Բոլոր պատմությունները ճիշտ են, պատահական համընկնումներ չկան, իսկ կերպարներն իրական են: Նոթերն արել եմ տարվա ընթացքում և որոշ ժամանակ անց որոշել եմ միացնել մեկ նյութի մեջ:

Հունվարի 20: Նոթեր այն մասին, թե ինչպես էի ինձ զգում Մակոտո Սինկայի նկարած կերպարներից մեկը

Գիտե՞ս, այն գնդաձև ապակե խաղալիքները: Երբ թափ ես տալիս, ներսում ձյուն է գալիս: Ու նայում ես, թե գնդի ներսում ինչպես են ձյան փաթիլներ իջնում: Հանգիստ ու բավարարված ես զգում:

Երեկ հայտնվեցի այդ գնդի ներսում: Այն տնակի մեջ էի, որտեղից կարելի է նայել, թե ինչպես է ձյուն թափվում՝ առանց կանգառի, փոքր ու արագ փաթիլներով: Օնլայն դասի ժամանակ երբեմն ստուգում էի՝ ձյունը շարունակվու՞մ է:

Կեսօրին եղբայրս գրեց ինձ բանակից: Բացեցի պատուհանը ու նկարեցի, թե ինչ սիրուն ձյուն է գալիս: Իսկ երեկոյան, երբ արդեն հեռախոսով խոսում էինք, այն դեռ շարունակվում էր: Ինձ հանգիստ ու բավարարված էի զգում: Մի ամբողջ օր տևացող ձյունը բավական է հանդարտվելու համար:

Այսօր առավոտյան տատիկը, ինչպես միշտ, բացեց պատուհանը ու հացի փշուրները լցրեց պատշգամբի ներքևի երկաթին: Երեք վայրկյան հազիվ անցած լիներ, երբ մի քանի անվախ ու արդեն ամեն օր կեր ստանալու սովոր ճնճղուկ թռցրին հացի փշրանքները ու հետ վերադարձան ծառի ձյունոտ ճյուղին: Նրանց օրինակին հետևեցին ավելի զգույշ ու անփորձները, երբ տատիկն արդեն փակել էր պատուհանը:

Երկու օր է՝ ձյուն է գալիս: Այսօր դասերը ժամը 6 անց կես են ավարտվում: Բայց մինչև այդ դասի սկիզբը, ունեմ երեք ժամ ժամանակ: Մտա Ֆեյսբուքի էջը: Այսօր նախկին դասարանցիս՝ Գոռը, պետք է 19 տարեկան դառնար: Փակեցի:

Իջա բակ՝ հաց առնելու: Ձյունը շարունակվում է: Երկու տարեկան Եվան իր առաջին ձնեմարդն է սարքում: Բակի տղամարդիկ թեթև բաճկոններ հագած հավաքվել են մեր բակի խանութի դիմաց: Մտա ներս: Արտակ ձյաձյան դրսում այդ տղամարդկանց հետ ինչ-որ բանավեճի մեջ էր: Մոտ քսան վայրկյան անց եկավ:

Նայեցի իր հետ խանութ մտնող ակնոցավոր տղային: Իր տարիքից փոքր էր երևում: Չգիտես ինչու, որոշեցի, որ պետք չէր նրան ծխախոտ վաճառել: Ձայնի մեջ անորոշություն կար:

Մակոտո Սինկայի «5 սանտիմետր վայրկյանում» անիմեում նկարված ձյունից ոգեշնչված

Փետրվարի 6: Նոթեր այն մասին, թե ինչ էի անում այն երկրաշարժի ժամանակ, որը համարյա ոչ մեկը չէր նկատել

-Լիլիթ, ո՞նց ես: Մի քանի րոպե առաջ երկրաշարժ էր,- ասաց հայրիկը հեռախոսով:

-Լու՞րջ, չեմ զգացել,- զարմացա ես ու սկսեցի հիշել, թե ինչ էի անում այդ ժամանակ:

Ընկերուհուս տանն էի: Բազմոցին նստած զրուցում էի նրա մայրիկի հետ: Մի քանի րոպե առաջ ընկերուհուս սենյակում էի: Ոչ մի տարօրինակ բան չէի զգացել, բացի ինչ-որ ձայնից, որը, ինձ թվացել էր, որ վերևի հարևանների բնակարանից է գալիս:

-Մի քիչ առաջ երկրաշարժ զգացի՞ր,- հարցրի ես ընկերուհուս, երբ վերադարձավ իր սենյակից:

-Չէ: Երկրաշա՞րժ ա էղել:

Երբ վերադարձա տուն, սեղանին դրած արդեն իսկ ոչ ստաբիլ գրքերը շուռ էին եկել, իսկ ֆրանսերենիս տետրի կազմը պոկվել էր:

Փետրվարի 13: Նոթեր այն մասին, թե ինչ էի անում այն երկրաշարժի ժամանակ, որը զգացել էին անգամ այն մարդիկ, ովքեր կյանքում երբեք երկրաշարժ չեն զգացել 

-Նանուլ, էսօր քանի՞ հոգի ա գալու:

-4 հոգու եմ կանչել: Խաղեր կխաղանք, պիցցա կպատվիրենք, կխոսանք,- պատասխանեց քույրս (հորեղբորս աղջիկը):

-Հավես ա,- ասացի ես:

Ժամը երկուսն էր: Մինչև փարթին դեռ երկու ժամ կար: Զբոսնեցինք, գնացինք խանութ:

-Արդեն ժամը երեքն ա:

-Պետք ա մի քիչ շուտ կանչեի,- ասաց Նանեն:

Քանի որ ոչինչ չկար անելու, որոշեցինք կարաոկե կազմակերպել: Կարաոկեն միշտ էլ լավ միտք է, մանավանդ, որ երկուսս էլ երգել չգիտենք ու մի ժամ անց փարթի ենք անելու:

-Էլ ի՞նչ կարելի ա երգել:

-Հեսա ասեմ: Սպասի: Չասես: “When I’m 64”ը,- ասացի ես՝ հաստատ իմանալով, որ քույրս հենց դա էր ուզում առաջարկել (դե, այդ երգն էլ ունի իր պատմությունը):

-Հենց էդ էլ ուզում էի ասել,- ասաց քույրս:

«Թխի թող գա արեցինք» ու սկսեցինք բաղաձայնել:

-Էս ի՞նչ էր,- հարցրեց քույրս՝ զարմացած դեմքով:

Հետո, ինչպես հիմնականում սարսափ ֆիլմերում է լինում, այդ խոսքերից հետո նայեցինք իրար:

-Ի՞նչ ա,- հարցրի ես:

Բնականաբար, ինչպես կինոների սցենարներում, ցնցումը կրկնվեց: Բայց այս անգամ ցնցումն այնքան ուժեղ էր, որ մի պահ թվաց, որ գլուխս պտտվում է: Ֆիլմերի՝ երկրաշարժի ժամանակ շարժվող կառույցի տեսարանը բավականին մոտ է իրականությանը:

Մինչ փորձում էի ընդունել ու ընկալել, թե ինչ է տեղի ունենում, քույրս գոռաց.

-Դուրս: Դուրս ենք գալիս:

-Թռանք,- կրկնեցի ես՝ շատ լավ հասկանալով, որ ոչ մի նորմալ մարդ վեցերորդ հարկից չի իջնի երկրաշարժի ժամանակ:

Ենթագիտակցաբար ես զգում էի, որ այդ ուժեղ ցնցումը այսօր միակն էր: Կամ էլ ուղղակի չէի ուզում մտածել ուրիշ բանի մասին: Երևի քրոջս հայացքն էր, որ ստիպեց ինձ այդ քայլին գնալ:

Արդեն լավ չեմ հիշում այդ զգացողությունը: Վախի նման մի բան, որը տևեց ընդամենը մի ակնթարթ: Հասկացա, որ վախը չի փրկի, վերցրի քրոջս ձեռքը և վազեցի: Ոչ մի բանի մասին չէի մտածում, ուղղակի վազում էի այնքան արագ, որ ֆիզկուլտուրայի նորմատիվների ժամանակ ուսուցիչս կհպարտանար ինձնով:

Բակում արդեն մարդիկ կային:

-Ցուրտ ա,- ասացի ես, չնայած, ի տարբերություն քրոջս, վերցրել էի վերարկուս:

Բակի բնակիչները կանգնել էին ուղիղ շենքի տակ: Երևի էդպես ավելի ապահով էին զգում կամ էլ իրենց շենքը այնքան էին սիրում, որ չէին ուզում հրաժեշտ տալ:

-Սոված եմ: Կարո՞ղ ա արդեն մտնենք ներս: Իմաստ չկա ուղիղ շենքի տակ կանգնել,- սկսեցի բողոքել, երբ արդեն աննպատակ ման գալուց հետո կանգնել էինք շենքի տակ:

Ժամը հինգն էր: Փարթիին մի հոգի եկավ: Հա, ինքը երևի միակ մարդն էր, որ կյանքում երբեք երկրաշարժ չի զգացել:

Մարտի 11: Նոթեր այն մասին, թե ինչ դետեկտիվ պատմության մեջ ընկա, մինչև համալսարան հասնելը

-Վարորդ, մի հատ կանգնեք, էլի,- ասաց կանգնած ուղևորներից մեկը:

Այդ կնոջ ձայնի մեջ անհանգստության տոն զգացի, չնայած ականջներումս լսվող հարդ ռոքին ու պատուհանից երևացող անձրևին: Տնից մի քիչ շուտ էի դուրս եկել, որ չուշանայի դասերից:

-Ի՞նչ ա էղել,- ասաց մի քանի մարդ միաժամանակ:

-Պայուսակիս ցեպը բաց էր: Դրամապանակս չկա: Խնդրում եմ՝ անկեղծ ասեք, թե ով ա վերցրել, հետ վերադարձրեք:

Նստած էի պատուհանի մոտ՝ առաջին շարքում: Հայացքս թեքեցի աջ: Գողը մեծ հավանականությամբ տղամարդ է: Կնոջ մոտակայքում երկու տղամարդ էին կանգնած: Նրանք միանգամից դարձան իմ երկու կասկածյալները, եթե իհարկե միասին չեն աշխատում:

-Հետ տվեք դրամապանակս: Մինչև չվերադարձնեք, չենք շարժվի,- շարունակեց կինը:

-Ե՞ս… Ես ինչի՞ պետք ա գողացած լինեի: Ես բան չեմ արել… Ձեր պայուսակը բաց էր: Ձե՞ռ եք առնում,- ասաց կասկածյալ համար 1-ը, որն ավելի մոտ էր կանգնած կնոջը՝ նյարդային շարժումներ անելով և կակազելով:

-Բայց ինչի՞ եք դուք ինչ-որ մեկին անհիմն մեղադրում,- հանկարծ սկսեց խոսել մի կին ուղևոր,-ձեր պայուսակը բաց էր: Կարող ա դրամապանակը տանն եք մոռացել:

8:35: Եթե մոտ հինգ րոպե էլ կանգնած մնանք, հնարավոր է՝ ուշանամ:

Բոլորի ուշադրությունը կնոջ վրա էր: Բոլորն էլ գնում էին աշխատանքի կամ դասի: Երկրորդ կասկածյալի շուրթերին հայտնվեց թեթև ժպիտ: Մի ակնթարթ, որը կարող էին նկատել միայն նրա կողքին կանգնած աղջիկը և առաջին շարքում նստածները: Անգամ «Մահվան տետրի» Լայթը հինգ տարի զսպել էր իր ժպիտը, մինչև բացահայտվելն ու վերջնականապես խելագարվելու պատճառով թեթև քմծիծաղը շնչահեղձ լինելու աստիճան ծիծաղի վերածելը:

-Հլը երկա՞ր եք դրամապանակը ման գալու,- հարցրեց վարորդը:

Այն վարկածը, որ կինը հնարավոր է դրամապանակը տանն է մոռացել, դարձավ գրեթե ճշմարտություն բոլորի համար:

Վարորդն այլևս չէր կարող սպասել: Շարունակեց ճանապարհը:

-Մի հատ զանգեք, ճշտեք, հնարավոր ա տանն եք թողել ու անիմաստ կասկածում եք:

Մի քանի վայրկյան անց կասկածյալ համար 2-ը իջավ առաջին իսկ կանգառում, իսկ կասկածյալ համար մեկը տեղափոխվեց վարորդի կողքին՝ դռան մոտ:

Ժամանակին հասա համալսարան:

Տեր Կյուրեղ քահանա Տալյանի հիշատակին

 

Մի փոքր էլ` և աստղերը կբոցավառվեն, և դուրս կլողա լուսինն ու կսահի` ճոճվելով աշնանային խաղաղ դաշտերի վրայով: Հետո լուսինը անտառից ներս կնայի, մի քիչ կանգ կառնի` կառչելով ամենաբարձր եղևնու գագաթից, և հենց այդ ժամանակ Ոզնին ու Արջուկը նրան կտեսնեն:

-Տես,- կասի Ոզնին:

-Ըհը,- կասի Արջուկը: Իսկ լուսինն ավելի վեր կելնի ու ողջ աշխարհը կողողի իր սառը գունատ լույսով:

Այսպես էր այս ցուրտ աշնան բոլոր երեկոները: Եվ ամեն երեկո Ոզնին ու Արջուկը միասին էին.  կամ Ոզնին էր այցելում Արջուկին, կամ Արջուկն էր այցելում Ոզնուն և ինչ-որ բանի մասին խոսում էին: Ահա այսօր էլ Ոզնին ասաց Արջուկին.

-Բայց ինչ լավ է, չէ՞, որ մենք իրար ունենք,- Արջուկը տմբացրեց գլխով,- միայն պատկերացրու. ես չկամ, դու նստած ես մենակ և ոչ ոք չկա, որ զրուցես հետը:

-Բա դու որտե՞ղ ես:

-Իսկ ես չկամ:

-Էդպես չի լինում,-առարկեց Արջուկը:

-Ես էլ եմ էդպես կարծում,-ասաց Ոզնին,- բայց հանկարծ այնպես ստացվի, որ ես չլինեմ: Դու մենակ ես: Ի՞նչ կանես, հը՞:

-Կգնամ քեզ մոտ:

-Ո՞ւր:

-Ո՞նց թե ուր: Քո տուն: Կգամ ու կասեմ. «Ոզնի, այդ ինչո՞ւ չեկար»: Եվ դու կասես…

-Այ քեզ հիմար: Ո՞նց կարող եմ ես ասել, եթե ես չկամ:

-Եթե դու տանը չես, ուրեմն գնացել ես իմ տուն: Հետ կդառնամ իմ տուն: Իսկ դու այնտեղ ես… Եվ կսկսեմ…

-Ի՞նչ:

-Հանդիմանել:

-Ինչի՞ համար:

-Ո՞նց թե` ինչի: Նրա համար, որ էնպես չես արել, ինչպես պայմանավորվել էինք:

-Իսկ ի՞նչ էինք պայմանավորվել:

-Ես ի՞նչ իմանամ: Բայց դու պիտի կամ ինձ մոտ լինես, կամ քո տանը:

-Բայց ախր ես ընդհանրապես չկամ, հասկանո՞ւմ ես:

-Ո՞նց թե չկաս, ահա նստած ես:

-Դա ես հիմա եմ նստած, իսկ եթե ես ընդհանրապես չլինեմ, որտե՞ղ կլինեմ:

-Կամ իմ տանը, կամ քո:

-Դա այն դեպքում, եթե ես կամ:

-Դե հա,-ասաց Արջուկը:

-Իսկ եթե ես ընդհանրապես չլինե՞մ:

-Այդ ժամանակ դու նստած կլինես գետափին ու կնայես լուսնին:

-Գետափին էլ չկամ:

-Էդ դեպքում դու գնացել ես ինչ-որ տեղ և դեռ չես վերադարձել: Ես կվազեմ, ողջ անտառը ոտի տակ կտամ ու քեզ կգտնեմ:

-Դու արդեն ամեն տեղ փնտրել ես,-ասաց Ոզնին,- բայց ինձ չես գտել:

-Կվազեմ հարևան անտառ:

-Ես այնտեղ էլ չկամ:

-Ամեն բան տակնուվրա կանեմ ու քեզ կգտնեմ:

-Չկամ ես, ոչ մի տեղ չկամ:

-Այդ դեպքում, այդ դեպքում… Այդ դեպքում ես կվազեմ դեպի դաշտը,-ասաց Արջուկը,-և կբղավեմ. «Ոոոոզնիիիի…», և դու ինձ կլսես ու կբղավես. «Արջուուուկ»: Դե ահա:

-Ոչ,-ասաց Ոզնին,-ես ոչ մի կաթիլ չկամ: Հասկանո՞ւմ ես:

-Ի՞նչ ես կպել ինձանից,-բարկացավ Արջուկը,- եթե դու չկաս, ուրեմն ես էլ չկամ: Հասկացա՞ր:

-Չէ, դու կաս, բայց ես չկամ:

Արջուկը լռեց ու մռայլվեց:

-Արջուկ, այ Արջուկ,-Արջուկը չպատասխանեց:

Նա նայում էր, թե ինչպես է լուսինը, որ բարձրացել էր անտառի վրա, իր սառը լույսը հեղում իր ու Ոզնու վրա:

Եթե սիրել, ապա խախտելով աշխարհի բոլոր կանոնները։

Սիրել՝ անկախ թվերից ու մաթեմատիկական հաշվարկներից, առանց օրինաչափությունների ու համընկնումների։ Սիրել՝ անտեսելով ֆիզիկայի օրենքներն ու մշակված բանաձևերը։ Սիրել այնպես, որ ձգողականություն լինի անգամ մագնիսի նույն բևեռներում․․․

Եթե սիրել, ապա կոտրելով կարծրատիպերը, բացելով չակերտներն ու փակագծերը։

Սիրել՝ առանց տողատակերի ու բազմիմաստ մտքերի, առանց խճճված բացատրությունների ու ավելորդ բառերի։ Սիրել այնպես, որ բարդ ստորադասական նախադասությունները դառնան պարզ, հասկանալի, հեշտ ու ընկալելի։

Եթե սիրել, ապա մշակելով սեփական կանոնները՝ ձեր քմահաճույքներով ու նախասիրությամբ։

Սիրել՝ հարթելով բոլոր խնդիրները, և հարթել խնդիրները՝ վայելելով բանակցությունների ողջ ընթացքը։ Յուրահատուկ ու երևակայական մի աշխարհ ստեղծել՝ խաղի նոր կանոններով ու պայմաններով։

Եթե սիրել, ապա օրական 24 ժամից ավելի,  չհագեցնող չափաբաժնով, առանց դադարների ու հանգստի․․․