suren manukyan

Անզգայության օրեր

Արևի վառ շողերը արտածում էին պատուհանի պատկերը մուգ վարագույրի վրա։ Դրսում լուսավոր էր։ Իսկ ի՞նչ կար ներսում: Ամայի անապատում արդեն քանի օր է լույսը չէր բացվում: Չկային անգամ կապտաճերմակ վառ լույսով վառվող լուսինները: Չկար նաև գիշերային անդորրն ու խաղաղությունը: Անձև փոթորիկները արդեն որերորդ օրն է պտտվում էին այնտեղ, մշուշով ու փոշով պատելով ողջ հորիզոնը: Այո, ամենը տակնուվրա էր եղել և պարզ չէր ոչինչ: Մտքերն ու զգացմունքները միախառնվել էին իրար և գողացել սեփական կյանքը իր տիրոջից:

Առաջվա դեղին ավազի փոխարեն անապատում գորշ ու ճաքճքած հող էր։ Փոշին ու անկանոն իրարանցումը բեռնել էին ամենը թմրածության մեջ: Ոչինչ չէր երևում: Բայց զգացումը, որ ոչինչ չկա բաբախում էր անապատի հողերի տակ՝ իր սրտում: Երբվանից էր ծաղկող այդ քաղաքը վերածվել անապատի, եթե մի քանի օր առաջ դեռ երևում էին սրածայր գմբեթներով ու վառ կանաչ մշտադալարներով պատված աշտարակները: Իսկ գուցե դա պատրանք էր, գուցե իրականում քաղաքը վաղուց էր փլվել ու վաղուց արդեն այնտեղ ոչ մի կենդանի շունչ չկար: Անճոռնի որդեր ու հազարոտնուկներ միայն՝ փլատակների տարբեր անկյուններում:

Արդեն որքան ժամանակ է, ինչ քնելը դարձել էր տառապանք նրա համար: Նա ժամերով շուռումուռ էր գալիս անկողնում ու վերջապես հանձնվելով՝ ձգվում էր դեպի հարազատ էկրանը: Միայնության այս դարում, որտեղ մարդկային հարաբերությունները նման էին դիմակահանդեսի, հեռախոսը դարձել էր նրա միակ այլընտրանքը: Այո, այլընտրանքը, որովհետև հակառակ դեպքում նրա էությունը մնում էր փակված մարմնի պատյանի ետևում։ Եվ ի՞նչ այդ դեպքում: Ո՞րն էր նրա գոյության ապացույցը։ Ո՞վ կասեր, թե նա կա, եթե ոչ ոք չգիտեր դա։ Երևի թե նա շատ էր խորասուզվել կյանքի ու գոյության իմաստի որոնումներում, դրա համար ջնջվել ու լղոզվել էին բոլոր սահմաններն ու եզրագծերը: Ամենը մի մեծ աբստրակտ էր: Այնքան մեծ, որ եթե չլինեին այդ էկրանի հիպնոսացնող ճառագայթներն ու նրանում զետեղված բթացնող բովանդակությունը, որոնց կամովին տրվում էր նա, այդ աբստրակտը ճնշմանը չդիմանալով՝ դուրս կհոսեր նրա աչքերից ու ականջներից, չնայած՝ աչքերում կարմիր աբստրակտի պակաս չէր զգացվում:

Իսկ երե՞կ: Երեկ նրան լքեց ներսում բնակվող միակ մարդը: Երեկը փոխեց ամեն ինչ: Արդյո՞ք փոխեց, թե՞ ամենինչ շուտ էր փոխվել: Արտաքին աշխարհում նա ուներ իր կյանքը՝ ընկերներ, մարդիկ, ովքեր հոգ էին տանում իր մասին: Իսկ ներսում անապատն էր: Այդ ներսը անգամ ինքը չէր հասկանում, ուր է թե՝ ուրիշը: Ո՞վ էր այնտեղ բնակվում: Կամ ովքեր: Նա որոշել էր արհամարհել այն, բայց թաքուն վախենում էր, որ մի օր այն վրա կհասնի։ Եվ նա իրավացի էր:

Երեկ կորավ ախորժակը, քնելը տառապանքից վերածվեց հրեղեն դժոխքի ու կապ չունի, որ նոր բարձ էր գնել: Իսկ գլխացավը նրա անկոչ ընկերն էր դարձել:

Օրերն անցնում էին էկրանների տրամադրած յուրօրինակ կոմայի մեջ, նրա լայն չռած աչքերի հետևում չէր վերլուծվում ոչ մի միտք ու զգացում: Ոսպնյակների միջով անցնում էին տարբեր բնույթի պատկերներ, որոնք ոչինչ չէին փոխում ներսում: Միակ բանը, որ փոխվում էր, ժամանակն էր։ Նրա գոյությունը նախորդ վայրկյանից տեղափոխվում էր հաջորդ:

Երբ տեսա նրան, որոշ ժամանակ հետո նա ժպտում էր, ավելի ճիշտ՝ նրա հագին ժպիտ էր: Իհարկե, ով է սեփական դեմքով դուրս գալիս, ամենավերջին երջանիկը անգամ գոնե կյանքի վատ փորձի քսան դրամ ունի իր գրպանում, որ մի դիմակ գնի իր համար, ամենասովորականը թեկուզ:

Իսկ նա… Նրա դիմակների պահեստը շատ մեծ էր: Դրա համար էլ նա արդեն ի՜նքը չէր տեսնում, թե ով է դիմակի ետևում, և որն էր դրանցից իր իսկական դեմքը:

Նրան չմեղադրեք, չէ՜, ես չեմ մեղադրում: Վերջիվերջո, մեզնից ով է կարողանում տարբերել իր իսկական դեմքը սեփական դիմակների բազմության մեջ: Իսկ կա արդյոք դեմք, թե բոլորս միայն դիմակների բազմություններ ենք: Եթե այո, ապա ով ենք մենք։

Gohar Petrosyan

Հրաժեշտ

Հալվում էր մոմի նման, հանգչում էր, արտաշնչում ու սառում, մոռանում էր շնչելու մասին: Աչքերը մի կետի էին նայում ու ոչ մի շարժ: Միշտ ինչ-որ բանի մասին էր խորացած մտածում: Հիշում էր եղբորը, մորը ու հանկարծ երեխայի նման ասում․ «Երեք աղջիկ են եկել, հետները գնալու եմ»: Ո՞ւր էր գնում… Չնայած, գիտեի ու ասել էի, որ գնար, ինձ ասեր, թե ո՞ւր է հայտնվել, ի՞նչ կա, մթություն-լույս: Չասաց… լուռ հեռացավ, հեռանալուց հետո էլ չասաց: Ճիշտ է, քենախնդիր չէր, ամեն բան ներում էր, բայց չէր մոռանում. ոնց որ թե շաբաթների բացակայությունս այդպես էլ չմոռացավ:

Ուզում էի ձեռքերը տեսնեի. կարոտել էի հաստացած ու կապույտ երակները, չխնամված, բայց միշտ նուրբ ու փայլող եղունգները: Էդ գրողի տարած կտորն էլ էնպես էր փաթաթվել ձեռքերին, որ ասես թե կարոտը խեղդում էր ու ինքը չէր, որ միշտ ձեռքերի վրա էր մնալու: Դանդաղ վառվում էր կողքիս մոմը, հալվում ու իջնում ցած: Կրկնօրինակել էր տատիս դեմքի գույնը: Մի բան մեջս վառվում էր, բայց հաստատ մոմ չէր, ոչ էլ նման մի բան: Ջուրն էլ չէր հանգցնում, միայն թեթևի մեջ կոկորդիս քարն էր մի փոքր ներս գլորում: Նայում էի, հա ուզում էի նայել, չէի կշտանում, ախր ինչի՞ն էի նայում: Հայացք չկար, ի՞նչն էր այդպես աչքերս ուղղում դեպի նրա սառած դեմքը: Չէ, բայց այ անկյունում դրված նկարը իրոք որ կլանում էր ինձ: Հայացք կար, կենդանի էր, շնչում էր, մի կետի չէր նայում, չէ՛… որ կողմ գնայի` ինձ էր նայում: Ուզում էի բոլորին դուրս անել հյուրասենյակից, մնալ տատիս հետ մենակ: Դուրս չէին գալիս՝ հերիք չէր, մի հատ էլ գնալով ավելանում էին: Մտքումս հաշվում եմ. «Մեկ, երկու, երեսունվեց, քսանչորս, հարյուր ութսունվեց, վեց հարյուր վաթսունվեց, ութսունհինգ… մեկ»:

Ըհն, լույսը բացվեց, բայց դե արհեստական կնճռոտ դեմքին ոչ մի շարժ չկար: Չորս կողմս ոչ մի բան չէր փոխվել, ուղղակի մի քանի սև ժապավենով ծաղկեփունջ էր ավելացել: Եկան… տանում են, զգույշ հանեցին, կամաց-կամաց, որ ցավ չզգար, տեղից էլ շատ էր ցավերի մեջ տանջվել: Տարօրինակ էր, չասաց․ «Ամա՜ն, մեջքս…»: Ախր մի շարժ էլ չարեց: Օգնություն էլ չէր խնդրում, ոչ էլ գոնե ձեռքից բռնող: Դուրս հանեցին, երևի երեք տարի էր՝ դարպասների մոտ դուրս չէր եկել ու նստել:

Քայլում էի, չորացած տերևներն էլ ոտքերիս տակ շխկշխկում էին: Քամին դեմքիս էր խփում. էն փոքր ժամանակվա գիժ քամիներիցս չէր, մի տեսակ շատ հոգնած էր: Արդեն մի երկու հարյուր մետր քայլեցինք, խեղճ տատս ե՞րբ էր վերջին անգամ տնից դուրս եկել: Ոնց որ թե հասանք… հա՞ որ: Վե՞րջ: Ինչի՞ բայց, դեռ պետք է որ շատ ճանապարհ լիներ, ժամանակ էլ:

-Հրաժեշտ տվեք… Կանա՛յք, արդեն ետ դարձեք, մեր եկեղեցին արգելում է այլևս առաջ գալը:

Հը՞, ո՞նց թե՝ հրաժեշտ տվեք: Ի՞նչ է նշանակում «եկեղեցին արգելում է», տո շա՛տ բան է անում:

-Գնա՛, բալի՛կ ջան, գնա՛…

Քաշում են ձեռքիցս, հեռացնում, տանում են, տարան, ինչի՞ բայց: Շուտ չէ՞ր: Ուզում էի դեմքին դիպչեի, համարձակությունս չէր ներում. վախենում էի իրականությունից: Ցանկությունս այդպես էլ մեջս մնաց: Ինքն էլ արդեն մնաց մենակ: Վերջին երկու տարում սովորել էր բացակայությանս. հիմա հավերժ էի բացակայելու կողքից, ինքն էլ իմ… Արդեն մենակ էր. ես էլ էի մենակ:

Հալվել էր մոմի նման, հանգել էր, արտաշնչել էր ու մոռացել շնչելու մասին: Աչքերն անշարժ էին, մտածելու բան էլ չուներ. էդ էլ ինձ թողեց…

Gohar Petrosyan

Մառախուղը մեր մեջ էր

Եթե մի օր գան ու ասեն, թե մոռացել եմ քեզ, չհավատաս։

Ամենօրյա այս միապաղաղությանը ձանձրալի կոչելը մի քիչ մեղմ կհնչի։ Դու նախընտրում էիր այն պարզապես դատարկություն կոչել։ Ասել, որ հոգնել եմ այս դատարկությունից՝ չափից դուր կրկնվող կլինի։ Ես չգիտեմ ինչպես կոչել այս օրերը, որոնք խելագարության են հասցնում։ Հաճախ նախընտրելի է մշտապես լինել դատարկության մեջ, դատարկությունն էլ պահել քո մեջ, քան թե մի ակնթարթ լցնել այն ժամանակավորներով։ Դու էլ էիր ժամանակավորներից։ Ու թե քո կյանքն էլ մի օր վերածվի դատարկության, չզարմանաս. ժամանակավորները դատապարտված են դատարկության: Ես էլ էի ժամանակավոր։ Եվ թե մի օր զգաս, որ այդ դատարկությունն էլ է բացակայում, ապա արդեն խելագարվել ես։
Չէ՜… դու չէիր ուզում լցնել դատարկությունս, պարզապես ինքդ էիր դատարկվել։ Սատանա՛ն քեզ տանի։ Իսկ ե՞ս… իմ դատարկությունը պարզապես բացակայում է։
Մի գրքում կարդացել էի, որ մառախուղի մեջ ամեն բան հրաշալի է. բոլոր ճանապարհները մի տեղ են տանում՝ հիասթափություն։ Բայց մենք մառախուղում չէինք էլ եղել. մառախուղը մեր մեջ էր։
Դու եկար, որ ես դեն նետեմ բոլոր գրած-ջնջածներս։ Բայց հիմա սպիտակ թղթի վրա նոր էջ եմ ստեղծել քեզ համար։ Գրիչս անգույն է։ Կներես։ Այս թղթի վրա աշխարհի բոլոր վիրավորանքները քեզ շռայլելն ու միաժամանակ չկարդալն ու քեզ չհիշելն այլ հաճույք է։
Հը՜, հույս ունեիր, թե ինչ-որ մեկը կլցնե՞ր դատարկությունդ։ Ամենաքիչը խելագար պետք է լինել դա անելու համար, և ավելի քան խելագար՝ քեզ հիշելու համար։
Ես չեմ ուզում լսել անունդ, խոսքերդ, մտքերդ։ Ես ջնջել եմ ամեն բան, ինչը քեզ է հիշեցնում։ Անգամ պատրաստվում եմ դեն նետել այս անգույն գրիչը։ Բայց ուզում եմ իմանաս՝ եթե մի օր գան ու ասեն, թե մոռացել եմ քեզ, չհավատաս։

1C5BFD88-447F-48F6-B0AD-F2DA49BC509B

«Միայն դու ու խոսափողն եք, ուրիշ ոչինչ պետք չէ»

Հարցազրույց «Բաց միկրոֆոն» (“Открытый микрофон”) հաղորդաշարի 3-րդ եթերաշրջանի ֆինալիստ, սթենդ-ափ կոմիկ Բագրատ Ղազարյանի հետ։

-Փոքր ժամանակ ի՞նչ էիք ուզում դառնալ։

-Երազում էի ֆուտբոլիստ դառնալ, միշտ բակում ու դպրոցում խաղում էի, բայց ծնողներս դեմ էին ու ինձ չտարան պրոֆեսիոնալ դպրոց։ Իսկ հետո էլ ծնկիս հետ խնդիր ունեցա, այդ պատճառով էլ այդ երազանքս այդպես էլ չիրականացավ։

-Դուք մասնագիտությամբ ատամնաբույժ եք։ Ինչպե՞ս սկսեցիք զբաղվել սթենդ-ափով և արդեն քանի՞ տարի է, որ զբաղվում եք սթենդ-ափով։

-Հենց բժշկական համալսարանում էլ սկսել եմ զբաղվել։ 2015 թվականն էր՝ 3-րդ կուրս էի, ընկերս որոշեց սթենդ-ափ կազմակերպել համալսարանի ներսում ու կանչեց ինձ, իսկ ես անգամ չգիտեի էլ, թե դա ինչ է։ Որոշ սթենդ-ափներ նայեցի ու գնացի ներկայանալու։ Այդ օրը շատ լավ ներկայացա ու այդ ժամանակվանից էլ որոշեցի ավելի լուրջ զբաղվել։

-Հիշո՞ւմ եք, թե այդ առաջին սթենդ-ափ ելույթից հետո ի՞նչն էր Ձեզ հատկապես դուր եկել։

-Ինձ շատ էր դուր գալիս, որ ուշադրության կենտրոնում եմ ու մարդիկ ծիծաղում են իմ ասած կատակների վրա։ Բայց հիմա, երբ վերանայում եմ այդ ելույթները, հասկանում եմ, որ շատ վատ էի ելույթ ունենում։

-Այդ ժամանակ ունեի՞ք արդյոք բեմում ելույթ ունենալու փորձ։

-Բեմում ելույթ ունենալու փորձ եղել է դպրոցում՝ տարբեր պարոդիաներ էի անում։ Այդպիսով ունեի փորձ, բայց լրիվ այլ ժանրում։

-Արդյոք ևս մի մասնագիտություն ունենալը օգնում է սթենդ-ափին։

-Ես ուղղակի չեմ կարող միայն մի բանով զբաղվել։ Ընդհանուր առմամբ, ատամնաբուժությունը սթենդ-ափին օգնում է միայն գումարով։

-Ինչո՞ւ չեք կարող մի բանով զվաղվել։

-Ես չեմ կարող մի բանով զբաղվել, քանի որ այնպիսի զգացում է, որ կարծես ինչ-որ բան բաց թողնեմ, ուզում եմ շատ ուղղություններում զարգանալ, այդ պատճառով էլ չեմ ուզում միայն մի բան անել։

-Ինչո՞ւ եք ընտրել հենց սթենդ-ափը։

-Որովհետև այն համեմատաբար նոր ուղղություն է։ Միայն դու ու խոսափողն եք, ուրիշ ոչինչ պետք չէ։ Ու դե շատ կարևոր է, որ, իմ կարծիքով, սա երբեք ոչ ոքի չի հոգնեցնի՝ միշտ ակտուալ կլինի։

-Ձեր մասնագիտություններից ո՞րն է Ձեզ ավելի դուր գալիս։ Ինչո՞ւ։

-Երկուսն էլ շատ տարբեր ուղղություններ են՝ դժվար է համեմատել։ Ես շատ եմ սիրում իմ ատամնաբույժի աշխատանքը՝ մարդկանց օգնելը, նրանց գեղեցիկ ժպիտներ պարգևելը։ Բայց ես բեմում էլ եմ շատ սիրում ժպիտներ ստեղծել։ Դա լրիվ ուրիշ էներգետիկա ու հաճույք է։

-Ի՞նչն է ամենաշատը Ձեզ դուր գալիս սթենդ-ափերի մասնագիտության մեջ։

-Սթենդ-ափում ինձ դուր է գալիս այն, որ դու բեմ ես դուրս գալիս, ասում ես մտքերդ ու փորձում ես այնպես անել, որ քեզ լսեն։ Փորձում ես ուշադրություն գրավել, ու եթե ստացվում է, դու ամեն ինչի էպիկենտրոնն ես։

-Եղե՞լ են արդյոք ելույթներ լռության մեջ։ Կպատմե՞ք դրա մասին։

-Կարծում եմ՝ բոլորի մոտ էլ եղել են, ու ես բացառություն չեմ, բայց անկեղծ ասած՝ ես շատ քիչ եմ այդպիսի սթենդ-ափներ ունեցել ու հպարտանում եմ դրանով։ Պատմելու առանձնապես բան չկա, առհասարակ, եղել են հանդիսատեսներ, որ ոչ թե սթենդ-ափի են եկել, այլ ուղղակի խմելու։ Նրանք ոչինչ չեն ուզել, ուզել են ուղղակի խմել, հանգստանալ, իսկ ես այդ ժամանակ րոպեներն եմ հաշվել, թե երբ եմ այդտեղից գնալու։

-Ո՞րն է Ձեզ համար իդեալական հանդիսատեսը։

-Առհասարակ, ինձ համար իդեալական է յուրաքանչյու հանդիսատես, ով եկել է հենց հումոր լսելու ու ուզում է լավ անցկացնել իր ժամանակը, այլ ոչ հենց սկզբից էլ եկել է դատելու, մտածելով, որ եթե գումար է տվել, ուրեմն բոլորը պետք է ուրախացնեն իրեն։

-Ինչքա՞ն ժամանակ է գնում կատակներ գրելու վրա։

-Միշտ տարբեր է լինում, ես չեմ կարողանում նստել ու գրել, ինչ-որ բան պիտի մտքիս գա։ Երբեմն շատ երկար է տևում, բայց ես հիմա աշխատում եմ այդ ուղղությամբ ու փորձում եմ ավելի լավ ու շատ գրել։

-Բեմում իմպրովիզացիա անում եք, թե՞ դա շատ ռիսկային է։

-Հիմա սկսել եմ շատ իմպրովիզացիա անել, քանի որ իմ հումորը միշտ իրավիճակային է։ Ես կարծում եմ, որ դա այդքան էլ վատ չի ստացվում, ու ինձ շատ է դուր գալիս բեմում իմպրովիզացիա անել, պատասխանել մարդկանց ու անել հումոր այնտեղ և այդ պահին՝ դա միշտ էլ մարդկանց ավելի հասանելի է։

IMG_1111

-Ըստ Ձեզ, ինչպիսի՞ հատկություններ պիտի ունենա մարդը, որպեսզի դառնա սթենդ-ափ կոմիկ։

-Ես կարծում եմ, որ պետք է լինել վստահ, խարիզմատիկ, արտաքնապես հաճելի՝ խնամված։ Ես չեմ հասկանում կոմիկներին, որոնք անխնամ տեսք ունեն։ Ցավոք սրտի, մարդկանց հոգեբանությունն այնպիսին է, որ եթե դու տհաճ ես՝ նրանք քեզ չեն լսի, այդ պատճառով էլ պետք է խնամված լինել, որ հաճելի լինի քեզ նայելը, իսկ եթե հաճելի է նայել, ապա նրանք քեզ լսել էլ կցանկանան։

-Կարելի՞ է արդյոք սովորել կատակել, թե՞ այն կա՛մ մարդու մեջ կա, կա՛մ չկա։

-Կարծում եմ՝ ամեն բան կարելի է անել, բայց հարցն այն է, թե ո՞րը կլինի որակն ու հնարավոր սահմանը։ Միշտ էլ ավելի տաղանդավոր մարդն ավելի բարձր կլինի ու կտեսնի այն, ինչ դու չես տեսնում, բայց աշխատասիրությունը միշտ կարող է շատ բան հաղթահարել։

-Ձեր հարազատներն ու շրջապատը ինչպե՞ս ընդունցին այդ փաստը, որ սկսել եք զբաղվել սթենդափով։

-Ընդհանուր առմամբ՝ դրական, բայց մինչ չհասա որոշ բաների, նրանք դա առանձնապես լուրջ չէին ընդունում։

-Դուք մի քանի անգամ մասնակցել եք «Բաց միկրոֆոն» հաղորդմանը ու անգամ հասել եզրափակիչ։ Ի՞նչ դժվարություններ կային հաղորդմանը մասնակցելու ժամանակ։

-Նախ, նշեմ, որ ես դրանից առաջ 4 ամիս ելույթ չէի ունեցել և առհասարակ չէի պատրաստվում մասնակցել այդ հաղորդմանը։ Բայց ընկերս համոզեց, որ գնամ, ու ես գնացի։ Դրա հետ կապված հայտնվեցի այնպիսի իրավիճակում, որ այնտեղի մասնակիցները հաճախ ելույթ ունեցող հումորիստներ էին, իրենց համար դա կյանք է, ու այդ պատճառով էլ շատ կատակներ ունեին, իսկ ես ունեի-չունեի մի մոնոլոգ ունեի, իսկ այնտեղ նորը գրելու ժամանակ քիչ կար։ Երևի թե դա էլ միակ բարդությունն էր։ Ես սկզբում ուղղակի հանգստացա ու ուղղակի ուզում էի հաճույք ստանալ ամեն բանից՝ նրանից, որ գտնվում եմ այնտեղ, բեմից, մասնակիցներից։ Հետո ես ստիպված էի ինքս ինձ վրա զայրանալ, որովհետև կատակներ գրելը չէր ստացվում։ Միայն կարողանում էի գրել այն ժամանակ, երբ զայրացած էի ու հասկանում էի, որ ուղղակի պետք է գրել։ Չեք կարող պատկերացնել, թե ինչ դժվար է այդքան կարճ ժամանակում կատակներ գրելը։ Մի նյուանս էլ կար՝ այն ամենն, ինչ գրում էի ես, չէի կարող փորձարկել մարդկանց վրա մինչ բեմ բարձրանալը։ Այսպիսով 5-ից 3 մոնոլոգը գրվելուց հետո միանգամից ներկայացրել եմ նկարահանումներին՝ մինչ այդ ոչ մի տեղ չեմ կարողացել ներկայացնել ու հասկանալ՝ ինչքանով է ծիծաղելի։

-«Բաց միկրոֆոն» հաղորդմանը մասնակցելը ի՞նչ է Ձեզ տվել։

-Մասնակցելը խթանեց լրջորեն սթենդ-ափով զբաղվելս։ Եվ ինչ-որ չափով այն ինձ տվեց որոշ ինքնաընդունում ու ինքնաճանաչում։ Շատ հավես է, երբ մոտենում են փողոցում ու խնդրում նկարվել, դա շատ հաճելի է։

-Սթենդ-ափ կոմիկներին դիտողներ են պետք, որպեսզի նրանք ներկայանան, իսկ հիմա կարանտին է։ Ունե՞ք ներկայացումներ, որ հետաձգվել կամ չեղարկվել են։

-Այո, իհարկե, պատրաստվում էի որոշ նոր բաներ գրելով, հինը վերագրելով, ու պետք է 5 քաղաք գնայի՝ ելույթ ունենալու։ Բայց ոչինչ, ուղղակի երևի թե ներկայացումները կտեղափոխվեն մի քանի ամսով։

-Ընդհանուր առմամբ ինչպե՞ս կարող է կարանտինը խանգարել սթենդ-ափ կոմիկի ստեղծագործական գործունեությանը։

-Ոչ մի իրադարձություն տեղի չի ունենում՝ հետևաբար ոչ մի տեղ չի լինում ներկայացում ունենալ, ընդհանուր առմամբ բարդ է այդքան ելույթ չունենալը։ Բայց մյուս կողմից էլ՝ կա հոյակապ հնարավորություն ու ժամանակ շատ նոր կատակներ գրելու։ Յուրաքանչյուր մարդ պետք է այս իրավիճակում գտնի իր օգուտը։

IMG_1110

-Կոմիկներից ովքե՞ր են Ձեզ ոգեշնչում։

-Չգիտեմ, երևի ոչ ոք էլ չի ոգեշնչում։ Ինձ այլ բաներ են ոգեշնչում։ Բայց Արթուր Չապարյանը խրախուսում է։ Ես իրեն շատ եմ սիրում, նա հայերից ամենալավն է, դե․․․ գիտեք ումից հետո։

-Ո՞ր դեպքում Դուք կթողնեք սթենդ-ափը։

-Ես մի քանի անգամ այն թողել եմ ու շատ ժամանակ եմ կորցրել, որը կարող էի սթենդ-ափի վրա ծախսել ու ավելի լավ արդյունքների հասնել։ Բայց դա եղել է որոշ պատճառների ու հանգամանքների պատճառով։ Հիմա վերադարձել եմ սթենդ-ափ ու հաստատ չեմ թողնի այն․ շատ նպատակներ կան ու պետք է հասնել դրանց:

-Ինչո՞ւ էիք թողել սթենդ-ափը։

-Թողել էի անձնական խնդիրների պատճառով, ուղղակի չէի կարող զբաղվել սթենդ-ափով ու դրան նաև ավելացավ ստեղծագործական ճգնաժամ, բայց այժմ այդ ամենն անցյալում է, այլևս երբեք չեմ թողնի։ Ուզում եմ հասնել նպատակներիս ու ցույց տալ բոլորին, որ ես դուրս չեմ մնացել այդ ամենից։

-Կա՞ն արդյոք տաբու թեմաներ սթենդ-ափ կոմիկների համար և հենց Ձեզ համար։

-Տաբու շատերի մոտ չկա։ Կոնկրետ ինձ մոտ էլ չկա, բայց ես չեմ կարող կատակել որոշ թեմաների շուրջ, ուղղակի որովհետև հենց ինձ անհասկանալի կլիներ դա լսել։ Որոշ թեմաներ էլ ուղղակի չեն համատեղվում ինձ հետ։

-Կարո՞ղ եք խորհուրդ տալ սկսնակ կոմիկի։

-Այնքան շատ են արդեն եղել այդ խորհուրդները․․․ Այսպիսի խորհուրդ կտամ՝ եթե ուզում ես սթենդ-ափով զբաղվել, ապա պիտի հստակ ինքդ քեզ հարցնես՝ թե ինչո՞ւ։ Եթե ուղղակի որովհետև դա լավ է նայվում կամ ուղղակի ուզում ես հեռուստացույցում երևալ, ապա ավելի լավ է չսկսել։ Բայց եթե դու գլոբալ նպատակներ ունես, ապա եղիր այնպիսին, ինչպիսին կաս՝ պետք չէ հատուկ ձայնն իջեցնել ու սկսել դանդաղ խոսել։ Եղիր ինչպիսին կաս՝ մարդիկ միանգամից կհասկանան, որ ինչ-որ բան այն չէ, որ անկեղծ չես, այնպես որ մի՛ ձևացրու։

-Եղե՞լ եք Հայաստանում։

-Իհարկե, եղել եմ։ Ամեն ամառ մայրիկս եղբորս հետ ինձ հարազատ քաղաք էր ուղարում՝ տատիկի ու պապիկի մոտ։ Դե հիմա նույնպես լինում է, որ գալիս եմ՝ մորաքույրս ու երկու եղբայրս այդտեղ են ապրում։ Բայց ես չեմ կարողանում երկար մնալ այդտեղ՝ հաճախ ինձ անհարմար եմ զգում, հատկապես՝ տեղացիների մեքենա վարելուց։

-Դուք հայերեն գիտեք։ Ինչքանո՞վ է Ձեզ համար կարևոր մայրենի լեզվի իմացությունը։

-Տանը հայերեն ենք խոսում։ Ես շատ լավ չեմ խոսում՝ բարբառներս խառն են, բայց ամեն բան հասկանում եմ ու խոսել էլ կարող եմ, ուղղակի ռուսերեն ավելի հեշտ է։ Ես սովորական եմ դրան վերաբերվում։ Առաջ չէի հասկանում նրանց, ովքեր չգիտեն լեզուն, բայց հիմա ընդհանուր առմամբ հանգիստ եմ վերաբերվում։ Լավ է, որ գիտեմ հայերեն, բայց ընդհանուր առմամբ չէի ասի, որ այն ինձ ինչ-որ կոնկրետ ձևով օգնում է։

-Օգնու՞մ է արդյոք ազգությունը սթենդ-ափում, թե՞ հակառակը։ Ի՞նչ կերպով։

-Սթենդ-ափում չկա ազգություն ու առհասարակ ոչ մի օգնություն չկա։ Նաև, ես այդքան էլ հայի նման չեմ, այնպես որ, ոչինչ չի օգնում՝ բացի քրտնաջան աշխատանքից։

-Մտածե՞լ եք արդյոք Հայաստանում ելույթ ունենալու մասին։

-Այս էտապում չեմ ուզում Հայաստանում ելույթ ունենալ։ Եթե անգամ Մոսկվայում ամեն ինչ սկզբնական փուլում է, Հայաստանում մարդիկ դեռ սովոր չեն նորմալ սթենդ-ափին։ Ինձ թվում է՝ այդտեղ իմ կատակները այդքան էլ համապատասխան չեն լինի։ Այդ իսկ պատճառով էլ դեռ չեմ պատրաստվում այդտեղ ելույթի։

-Ի՞նչ նկատի ունեք «նորմալ սթենդ-ափ» ասելով։ Ի՞նչ եք կարծում, ինչի՞ հետ է կապված այդ անպատրաստությունը։

-Հայաստանում ամեն բան սկզբնական էտապում է ու կատակները պրիմիտիվ են։ Մարդիկ պատրաստ չեն իմ հումորին, որովհետև ունեմ որոշ անվայելուչ կատակներ, իսկ դա դժվար թե ընդունվի։ Եվ ընդհանուր առմամբ, հիմա ուղղակի դեռ չկա ցանկութկուն Հայաստանում սթենդ-ափ անելու։

Gohar Petrosyan

Մայրամուտները մեր

Ճերմակ աղավնիներ սփռիր հոգուս մեջ,
Թող որ մեղմ փակվեն աչքերս սառած,
Լուսիններ չքացրու թունդ խավարի մեջ,
Որ արևներին տեսնել չուզեցան:

Թող ձնհալները քեզ բերեն իմ մոտ,
Նորածին ծաղկով հոգիդ լուսացնեն,
Որ պոկված տերևի հետ հողերը գրկած
Մեգում խեղդվելով մոռանալ տենչաց:

Ծով երկինքները այրվում են մայրամուտով,
Եվ տաք գույներից խելքները գցում,
Այն մեղմ կանչերս հույսով լցնելով՝
Ոհմակները ծեր լռել են ուզում:

Այս մեծ ճամփան էլ մնաց անուղի,
Որ փշալարից նոր էր ազատվել,
Ձնծաղիկներն էլ կոկոմ թողնելով՝
Մայրամուտները մեր ցամաքել ուզեցին:

Այրվում էին ամպերը կապույտ,
Դառնում էին մի կրակ լուսե,
Լողում էին այդ վառ կրակում
Իմ մտքերը՝ խառն ու անմեղ:

Ու խեղդվում էին նրանք կարծես
Երկնային կրակում անմար,
Ու դողում էր սիրտս ասես
Այդ գույներից՝ տաք, երկնավառ:

Ու մտքերս սուզվում, իջնում՝
Հասնում էին հողերին քնած,
Մայրամուտն էր նրանց խեղդում,
Այնտեղ դու էիր հավերժ պառկած: