս էլ մշակույթ ու գրականություն չի կարող կերտել: Կարելի է ասել, որ գնալով զարգանում է մի «փողոցային» գրականություն: Երիտասարդները սկսում են հետ մղել հանրահայտ ու անգնահատելի գրողներին ու իրենց ձեռքը վերցնել ինչ-որ պարզունակ, պրիմիտիվ ու հեշտ հասանելի գրքիկներ: Իսկ դրանց հեղինակներն էլ,մի երկու բառ իրար կպցնելուց կարծում են, թե վերջ, մեր անունը մնաց Գրող:
Օրերս տեսա, որ ֆեյսբուքյան մի դեռահաս օգտատեր իր էջում փնովել էր Հեմինգուեյի ստեղծագործություններից մեկը, այն համեմատելով բրազիլական սերիալի հետ: Շոկի մեջ էի… Դու գոնե նորմալ կարդացե՞լ ես, հասկացե՞լ ես, որ մի հատ էլ նման բան ես գրում, առանց մտածելու այդպես կոպիտ ես արտահայտվում, համաշխարհային արժեք ես ոտնահարում: 
Նմանօրինակ երևույթների պատճառները շատ են. անգրագետ ծնողներ, վատ շրջապատ, անգամ ուսուցիչներ: Պիտի մարդկանց ճիշտ գրականություն հրամցնես, պիտի նրանց ամեն բան ճիշտ մեկնաբանես, որ նման փաստի առաջ չկանգնես:
Այս հարցն ինձ վաղուց մտածելու տեղիք էր տվել: Շատ եմ ուզում, որ նորելուկ գրողները, մինչև իրենց խզբզանքը հանրությանը հրամցնելը մի լավ ծանր ու թեթև անեն, ցույց տան փորձառուներին, խորհուրդներ ընդունեն, նոր միայն իրենց համարեն գրող: 
Իհարկե, կան նաև արդեն ամուր քայլեր անող երիտասարդներ: Խոսքս բոլորին չի վերաբերվում:



Ինձ հուզում է մերօրյա պատանիների ինքնահաստատվելու և ինքնագնահատականը բարձր պահելու խնդիրը, հանուն որի ընկնում են տարբեր շրջապատներ, սկսում են ծխել և խոսել ոչ պատշաճ հայերենով:
Իմ դասարանում կան մի քանիսը, ովքեր նույնպես փոքր տարիքից սկսել են իրենց այդպես պահել, և չնայած նրան, որ գիտակցում են, որ դա անօգուտ է և վնասակար, չեն կարողանում դուրս գալ այդ ամենի միջից: Մնացածն էլ, ովքեր փորձում են հեռու պահել իրենց այդ ամենից, այդպիսի տղաները ճնշում են գործադրում և ծաղրական խոսքերով վիրավորում նրանց ինքնասիրությունը:
Նման իրավիճակներից խուսափելու համար, իմ կարծիքով պետք է հատուկ դասընթացներ անցկացնել մարդկանց մտածելակերպը փոխելու համար:

Էսթեր Մանուկյան

***

Ինձ հուզում է իմ շրջապատում օրեցօր ահագնացող աղքատությունը:
Շատ երեխաների համար սեպտեմբերի մեկը և դրան նախորդող մի քանի օրերը երջանիկ օրեր են, քանի որ նրանց համար գնում են նոր հագուստ, պայուսակ և այլ իրեր: Սակայն մի ստվար զանգվածի համար այդ օրը այնքան էլ երջանիկ չէ, քանի որ կարիքի պատճառով շատ ծնողներ չեն կարողանում իրենց երեխաներին կրթության տալ: Երեխաները երազում են դպրոց գնալ, կրթվել, շփվել իրենց հասակակիցների հետ:
Մի ընկեր ունեի, որի հետ ծնված օրվանից միասին էինք մեծացել: Երբ առաջին անգամ դպրոց պետք է գնայինք, ծնողներս ինձ գնել էին այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ էր:
Մի օր էլ սովորականի պես խաղում էինք, երբ նրան հարցրի.
-Անի, ծնողներդ քեզ ի՞նչ նոր իրեր են գնել դպրոցի համար:
Անին մի պահ նայեց աչքերիս, հետո գլուխը թեքեց և ցածր ձայնով շշնջաց.
-Գիտե՞ս, Լիլ, ես այս տարի չեմ կարող դպրոց գալ:
-Բայց ինչո՞ւ, չէ՞ որ մենք երազում էինք միասին սովորել:
Անին որոշ ժամանակ լուռ էր, գլուխը կախել էր, և ես հանկարծ նկատեցի արցունքի մի կաթիլ գլորվեց և ընկավ նրա դողացող ձեռքերի վրա: Նա պատասխանեց.
-Լիլիթ, ես դպրոց չեմ գալու, որովհետև չունեմ նոր հագուստ, պայուսակ, տետրեր, գրիչեր…
Ես լռեցի…
Այդ օրվանից շատ տարիներ են անցել, և ես հիմա հասկանում եմ Անիին, նաև հասկանում եմ, որ այդ ժամանակ շատ դժվար ու ցավոտ էր նրա համար:

Լիլիթ Վարդանյան

***

Ինձ շատ է հուզում այն, որ փողոցում ինձ մոտենում են շատ տարեց մարդիկ և գումար մուրում: Ես չեմ ցանկանում տեսնել այդ տարեց մարդկանց փող մուրալիս, որոնք, համոզված եմ, բոլորը շատ լավ մարդիկ են, և ժամանակին աշխատել են մեր երկրի համար: Այսօր նրանք ուղղակի ցանկանում են պետությունից աջակցութուն ստանալ, տաքուկ տուն և սնունդ ունենալ:
Մենք մեր դպրոցի տնօրեն ընկեր Քեշիշյանի հետ գնացել էինք ծերանոց: Ես շատ ազդվել էի, երբ տեսա միայնակ ծերերին լացելիս: Նրանք ասում էին. «Էրեխե՛ք ջան, խնդրում ենք, չթողնեք ձեր տատիկ-պապիկներին, ծնողներին դրսերում, մեղք են»: Դա ինձ մեծ ցավ է պատճառում:
Նաև ես խնդիր եմ համարում այն, որ այդ ծերերի մեջ կան պատերազմի վետերաններ, որոնք ժամանակին կռվել են հանուն հայրենիքի, իսկ հիմա ստանում են այնքան փոքր թոշակ, որը չի հերիքում անգամ կոմունար վճարների համար, և նրանք ստիպված մնում են սոված:
Ես կցանկանայի բարձրացնել մի հարց, որը ինձ նույնպես շատ է հուզում: Մեր դպրոցը շատ վատ է ջեռուցվում, և ես ստիպված եմ լինում դասերին նստել վերարկուով: Քանի, որ ես դասերին նստում եմ վերարկուով, վերարկուս շատ շուտ է կեղտոտվում, ստիպված եմ լինում գոնե շաբաթը մեկ լվանալ:
Ինձ թվում է, ես ճիշտ եմ անում, որ տեղեկացնում եմ այս մասին, քանի որ 17.am-ում չկան արգելված թեմաներ:

Լիոնելլա Սարգսյան

***

Ինձ հուզում է ժամանակս: Ժամանակը այնքան արագ է անցնում, որ ոչինչ չեմ հասցնում, երբեմն մտածում եմ, որ ժամանակը այնքան թանկ է, որ չեմ ուզում այն անիմաստ վատնել: Երբեմն մեղադրում եմ ինձ, որ չեմ հասցնում որոշ բաներ ասել, նրա պատճառով, որ ժամանցին և հանգստին միգուցե շատ ժամանակ եմ տրամադրում:
Աչքս թարթում եմ, և արդեն օրը մթնում է, շաբաթը, ամիսը վերջանում է, իսկ ես մեծանում ` կարծես բացթողումներ անելով, կարևոր բաներ չեմ անում:
Ժամանակը երբեք չես կարող հետ բերել, շատ է լինում, որ ափսոսում եմ անիմաստ անցկացրած իմ ժամանակի համար և ցանկանում եմ հետ տալ ժամանակը: Մտածում եմ, որ երբ մեծանամ, միգուցե ափսոսեմ, որ ժամանակին ինչ-որ բան չեմ արել:
Չեմ սիրում ափսոսել, դրա համար էլ ուզում եմ այնպես պլանավորել ժամանակս, որ հետո չափսոսեմ:

Լուսինե Արևյան

Ինձ հուզում է իմ բնակավայրում խաղահրապարակների բացակայությունը: Դրանց բացակայության պատճառով երեխաները ստիպված են խաղալ փողոցներում, և հաճախ այդ ամենն ավարտվում է դժբախտ պատահարով: Երբ երեխաները խաղում են բակում, լուսամուտներից հաճախ լսվում են հարևանների ձայները, նրանք երեխաներից պահանջում են խաղալ այլ վայրերում կամ էլ խաղալ առանց աղմուկի: Բայց ի՞նչ կարող են անել երեխաները: Նրանք պետք է ունենան ուրախ մանկություն, և այս ամենը խոչընդոտում է դրան:
Կա ևս մեկ հարց, որն ինձ շատ է հուզում. ամենուրեք թափառում են անտուն կենդանիներ: Նրանք հատկապես շատ են աղբանոցներում: Մարդիկ փորձում են վախեցնել և վերացնել նրանց: Լինում է, երբ գիշերները փորձում եմ քնել, լսում եմ կրակոցներ, որոնց զոհն են դառնում անմեղ կենդանիները: Այնպես կցանկանայի, որ մարդիկ ոչ թե սպանեին, այլ ստեղծեին նրանց համար հատուկ կենտրոններ, որտեղ հոգ կտանեին նրանց մասին: Եթե ունենայի հնարավորություն, ես ինքս կստեղծեի նման կենտրոններ: Սակայն միայն իմ ցանկությունը նրանց փրկելու համար շատ քիչ է: Մարդիկ պետք է մտածեն նրանց մասին, գոնե մի քիչ խղճան ու կերակրեն երբեմն: Չէ որ նրանք էլ են մեզ նման լույս աշխարհ եկել ապրելու համար: Կենդանիները նույնպես ունեն ապրելու իրավունք…

Հասմիկ Եգանյան

***

Ինձ հուզում է, թե ինչպես են մարդիկ իրենց ապրուստը վաստակում. տեսնում եմ մեկը ուրիշի տանն է աշխատում, մյուսը` մուրացկանություն է անում: Եվ այդպիսի ընտանիքների երեխաները չեն կարողանում հաճախել դպրոց, ուսում ստանալ: Նրանք խնամում են իրենց ծնողներին, որպեսզի օգնեն օրվա հացի գումար վաստակել: Ինձ այս հարցն է հուզում, քանի որ ես էլ եմ օգնում, տեսնում եմ մարդկանց, ովքեր հագնելու գումարի, սննդի պարտքեր ունեն: Որպեսզի իրենց տանը խնդիրներ չլինեն, օգնում եմ նրանց:
Գիտեմ նաև երեխաների, ովքեր գնում են դպրոց, բայց որ միջոցառումներ են լինում, նրանց չեն ընդգրկում: Նրանք հագուստ ու գրենական պիտույքներ չունեն դպրոց գնալու համար… Կարծում եմ այսպիսի երեխաների վրա ավելի շատ ուշադրություն պետք է դարձնել, ու նրանց հետ պետք է ընկերություն անել: Չէ՞որ նրանք մեղավոր չեն, որ իրենց կյանքն այդպես է դասավորվել:
Ես չունեմ ծնողներ… Հաճախ մարդիկ դա իմանալով խուսափում են ինձնից, աշխատում են քիչ շփվել, որովհետև մտածում են, որ վատն եմ… Բայց նրանք չեն հասկանում, որ պետք չէ մարդկանց թերագնահատել կամ քննարկել, չէ որ բոլորն էլ կարող են այդ ճակատագիրն ունենալ: Ես այն մարդկանցից չեմ, որ ինչ-որ մեկի հետ չխոսեմ ու հեռու մնամ` իմանալով նրա ճակատագիրը: Մարդիկ չեն ուզում շփվել ինձ հետ նաև իմ ծնողների ունեցած խնդրի մասին իմանալով: Եղել են մարդիկ, ովքեր ինձ հետ շփվել են, բայց իմանալով իմ ընտանիքի մասին, հեռացել են առանց պատճառն ասելու: Ես ցույց եմ տալիս բոլորին իմ օրինակը, ես շփվում եմ բոլորի հետ առանց իմանալու նրանց կյանքը և առանց քննարկելու նրանց ճակատագրերը: Հուսով եմ կգա ժամանակ, երբ բոլորը կհասկանան, որ պետք չէ խուսափենլ և կօգնեն այն մարդկանց, ովքեր ծանր վիճակում են…

Լաուրա Պետրոսյան

***

Ես ունեմ շատ մտահոգող հարցեր, որոնց պատասխանները չեմ կարողանում գտնել: Օրինակ, իմ բնավորությունն ու հոգեբանությունը: Ես սիրում եմ ամեն հարցով օգնել շրջապատող մարդկանց, օգնելով նրանց, ես ինձ լավ եմ զգում, հանգիստ և դրանով ուրախանում եմ: Բայց ինձ հուզում է այն, որ շատ դեպքերում իմ բարությունը շահագործվում է: Ուզում եմ հասկանալ` ինչպես լինել բարի, բայց և չշահագործվել: Այս հարցն ինձ հուզում է անընդհատ ու հանգիստ չի տալիս: Շատ դեպքեր են եղել, երբ եկել է այն սահմանը, երբ զգացել եմ ինձ շահագործված զգալու վտանգը և չեմ հասկացել ինչպես վարվել, բայց միևնույն է, չեմ կարողանում մարդկանց մերժել ու ի սրտե օգնում եմ միշտ: Փորձում եմ ինքս իմ մեջ գտնել սխալը և կարողանամ ինձ հուզող այս հարցին լուծում տալ: Քիչ թե շատ գիտեմ սխալս, բայց ինձ խանգարում են իմ բնավորությունը և մտածելակերպը:
Ինձ հուզում է նաև շրջապատին վերաբերող մի խնդիր. դա անարդարությունն է: Չկա հավասարություն հասարակության մեջ, տարբեր խավերի միջև և բոլոր բոլորի: Անարդարությունն ամեն տեղ է իշխում, և ես վախենում եմ, որ դա ինձ իմ ամբողջ կյանքում կխանգարի: Բացի այդ, տեսնում եմ, թե ինչպես է այդ անարդարությունը խանգարում նաև իմ ընկերներին ու հարազատներին: Տեսնում եմ, թե ինչպես են մարդիկ անդադար աշխատում, որ պահեն իրենց երեխաներին, ու միևնույն է, չեն կարողանում ապահովել նրանց: Իսկ նրանք, ովքեր անարդար ձևով են վաստակում, ամեն ինչի հասնում են և ամբողջ օրը զվարճանում են և տարբեր անիմաստ գործերով զբաղվում: Նույն բանը կա ուսման մեջ: Այն երիտասարդները, ովքեր շատ խելացի են և ամեն բան անում են, որ կարողանան բարձրագույն կրթություն ստանալ, գումար չունենալու պատճառով չեն ընդունվում բուհեր, իսկ նրանք, ովքեր ոչինչ չգիտեն, անբան են ու անմիտ, իրենց գումարով են ընդունվում և ավարտում:
Այսպիսի շատ օրինակներ կգտնեմ, ինձ շատ բաներ են հուզում: Ուզում եմ, շատ եմ ուզում գտնել այս բոլոր խնդիրների լուծումները և հույս ունեմ, որ կգա ժամանակ, երբ կգտնեմ այն, ինչը կօգնի ինձ և շրջապատին:
Ամեն ինչ կախված է մեր մտածելակերպից և մեր դիրքորոշումներից…

Լիլիթ Մեսրոպյան

***

Ինձ շատ է հուզում, որ մեր քաղաքում շատ են գողությունները, մարդասպանությունները: Ես ունեմ շատ ծանոթներ, որոնց բնակարաններում եղել են գողություններ: Բայց ինչո՞ւ: Կուզեի, որ մեր քաղաքում լիներ համերաշխություն, բայց ցավոք չկա, կա չարություն և այլ այդպիսի բաներ: Ինչպես գողությունը, այնպես էլ մարդասպանությունը շատ են լինում: Չեմ ցանկանում, որ մեր քաղաքում տեղի ունենան այդպիսի արարքներ:
Նաև կանդրադառնամ երեխաների սոցիալական անապահովությանը: Ինձ հուզում է, որ կան շատ երեխաներ, ովքեր չեն կարողանում իրենց նախընտրած մասնագիտությամբ առաջ գնալ: Օրինակ, այն երեխաները, ովքեր ապրում են գյուղերում, չեն կարողանում գալ քաղաք, որպեսզի կարողանան իրենց ցանկացած մասնագիտությունը սովորել: Նաև գյուղերում չկան գոնե մշակութային խմբակներ, որ այն երեխաները, ովքեր սիրում են պարել, երգել, հաճախեն…

Մարիամ Մելիքյան

Ինձ հուզում են ավտովթարները, գողությունները, սպանությունները, և անչափ հուզում է մեր երկրի բնակչության սոցիալական վիճակը: Ցավոք, հիմա բոլոր տեղեկատվական աղբյուրներով ես տեղեկանում եմ ավտովթարների և սպանությունների մասին, որոնք մի քանի րոպեն մեկ տեղի են ունենում, իսկ Հայաստանի բնակչության վիճակը միշտ ծանր է: Կան այնպիսի մարդիկ, որոնց հեռուստացույցով տեսնելիս հասկանում ես, որ իրենց համար երջանկությունը գումարի մեջ չէ, նրանք գտնվում են ծանր սոցիալական դրության մեջ, բայց իրենց դեմքից ժպիտը չի պակասում:
Ինձ հուզում է նաև, թե ինչու են մարդիկ միմյանց նկատմամբ վատ վերաբերվում: Դրսում հաճախ նկատում եմ, թե ինչպես են միմյանց վիրավորում տղաները, և ցավոք, արդեն նաև աղջիկները:
…Ու բամբասանքը, ինչն ուղղակի տանել չեմ կարողանում:

Անժելիկա Աղասարյան

***

Աբովյան քաղաքում ապրելով՝ անհնար է չնկատել քաղաքի խնդիրները: Եվ երբ շրջապատված ես լինում այդ խնդիրներին զոհ գնացող մարդկանցով, այդ խնդիրներն ակամա դառնում են նաև քոնը:
Հանրակացարաններում ապրող ընկերուհիներ և ծանոթներ ունեմ, տեղյակ եմ այդ շինություններում ապրող մարդկանց սանիտարահիգիենիկ պայմաններից, դրանք անմարդկային են:
Ընկերուհիս ապրում է նման հանրակացարաններից մեկում: Ընտանիքի աշխատողները մայրն ու ինքն են: Բնակարանը շատ փոքր է, ընդամենը մեկ սենյակ` չորս հոգու համար: Հանրակացարանի շինությունը այնքան էլ ապահով չէ բնակչության համար: Ամեն անգամ սեփական սենյակի կամ գոնե սեփական մի փոքր անկյան մասին խոսելիս՝ ընկերուհիս ընկճվում է: Մյուս հարցերում նա նույնպես շփվող բնավորություն չունի… Կարծում եմ, դա իր ապրելակերպի բացասական ազդեցությունն է իր վրա:
Չէի ցանկանա, որ որևէ մարդ ապրեր այդպիսի պայմաններում. դա անարդար է, նրա հայրն իր կյանքն է զոհել հանուն հայրենիքի անկախության և բարօրության համար, իսկ նա հիմա ապրում է զուրկ այդ բարօրությունից և հորից…

Արմենուհի Ավագյան

***

Ինձ հուզում են սպորտային խնդիրները, հատկապես լող մարզաձևի: Օրինակ, թե ինչու Աբովյան քաղաքում և ընդհանրապես մարզերում չկան սպորտային դպրոցներ: Որտեղ էլ որ կան ու գործում են, չեն կազմակերպում մրցույթներ, թե՛ Հայաստանի, թե՛ միջազգային մասշտաբներով: Կամ օրինակ, հնարավո՞ր է, վճարելով տասը հազար դրամ և ամիսը մարզվելով տասներկու անգամ, դառնալ լողորդ և մասնակցել մրցումների:
Ինձ հուզում է նաև այն հանգամանքը, որ հեռավոր գյուղերում ապրող երեխաները տրանսպորտ չլինելու պատճառով չեն կարողանում հաճախել որևէ մարզաձևի պարապմունքների:

Դավիթ Հարությունյան

***

Ինձ հուզում են դավաճանությունները: Իմ տարեկիցների շրջանում հաճախ են հանդիպում ընկերական դավաճանությունները: Հավատարիմ ընկեր լինելը դժվար է, բայց…
Հուզում է նաև լքված և ծնողազուրկ երեխաների ճակատագիրը, անգամ միակողմանի ծնողազուրկ լինելը: Իմ շրջապատում կան այսպիսի երեխաներ: Ցավոք, նրանք զրկված են պետական հոգածությունից, ապրում են դժվարին պայմաններում, սակայն շրջապատին փորձում են ցույց չտալ իրենց խնդիրները:
Ես հուսով եմ, որ մի որ բոլոր այն խնդիրները, որոնք լուծումներ չունեն՝ կլուծվեն: Անապահով ընտանիքների հարցը կարծում եմ հուզում է բոլոր մարդկանց: Հաճախ ենք հեռուստացույցով տեսնում այս ընտանիքներին, որոնք փորձում են օգնություն գտնել: Նրանք մեծ կամքի տեր են, նրանց մոտ հույսը վերջինն է մահանում:

Գոհար Հակոբյան

***

Ճիշտ է, ես երբևէ չեմ ցանկացել անդրադառնալ այս թեմային, բայց կարծում եմ` պետք է: Մարդիկ սկսել են կեղծավորություն անել: Չգիտեմ ինչու են այն մարդիկ, ովքեր ինչ-որ առավելություն ունեն մյուսներից, ավելի վեր իրենց դասում: Ես դա չեմ սիրել երբեք: Եղել են դեպքեր, երբ ես շփվել եմ այնպիսի մարդկանց հետ, ովքեր անկեղծ չեն եղել ինձ հետ, և ես, իմանալով այդ մասին, այլևս չեմ ցանկացել նրանց հետ շփվել: Բոլոր մարդիկ էլ ունեն գաղտնիքներ, բայց դա ոչ մի կապ չունի անկեղծ լինելու հետ: Պետք է կարողանալ պահել գաղտնիքները, բայց ազնիվ մնալ: Կեղծավորություն անելով մարդիկ հասնում են բարձունքների, բայց դա երկար չի տևում: Լավ կլինի, որ բոլորը գիտակցեն, որ ազնիվ լինելն ավելի կարևոր է: Լինելով ազնիվ և՛ քեզ կօգնես, և՛ կողքիններիդ չես հիասթափեցնի: Կեղծավոր մարդիկ շատ կան, ազնիվ պետք է լինել…

Գրիշա Շաբուրյան