Հարցազրույց Հրահատ Կեսոյանի հետ, ով, գնալով Ռուսաստան՝ արտագնա աշխատանքի, հաստատվեց այնտեղ:

-Ինչպե՞ս է անցել Ձեր կյանքը` մանկությունը, պատանեկությունը և երիտասարդությունը:

-Կյանքս անցել է այնպես, ինչպես բոլոր հայորդիներինը, բոլոր Հայաստանում բնակվող մանուկներինը, երիտասարդներինը: Ապրել եմ գյուղում, գյուղական միջավայրում, զբաղվել ենք գյուղական աշխատանքով, ունեցել ենք տնտեսություն, անասուններ ենք պահել, հող ենք մշակել: Հաճախել եմ դպրոց: Միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել եմ տեխնիկումի շինարարական բաժին, որտեղ սովորել եմ արդյունաբերական և քաղաքացիական շինարարություն: Աշխատանքի ղեկավար եմ եղել: Այնուհետև ծառայել եմ սովետական բանակում`Նովոսիբիրսկի մարզում: Ընդունվել եմ կուսակցության շարքերը, որպես կոմունիստ, եղել եմ կոմունիստական կուսակցության անդամ: Սովորաբար բանակից վերադառնալուց հետո անցնում ես կյանքի երրորդ փուլը`պատանեկությունից թևակոխում երիտասարդություն: Այդ ամենի հետ ուրիշ հայացքներ են մարդու մոտ առաջ գալիս`ամուսնություն, ընտանիք կազմել, երեխաներ դաստիարակել:

-Քանի՞ տարի եք ապրել Հայաստանում, և ինչպիսի՞ն էր Ձեր ապրած տարիների Հայաստանը:

-Հայաստանում ապրել եմ 47 տարի, իմ կյանքի կեսից ավելին: Հայաստանը, որպես մայր հայրենիք, մնում է իմ հոգեհարազատ երկիրը: Դժվար է ասել` ինչպես կգնահատեի հայրենիքումս ապրած կյանքը: Գնահատում եմ շատ բարձր, որովհետև Հայաստանում եմ ծնվել, մեծացել, սնվել եմ նրա հող ու ջրից, էությունս, մանկությունս, երիտասարդական քաղցր տարիներս անց եմ կացրել Հայաստանում: Հայաստանում ինձ համար վատ չի եղել: Ապրել ենք, աշխատել ենք, ստեղծել ենք, չենք նախանձել ուրիշների ստացած արդյունքին թե´ կյանքի, թե´ ուսման, թե´ տնտեսական հարցերում: Ձգտել ենք բոլոր դեպքերում ունենալ մերը: Բայց արդեն ժամանակները փոխվեցին, ինչի հետ փոխվեց նաև մեր աշխարհայացքը, մտածեցինք, որ կարելի է դրսում աշխատել:

-Ինչպե՞ս որոշեցիք տեղափոխվել և բնակություն հաստատել Ռուսաստանում:

-Վերջին ժամանակներում աշխատանքային պայմանները Հայաստանում վատացան, ընտանիքը պահելու համար ստիպված պետք է գնայինք արտագնա աշխատանքի, իսկ դա նշանակում է՝ լքել հայրենիքը, գնալ Ռուսաստան ութ ամիս, տասը ամիս, աշխատել դրսում`ընտանիքից հեռու: Հենց այդ հանգամանքը ստիպեց, որ ես ու ընտանիքս որոշում ընդունեցինք տեղափոխվել Ռուսաստան, որպեսզի միասին ապրենք։

-Արդյո՞ք դժվար չէր այնտեղ ինքնահաստատվելը:

-Առանց դժվարությունների ոչինչ չի լինում: Նոր մարդիկ, նոր աշխատանքային պայմաններ, բայց երբ գիտակցում ես քո գործի էությունը. արդեն ինչ-որ տեղ այդ կազմակերպչական աշխատանքները անցնում են վստահորեն: Բնականաբար եղել են դժվարություններ, բայց աշխատել ենք հաղթահարել:

-Ինչպիսի՞ համեմատականներ կանցկացնեիք երկու երկրների միջև:

-Զուգահեռները բավականին մեծ են: Հայաստանում աշխատել, ստեղծելը մի քիչ դժվար է, որովհետև չկան բավարար պայմաններ թե´ տնտեսական, թե´ աշխատանքային ոլորտներում: Իսկ Ռուսաստանում կա մեծ հեռանկար, որտեղ հնարավոր է ամեն ինչ կազմակերպել, սակայն ամեն ինչ էլ գալիս է մարդու աշխատասիրությունից, ձգտումից։

-Ի՞նչ գործունեություն եք ծավալել այնտեղ:

-Քամի որ մենք գյուղի բնակիչ ենք եղել, հող ու ջրի հետ առնչվող մարդիկ, ՌԴ-ում նույն գործունեությամբ ենք զբաղվում: Ֆերմերային տնտեսություն ենք ղեկավարում, հողագործությամբ, կարտոֆիլաբուծությամբ ենք զբաղվում, բոստանային կուլտուրաներ ենք մշակում: Աշխատում ենք, ստեղծում ենք աշխատատեղեր: Մեզ մոտ աշխատում են 70 հոգի, որոնք տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ են:

-Երբևէ մտածե՞լ եք, որ սխալ որոշում եք կայացրել` տեղափոխվելով Ռուսաստան:

-Եղել են այնպիսի պահեր, երբ մտածել եմ, թե ինչից ելնելով ես լքեցի իմ հայրենիքը: Չսննկացած պարագայում կա հնարավորություն մեր ֆիզիկական գոյությունը պահելու, լավ ապրելու, սակայն հոգեպես մենք աղքատ ենք: Օտարության մեջ տանջում է հարազատների, ծանոթ մարդկանց, հայրենիքի, հող ու ջրի, նիստ ու կացի կարոտը: Մի քիչ փակագծերը բացեմ ու ասեմ, որ օտարության մեջ երազ տեսնելիս, ես իմ հայրենիքն եմ տեսնում: Շատ դժվար է դրսում, բայց կյանքը ստիպում է մարդկանց գնալ նման քայլի: Կյանքը շատ կարճ է, ինչ-որ տեղ պետք է կարողանաս այդ ընթացքում որևէ արդյունքի հասնել:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք Ձեր հայրենակիցներին, ովքեր ցանկանում են լքել հայրենիքը:

-Հնարավորության դեպքում չլքել հայրենիքը, միայն ու միայն դա է իմ ցանկությունը: Բոլորն էլ այդ ամենը անում են, երբ զգում են, որ այլևս չեն կարողանում արժանավայլել ապրել, ստիպված դիմում են նման քայլի, բայց եթե Հայաստանում հնարավոր է հանապազօրյա հաց վաստակել, մի քիչ մարդավայել ապրել, ես խորհուրդ չէի տա լքել հայրենիքը:

Հարցազրույց տասներկուերորդ դասարանցի Թամարա Գրիգորյանի հետ:

-Ինչպե՞ս անցան քննությունները:

-Քննություններն անցան իմ սպասածից էլ լավ: Սկզբում շատ անհանգիստ էինք, քանի որ դասագիրքը չէինք հասցրել ամբողջությամբ վերջացնել, սակայն քննական հարցաշարը բավականին հեշտ էր, հիմնականում ներառված էր անցած տարվա ծրագիրը:

-Արդյո՞ք լավ էր կազմակերպված:

-Ամեն ինչ կազմակերպված էր ըստ օրենքի և համապատասխան կանոնների, այնպիսի դեպք տեղի չի ունեցել, որը չհամապատասխաներ նոր ծրագրին:

-Քննություն հանձնելիս կայի՞ն բարդություններ:

-Կարծում եմ միակ բարդությունն այն էր, որ հասցնեինք պատրաստվել քննությանը: Ինչ վերաբերում է հարցաշարին և քննության կազմակերպչական մասին՝ բարդություններ չկային:

-Արդյո՞ք գոհ ես քո արդյունքներից:

-Բնականաբար ամեն քննությունից հետո մտածում ենք, որ կարող էինք ավել լավ արդյունք ցուցաբերել: Իսկ ինչ վերաբերվում է հավաքածս միավորներին, հաշվի առնելով, որ պատրաստվելու ժամանակը քիչ էր, վատ չէր, դժգոհություններ չկան:

-Արդեն սկսվել է երկրորդ կիսամյակը: Ի՞նչ կարգով պետք է հաճախեք դասի, ի՞նչ փոփոխություններ կան:

-Կարգը նույնն է. պարտավոր ենք հաճախել դպրոց, բացակայության դեպքում՝ բացական դրվում է: Միայն ունենք ազատ ինքնապատրաստման ժամեր, որոնց ժամանակ կարող ենք զբաղվել այն առարկայով, որից միասնական քննություն ունենք հանձնելու:

-Ինչպե՞ս ես վերաբերվում նոր փոփոխություններին:

-Փոփոխություններն ինձ համար դրական են, քանի որ հիմա ավելի ազատ ժամանակ եմ ունենում, և հեշտ է պատրաստվելը տարեվերջյան քննություններին:

Ամեն տարի Նոր տարվա նախամուտին բոլորս էլ մտքում փորձում ենք ամփոփել անցնող տարին, ու հասկանալ, արդյոք այն մեզ տվեց ինչ-որ բան, թե չէ:

2016-ը սկսվեց մեծ սպասումով, սակայն սպասումներիս դիմաց ստացա մի մեծ արկղ՝ այն էլ փաթեթավորված մեծ կարմիր ժապավենով:
2016-ի գարնանը ընտրվեցի «Հույսի Կամուրջ»-ի կազմակերպած Մեդիագրագիտության դասընթացներին մասնակցելու:
«Հույսի Կամուրջն» ինձ տվեց մի մեծ փունջ «Արևածաղիկ»:

Արևածաղիկներից յուրաքանչյուրն իր կարևոր տեղը գտավ իմ կյանքում:
2016-ին մեր դպրոցը մասնակցեց Հայաստանի պատանեկան նվաճումների ամենամյա բիզնես ծրագրին, ու, չգիտեմ էլ ոնց, քննությանը բարձր միավորներ հավաքելով, ես էլ մասնակցեցի Հայաստանի պատանեկան նվաճումների դպրոցական ճամբարին, որտեղից վերադարձա գիտելիքների մեծ պաշարով ու լիքը ընկերներով՝ ամբողջ Հայաստանից:
2016-ին մեր դպրոց եկան «Մանանա» կենտրոնից, ու էլի ես ընտրվեցի դասընթացին մասնակցելու, ու հենց «Մանանայի» շնորհիվ երազանքներիցս մեկն իրականացավ, ու դարձա թղթակից 17.am-ում:
Ասեմ ավելին, դարձա ակտիվ թղթակից ու մասնակցեցի մեդիաճամբարի, որն էլի շատ գիտելիքներ ու ընկերներ տվեց:
Դե, այս տարի վերջին սեպտեմբերս էր դպրոցում, սակայն, եթե անկեղծ լինեմ, այս տարի չհասցրեցի դպրոց գնալ ամեն օր, քանի որ ինձ հյուր էին եկել շտեմարանները:
2016-ին սկսեցի թղթակցել «Արևածաղիկ» մանկապատանեկան ամսաթերթում:
2016-ին սկսեցի հանդես գալ eJournal.am կայքում:
2016-ին նորից միացա «Արևորդուն, սակայն այս տարի որպես կամավոր:
2016-ին ես հասկացա, թե ինչ է նշանակում «ժամանակ չունեմ»-ը:
Եթե փորձեմ մի քանի բառով նկարագրել 2016-ը, ուրեմն կասեմ՝ այն ինձ համար կրթական տարի էր:
Շնորհակալություն 2016, որ եկար, ու մի քիչ էլ ինձ մեծացրեցիր:
Մնաս բարով…