Գրքաթերապիան (լատ՝. biblo-գիրք և հուն.՝ therapia-բուժում) հոգեթերապիայի մեթոդներից մեկն է: Այն օգտագործվում է հոգեկան վիճակների բարելավման համար՝ հատուկ ընտրված գրականության ընթերցման միջոցով:
Գրքաթերպիա տերմինն առաջին անգամ օգտագործել է ամերիկացի Կրոզերսը 1916 թվականին:
Աշխարհի ամենահին գրապահոցներից մեկում՝ Ռամզես Երկրորդի գրադարանի մուտքի վերևում գրված է եղել. «Դեղատուն հոգու համար»:
Դեռևս հին ժամանակներից Հռոմում և Հունաստանում սոցիալական, բժշկական և ուղղիչ հաստատություններում կիրառվում է գրքաթերապիա՝ օգնելու մարդկանց հաղթահարել ֆիզիկական և հոգևոր հիվանդություններ: Գրքաթերպիան հասավ մինչև 13-րդ դար. 1273 թվականին Կահիրեի հիվանդանոցներում խորհուրդ էին տալիս կարդալ Ղուրանը` համարելով այն տվյալ հիվանդի բուժման գործընթացի բաղկացուցիչ մաս: Հետո այն լայն տարածում գտավ Եվրոպայում և 19-20-րդ դարերում հասավ Ռուսաստան:
Գրքաթերապիայի մասնագետը ընտրում է գրականության ցանկը՝ հաշվի առնելով տվյալ հիվանդի անհատական, տարիքային առանձնահատկությունները և, իհարկե, հիվանդի կլինիկական ախտանիշները:
Տվյալ հատկանիշները հաշվի առնելով ընտրվում է գրականության բովանդակությունը.
Դեդեկտիվ և արկածային – հնարավորություն է տալիս ինչ-որ չափով շեղվել իրականությունից
Բանաստեղծություն – խթանում է երևակայությունը
Պատմական գրականություն – օգնում է մարդկանց կյանքում իրենց առջև դնել նպատակներ և հասնել դրանց
Կրոնական – խթանում է համբերատարություն և զսպվածություն
Գրքեր կենդանիների մասին – առաջ է բերում բարություն գործելու ցանկություն
Ինքօգնության գրքեր – օգնում է մարդկանց ինքնուրույն գտնել իրենց խնդիրների լուծումները:
Գրքաթերապիան աշխարհում միլիոնավոր մարդկանց օգնել է հաղթահարել ֆիզիկական և հոգեբանական հիվանդություններ կամ սովորեցրել է ապրել անբուժելի հիվանդություն ունենալու գիտակցմամբ:
Գրքաթերապիայի ժամանակ հիվանդներն իրենց զգում են տվյալ ստեղծագորոծության հերոսները: Հերոսների ողջ զգացմունքները դառնում են անձնական:
Ներկայացնենք մի շարք ստեղծագործություններ, որոնք գործնականում ապացուցված են, որ բուժում են տվյալ հիվանդությունը:
Գրիպ – Ագաթա Քրիստի – «Ռոջեր Էկրոյդի սպանությունը» – հերիք է միայն, որ հիվանդը բացի և կարդա գրքից որևէ հատված և սկսում է լավանալ: Գլխացավը, ջերմությունը, թուլությունը ոչինչ են դառնում մարդասպանին բացահայտելու ցանկության և վճռականության դեմ: Բժիշկների կարծիքով՝ բացահայտելու բուռն ցանկությունը ակտիվացնում է հիվանդ բջիջների աշխատանքը և հիվանդությունը սկսում է նահանջել:
Սթրես – Ժան Ժիո – «Մարդ, որը տնկել է ծառեր» – սա մի պարզ պատմություն է Ֆրանսիայի բնակավայրերից մեկում ապրող մի հովվի մասին: Նա ունի այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ է: Ոչ մի բան ավել և ոչ մի բան պակաս: Նրա վերնաշապիկը մաքուր է, կոճակները՝ կարված, զենքն էլ՝ լիցքավորված: Կարդացեք այս գիրքը և կզգաք՝ ինչպիսի թեթևություն և հանգստություն է իջնում ձեր հոգու վրա:
Անքնություն – Ջոնաթան Ջո – «Երազի տունը» – այս գիրքը անգնահատելի գործիք է անքնությամբ տառապողների համար: Այստեղ ներկայացված է տեխնոլոգիաների ամբողջություն, թե ինչպես հաղթահարել անքնությունը: Կարդացեք և փորձեք ինքնուրույն գտնել պատճառները: Բայց անպայման կարդացեք սա ցերեկները, հակառակ դեպքում դուք նորից կսկսեք տառապել անքնությամբ, որովհետև այն չափազանց հետաքրքիր է գիշերը կարդալու համար:
Աշխատամոլություն – Տուվե Յանսոն – «Հրաշագեղ գլխարկը» – Սնուսմումրիկը առեղծվածային գրող և երաժիշտ է: Նա ամեն տարի իր փետրավոր կանաչ գլխարկով շրջում է աշխարհի տարբեր քաղաքներում: Նա ոչ թե անգործի մեկն է, այլ բացարձակ ազատության խորհրդանիշ, նա հանգստություն է ձեռք բերել և կոտրել նյութական աշխարհը: Նրա գրպանը գրեթե միշտ դատարկ է, բայց նա մշտապես գնում է դեպի լույսը և իր ճանապարհին ուսումնասիրում ամեն բան: Նրա խորհուրդը հետևյալն է. հասկացեք, որ Ձեր աշխատասենյակում ձեր աշխատասեղանից բացի՝ աշխարհում շատ ավելի հետաքրքիր և զարմանահրաշ բաներ կան:
Ախորժակի կորուստ – Ջուզեպե Տոմազի – «Հեպարդ» – ախորժակի կորուստը կարող է հանգեցել տխուր հետևանքների: Այս գրքի հերոսը 74-ամյա ծերունի Հեպարդն է: Նրա սեղանին միշտ կան յուղոտ և համեմված խորտիկներ և իր սիրելի դեսերտը՝ ռոմով ժելե բազմաթիվ մրգերով և հատապտուղներով: Ընթերցնելով սա՝ անպայման ընթերցողը հետևում է 74-ամյա ծերունուն:
Ֆինանսական ճգնաժամ – Սոլ Մելաու – «Օգգի Մարչի արկածները» – եթե դուք ապրում եք բարդ ժամանակներում և լավ գումար վաստակել չեք կարողանում, դուք չեք գտնի ավելի լավ ուղեկից, քան Օգգին է: Նա սովորական մարդ է, որը փորձում է իր գոյությունը պահպանել ամերիկյան Մեծ դեպրեսիայի տարիներին: Եթե չունեք աշխատանք և ունեք շատ ժամանակ, կարդացեք այս գիրքը և ձեզ համար աշխատանքը կգտնեք այնպիսի վայրում, որի մասին մտածել անգամ չէիք կարող:
«Ի խորոց սրտի խոսք ընդ Աստծու»,- ահա սա է շուրջ 11 դար առաջ ստեղծված և մինչև օրս իր տեսակի մեջ եզակի, խորհրդավոր ու պաշտելի, աստվածային ու ժողովրդական գրքի պարզ մեկնաբանությունը, որը տվել է հենց ինքը՝ սրբերի շարքը դասված միջնադարի մեծ բանաստեղծ և փիլիսոփա Գրիգոր Նարեկացին: Նրա «Մատյան ողբերգության» պոեմը կամ «Նարեկը» մի գիքր է, որը համարվել է դեղ և դարձել աղոթագիրք և բժշկարան: Այն կիրառվում է հոգեթերապևտիկ ու բուժական նպատակներով: Հենց առաջին էջում կան ցուցումներ․ «Զորավոր սպեղանի անբժշկելի վերքերի, անտես ցավերի վրա ազդող դեղ»: Խոսքը հզորագույն բուժական միջոց է: «Նարեկ»-ում կա այդ կատարյալ խոսքը:
Գրքաթերապիան կապված է մանկավարժության, հոգեբանության և բժշկության հետ:
Գրքաթերապիան ուղղակի և անուղղակի կերպով կապված է մանկավարժության և ժամանցի մանկավարժության հետ: Գրքաթերապիայի միջոցով ժամանցի մանկավարժությունը ներկայացնում է խնդրի խորը մշակված գիտական հիմնավորում՝ ներառյալ մշակութաբանական կողմերը: Այն նաև հստակեցնում է տվյալ անձի պրոբլեմային դաշտը: Եվ ամենակարևորը՝ այն գեղարվեստական և մշակութաբանական ժամանցի կազմակերպման պրոյեկտների միավորում է:
«Գրքերը երիտասարդության տարիներին մեր առաջնորդներն են, ծերության տարիներին՝ սփոփողները: Նրանք աջակցում են միայնակներին: Նրանց շնորհիվ մենք ավելի արագ ենք մոռանում հիասթափությունները և հաղթահարում դժվարությունները»,- Ժերեմի Կոլեր:
