Ոչ տոնական խոհեր

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Ամանորյա այս օրերին ես նայում եմ շուրջս, և տեսնում այնպիսի խնդիրներ, որոնք բոլորովին էլ տոնական չեն, և չնայած կուզենայի այդ թեթև հոգսերի մասին գրել, բայց չեմ կարողանում: Կան բազում խնդիրներ, որոնք հուզում են ինձ: Թերևս դրանից ամենագլխավորը գործազրկության խնդիրն է, իսկ ավելի ճիշտ այն, որ չկան աշխատատեղեր, որի պատճառով մարդիկ մատնվում են գործազրկության և թողնում են տուն, տեղ, ընտանիք ու մեկնում այլ երկիր` արտագնա աշխատանքի: Նրանց մի մասը աշնան և ձմռան ամիսներին վերադառնում են տուն, իսկ մյուս մասն այդպես էլ մնում են այնտեղ` կարոտով թողնելով իրենց ընտանիքի անդամներին:
Արտագնա աշխատանքի մեկնողներից մեկը իմ հայրն է, բայց ինձ նման հազարավոր երեխաներ կան, ովքեր կարոտում են իրենց ծնողներին: Այլ երկիր մեկնում են նաև երիտասարդները, որպեսզի որոշ չափով օգնեն իրենց ծնողներին:
Խնդիրն ավելի է խորանում, երբ իմանում ես, որ այլ երկիր է մեկնել տան կինը, մայրը` ընտանիքի հոգսերը թեթևացնելու համար:
Միշտ չէ որ աշխատանքի առաջարկ կատարողը բավարարում է իր բոլոր ասածները: Շատ դեպքերում խոստանում են, որ կապահովեն բնակարանով, երեքանգամյա սննդով և առաջարկում են շատ մեծ գումար տվյալ աշխատանքի դիմաց, որը այստեղ վարձատրվում է ավելի ցածր: Շատ գրավիչ առաջարկ է, որը բոլորին էլ ձեռնտու է: Հենց այս դեպքում էլ խնդիրն ավելի է խորանում և կրում է ցավալի բնույթ: Խոսքը թրաֆիքինգի մասին է: Մարդիկանց գրավում է շատ գումար աշխատելու փաստը, մեկնում են, իսկ գործատուն չի կատարում խոստումները, ավելին` շատ դեպքերում աշխատողի ձեռքից վերցնում են անձնագիրը և ստիպում կատարել այլ աշխատանք` չնչին գումարով, իսկ վատագույն դեպքերում ընդհանրապես առանց գումարի թողնելով:
Հուսանք, որ մի օր Հայաստանում էլ կլինեն համապատասխան թվով աշխատատեղեր, և մարդկանց չի գերի շատ գումար աշխատելը, և այլևս ոչ մի երեխա չի մնա կարոտով, իսկ այս խնդիրը կստանա իր լուծումը:
Գործազրկությունից բացի ինձ համար շատ ցավալի խնդիր է այն, որ մարդիկ հիմա ապրում են անհավասար պայմաններում: Մարդիկ հավասար ծնվում, անհավասար ապրում, և հավասար էլ մեռնում են: Բերեմ մի քանի օրինակ:
Դպրոցում գերազանց առաջադիմությամբ աշակերտի ուսումը մնում է կիսատ, կամ տվյալ աշակերտը դուրս է մնում բուհից` ուսման վարձը չվճարելու պատճառով, կամ նույնիսկ չի փորձում ընդունվել:
Անհավասարություն է նաև, երբ ապահով ընտանիքի երեխաները չեն սիրում և ընկերություն չեն անում անապահով ընտանիքի երեխաների հետ` ծաղրում, իսկ վատագույն դեպքերում ծեծի են ենթարկում և չեն գիտակցում, որ երեխան մեղավոր չէ, որ ապահովված չէ այնպիսի պայմաններով, ինչպիսիք ունեն ապահով ընտանիքի երեխաները: Իսկ աղջիկները ծաղրում են իրենցից վատ հագնվող աղջիկներին: Սակայն կյանքում ամեն ինչ պատահում է. և հարուստը աղքատի դուռը մի օր թակում է: Տոնական այս օրերին ես ավելի շատ այս մասին եմ մտածում: Չգիտեմ, գուցե մեծացել եմ և ավելի խորությամբ եմ տեսնում, թե ինչ կա առատ ու դատարկ սեղանների հետևում: Միգուցե թաքուն երազում եմ, որ գոնե այս տարի մի քիչ այլ կերպ կլինի կյանքը մեր երկրում:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ձմեռը Օձունում

Իմ գյուղը` Օձունը, գտնվում է Լոռու մարզում: Բնությունը հիասքանչ է տարվա  բոլոր եղանակներին: Ձմեռը մեղմ է լինում հիմնականում: Շատ պատահական, որ ձյունը հողի վրա երկար է մնում: Oրինակ, այս տարի` դեկտեմբեր ամիսը գարնանային եղանակ էր: Նույնիսկ ամաչում էինք վերարկու հագնել: Օրվա մեծ մասը տունը չէինք տաքացնում: Հաճելի տաք արևը դուրս էր կանչում մարդկանց: Իհարկե, հասկանում էինք, որ այդպես լավ չէ գյուղատնտեսության համար, բայց արևի ջերմ ճառագայթները մեզ այլ բան էին համոզում:
Անցած տարին մարդկանց համար այնքան էլ հաջող տարի չէր: Աշխատանք չլինելու պատճառով գյուղի տղամարդկանց մեծ մասը մեկնում է արտագնա աշխատանքների, իսկ ռուբլու անկումը ազդում էր նաև մարդկանց ընտանեկան բյուջեի վրա: Այդ պատճառով ձմեռվա վառելիքի հարցը շատերը չէին կարող լրիվ լուծել: Բայց բնությունը ինքը օգնության էր հասնում մարդկանց` տաք օրերը շատացնելով: Ընդանուր առմամբ, ես սիրում եմ մեր Լոռվա ձմեռը: Երեխաներին չի հետաքրքրում մեծերի խնդիրները, և նրանք ուրախանում են ձյան առատ փաթիլներով: Ձյունը իր հետ բերում է դահուկ, չմուշկ ու ձնագնդի, և այլ զվարճանքներ: Ձյունը իրեն երկար սպասեցնել չտվեց, և Նոր տարին առանց ձյան չդիմավորեցինք: Այդ հարցում էլ բնությունը շատ իմաստուն գտնվեց. 30-ի գիշերը առատ ձյուն տեղաց` ի ուրախություն երեխաներիս:

Mariam barseghyan

Ջազը իմ մեջ

7 տարեկան էի: Հայրս աշխատում էր Տավուշի մարզի Բերդավան գյուղում, այլ կերպ ասած` Ղլաչում (Սև ջուր): Ես հաճախ էի այնտեղ լինում: Երեկոյան միշտ հորս գործընկերների հետ հավաքվում էինք ինչ-որ մեկի տանը: Այդ հավաքույթների ժամանակ նրանք միշտ ինձ խնդրում էին երգել: Դե, ես էլ բնականաբար չէի մերժում: Կանգնում էի աթոռի վրա և սկսում երգել.
-Պու, պու, պիդու,- երգում էի այն ժամանակ իմ ամենասիրելի երգերից մեկը՝ Մերիլին Մոնրոյի «I wanna be loved by you»:
Վերջում ես լսում էի ծափեր և մի պահ պատկերացնում ինձ բեմի վրա Մերիլին Մոնրոյի հայտնի սպիտակ շրջազգեստով: Անցան տարիներ, հայրս այլևս այնտեղ չի աշխատում: Ես գնում էի երգի դասերի, սակայն չէի երգում այն, ինչը իրոք հարազատ էր իմ հոգուն: Այդպես դադարեցի գնալ դասընթացների և սկսեցի երգել միայն իմ, հարազատներիս և ընկերներիս համար: Բոլորը ասում էին, որ ես երգերը վերածում եմ ջազի, որ ինչ-որ ջազային հնչյուններ եմ ներմուծում գրեթե բոլոր երգերի մեջ: Եվ ես հասկանում էի, որ նրանք ճիշտ են, բայց չէի բացառում այն փաստը, որ հենց այդ ոճի երգեցողությունն է նրանց գրավում իմ ձայնի մեջ: Այդպես երգում էի, պատկերացում չունենալով ջազի մասին: Բայց հետո մի օր ես դիտեցի «Ջազում միայն աղջիկներ են» ֆիլմը, որտեղ գլխավոր դերակատարներից մեկը հենց Մերիլին Մոնրոն էր, իմ սիրելի սպիտակ շրջազգեստով երգչուհին: Ֆիլմը բացեց իմ առջև ջազը, իր գեղեցիկ, անկանոն բնույթի հնչյուններով: Այդ օրվանից ես դարձա Բիլլի Հոլիդեյի, Ֆրենկ Սինատրայի երգերի սիրահարը: Հետո իմ կյանք մտավ ջազային պարը: Վանաձորի երիտասարդական փորձարարական ակումբը ներկայացնում էր «Սերը ջազ ակումբում» պարային ներկայացումը, որտեղ պարում էի նաև ես: Ամիսներ շարունակ ես լսում էի միայն ջազ, ժամերով պարում էի միայն ջազային ոճով պարեր: Ես ամբողջովին ընկղմվելի էի ջազի մեջ: Ջազը դարձել էր կյանքի մի մասնիկ, առանց որի հնարավոր էր խելագարվել: Բեմադրությունը ավարտվեց, և ես շատ էի կարոտում մեր փորձերը:
Եվ վերջերս իմացա, որ ջազը երկար սպասված հյուրի պես նորից հյուր կգա իմ կյանք, և ես նորից հնարավորություն կունենամ ժամերով պարել իմ նման ջազի սիրահարների հետ: Ջազը իմ մեջ է, իսկ ես նրա, մենք ուղղակի անբաժանելի ենք:

Դարինկա տատս

Դարինկա տատս ասում ա․ «Որ ասում էի` էս անունը լավը չի, ինչի՞ եք դրել, հերս ասում էր` աշխարհի ամենալավ անունն ա»։
Երևի դուք ևս մեկ անգամ տատիկիս անունը կարդացիք, որովհետև ուշադիր չէիք կարդացել։
Այժմ տեսնենք, թե ինչ պատմություն կա թաքնված Դարինկա անվան տակ։
-Դարինկա տատս,- պատմում է Դարինկա տատս,- ամուսնացել ա Մակար պապիկիս հետ։ Ունեցել են չորս երեխա. երկու տղա, երկու աղջիկ։ 1915թ-ից հետո, երբ նեղվածություն ու սով ա եղել, ջահել տղամարդիկ Գյուլագարակից գնացել են Թիֆլիս, որ աշխատեն, փող բերեն իրանց ընտանիքները պահեն։ Ամենքը մի փեշակ ա ունեցել, մեկը՝ կարուձև անող, մեկը՝ կոշկակար։ Պապս կոշկակար ա եղել։ Էդ ժամանակ թուրքերը Թիֆլիս նստած են եղել։ Որ իմացել են տենց մասնագիտությամբ հայեր կան, ամենքին մի գործ են տվել։ Պապս էլ հրաժարվել ա իրանց կոշիկները կարկատի։ Դրա համար 1918թ-ին Թիֆլիսում թուրքերը սպանել են պապիս։ Պապիս սպանությունից հետո տատս երեք էրեխու հետ փախել ա իրա հորանց տուն՝ Ագարակ, որտեղ էլ ծնվել ա Աղունիկ հոքորս։ Տատս էնքան ճարպիկ ու ուժեղ կին ա եղել, որ կարեցել ա մենակ իրա չորս էրեխեքին պահի, մեծացնի։ Պապիցս հետո ինքն ա կոշկակարություն արել։ Հայրենական պատերազմի ժամանակ Մակար պապիս ախպերը՝ Միկիտը (լավ անուն ա, չէ՞), գնացել ա բանակ և չի վերադարձել: Էրեխեքն էլ մնացել են տատիս հույսին, էդ էրեխեքի մերն էլ հիվանդ ա եղել։ Ստացվում է, որ տատս ութ երեխա է մեծացրել։ Որ տատս մտել ա գյուղամեջ, բոլոր տղամարդիկ ոտքի են կանգնել, տատիս էլ Դարինկա մամա են ասել։

-Փաստորեն տղամարդ կին ա եղել մեր Դարինկա տատը։ Տա՛տ, բա ո՞նց են ծանոթացել Օֆիկ տատն ու Հարություն պապը։
-Չեն ծանոթացել։ Տատիս իրա ախպերը ասել ա. «Էն Խորենանց աղջիկը՝ Օֆիկը, սիրուն, լավ աղջիկ ա (Օֆիկ տատանք էլ են Ագարակից եղել), եկեք ուզեք։ Գնացել, տեսել ու ամուսնացել են։ Ունեցել են յոթ երեխա…

-Որոնցից կարևորը եղել են մեծն ու փոքրը,- տատիկիս փոքր քույրը, ով այդ յոթ երեխաներից ամենափոքրն է, և ում մենք համարում ենք հորաքույր, այնինչ նա հորս մորաքույրն է։ Հորիցս ընդամենը հինգ տարով է մեծ։
-1949թ-ին հորս ու մորս աքսորել են Սիբիր,- շարունակեց տատիկս:
-Դարինկա տատի՞ն էլ։
-Չէ, տատս մնացել էր Գյուլագարակում։
-Առանց Դարինկայի գյուղը ի՞նչ էր անելու,- ասում է հորաքույրս։
-Ղարիբը, Մակարը ու ես Սիբիրում ենք ծնվել։ Նոր Ստալինի մահից հետո բոլոր աքսորվածները արդարացվել են ու ետ են վերադարձել։ Դարինկա տատիս անունը ինձ են դրել, իմ անունն էլ թոռիս են դրել։ Եվ այդպես շարունակ։
Հա, ի դեպ նշեմ, որ Դարինկա նշանակում է Աստծո պարգև:

Երբ կարոտում ես…

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Լոռու մարզ, գյուղ Բազում… Իմ գյուղը, իմ մանկության տունը, կարոտել եմ: Բայց…
Կան շատ բայցեր: Յուրաքանչյուր մարդու կյանքում գալիս է մի պահ, երբ պետք է թողնես այն, ինչ ունեցել ես, և գնալ այն ամենի հետևից, ինչ ցանկանում ես ունենալ: Երեք ամիս առաջ ես նույն իրավիճակում էի: Բարձրագույն կրթություն ստանալու նպատակով հեռացա իմ ծննդավայրից: Չէ, չմտածեք, որ ես դժգոհում եմ: Այստեղ ամեն ինչ շատ լավ է՝ նոր ընկերներ, նոր ծանոթություններ, նոր շրջապատ, նոր ուսումնական հասատություն… Ամեն ինչ հոյակապ է, սպասվածից շատ ավելի լավ: Բայց ինչքան էլ ամեն ինչ լավ լինի, միևնույն է, կարոտում եմ այն ամենը, ինչը կապված է իմ ծննդավայրի հետ: Կարոտել եմ պարզ ու բարի մարդկանց՝ իմ ընկերներին, հարազատներին: Կարոտել եմ իմ գյուղը` Բազումը, հարազատ դարձած լուսավոր և ոչ լուսավոր փողոցները, մեր տան պատուհանից երևացող մատուռը և սաղարթախիտ անտառները: Նույնիսկ կարոտել եմ այն ամենը, ինչ ինձ անհանգստություն էր պատճառում: Օրինակ՝ փոքրիկ տրանսպորտային միջոցը, որի մեջ հազիվ էինք տեղավորվում, իսկ հիմա այդ ամենը հիշելով ջերմություն եմ զգում:
Կարոտել եմ Լոռվա պարզ ու միամիտ բնակիչներին: Պահ է գալիս, որ ես ինքս ինձ նմանեցնում եմ Թումանյանի Գիքորին, հարցնելով` տեսնես, ի՞նչ է կատարվում իմ գյուղում, ինչպե՞ս են մարդիկ ապրում, ի՞նչ է փոխվել, ամեն ինչ լա՞վ է:
Կարծես թե ցանկանում եմ այս հարցերով փարատել կարոտս:
Իմ գյուղը այն գյուղերից մեկն է, որ պահպանել է հին ժամանակներից եկած ավանդույթները: Այնտեղ մարդիկ բարյացկամ են, հյուրասեր: Մենք գրեթե ճանաչում ենք բոլոր նրանց, ովքեր բնակվում են այնտեղ և, տեսնելով միմյանց, ջերմորեն բարևում ենք, և այդ է պատճառը, որ կարոտում եմ իմ ծննդավայրը:

Mariam barseghyan

Էլ «Մարիո» չեմ խաղալու…

-Տատ, դե ես գնացի,- վերցնելով գլխարկս դուրս եկա տանից:
Դուրս գալով շենքից ես սկսեցի քայլել դեպի կանգառ: Այս ու այն կողմ էի նայում. մայթերը լիքն էին աշխատանքի և դասի շտապող մարդկանցով: Ասացի` մայթերը լիքն էի՞ն: Չէ հա, ի՞նչ լիքը: Լիքը կլիներ, եթե երկու դասընկերներ դպրոց գնալու ճանապարհին իրար հետ զրուցեին, ոչ թե ականջակալներով երգ լսեին, լիքը կլիներ, եթե մեկը մյուսին նկատեր և ֆեյսբուքի նամակները խորասուզված կարդալով չտրորեր կանգնած մարդու ոտքերը: Լիքը կլիներ, եթե այդ կանգնած մարդն էլ մի րոպեով կտրվեր իր հեռախոսից և ետ քաշվեր: Սրան ես արդեն սովորել եմ:
Ամեն առավոտ դասի գնալիս իմ աչքի առջև բացվում է նույն սև և սպիտակ «օնլայն» տեսարանը: Մի պահ ինձ սկսում եմ զգալ «Մարիո» վիդեոխաղի մեջ: Կարծես թե իմ նպատակն է` շրջանցել զոմբիացած մարդկանց և հասնել մինչև կանգառ: Կանգառից հետո, երբ նստում եմ հասարակական տրանսպորտ, սկսվում է երկրորդ փուլը, որտեղ իմ նպատակն է վայր չընկնել և պատահական չկպնել ինչ-որ մեկի հեռախոսին ու այն վայր չգցել: Դե, մինչև կանգնած հասնում եմ ուսումնարան, վերածվում եմ օնլայն շախմատի ձիու, և հաջողությամբ ավարտելով այդ փուլը, տեղափոխվում եմ երրորդ փուլ:
Երրորդ փուլը ամենադժվարն է: Այստեղ պետք է կարողանաս պոկել ընկերներիդ համացանցից, և ինքդ չընկնես համացանցի փոսի մեջ: Պետք է կարողանաս սպանել քո մեջ ֆեյսբուք մտնելու ցանկությունը: Ինչ մեղքս թաքցնեմ, ես այս փուլը դեռ չեմ անցել: Հասնում եմ ամենավերջին քայլին և այստեղ լսում եմ հեռախոսի ծնգծնգոցը և, իհարկե, վերցնում այն և մտնում ֆեյսբուք` նամակին պատասխանելու համար:
Հաջորդ օրը սկսում եմ առաջին փուլից: Բայց ոչինչ, ես այս կախվածությունից կձեռբազատվեմ, և շրջապատս էլ կազատվի, և մենք բոլորս էլ միասին, ռեալ կյանքով ապրելու ցանկությամբ, կհասնենք խաղի վերջին և չենք հանդիպի «Game over» բառերին, քանի որ ռեալ կյանքում «Մարիո» չեն խաղում:

Իմ արմատները

Ես ու պապիկս հաճախ ենք զրուցում միմյանց հետ։ Տարբեր թեմաների կարող ենք մենք առնչվել մեր թոռ-պապական զրույցներում։ Օրինակ, ամենշոշափվող ու ինձ համար ամենաանհրաժեշտ թեման դասերի հետ է կապված։ Այս տիպի զրույցները հիմնականում հեղեղված են լինում պապիս խրատներով։ Պապս ինձ, ինչպես նաև եղբորս խրատում է լավ սովորել։ Այդ խրատները դարձել են կյանքիս ճանապարհին ամրացված նախազգուշացնող ցուցիչներ, որոնք ինձ ստիպում են ոտքս միշտ պահել սովորելու ոտնակի վրա և միշտ օգնում ինձ առաջ շարժվել։
Մի անգամ մեր զրույցի թեման դարձավ պապիկիս պատմած գեղեցիկ պատմությունը, որ նույնպես խրատական իմաստ ուներ իր մեջ։ Այդ պատմությունը երկու իրար անչափ սիրող սրտերի մասին էր։ Անչափ, որովհետև նրանց չկարողացավ բաժանել նույնիսկ դաժան պատերազմը։ Պատերազմ, որ չխնայելով ոչինչ, խուժեց մարդկանց կյանք և խառնեց այնտեղ գտնվող ամեն ինչ։ Ինչ արած, մեկ է, ինչ էլ անենք, չենք կարող բուժել այն խորը վերքերը, որոնք անջնջելի հետք են թողել զոհված մարտիկների ընտանիքներում, այնպես որ, անցնենք վերոհիշյալ պատմությանը։
Պատերազմն սկսվել էր։ Զորահավաք էր։ Հազարավոր երիտասարդներ, մեկնեցին ռազմադաշտ՝ չիմանալով, թե կվերադառնա՞ն արդյոք հետ, իրենց սպասող ընտանիքներին, թե՞ կզոհվեն ռազմի դաշտում՝ տալով իրենց կյանքը հայրենիքին։ Նրանց մեջ է եղել նաև մեր պատմության հերոսը, ով բացի ընտանիքից, ուներ իրեն սպասող մի ուրիշ, սիրող էակ։ Պատերազմ մեկնելուց առաջ տղան հանդիպում է աղջկան։ Երդում են տալիս հավերժ սիրել միմյանց, հավատալ և երբեք հույսը չկորցնել։ Հենց այս հավատի, սիրո և հույսի շնորհիվ է, որ մեր հերոսը ռազմի դաշտում մի քանի անգամ փրկվել է սպառնացող մահից։
Պատերազմի թեժ պահն էր։ Մեր հերոսը, ով ի դեպ կապավոր էր, գնում էր վնասված կապը վերականգնելու։ Այդ ժամանակ այնքան ուժեղ կրակ է բացվել թշնամու վրա, որ փոշի է բարձրացել, և հերոսը, ոչինչ չտեսնելով, անցել է թնդանոթի առջևով։ Հրետանավորը տեսնելով այդ ամենը, փողը միանգամից մի կողմ է փախցրել և փրկել նրա կյանքը։ Մի ուրիշ անգամ էլ ընկերոջ հետ քայլելիս ականի վրա են կանգնել։ Ընկերը մահացել է, բայց մեր հերոսը նորից է փրկվել՝ կորցնելով ոտքը և աչքը։ Այսպես շատ անգամներ է փրկվել նա և վերջապես, թեև մեկ ոտքով և վնասված աչքով վերադարձել է տուն։ Նա չի հայտնել սիրած աղջկան իր վերադարձի մասին։ Ուրիշներից իմանալով սիրած տղայի վերադարձի լուրը, աղջիկն էլ լուր է ուղարկում նրան գալ իրենց տուն` խնդրելու իր ձեռքը: Չէ՞ որ նրանք հավերժ սիրելու խոստում էին տվել միմյանց։ Չնայած աղջկա ծնողների բացասական վերաբերմունքին, նրանք ամուսնանում են և կազմում լավ ընտանիք։ Ունենում են չորս երեխա, երեք տղա և մեկ աղջիկ։ Հաղթահարելով մեծ դժվարություններ, նրանք կարողանում են ամեն գնով ապահովել իրենց ընտանիքի բարեկեցությունը։
Հա, չմոռանամ վերջում նշել մի շատ կարևոր փաստ, որ այս պատմության հերոսները եղել են պապիկիս հայրն ու մայրը։

Mariam barseghyan

Իմ սիրելի աչքերը

-Որ փոքր էիր, հենց լացում էիր, քեզ փորի վրա պառկեցնում էինք սեղանին ու միացնում քո սիրած հաղորդումը: Ու այդ ժամանակ լռություն էր տիրում, սկսում էիր ժպտալ ու պարողների հետ երաժշտության տակ ոտքերդ շարժել,- պատմում էր մայրս, երբ նստած թերթում էինք իմ մանկական նկարները:
Մայրս այս պատմությունը ինձ պատմում է պարի դասերի գնալու առաջին իսկ օրից: Նա շատ է սիրում, երբ ես պարում եմ: Հիշում եմ, ինչպես էր ինձ ցուրտ ձմեռվա օրերին տանում պարի և ցուրտ միջանցքներում սպասում այնքան, մինչև ավարտեմ: Ես էլ դուրս էի գալիս մեծավարի կախվում մորս թևից` ձգելով այն դեպի ներքև և թևանցուկ արած գնում էինք տուն: Ամբողջ ճանապարհին խոսում էի ու խոսում:
-Մամ, նոր շարժում ենք սովորել, դասատուս էլ գովեց, ասաց, որ լավ եմ անում,- ոգևորված պատմում էի մորս փորձերից հետո:
Ամեն անգամ դպրոցում կազմակերպված միջոցառումներին պարելիս ուշադիր նայում էի նրա աչքերի մեջ: Այդ գեղեցիկ աչքերը լցված էին լինում ուրախությամբ, հպարտությամբ, անսահման սիրով և երջանկության արցունքներով: Այնքան շատ էին այդ աչքերը ինձ ոգևորում, երբ պատահաբար սխալ էի անում, կամ էլ սայթաքում էի:
-Դիմացի, որ բեմից սիրուն աչքերդ լավ երևան,- ասում էր մայրս դեպի թարթիչներս ձգելով այն ժամանակ ինձ համար սարսափելի թվացող հարդարման միջոցները:
Այդ օրը ես առաջին անգամ բարձրանում էի բեմ, առաջին անգամ հայտնվել էի կուլիսներում և առաջին անգամ բեմից վայելում էի հանդիսատեսի ծափողջյունների ձայնը: Բայց ինձ համար իմ գլխավոր հանդիսատեսը մայրս էր, ով նորից այն նույն աչքերով նայում էր ինձ: Հիմա ես 16 տարեկան եմ, և ոչինչ չի փոխվել, հիմա էլ մայրս միշտ իմ կողքին, ոգևորում է ինձ բեմ բարձրանալուց առաջ: Նա իմ գլխավոր հանդիսատեսն է, մարդ, ով փոքր ժամանակ ժպտացել է ինձ, գրկել և պառկեցրել սեղանի վրա` միացնելով իմ սիրելի հաղորդումը:

Տեսախցիկս էլ է «աշնանացել»

Շատ եմ սիրում Վանաձորս տարվա ամեն մի եղանակին, իսկ աշնանն այն անկրկնելի է դառնում։ Երևի ինձնից է, որ ամեն բան գեղեցիկ է թվում։ Քաղաքով քայլելիս ուզում եմ գրկել ամեն ծառ ու տերև ու շոյե՜լ, շոյե՜լ… Սիրահարվե՜լ եմ քաղաքիս։
Ներկայացնում եմ իմ գեղեցկուհու ֆոտոշարքը։

Քամուց քշվածները

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Մի քանի օր առաջ Հայաստանի շատ մարզերում փոթորիկ էր: Քամի՜… Տերևները խելագարված բարձրանում էին դեպի երկինք, քամին ավիրում էր շենքերի տանիքները, տեղից պոկում հսկա եղևնիները, կոտրում պատուհանները:
Վանաձորում նման փոթորիկ անգամ մեծերը չէին հիշում:
-Երեխեք, պատուհանից հեռու նստեք,- ասում էին բոլոր ուսուցիչները դասարան մտնելիս:
Դասասենյակի հին պատուհանները շխկշխկում էին, մենք հույս անգամ չունեինք, որ այդ պատուհանները նման ուժեղ քամուց հետո կանգուն կմնան:
Պատուհաններից այն կողմ, հենց ուսումնարանի առջև եղևնին արմատախիլ էր եղել: Այդ ծառի տակ միշտ կանգնում էին մեր տղաները: Բախտներս բերեց այս անգամ, նրանք այնտեղ չէին: Տուն գնալու ճանապարհին երթուղային տաքսին կանգնեց:
-Էտ ի՞նչ ա էղել, կարո՞ղ ա էլի ծառ ա ընկել,- հարցնում էին կողքիս նստած կանայք:
-Չէ, ժողովուրդ ջան, ծառ չէ, երկու հատ ստոլբա ա ընկել,- ասաց վարորդը:
Չէի պատկերացնում, որ քամին ունակ է այդ հսկայական էլեկտրասյուները պոկել տեղից:
Բազում նմանատիպ ավերածություններ են տեղի ունեցել քաղաքի տարբեր մասերում: Քաղաքային այգում 5 եղևնի և 2 էլեկտրասյուն, քաղաքի հրապարակում և մշակույթի պալատի առջև ևս 2 եղևնի է ընկել: Խարխլվել է 27-րդ դպրոցի տանիքը, վնասվել է նաև մշակույթի պալատի տանիքը:
Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի


Քաղաքը լցվել է աղբով: Ճիշտ է, առաջ էլ մաքրությունից չէր փայլում, բայց… Քամու ժամանակ տերևների հետ երկինք էր բարձրացել ու հետո դեսուդեն շաղ եկել աղբարկղերում հավաքված աղբը: Քամուց քշված, մրսած քաղաք: Շատ թաղամասերում լույս չկար, հետևաբար, շատ տներում չկար ջեռուցում: Պատուհանների արանքներից քամին ներխուժում էր մոմերով լուսավորված տներ, որտեղ չափազանց ցուրտ էր: Քաղաքում էլ երեկոյան, դրսում քայլելիս ոչինչ չի երևում: Փոթորիկից հետո արդեն անցել է երեք-չորս օր, բայց մարդիկ դեռ հաշվում են քամուց ստացված վնասները, և այս իրավիճակը տիրում է ոչ միայն Վանաձորում, այլև Լոռու մարզի այլ բնակավայրերում նույնպես: Հուսով եմ, փոթորկի հասցրած վնասները շուտով կվերականգնվեն:
Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի


Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի