Միշտ էլ իմ հետաքրքրության կենտրոնում եղել են մեր գյուղի բարքերն ու սովորությունները, հետաքրքիր պատմություն ունեցող վայրերը։ Եվ ինձ միշտ այդ հարցում օգնության է հասնում տատիկս։ Հիշում եմ, երբ նրանից խնդրեցի, որպեսզի պատմի մի պատմություն կապված մեր գյուղի բարքերից և հետաքրքիր պատմություն մի վայրից, որը ունի հեթանոսական պատմություն։
Նա սկսեց ամենասկզբից:
- Մեր գյուղը ունի շատ հերոսական և հետաքրքրական պատմություններ: Դրա մասին վկայություններ կան Ս.Օրբելյանի «Պատմություն նահանգին Սիսական» գրքում,- հետո ավելացնում, որ գյուղն ունի հազար տարուց ավելի պատմություն, և երբեմն գործում է Ղուշչի, Կուշչի, Կուշչի ֊Բիլաք անուններով,- գրաված է այնտեղ. «մի թուրք բեկ գյուղ կնքեղ իր ճաշակին համապատասխան, որը թարգմանվում է ՝ բազեապան, բազե ՝դաստակի վրա։ Այստեղի մարդիկ շատ ավանդապաշտ ու իրենց օրենքով ապրող մարդիկ էին։ Գյուղի արևմտյան մասում բաց տարածության մեջ կա մի մեծ քար, որը կոչվում է «Ծակ քար»: Թե ինչու է կոչվում Ծակ քար, հիմա կպատմեմ:
Կար մի գեղեցիկ աղջիկ, ով իր համեստությամբ և հոգատարությամբ միշտ աչքի էր ընկնում։ Նրա բարությունն ու գեղեցկությունը սահմաններ չէին ճանաչում։ Նա ուներ մուգ կանաչ աչքեր, մուգ շագանակագույն մազեր։ Նրան միշտ ասում էին գեղեցկուհի Մարիամ։ Նրան էր սիրահարված գյուղի ամենասիրուն և ամենաքաջ և «ամենաիգիթ» տղամարդը։Նա նույնպես շատ գեղեցիկ էր, ուներ գանգուր մազեր, լայն բազուկներ և նրա որսորդության մասին պատմում էին հարակից գյուղերում։
Մի անգամ Մարիամի հայրը նրան ուղարկում է հանդից եղբորը կանչելու: Մինչ այնտեղ հասնելը նա հանդիպում է Կարապետին: Նրանց հայացքները միախառնվում են, կարծես երկուսի սրտում վառվում է սիրո կրակը։ Նրանք այնպես էին միմյանց նայում, կարծես թե, վերջին անգամ էին իրար տեսնում։ Սիրահարները սկսում են հանդիպել «Ծակ Քար» կոչվող վայրում։Նրանց հանդիպումները դառնում են հաճախակի մինչ այն պահը, երբ Մարիամն իմանում է, որ իրեն նշանել են: Այդպես էր՝ դեռ փոքր տարիքից հայրերը նշանում էին իրենց աղջիկներին և կնության էին տալիս այն ժամանակ, երբ դառնում էին հասուն։ Դժբախտ լուրը կոտրում է Մարիամի փխրուն սիրտը։Աղջիկը անհապաղ ուզում է տեսնի Կարապետին և արագ քայլելով գնում իրենց վայրը, ուր իրեն սպասում էր Կարապետը։ Բայց Մարիամին հետևում էր հայրը և տեսնում, որ աղջիկը մտավ ծակ քար, ուր սովորաբար գնում էին սիրահարները։ Հայրը աննկատ մոտենում է և տեսնում նրանց ՝աղունիկների նման զրուցելուց։ Հայրը այնքան է բարկանում, որ դանակով հարվածում է տղային։ Տղան ընկնում և քարի վրա անցք է գոյանում: Մարիամն այդ ամենը տեսնելով վերցնում է դանակը և ասում և ինքնասպան լինում։Երբ նա ընկնում է, այնպիսի դիրք է լինում, կարծես թե նրանց օրհնում է քահանան։ Եվ այսպես այդ վայրն անվանում են «Ծակ քար» կամ Կարապետի պուրակ։ Գյուղի երիտասարդները ավանդույթ են դարձնում, և մայիսին սիրահարները հավաքվում են և երդվում, որ էլ այդպիսի դեպքեր չեն լինի, և որ ամեն սիրահար հասնի իր մուրազին։
