Եկեք դուրս գանք փողոց, տեսնենք՝ ի՞նչ կա-չկա։

Երևի քայլեմ դեպի դպրոց, այնտեղ մեր գյուղի` Մալիշկայի, կյանքը համեմատաբար ակտիվ է անցնում։ Քայլում եմ հորս հորեղբոր տան կողքով, բզբզելով հեռախոսս, մեկ էլ…

-Նարե՞կ։
Լսեցի անունս, բայց չհասկացա, թե որտեղից էր ձայնը։

-Դա Նարե՛կ։

Բարձրացնում են հայացքս դեպի վեր, 10 մետրանոց թթի ծառի գրեթե ծայրին տեսնելով հորս հորեղբորը։

-Հա, Խաչո կակո։ Բայլուս, ի՞նչ կա, չկա:

-Դա պարև, է, պարև։ Էն ի՞նչ ես բզել դաղ, հլը մե խատ իմը տենց նկարի, ճամխի Լասիկիս, կասես՝  կանչես եմ թութ ուտելու։

Լասիկը իր տղան է, ով գրեթե 10 տարի է, ինչ արտասահմանում  է ապրում։
-Լավ, յար նկարեմ։

-Բը, մե խատ էլ մոտացու, նոր նկարի, որ պան երևը, է։

-Գյինաս եմ, կակո։ Նկարիմ, կճամխեմ անպայման։

-Լավ դը, Նարեկ ջան, ապրես։

-Դե, ես գնամ…

Ահա, հասնում եմ ընկերներիցս մեկի՝ Սերյոժայենց տան մոտ։ Մի տեսնեմ, թե ինչ է անում։

-Բայլուս։
Ու սկսում ենք մեր պայմանավորված ձևով իրար մի քանի րոպե բարևել։

-Դա, էդ ի՞նչ զահլա ի էդ պարևելը։

-Ըհը:

-Լավ, բա ի՞նչ կա։

-Ահ, էդքան էլ բան չկա, «Մանանայի» համար ֆոտոշարք եմ ուզում անեմ։

-Լավ գործի ես, չխանգարեմ, գնացի։

-Դավայ դե։

Մի երկու րոպե էլ իրար հաջող ենք անում, էլի մեր պայմանավորված ձևով։

Հասա դպրոց, անսովոր է՝ մարդ չկա։ Քայլեմ վերի թաղ, հաստատ պարապ չեմ մնա։ Քայլում եմ փողոցով, բարևելով ծանոթ-անծանոթի։ Ահա, մի տատիկ է նստած։

-Բարև ձեզ։

-Պարե՞վ, տու վի՞ր լաճն ես։

-Արմենի:

-Արմենը վա՞րնի:

-Բաբայան

-Հաաաա՜…  Հը՞։  Տեղը չպերիմ։

-Այ, է՜ն յաներն ի մեր տունը։

-Դա տու մեր Արփոյի թո՞ռն ես։

-Հա:

-Գյինաս ես, չէ՞, Արփոյի խետ ինչ մոտ եմ էլե,- այսպես այս տատիկը մի ամբողջ ֆիլմի սցենար է պատմում։

-Լավ դե, ես գնամ։

-Բը չես իկյա՞լ տնեն, թութ կուտես։

-Չէ, շնորհակալություն, գնամ։

Շարունակում եմ քայլել։ Ոչ մի արտասովոր բան։ Ոմանք պահածո են փակում, ոմանք արդեն ցախ են գնել ու կոտրատում են։ «Դը կյեղացու գործն ինչ ի՝ խողը, վարը, ցանքը, անասուն տիրապտելը…»

Ահա, հասա վերի թաղ։ Հիմա,  խաղի փուլերի պես կանչում եմ ընկերներիս, սկսած առաջին փուլից՝  Արտյոմից մինչև Դավիթը։ Երևի վոլեյբոլ կխաղանք…

Չհասցրեցի նկատել, թե ինչպես մթնեց։ Գնամ տուն…

-Դա տու վի՞ր լաճն ես…

Ամեն օր արթնանալով նույն միջավայրում ու անընդհատ տեսնելով շրջապատը նույն կետից, հաճախ ամբողջությամբ չենք կարողանում ընկալել կյանքը: Պետք է կարողանաս այն դիտել տարբեր կողմերից, ու գուցե ամենաչնչին իրերն ու երևույթներն անգամ քեզ նոր գույներով երևան: Ինձ համար միշտ երազանք է եղել տանիք բարձրանալն ու այնտեղից տեսնել ինձ արդեն հարազատ դարձած միջավայրը: Ընկերուհիներիցս մեկի հետ մի օր որոշեցինք իրականացնել այդ երազանքն ու բարձրացանք շենքի տանիք: Սկզբում մի քիչ վախենալով, բայց հետո այդ վախը վերածվեց մի հաճելի զգացողության, որն այժմ դժվարանում եմ բացատրել: Կյանքը տանիքից մի տեսակ ավելի գունեղ ու հիասքանչ է երևում: Երբ ամեն ինչին նայում ես շատ վերևից, ու քեզ թվում է, թե քո ու ներքևում գտնվողների միջև մի անհաղթահարելի տարածություն է, սկսում ես գնահատել այն, ինչն ունես:

Ամեն անգամ տանիք բարձրանալիս իմ ողջ հույզերն ու զգացումները խառնվում են իրար, ու ինձ պարուրում է մի տարօրինակ զգացում, որն ասես հաճելի վախ լինի: Հետաքրքիր է հնչում, չէ՞: Հաճելի վախ, կարծում եմ տարօրինակ արտահայտություն է, բայց միայն դա է բնութագրում այն, ինչ զգում եմ: Եվ ամեն անգամ տարբեր են զգացմունքներիս չափն ու ուժգնությունը: Մանավանդ, երբ տանիքից դիմավորում եմ մայրամուտը:

Մայրամու՜տը… Նարնջագույնով պատված երկինքը, որը քեզ այնքա՜ն մոտ է թվում, այնքա՜ն հասանելի: Երբ տխուր եմ լինում, միշտ բարձրանում եմ տանիք և ուղղակի լուռ նստում եմ այնտեղ: Այդ հանգստությունը, որ կա վերևում, մի տեսակ ապրեցնում է. վերադարձնում է կյանք: Ու ամեն անգամ, երբ նորից ցած եմ իջնում տանիքից, երկար ժամանակ չեմ կարողանում ուշքի գալ, ասես ամպերի վրայով քայլելիս լինեմ: Երբ մտածում եմ, որ ընդամենը մի քայլ, ու կարող էր ամեն ինչ ավարտվել, սկսում եմ ավելի ուժգին սիրել կյանքն ու ժպտալ ամեն ինչին և ամենքին: Դե, իսկ տանիքն ինձ համար դառնում է բաց պատուհան, որտեղից ծագում է արևը ու տալիս հնարավորություն կյանքը նոր գույներով ընկալելու համար:

Երբեմն ինքս ինձ հարցնում եմ, թե ի՞նչ կա ավելի լավ, քան գրքերը ու դասական երաժշտությունը, ու մեկ էլ հիշում եմ դասական պարի մասին և վերջ:

Այո՛, ես շատ չեմ սիրում կարդալ, բայց սիրում եմ, երբ ինչպես ասում են, մուսաս գալիս է, ու սկսում եմ կարդալ: Ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, ունեմ սիրելի գրող` Նար-Դոսը, հայ գրականության մեջ և Վիլյամ Շեքսպիրը` համաշխարհային գրականության:

Նար-Դոսը ինձ համար մի ամբողջ աշխարհ է: Նրա պատմվածքներից «Ես և Նա»-ն կամ էլ վիպակներից «Սպանված աղավնի»-ն կարծես ներթափանցում են իմ հոգեկան աշխարհ, այն տակնուվրա անում ու հեռանում: Իսկ Շեքսպիրի մասին էլ չեմ խոսում, ավելի ճիշտ` գրում: Նրա «Համլետ», «Օթելո» կամ «Ռոմեո և Ջուլիետ» ստեղծագործությունները նույնիսկ ամենասառնասիրտ մարդու աչքերից, զոռով թե ջանով, չգիտեմ, բայց արցունք հաստատ կպոկեն:

Երաժշտությունն էլ կարող է մարդու մեջ առաջացնել հիանալի զգացողություններ: Հայտնի կոմպոզիտորներից ավելի շատ սիրում եմ Ֆրեդերիկ Շոպենին` իր վալսերի շարանով, կամ ինչպե՞ս կարելի է չսիրել Մոցարտին ու նրա ռեքվիեմը:

Կան շատ մարդիկ, ովքեր նախընտրում են ավելի ժամանակակից երաժշտություն, ու ձանձրանում են դասականից. ես նրանց չեմ մեղադրում: Ես էլ միայն դասական երաժշտություն չեմ կարող լսել: Սիրում եմ նաև ժամանակակից երգեր լսել ու ֆիլմեր նայել:

Ահա պատմեցի իմ նախասիրություններից մի քանիսի մասին էլ: Գիտե՞ք, ես իմ այս նախասիրությունները այդքան էլ չէի կարևորում, բայց ահա վաղը քննության եմ, ու քանի որ, սովորությանս համաձայն, վերջին օրը սկսում եմ նորից ընթերցել այն, ինչն արդեն կրկնել ու վերջացրել էի մի քանի օր  առաջ, զգացի, որ չեմ կարողանում ոչինչ անել: Ու ինձ օգնության հասավ սկզբում Նար-Դոսի «Նեղ օրերից մեկը» պատմվածքը, ապա Շոպենի «Եդեմի այգի. քնքշություն» ստեղծագործությունը, ու ես այնքան առույգացա, որ ոչ միայն վերջացրի կրկնելը, այլ ժամանակ էլ գտա նստել ու այսքանը գրել:

Ուզում եմ ասել, որ եթե ունեք նախասիրություններ, որոնց իմաստը չեք հասկանում, ու դա մյուսների կարծիքով հետամնացություն է, մեկ է, դրանով զբաղվեք, որովհետև այն ձեզ հաստատ ինչ-որ տեղ պետք կգա…

Առավոտյան 8։00։ Պիկ-պիկ-պիկ… Արթնանում եմ, վախենալով, որ դպրոցից կուշանամ։ Անջատում եմ զարթուցիչն ու պատահական տեսնում ամսաթիվը՝ 2/06/2016։ Օ~, այդ արքայական զգացումը, որ կարող եմ շարունակել քնել։ Արդեն արձակուրդ էր. մոռացել էի զարթուցիչն անջատել։

Արթնանում եմ 10:30, իսկ անկողնուցս վեր եմ կենում մոտավորապես 11-ին։ Հետոն արդեն պարզ է՝ լոգարան, նախաճաշ և այլն։ Բայց այստեղ մեջս առաջացած պայմանական ռեֆլեքսին հակասող բան կար։ Նախաճաշից հետո ես սովորականի պես փորձեցի վերցնել պայուսակս ու գնալ դասի։ Ես արդեն սովոր էի, որ եթե առաջ հրվելով վերցնեմ պայուսակս, ապա դրա ծանրությունը կկանգնեցնի ինձ։ Այս անգամ այն տեղում չէր։ Ես, հենվելով առաջ, չբռնվելով պայուսակիցս, քիչ էր մնում ընկնեի աստիճաններից։ Լավ է, որ հասցրի բռնվել վանդակապատից (առաջին անգամ եմ լսում այդ բառը. նոր համակարգչով գտա)։ Դե, դա այն բանն է, որից բռնվելով իջնում են աստիճանները։ Բռնվում եմ այդ վանդակապատից ու 2-3 վայրկյանով տեղում քարանում։
-Աաաա՜,- ճկույթս խփել էի այդ անիծված վանդակա․․․ դե, էն բռնվելու բանին։ Գոռում եմ իմ` նոր հաստացող և լրիվ չձևավորված ամբողջ ձայնով, և հասցնում մինչև հարևանների ականջները. ոչ մի ձայնամեկուսիչ պատուհան ի զորու չէ դիմակայել այդ ցավին։ Մի 10 րոպե մղկտալուց հետո ստանում եմ հեռախոսազանգ.
-Էրիկին վերց, իջի դաշտ:

Էրիկը Ռուսաստանից եկած ընկերս էր։ Դե, իհարկե, ես չէի կարող մերժել այդ գայթակղիչ առաջարկը՝ խաղալ ֆուտբոլ ընկերների հետ։ Ճիշտն ասած, ես այն եզակի տղաներից եմ, ով այդքան էլ չի սիրում ֆուտբոլ խաղալ, բայց դե, տղերքի հետ ուրիշ ա, էլի։ Եթե այդ ֆուտբոլը չլիներ, մեր ամառը մի քիչ իր գույնը կկորցներ։ Առանց ֆուտբոլի դժվար է պատկերացնել մեր առօրյան։ Խաղում ենք ոնց պատահի, ում հետ պատահի, ինչով պատահի և ոնց պատահի. առավոտից երեկո, ամեն օր։ Ֆուտբոլի միակ թերությունը հոգնած տուն գնալն է, ու այդ չարաբաստիկ «դիքը» բարձրանալը. մեր տղերքն ինձ կհասկանան։
Ահա, հասա տուն ու միանգամից գնացի քնելու: Այս անգամ զարթուցիչը կանջատեմ։ Վերջապես կիմանամ՝ վերջում Էմիլին մնա՞ց մեզ մոտ, թե՞ վերադարձավ Երևան։

Հ․Գ․ Սիրում եմ ընկերներիս տեսնել երազումս։