Քաղաք, հետո գյուղ, մի քանի օր հետո ինչ-որ սիրուն բաների համար էլի քաղաք ու էլի ինչ-որ սիրուն բաների համար նորից գյուղ։ Ու դու չես հասցնում կարոտել ու կարոտակեզ ու սիրաշատ տողեր գրել էս երկու բովանդակությամբ լի «տարածքների» համար։ Երբ գալիս եմ քաղաք, շատերին եմ տեսնում ականջակալներով ու մտածում՝ տեսնես ինչո՞ւ են դնում քայլելիս, չե՞ն ուզում լսել ուրիշ խոսակցություններ, թե՞ ուզում են ինքնապաշտպանվել քաղաքի անկյուններից անտեղյակ ու հարցուփորձ անող մարդկանցից։ Օրինակ՝ ես, կյանքիս տասնյոթերորդ տարում որոշեցի, որ էլ չեմ ուզում դպրոց գնալիս գյուղի փողոցներին լսել, հոգնություն կար ու նոր սկսեցի ականջակալներ դնել, ու հիմա մտածում եմ՝ երբ (եթե) տեղափոխվեմ Երևան, արդյոք նույնը կլինի, թե՞ բազմազանությունը չի թողնի։ Չգիտեմ, ես անգիր էի արել բոլոր ձայներն ու շշուկները գյուղիս, չնայած՝ դրանք ամեն օր փոխվում են, ու որոշեցի ականջակալվել մի քիչ քայլելիս։ Արդեն կա՞ն երգեր, որոնք չես հասցնում լսել, բայց և չլսել չես կարող ու ճանապարհն ես օգտագործում քո սիրուն զգացումների վերապրման համար։ Թերևս հավանական ու փոփոխական տարբերակներ։ Ես միշտ ունեմ «երևին» ու երկու բանի մեջ տատանվելը։ Տիպիկ։
Ու շարունակելով Երևանում քայլել առանց ականջակալների, ականջիս են հասնում (չէ, ես չեմ լարում, որ լսեմ, իրոք հասնում են) շատ սիրուն կիսախառը ինչ-որ տողեր՝ «որ շատ զաձեռշկա չլինի», «եղավ լավ», «մինչև ո՞ւր ես գնում», «մի տաս րոպեից կզանգեմ»։ Ու էս ամենի հետ համընթաց ես մի պահ գնում եմ խոսակցի ականջների, հեռախոսի միջով, պատկերացնում սիտուացիան, ձևակերպում ինձ հաճելի կամ սարսափելի ձևով ու դնում եմ հիշողությանս փոքր դարակների մեջ։ Իսկ թե ինչու՝ չգիտեմ, բացահայտման փուլում է, մեկ-մեկ անում ես բաներ պարապությունից, մեկ-մեկ «մեկ էլ տեսար պետք եկավ»-ից ։ Չգիտեմ։ Դեռ։

Բարև: Հուսամ՝ ինձ չեք մոռացել: Հեռախոսիս մեջ ունեմ մի քանի հավաքած կիսատ նյութեր, որոնց սկզբում միշտ նշել եմ, որ վաղուց չեմ գրել, ու սա էլ բացառություն չի կազմում, հետևաբար, վերջապես կարողացա նյութը կիսատ չթողնել ու վերջացնել: Ինձ երբեմն թվում է, որ ընտանիքիս մասին խոսելը ընթերցողի համար դարձել է ծեծված թեմա, բայց քանի որ ես չգիտեմ, թե իրականում ինչ է մտածում ընթերցողը, ավելի լավ է ուղղակի գրեմ:

Մենք ունենում ենք առիթներ, տոներ, խնջույքներ, որոնք նշվում են ընտանիքի բոլոր անդամների ու հարազատների հետ: Մեր սեղանները քիչ-քիչ դատարկվում են: Ասածս կապ չունի մարդկանց կորստի հետ, այլ ուղղակի ներկա չլինելու: Որպես ամենամեծ տոն, ուզում եմ խոսել Ամանորի մասին, որովհետև շուտով այն մոտենում է, բայց սեղանս մնում է դատարկ:

Ես կարող եմ երկար պատմել մեր ընտանիքում նշվող Ամանորի մասին, որովհետև այն հետաքրքիր էր անցնում, ոնց որ ֆիլմերում: Ամենահետաքրքիրը, որ կարող եմ պատմել, դա մամայի մոտեցումն էր Ամանորին: Նա մեզնից շատ էր սպասում Նոր Տարվան, դեռ մեկ ամիս շուտ պատրաստվում ու ամանորյա շունչ հաղորդում: Նա երբեք չէր անհանգստանում այն բանի համար, որ մոռացել է պատրաստել կոտլետը կամ ձեթի մեջ տապակել «բլինչիկ» ասվածը, որովհետև մտածում է, որ Ամանորը դրա մեջ չէ: Դեկտեմբերի գալուն պես սկսում էր զբաղվել իր սիրելի գործով՝ դիզայնով, ու արդյունքում ունենում էինք գեղեցիկ ու օրիգինալ խաղալիքներ ու ոչ միայն: Հետո միացնում էր ամանորյա երաժշտությունը ու ամեն ինչ արտակարգ էր: Հայրիկի մոտեցումը․ նա միշտ մեզ համար գնում էր նոր խաղալիքներ, կպչուն նկարներ, լույսեր, ու առհասարակ, ամեն ինչ Ամանորի հետ կապված: Հենց դեկտեմբերի 31-ին, երբ սկսվում էր Նոր Տարին, չէինք մոռանում մեր ընտանեկան ավանդույթը, ըստ որի պետք էր ունենալ նոր խաղալիքներ, երազանք պահել ու դրանք կախել տոնածառից, իսկ դրանից հետո պարում էինք: Հայրիկը չէր մոռանում ուտել 12 խաղողի հատիկ ու երազանք պահել: Հորեղբայրը՝ ասել ամենասիրուն կենացները: Հորեղբայրը կենաց ասելու մեծ վարպետ է: Հորեղբոր կինը չէր մոռանում մեզ հետաքրքրիր նվերներ մատուցել: Հիշում եմ, որ մի անգամ այդ նվերները դրել էր իր պատուհանին ու ինձ խնդրեց դրանք բերել: Իսկ տատիկն ու պապիկը ուրախանում էին՝ մեր ուրախությունը տեսնելով: Հիմա ամեն բան փոխվել է: Հեռախոսից այն կողմ կենացներ, նվերներ, 12 խաղողի հատիկներ ու ամանորյա երաժշտություն: Դրանք չեն ջերմացնում: Հետաքրքիր չէ արդեն պարելը, որովհետև մեզ մաման էր ստիպում պարել՝ իր բարձր տրամադրությամբ: Շուտով Ամանոր է ու գուցե դրա մասին խոսելը՝ շուտ, այնուամենայնիվ, ուզում եմ ասել, որ ես դեռ սպասում եմ հետաքրքիր Ամանորի ու ուզում եմ ասել, որ տոնածառի խաղալիքները չեն թարմացվել: Հետ գալու ճիշտ ժամանակն է:

Հ. Գ. Անկեղծ ասած՝ 12 խաղողի հատիկներ ուտել ու երազանք պահելը միայն հայրիկը չէր անում: Ու կարծում եմ, որ մեր հատիկների հաշվարկներում մի տեղ սխալվել ենք:

Նա խորհում էր, թե ինչու է միշտ մտածել, որ փոփոխությունը դեպի վատը կտանի: Հիմա հասկացավ, որ փոփոխությունը կարող է ուղղորդել դեպի լավը:

Սիրելի ընկեր, երևի թե դու էլ ինձ պես վերջացրել ես քննաշրջանի մի փուլը և սպասում ես հաջորդի սկզբին: Համաձայն եմ, ձանձրալի շրջան է, բայց մինչ դրան անցնելը հիմա ամենալավ ժամանակն է նոր գիրք ընթերցելու, լիցքաթափվելու, նոր բացահայտումներ կատարելու համար:

Երբևէ լսել ես «Ո՞ւր է իմ պանիրը» գրքի մասին: Քեզ նման ես էլ զարմացա, հետո հետաքրքրվեցի, թե ինչի մասին է:

Կարծում եմ, գիրքը գրելիս հեղինակը չի էլ ենթադրել, որ այն փոխելու է շատերի կյանքի ամենատարբեր բնագավառները:

New York Times-ի բիզնես բեսթսելլերի վարկածով այս գիրքը գրեթե հինգ տարի մնացել է ամենաշատ վաճառվող գրքերի ցանկում։ Գիրքը վաճառվել է 26 մլն օրինակով 37 լեզուներով ամբողջ աշխարհում և հանդիսանում է ամենալավ վաճառվող բիզնես գրքերից մեկը։

Գրքում ներկայացվում է  փոփոխություն որևէ մեկի աշխատանքում կամ կյանքում և չորս տիպական արձագանքներ այդ փոփոխություններին՝ պանիր փնտրելիս երկու մկների և երկու «փոքրիկ մարդկանց» վարքագծի միջոցով։

Սպենսեր Ջոնսոնի այս գիրքն այլաբանական պատում է՝ գրված բիզնես առակի տեսքով։ Այն հրատարակվել է 1998թ: Գիրք, որը փոփոխության մասին է: Չորս կերպարների արձագանքներ այդ փոփոխություններին:

Գործողությունները կատարվում են լաբիրինթոսում, որտեղ էլ գրքի 4 երևակայական հերոսներ երկու մկները՝ Հոտառուն ու Վազկանը, և երկու «փոքրիկ մարդիկ»՝ Հըմը և Գըմը, առերեսվում են փոփոխության հետ: Նրանցից յուրաքանչյուրը ցուցաբերում է յուրօրինակ վարքագիծ. դրանով հեղինակը ներկայացնում է մեր իսկ վարքագիծը: Գրքի հեղինակը՝ դոկտոր Սպենսեր Ջոնսոնը, գրել է առաջին հայացքից պարզ մի պատմություն, որը սակայն ունի շատ կարեւոր խորհուրդ, և կարող է արմատապես փոխել մեր մոտեցումը փոփոխության նկատմամբ:

Մարդկանց մեծամասնությունը վախենում է փոփոխությունից՝ մտածելով, որ չի կարող հարմարվել, թե ինչպես և երբ այն կարող է տեղի ունենալ: Հեղինակը ցույց է տալիս, որ կարևորը մեր վերաբերմունքն է փոփոխության նկատմամբ: Բոլորը գիտեն՝ ամեն փոփոխություն չէ, որ լավ է: Սակայն, ապրելով մի աշխարհում, որն անընդհատ փոփոխվում է, օգտակար է ձեռք բերել անհրաժեշտ միջոցներ, որոնք կօգնեն պատրաստ լինելու փոփոխություններին կյանքի ցանկացած պարագայում և չվախենալ դրանցից:

Արտենիի ֆուտբոլի դաշտը լիքն է գունավոր շորեր ու գուլպաներ հագած ֆուտբոլ խաղացող երեխաներով։ Այդքան էլ չեմ հետաքրքրվում ֆուտբոլով, բայց երբ ակտիվություն նկատեցի ֆուտբոլի դաշտում, մտածեցի.

-Արտենին առաջադիմել է, էս ինչքա՞ն երեխա կա ֆուտբոլ խաղացող։

Հետո լսեցի, որ գյուղի ֆուտբոլի թիմը մասնակցում է առաջնության` բավականին լավ արդյունք ցուցաբերելով: Մի քանի ամիս առաջ ՀՀ ֆուտբոլի ֆեդերացիայից էին եկել, ֆուտբոլային մարզահագուստ էին բաժանում ոչ միայն տղաներին, աղջիկներին նույնպես, և բոլորը սկսեցին ֆուտբոլ խաղալ։

Դասընկերներս նույնպես գնում են ֆուտբոլի խմբակի: Ինչպես նշեց Արտաշեսը, ֆուտբոլը իր օրվա մի մասն է, և որքան ժամանակ տրամադրում է ընկերներին, այդքան էլ տրամադրում է ֆուտբոլին։ Այս ամենը լսելով սկսեցի հարցեր տալ.

- Երբևէ պատկերացրե՞լ ես քեզ պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստի դերում:

-Այո, մրցումների ժամանակ միշտ պետք է մտածես քո թիմի հաղթանակի մասին և պայքարես մինչև վերջ։

-Իսկ, եթե մի օր հասկանաս, որ ֆուտբոլը ապագա չէ քեզ համար, կհրաժարվե՞ս։

-Դե,- երկար մտածում է,- վերջնականապես չեմ կտրվի, բայց գուցե ուրիշ գործով զբաղվեմ:

-Ըստ քեզ Արտենիում ֆուտբոլը ապագա կունենա՞:

-Չեմ ասի, որ չի ունենա, բայց հաստատ ուրիշ տեղեր ավելի մեծ շանսեր կլինեն առաջ գնալու։

Ուրախ եմ, որ իմ գյուղում կա հնարավորություն երեխաների համար: Չեմ ասի, որ դա մեծ ապագա կլինի որևէ երեխայի համար գյուղում, սակայն ամեն դեպքում  լավ է, որ կա հնարավորություն ինքդ քեզ բացահայտելու, մարզվելու, ազատ ժամանակը ավելի օգտակար անցկացնելու:

Արա լեռան սրտում է գտնվում Ծաղկեվանքը: Քարանձավում փորված վանքը ուխտատեղի է: Ուխտավորները գալիս են ոչ միայն հավատքի, այլ նաև բուժիչ ջրի համար: Մատուռի կտուրից կաթացող ջուրը համարվում է Ծաղիկ կույսի արցունքները։ Մարդիկ գալիս են և տանում այդ ջրից, հավատալով, որ այն կբուժի իրենց աչքերը։ Ծաղկեվանքի առաստաղից հոսող ջուրը երբեք չի կտրվում։

Վանքի հետ կապված կա երկու լեգենդ: Առաջինը սուրբ Վառվառայի մասին է: Սուրբ Վառվառան իր դաժան հոր ձեռքից է զոհվել քրիստոնեություն ընդունելու համար: Ծաղկեվանքը Կույս Վառվառայի մահարձանն է համարվում։

Եվ երկրորդ լեգենդը կապված է Ծաղիկ կույսի հետ: Հայկական իշխաններից մեկը հավանում է նրան և ուզում է տիրանալ։ Ծաղիկը վախենալով փախչում է Արայի լեռ թաքնվելու համար։ Լեռան ստորոտում նա հանդիպում է մի հովվի, ով գառներ էր արածեցնում և խնդրում ոչ մեկին չհայտնել իր տեղը։ Զայրացած իշխանը սկսում է փնտրել Ծաղիկին նրան պատժելու համար, հանդիպում է հովվին, հովիվը վախենում է նրանից և հայտնում Ծաղիկ կույսի տեղը։ Ծաղիկը տեսնելով, որ իշխանը ուր որ է կհասնի իրեն, բարձրանում է հսկա ժայռին և իրեն ներքև նետում։ Ծաղկի անվամբ էլ Արայի լեռան վրայի մատուռը կոչվում է Ծաղկեվանք:

Մամռոտ վանքի մեջ գտնվող աղբյուրը, ասվում է, թե առողջարար հատկություններ ունի: Գիտնականներն ասում են, որ ջրում ցինկի նշանակալից քանակության մակարդակ կա, որը օգնում է տեսողության, ինչպես նաև հոդերի և մկանների ջղաձգության ժամանակ։ Տեղի բնակիչները դրան «Սուրբ ջուր» են անվանում։

Տարիներ առաջ Ծաղկեվանք տանող ճանապարհը բավականին խորդուբորդ էր, այն վերանորոգել է մի կին: Նա տարիներ շարունակ երեխա չէր ունենում և երազ է տեսնում, որտեղ խմում է վանքի ջրից: Արթնանալով այդպես էլ անում է և շուտով մայրանում: Այդ ամենից հետո որոշում է, որ պետք է վերանորոգի քանդված ճանապարհը:

Վանքը մշտապես ունենում է հարյուրավոր ուխտավորներ: Ծաղկեվանքը ունի նաև իր ուխտի օրը` մայիսի 5-ը: Այդ օրը Ծաղկեվանք են գալիս հարյուրավոր ուխտավորներ և զբոսաշրջիկներ տարբեր վայրերից: Մարդիկ նաև երազանք են պահում և որևէ իր թողնում վանքում, հավատալով, որ այն անպայման կիրականանա:

Մեկնարկել է «Հաղթանակած» նախաձեռնությունը, որը շուրջ 7-օրյա երիտասարդական ծրագրերի շարք է՝ Արցախի և Հայաստանի շրջաններում: Ծրագրի մեկնարկը տրվել է Հադրութի զորամասերից մեկում նոյեմբերի 10-ին: Այնուհետև Արցախի սրտում՝ Ստեփանակերտ քաղաքում,Վերածննդի հրապարակում տեղի ունեցավ «Իմ սեր Հայաստան» խորագրով ֆլեշմոբը։

Այնուհետև մեկնեցին Կապան` համերգային ծրագրով «Հաղթանակած» նախաձեռնության և «Արցախի ձայների» կատարմամբ: Նոյեմբերի 13-ին նույն ծրագրով մեկնեցին նաև Եղեգնաձոր:14-ին իրականացվել է 2-օրյա աշխատաժողով «Խաղաղ պատերազմ» խորագրով, որը նվիրված էր Արցախյան հիմնահարցի լուծմանը: 17-ին տեղի ունեցավ «Հաղթանակած» նախաձեռնության «Հաղթանակած ուղի» խորագրով համաժողովը, իսկ օրվա ավարտին DOWNTOWN ակումբում նշեցին ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐԻ համաշխարհային օրը: Ելույթ ունեցան «Հաղթանակած» նախաձեռնության երիտասարդները, «Արցախ ձայները» և DJ Neo-ն:

Նախաձեռնության  համահիմնադիր Զավեն Խուկեյանի կարծիքով նմանատիպ ծրագրերը անհրաժեշտ են հայ երիտասարդների հայրենասիրական ոգու բարձրացման և հայրենիքի ու մեր հերոսների կերտած հաղթանակների արժևորման համար:

Հրաչ Սայիյանի  կարծիքով՝ Արցախի երիտասարդների ներգրավվածությունը  նմանատիպ ծրագրերին խորացնում է կապը և նոսրացնում անջրպետը երկու  հայկական պետությունների երիտասարդների միջև:

Հեչ պատկերացրել ես՝ ոնց ես 11-րդ հարկից ընկնում ցած՝ ասենք՝ պատուհանները լվանալիս: Օդում մի թեթև պտույտ ես տալիս ու վայրէջք կատարում թաց ասֆալտին: Վայրէջքի փափկությունը կարող ենք որոշել, եթե մարզասրահում բաց թողած պարապմունքներիդ թվին գումարենք ամենօրյա կալորիաների քանակն ու բաժանենք երկուսի: Քո դեպքում փափուկ չի ստացվի, ինչքան էլ ուզենք, բայց դա արդեն կարևոր չէ, որովհետև փողոցի մյուս ծայրից կլսվի էն շան հաչոցը, որի թաթը երեկ չէ անցած օրը տրորել էիր: Իր կյանքում հավաքած ողջ փորձն ու եռանդը գործի կդնի ու այնպես կհաչա, որ թաղամասի բոլոր շները հասկանան. ինքը հաղթել է: Ու շատ էլ ճիշտ կանի, քեզ տեղն է: Քայլելուց դիմացդ նայեիր:

Էն եգիպտացի տղային հիշո՞ւմ ես, որին խոստացել էիր, որ իրար հետ անգլերենով շփվելու եք, որ Հայաստան ես հրավիրելու, բայց հավեսդ կորել էր ու ուղղակի ընկերներիցդ ջնջել էիր: Հա, հա, հենց ինքը, որ էջի գլխավոր նկարը առյուծ էր: Գիտեմ, որ Եգիպտոսում չի իմանա` ինչ է պատահել, բայց որ իմանար, հաստատ կուրախանար:

Էն կինն էլ կուրախանար, որին ամեն անգամ ավտոբուսում տեղ չես տալիս: Հետո էլ արդարանում ես. «Գրքերս շատ էին», «Դասից հոգնած էի»: Հազիվ մի անգամ նստած կհասնի գործի:

Մահդ այնքան անիմաստ չի լինի, որ Գինեսի գրքում գրանցվես, բայց, մեկ է, էլի անիմաստ կլինի: Կարճ ասած՝ դարձյալ միջակություն: Բայց չմոռանանք, որ դու պատուհանները լվանալիս 11-րդ հարկից ցած չես ընկել ու շարունակելու ես նեղություն տալ բակի շներին, եգիպտացի տղաներին ու ավտոբուսի մորքուրներին: Գուցե արժի քայլեր ձեռնարկել, որ մահդ էլ ապրելուդ չափ անիմաստ չլինի:

«Այն ամենը, ինչին մարդ հասնում է կյանքում, և ինչին այդպես էլ չի կարողանում հասնել, իր սեփական մտքերի ուղղակի արդյունքն է»։    Ջեյմս Ալեն

-Ես չեմ սիրում իմ աշխատանքը:

-Հոգնել եմ իմ մասնագիտությունից:

-Ոչինչ չի ստացվում:

-Ես գնահատված չեմ:

Արտահայտություններ, որ անում է ամեն օր մեզանից յուրաքանչյուրը: Երևի թե մենք չենք էլ գիտակցում, թե ինչ հզոր ուժ ունեն բառերը, որոնք տարածվում են և ալիքի պես հետ վերադառնում մեզ՝ ստիպելով, որ այդ տհաճ երևույթները պարբերաբար կրկնվեն ու կրկնվեն մեր կյանքում՝ հանգիստ չտալով մեզ, թույլ չտալով, որ մենք լինենք ներդաշնակ ինքներս մեզ հետ: Իսկ երբևէ մտածե՞լ եք, որ մեր կյանքը մեր մտքերի արդյունքն է: Մտածե՞լ եք՝ ինչն է, որ խանգարում է լինել պարզապես երջանիկ և հաջողակ: Հավանաբար պատճառն այն է, որ մենք շատ ենք մտածում և կենտրոնանում առօրյա մանր խնդիրների վրա՝ ձգելով դրանց դեպի մեզ: Բացասական վերաբերմունքը կլանում է մեր մտքերը, ինչը ազդում է մեր ամբողջ գոյության վրա: Նման մտքերով լցված՝ երբեք չենք կարող առաջ շարժվել, ունենալ հաջողություն, ինչքան էլ փոխվի միջավայրը, աշխատանքը, մարդիկ, քանի որ խնդիրը մեր մեջ է, և ոչ ուրիշ տեղում:

Իսկ երբևէ մտածե՞լ ես, թե որն է այն կարևոր միտքը, որը կարիք ունես փոխելու քո կյանքում:

Մարդու ուղեղն իր մտքերի տունն է: Եվ դու այնտեղ կարող ես տեղավորել ինչ որ ցանկանում ես, ինչքան ուզում ես, որովհետև այն սահմաններ չի ճանաչում: Իսկ տիեզերքը քո լամպն է, որը լսում է և հնազանդվում, իր ամբողջ կարողությամբ նպաստում է քո նպատակի իրականացմանը: Դրական մտքերը հարյուրավոր անգամ ավելի արագ են կատարվում՝ ի տարբերություն բացասական մտքերի:

Քանի դեռ մենք մտածում ենք, որ ցավազրկող դեղամիջոցներն օգնում են, դրանք կարծես ազդում են մեզ վրա, սակայն երբ դադարում ենք մտածել, որ դրանք արդյունք են տալիս, դրանք իրականում այլևս ոչ մի ազդեցություն չեն ունենում: Մեր մտքերն ուղղակի անհավատալի են։

Հիմա դու գիտես ամեն ինչ: Ամեն ինչ քո ձեռքում է, և դու ինքդ պետք է որոշես, թե ինչպիսին ես ուզում, որ լինի քո կյանքը:

Դրական մտքերը լավ են անդրադառնում մեր հույզերի, գործողությունների, որոշումների վրա, դրական մտքերը չափազանց օգտակար են նաև մեր ֆիզիկական բարեկեցության համար: Եթե մենք ցանկանում ենք ունենալ առողջ կյանք, ապա նախ պետք է ունենանք առողջ միտք, իսկ դա սկսվում է բացասական մտքերը դրական մտքերով փոխարինելուց:

Մայրս շատ էր պատմում իր դասղեկական դասարանի մասին, որ ավարտել էր 17 տարի առաջ։ Ասում էր՝ շատ լավ դասարան էր, 17 տարի է՝ ավարտել են, բայց հիշում եմ ու կարոտել եմ շատ։

Օրեր առաջ մայրիկիս հեռախոսին հաղորդագրություն եկավ․

-Ընկեր Հարությունյան, 17 տարի անց հավաքույթ ենք կազմակերպել, սպասելու ենք…

Չնայած նրան, որ հավաքույթի հաջորդ օրը քրոջս նշանադրությունն էր, մայրս մեծ ոգևորությամբ գնաց։

Մայրս, ինչպես ոգևորված գնաց, ավելի ուրախ վերադարձավ։

-Աշակերտներս մեծացել էին, բայց նույն երեխեքն էին մնացել, ուրախ եմ իրենց համար, նույնիսկ՝ հպարտ, որ ունեցել եմ նրանց պես աշակերտներ։ Շատ լավ անցավ հավաքույթը, երեխեքս հատուկ հավաքույթի համար թողել էին իրենց գործերը ու տարբեր տեղերից եկել։

-Երկրից դուրս եկած աշակերտներն է՞լ էին եկել։

-Հա, Արթուրը Ֆրանսիայից էր եկել, Արկադին՝ Մոսկվայից, Էդգարը՝ Նիժնի Նովգորոդից…

-Ինչ կապված են իրար հետ։

17 տարի անց հավաքվել էին միմյանց տեսնելու համար, ուրախ եմ, որ լսել եմ նրանց պես հարգանքով մարդկանց մասին, օրինակելի ու սիրված մարդկանց, ովքեր հիշում են իրենց դպրոցն ու ուսուցիչներին մինչև հիմա։

Հպարտ եմ, որ սովորում եմ այնպիսի դպրոցում, որտեղ կրթվել ու սովորել են լավ մարդիկ։

Մտածում եմ՝ տեսնես 17 տարի անց կհիշե՞մ դասընկերներիս, կկարոտե՞մ, արդյոք ցանկություն կունենա՞մ տեսնելու դասընկերներիս։ Կլինի՞ ինչ-որ մեկը, որ կկազմակերպի նման հավաքույթ։

-Մամ, մյուս անգամ որ հավաքվեք, կարա՞մ ես էլ գամ, էնքան հետաքրքիր ա, որ 17 տարի ա անցել, բայց կապը կա իրար հետ, մարդիկ կան, որ նույնիսկ չեն հիշում կամ չեն ուզում հիշել իրենց դպրոցը, ընկերներին…

Հաճելի է կողքից լսելը ու տեսնելը այնպիսիներին, որոնց չի փոխել կյանքը, ինչպես մայրս է ասում՝ նույն աշակերտներն էին մնացել։

Մաթեմի ժամին էր: Աղմկոտ բեռնատարը կանգնեց Վ․ Սասնաշենի հիմնական դպրոցի մոտ: Մեծ փորով ու ավելի մեծ արկղով մի մարդ դուրս եկավ ու մտավ դպրոց:

Դասամիջոցին Գայանեն ասաց, որ Ամերիկայից էր եկել, բայց ոչ ոք չհավատաց. ամերիկացու տեսք չուներ: Մտածում էին, թե ինչ կլինի արկղի մեջ: Կարենն ասում էր, որ դպրոցի նոր գույքն է, բայց գույքի համար արկղը փոքր էր, հաստատ չէր տեղավորվի: 3-րդ դասարանցիները պնդում էին, որ տեսել են արկղի միջի քաղցրավենիքը, իսկ Դավիթը նույնիսկ հավաստիացնում էր, որ մեծ փորով մարդը իրեն դրանցից հյուրասիրել է ու ամերիկական քաղցրավենիքը հեչ էլ համով չէ: Իհարկե, Դավիթին ոչ ոք չհավատաց, դասի ժամին նրա աչքին ամեն ինչ էլ քաղցրավենիք է երևում:

Արկղի պարունակությունը գաղտնիք էր մնում, մինչև անգլերենի ժամին ուսուցչուհին չբերեց նոր ստացած գրքերը: Դավիթը մի քիչ հիասթափված էր: Բայց գրքերը շատ լավն էին` նկարներով ու լրիվ նոր:

Ուսուցչուհին պատմեց, որ ամերիկահայ աշակերտները տեղափոխման գումարը անձամբ են հավաքել ու դասարանում բոլորը  մի քիչ ամաչեցին, որովհետև  հենց նոր ամբողջ գումարը բուլկիների վրա էին ծախսել:

Տանը, երբ Աշոտը  կարդում էր անվասայլակով լրագրողի մասին, որը շատ-շատ պատերազմող երկրներում է եղել, մտածեց, որ արժի լրագրող դառնալ: Հիմիկվանից կարելի է գումար հավաքել, որ այդպիսի երկրներ այցելելիս երեխաներին գրքեր նվիրի: