Լուսանկարը` Կարեն Թորոսյանի

Ապրիլի երկուսի երեկոյան Արմավիր քաղաքի կենտրոնական հրապարակից  մեկնարկեց լռության երթ` նվիրված ապրիլյան պատերազմի զոհերի հիշատակին: Երթը նախաձեռնել էին Հայաստանի ազգային սկաուտական կազմակերպության Արմավիրի  մասնաճյուղի սկաուտները: Այսօր իմ զրուցակիցը երթի կազմակերպիչներից մեկը` Արման Գալստյանն է, ով 2012թ-ից սկսած Արմավիրի մասնաճյուղի Սկաուտական կազմակերպության ակտիվ անդամներից մեկն է:

-Արման, խնդրում եմ պատմես` ինչպես առաջացավ նման երթ կազմակերպելու միտքը:

-Երթն առաջին անգամ անցկացվել է 2018թ-ին: Արմավիրի սկաուտներով որոշեցինք կազմակերպել նման երթ նվիրված Քառօրյա պատերազմի երկրորդ տարելիցին, նպատակն էր` թեկուզ այդ ձևով մեր հարգանքի տուրքը մատուցել մեր հերոսներին, ովքեր այդ օրերին զոհեցին ամենակարևորը` իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի: Այս տարի երկրորդ անգամն էր, ու միտք ունենք այն դարձնել ամենամյա:

-Երթի գլխավոր խորագրի  համար հիմք է հադիսացել Սահյանի հայտնի ժողովածուի անվանումը: Ինչո՞վ էր պայմանավորված նման ընտրությունը:

-Երթի խորագիրը հետևյալն էր. «Մեզ բացակա չդնեք»: Ընտրությունը պայմանավորված էր նրանով, որ թեև իրենք զոհվել են ու ֆիզիկապես մեզ հետ չեն, հոգեպես շարունակում են մնալ մեզ հետ, մեր կողքին ու կմնան միշտ: Ու մեզնից յուրաքանչյուրը զգում է այդ ներկայությունն իր մեջ, իր կողքին, ու երբեք չպետք է նրանց բացակա դնենք:

-Եթե խոսենք երթի ընթացքից, որտեղի՞ց էր սկսվել այն, ու արդյո՞ք մեծ էր քաղաքացիների ներգրավվածությունը:

-Մենք շարժվեցինք Արմավիրի կենտրոնական հրապարակից և ավարտեցինք Սբ. Գրիգոր Նարեկացի եկեղեցու բակում, որտեղ տեղի է ունեցել մոմավառություն: Նախորդ տարվա համեմատ թիվն այս տարի ավելի մեծ էր, ինչը ողջունելի փաստ է: Ներկա էին նաև մարզպետարանի ու քաղաքապետարանի ներկայացուցիչներ: Արմավիրի քաղաքապետ Դավիթ Խուդաթյանը ևս ներկա էր երթին իր աշխատակազմի հետ, ու պետք է նաև նշեմ, որ կազմակերպչական հարցերում ևս օժանդակել է մեզ: Երթի մասնակիցների մեջ էին զոհված հերոսների մայրեր ու նաև անձամբ քառօրյայի մասնակից տղաներից:

Լուսանկարը` Կարեն Թորոսյանի

-Երեք տարի առաջ տեղի ունեցածն ինչ խոսք բոլորիս վրա է իր հետքը թողել, այդ օրերին խաղաղություն, հայրենիք, բանակ հասկացություններն ավելի առարկայական էին դառնում բոլորիս համար: Արդյո՞ք կարելի է ասել, թե այս երթը այն փոխհատուցումն էր, պարտքի զգացումը նրանց առաջ, ովքեր հանուն մեզ զոհեցին իրենց կյանքը:

-Չէի ասի, թե պարտքի զգացում է, ավելի շատ ցանկություն էր ինչ-որ չափով մեր հարգանքն արտահայտել այդ ձևով: Մենք մեզ պարտավորված էինք զգում նախ իրենց առաջ, որ միշտ հիշենք իրենց, երկրորդ` իրենց ծնողների, որ նման հերոսներ են տվել հայրենիքին, և երրորդ` արդեն մեզ համար, մեր քաղաքի համար:

-Ինչ խոսք, բոլորս էլ պարտական ենք մեր հերոսներին ու նրանց ընտանիքներին, ու նրանց արարքը կա ու միշտ էլ անգնահատելի կմնա, բայց կա՞  արդյոք մի կերպար, ում համարում ես քառօրյայի քո’ հերոսը:

-Դժվար է առանձնացնել մեկին, որովհետև նրանք բոլորն էլ հերոսներ են, իրենց էությամբ, իրենց կոչմամբ, իրենց անկատար մնացած երազներով… Սակայն կուզեի առանձնացնել Գոռ Կիրակոսյանին, հենց Արմավիր քաղաքից, ով կարելի է ասել, պատերազմի անմեղ զոհերից էր: Նա զոհվեց պատերազմի ավարտից օրեր անց, հրադադարից հետո:

Լուսանկարը` Կարեն Թորոսյանի

-Շուտով ինքդ էլ ծառայության ես անցնելու բանակում: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունես ծառայությունից:

-Սպասում եմ հետաքրքիր ու հանգիստ երկու տարի, խաղաղ ամենակարևորը: Չեմ ասի, թե հարթ ու կանաչ ճանապարհ, որովհետև միապաղաղ է ինչ-որ չափով, իսկ փոսերով ճանապարհը հետաքրքիր է, փորձ ես ձեռք բերում ինչ-որ չափով, հետագայում նաև ճիշտ քայլելու համար: Շնորհակալ եմ բոլոր էն տղերքից, ովքեր իրենց կյանքը չխնայեցին հանուն խաղաղ կյանքի: Հիմա մեր պարտքն է` շարունակել նրանց կիսատ թողածը, ինչու չէ, նաև ապրենք այն կյանքը, որը իրենք չհասցրին: Ու ապրենք արժանապատիվ, որ հետո պարզ հայացքով կարողանանք նայել մեր հերոսների մայրերի ու երեխաների աչքերին:

Լուսանկարը` Մարի Բաղդասարյանի

Գորիս քաղաքի Մաշտոցի փողոցի տներից մեկը արձակագիր, գրականագետ, սցենարիստ Ակսել Բակունցի տունն է, որը 1968 թվականից դարձել է տուն-թանգարան:

Թանգարանի հիմնադրման, այնտեղ գտնվող ցուցանմուշների մասին է պատմում թանգարանի վարիչ Վարդան Սարգսյանը:

-Նախ ասեմ, որ ես, մինչև Բակունցի տուն-թանգարանում աշխատանքի անցնելս, աշխատել եմ Գորիսի երկրագիտական թանգարանում, եղել եմ Գորիսի մշակույթի բաժնի տնօրենը, Բակունցի անվան միջնակարգ դպրոցում փոխտնօրեն եմ աշխատել: Իսկ 2011 թվականից սկսած՝ անցել եմ աշխատանքի Բակունցի տուն-թանգարանում:

Լուսանկարը` Մարի Բաղդասարյանի

1968 թվականին որոշում է եղել, որ Ակսել Բակունցի հայրական տունը վերածվի թանգարանի: 1969 թվականից սկսվել են նախապատրաստական աշխատանքները: Թանգարանը սկսել է գործել 1970 թվականին: Այն Չարենցի անվան Գրականության և արվեստի ՊՈԱԿ-ի մասնաճյուղ է:

Թանգարանը հիմնադրել է բանասեր Քաջիկ Միքայելյանը, որը երկար տարիներ նաև եղել է թանգարանի տնօրենը, այնուհետև՝ վարիչը: Քաջիկ Միքայելյանը աշխատել է մինչև 2011 թվականը:

Թանգարանն ունի մոտ 440 ցուցանմուշ, այն հիմնական ֆոնդից բացի՝ ունի նաև օժանդակ ֆոնդ, ժամանակի ընթացքում նվիրաբերված մի քանի հարյուր գրքեր կան։

Թանգարանում ավանդական միջոցառումներ են անցկացվում՝ Բակունցի ծննդյան օրը, թանգարանների միջազգային օրը, մեր տարածաշրջանի նշանավոր գործիչների կյանքին, գործունեությանը վերաբերող և բազմաթիվ այլ միջոցառումներ:

Լուսանկարը` Մարի Բաղդասարյանի

Ասեմ նաև, որ աստիճանաբար ավելանում է թանգարաններ այցելողների թիվը, հատկապես վերջին շրջանում: Այլազգի զբոսաշրջիկների աճ ունենք, բայց հիմնականում ներքին զբոսաշրջությունն է՝ դպրոցականներ, ուսանողներ, որոնք ուսումնական տարվա վերջին՝ մայիս, հունիս ամիսներին այցելում են:
Այս տարի դպրոցականները թանգարաններ անվճար այցելելու հնարավորություն ունեն, արդեն բազմաթիվ զանգեր ունենք: Անցած տարի ունեցել ենք 4000-ից ավելի այցելուներ:

Ակսել Բակունցի տուն-թանգարանով շրջելուց, լուսանկարելուց հետո զրույցը շարունակվեց Վարդան Սարգսյանի հետ, բայց արդեն Երկրագիտական թանգարանի մասին:

Լուսանկարը` Մարի Բաղդասարյանի

-Ես այժմ որպես գիտաշխատող շարունակում եմ իմ աշխատանքը նաև Երկրագիտական թանգարանում:

Երկրագիտական թանգարանը հիմնադրվել է 1947 թվականին: Այն եղել է Սյունիքի մարզի առաջին թանգարանը, առաջին անգամ հայտնաբերված հնագիտական իրերը տեղ են գտել այս թանգարանում:

Թանգարանն ունի 5000-ից ավելի ցուցանմուշներ, ցուցանմուշները թանգարան են մտել հիմնականում նվիրատվությունների արդյունքում, և հենց այդպես էլ ձևավորվել է Երկրագիտական թանգարանը: Անցյալում որոշակի միջոցներ էին հատկացվում ամեն տարի թանգարանում նոր ցուցանմուշներ ձեռք բերելու համար, վերջին շրջանում, կախված երկրի տնտեսական վիճակից՝ միջոցներ չեն հատկացվում, բայց դա չի խանգարում, որ մենք թանգարանը նոր ցուցանմուշներով համալրենք:

Մեր թանգարանները Հայաստանի թանգարանների ասոցիացիայի հետ տարբեր առիթներով կապ են ունեցել, այժմ էլ ամեն տարի միջազգային զարգացման գործակալության կողմից կազմակերպվող «Իմ Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում արդեն 4-րդ տարին է՝ համագործակցում են, և ունենք բազմաթիվ ձեռքբերումներ:

Լուսանկարը` Մարի Բաղդասարյանի

Ասեմ նաև, որ մոտ ժամանակներս նույն ծրագրի շրջանակներում նախատեսված են էքսկուրսավարների վերապատրաստման դասընթացներ, նաև անգլերեն լեզվի խորացման, թանգարանային ցուցադրությունների կազմակերպման ծրագրեր ունենք:

Ակսել Բակունցի տուն-թանգարանում կարող եք տեսնել նրա ծնողների սենյակը, Բակունցի աշխատասենյակը, գրասեղանը, գրքերը, նկարները, դրանցում տարիների միջով անցած, բայց և նույնը մնացած շունչ կար: Եվ դա Բակունցի շունչն էր…